Bonawentura Lenart
Bonawentura Lenart (ur. 8 lipca 1881 w Oświęcimiu, zm. 9 kwietnia 1973 w Warszawie) – polski grafik, introligator, liternik, konserwator, profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.
 Bonawentura Lenart w latach 60. | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 lipca 1881 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 kwietnia 1973 |
| Profesor | |
| Specjalność: konserwacja zabytków | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujBył synem Marianny z domu Lenart[1]. Ukończył studia przemysłowo-artystyczne w Zurychu i Londynie. W latach 1908–1914 pracował jako kierownik wzorcowej pracowni konserwatorskiej przy Muzeum Przemysłowym w Krakowie[2]. W 1913 był współzałożycielem z grupą innych artystów pracowni artystycznej Warsztaty Krakowskie zajmującej się projektowaniem, ale także wykonywaniem wzornictwa przemysłowego. Pracownia ta wzorowała się na Wiener Werkstätte.
W 1914 wstąpił do Legionów Polskich (ps. Wyklejka), zaszeregowany do intendentury 1 pułku piechoty Legionów I Brygady Legionów, a następnie przeniesiony do grupy prowiantowej tego pułku. Po kryzysie przysięgowym w sierpniu lub wrześniu 1917 wcielony do armii austro-węgierskiej. Później w POW i Wojsku Polskim. W 1919 przeniesiony do rezerwy w stopniu podporucznika[2].
Później zajmował się introligatorstwem i konserwacją książek, a także rękopisów. W latach 1919–1929 kierował pracownią doświadczalną liternictwa, druku i oprawy książki przy Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Następnie mieszkał w Warszawie. W 1929 założył w Bibliotece Narodowej Pracownię Konserwatorską. W latach 1929–1939 konserwator Biblioteki Narodowej. W 1936 utworzył Biuro Introligatorskie[2].
Po II wojnie światowej, zorganizował w Warszawie Pracownię Konserwacji Zabytków Grafiki i od 1951 wykładał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. W latach 1945–1955 jednocześnie był kierownikiem pracowni konserwatorskiej Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków. W 1950 otrzymał Państwową Nagrodę Artystyczną III stopnia w dziale plastyki za prace artystyczne nad liternictwem, w dziedzinie introligatorstwa artystycznego i konserwacji sztychów[3].
Sławę zyskał jako wynalazca szeregu ulepszeń w technice oprawy książki i stemplowych wyklejanek. Wykonał oprawy: Teka od Narodu Polskiego dla Ameryki (1926) i Połączenie Krakowa z Pogórzem (Magistrat krakowski Marchott, Muzeum techniczno-przemysłowe w Krakowie). Autor szeregu rozpraw z dziedziny drukarstwa i grafiki. Wydał: Konserwacja książki zabytkowej i jej oprawy (1926), Liternictwo (1928), Piękna książka (1928).
Pochowany wraz z żoną Pauliną z Dederków (1888–1955), obok kwater żołnierzy batalionu „Zośka”, na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 20-2-30)[4]. Tuż przy nich pochowani są ich synowie: phm. ppor. Jan i ppor. Wojciech, żołnierze baonu „Zośka”, którzy zginęli w powstaniu warszawskim.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)[6]
- Krzyż Niepodległości (16 marca 1933)[7]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (29 października 1947)[8]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1934)[9]
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)[10]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[11]
Przypisy
edytuj- ↑ Adam Leśniak, Czy Bonawentura Lenart rzeczywiście pochodził z Oświęcimia? [online], Archiwum Adama Leśniaka, 23 listopada 2019 [dostęp 2024-08-12] (pol.).
- ↑ a b c Bonawentura Lenart | Fundacja 100 [online], fundacja100.pl [dostęp 2024-08-12].
- ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 1, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-12].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-06-07].
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...), oświaty, nauki, kultury i sztuki”
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 894 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu pracy artystycznej”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za wybitną działalność wydawniczą w dziedzinie literatury pięknej i zasługi na polu księgarstwa”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia
edytuj- M. Wallis, 1974: Secesja. Wydanie II. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
- Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962–1969).
- Grażyna i Przemysław Witekowie, Artyści w strzeleckim zbrojnym ruchu niepodległościowym I wojny światowej, Oleandry nr. 16 (maj 2005). jozwa22.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-25)].