Boremel
Boremel (ukr. Боремель) – wieś na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, w rejonie demidowskim, nad Zbiornikiem Chrynickim, siedziba hromady. W 2001 roku liczyła 989 mieszkańców.
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Rejon | |||
| Hromada | |||
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
3637 | ||
| Kod pocztowy |
35210 | ||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego  | |||
 50°29′N 25°11′E/50,483333 25,183333
| |||
Historia
edytujPierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1366 roku.
Podczas powstania listopadowego, 18–19 kwietnia 1831 w okolicy Boremla doszło do bitwy dywizji generała Dwernickiego z dywizją wojsk rosyjskich generała Rüdigera.
W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Boremel w powiecie dubieńskim województwa wołyńskiego.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w maju 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 800 osób. W październiku 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali[1].
W miejscowości w 1782 urodził się Wincenty Krasiński – polski hrabia, założyciel i I ordynat opinogórski, polski generał w czasie wojen napoleońskich, pełnił obowiązki Namiestnika Królestwa Polskiego.
W Boremlu urodził się też dr Wadiusz Kiesz (1924-2010) – polski lekarz, ordynator szpitala w Starachowicach, autor wspomnień "Od Boremla do Chicago". Jego imię nosi starachowicki oddział Polsko-Amerykańskich Klinik Serca[2][3].
Zabytki
edytuj- pałac – wybudowany pod koniec XVIII w. przez Franciszka Czackiego. 1 grudnia 1781 r. jadący z Kamieńca król Polski Stanisław August Poniatowski był wystawnie podejmowany przez właściciela w nowo zbudowanym pałacu. Obiekt został zburzony 18–19 kwietnia 1831 podczas bitwy pod Boremlem[4].
- zamek – po dawnym zamku, którego ruiny istniały jeszcze pod koniec XIX w.[4], nie ocalały żadne materialne dowody[5].
- kościół katolicki – zbudowany w 1782 roku przez Kunegundę z Sanguszków i Franciszka Czackich. W 1830 r. zamknięty przez władze carskie i przekazany prawosławnym, odzyskany ponownie w 1920 r.[6] W czasie II wojny światowej ponownie przejęty przez prawosławnych. W 1943 uszkodzony przez UPA. Po wojnie zamieniony w klub, został rozebrany w 1955 roku. Znajdował się w nim „Prawdziwy wizerunek Pana Jezusa Boromelskiego na Wołyniu, który w roku 1773 z sam dzień wielkanocny krwawemi łzami płakał i po dziś dzień słynie cudami”. Obraz zaginął, prawdopodobnie po 1840 r. został wywieziony przez ostatniego proboszcza do kościoła w Tajkurach[6], według innych źródeł – do kościoła w Łysinie lub cerkwi zbudowanej przez Czackich w 1786[7]. O jego dalszych losach nic nie wiadomo. Kopia obrazu znajduje się w kościele Matki Bożej Zwycięskiej w Warszawie na Kamionku. Gazeta Warszawska. 1785, nr 66 podaje, że obraz został umieszczony w nowo wybudowanej cerkwi już 4 sierpnia roku 1785[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1337.
- ↑ Redakcja, Zmarł doktor Wadiusz Kiesz [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 17 marca 2010 [dostęp 2023-09-10] (pol.).
- ↑ Od Boremla do Chicago - Wadiusz Kiesz | książka w tezeusz.pl książki promocje, używane książki, nowości wydawnicze [online], tezeusz.pl [dostęp 2023-09-10] (pol.).
- ↑ a b Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I. Warszawa: 1880-1902, s. 311.
- ↑ dr Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Wołyniu, Łuck - Horochów - Stojanów. wolyn.ovh.org. [dostęp 2013-11-27].
- ↑ a b Boremel (parafia). [dostęp 2014-11-12].
- ↑ Grzegorz Rąkowski: Wołyń Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 219–220. ISBN 83-89188-32-5.
- ↑ Franciszek Ksawery Wyd Mauraner i inni, Gazeta Warszawska. 1785, nr 66 + supl., [Stefan Łuskina], 1785 [dostęp 2016-01-03].
Linki zewnętrzne
edytuj- Boremel na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
- Boremel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 311.
- Boremel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 203.
- dr Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Wołyniu, Łuck – Horochów – Stojanów. wolyn.ovh.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-10)].