Bolków-Zdrój
Bolków-Zdrój (niem. Wiesau oraz Bad Wiesau) – przysiółek wsi Stare Rochowice w Polsce, położony w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Bolków[3][4], na pograniczu Pogórza Kaczawskiego i Pogórza Wałbrzyskiego w Sudetach.
| przysiółek wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Część miejscowości | |
| Strefa numeracyjna |
75 |
| Kod pocztowy |
59-420[2] |
| Tablice rejestracyjne |
DJA |
| SIMC |
0189546 |
Położenie na mapie gminy Bolków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
 50°55′32″N 16°04′08″E/50,925556 16,068889[1]
| |
Przez przysiółek przepływa potok Rochowicka Woda.
W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do województwa jeleniogórskiego.
Nazwa
edytujW kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Pratum[5][6].
Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[7].
Historia
edytujPierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1305 r. Do 1401 r. na obszarze zdroju miała być pozyskiwana sól. Pierwsze wzmianki o wodach źródlanych w tym miejscu pochodzą z XV wieku. Woda ta była wykorzystywana w celach leczniczych m.in. przez zakon cystersów. Po sekularyzacji zakonu w 1810 r. W 1811 r. wodę badał asesor leczniczy Günther z Wrocławia. W 1851 r. ziemie te przeszły w ręce prywatne, dzierżawcy okolicznych dóbr Merza. W 1851 r. po uzyskaniu zezwoleń wykonano nowy odwiert. Od tego czasu źródło zyskało nazwę Źródło Jadwigi. Wybudowano wtedy dom kąpielowy i dwa domy gościnne, drugi dom gościnny znajdował się we wsi. W latach 1860–1870 dr Sintenis (lekarz powiatowy) za fundusze uzyskane od rządu w Legnicy buduje szyb z piaskowca.
W tym samym czasie w pobliżu powstały drewniane łazienki i pijalnia wody mineralnej (funkcjonowała do 1918 r.). Istniał też archaiczny zakład leczniczy, w kotle nagrzewano wodę, następnie rozlewano ją do sześciu cynkowych wanien. W latach 30. zakład ten został opuszczony, a całość popadła w ruinę. Do 1935 r. teren ten dzierżawił radca urzędowy Mertz.
Przed II wojną światową była tutaj także nieistniejąca już dziś wieś Wiesau, obejmowała ona pierwsze zabudowania Starych Rochowic i obszar w obrębie zdroju św. Jadwigi. Kuracje wodą źródlaną funkcjonowały tutaj aż do końca II wojny światowej a miejsce to było szeroko znane i rozpoznawane wśród kuracjuszy z Niemiec.
W grudniu 1940 r. źródło zostało sprzedane przez państwo zarządowi miasta Bolków.
W 1946 roku wprowadzono urzędowo nazwę Bolków Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Wiesau[8].
W czasach PRL na terenie Starych Rochowic miało powstać uzdrowisko. Wczesne plany zakładały 3-etapową realizację budowy uzdrowiska, które miało powstać do 1985 r. W 1975 r. miały być oddane pierwsze obiekty lecznicze. Powstały wtedy także plany obiektów uzdrowiskowych oraz makiety.
Stan obecny uzdrowiska
edytujW latach 1974–2005 obszar ten był objęty niektórymi przepisami ustawy uzdrowiskowej[9]. Powstanie uzdrowiska wpisano także w Programie Rozwoju Turystyki Województwa Dolnośląskiego na lata 2007–2013[10] w pozycji Rozwój nowych obszarów dla turystyki uzdrowiskowej. Obecnie władze miasta czekają na inwestora, który chciałby zagospodarować te tereny.
Geologia
edytujStrefa występowania wód występuje w pobliżu tektonicznego styku czerwonego spągowca (perm) który składa się głównie ze zlepieńców, piaskowców, czerwonych łupków i skał wylewnych (ze zmetamorfizowaną serią osadową wieku staropaleozoicznego masywu Gór Kaczawskich.
Ujęcie wody dawniej było znane jako Łąkowy Zdrój, później stosowano nazwę Źródło Jadwigi. Woda ta jest określana jako alkaiczno-glauberska, do tej pory zostało potwierdzone istnienie trzech tego typu źródeł w Europie (pozostałe to Vichy i Karlovy Vary). Jest to woda typu szczaw wodorowęglanowo-siarczanowo-sodowo-wapniowo-magnezowych. Udokumentowana w tamtym czasie wydajność złoża wynosiła 0,76 m3/h. A ekspertyzach z tamtego okresu wpisano zastosowanie wód przy chorobach układu pokarmowego i właśnie z tego powodu była stosowana przez niemieckich kuracjuszy.
W latach 60. wykonano tutaj dwa płytkie ujęcia (Bolkow I, Bolkow II) oraz pięć odwiertów o głębokości do 80 m. Właśnie wtedy Rada Ministrów nadała wsi nazwę Bolków Zdrój.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 172887
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1196 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis. dokumentyslaska.pl. [dostęp 2012-10-24].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau 1889.
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85)
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1974 r. (Dz.U. z 1974 r. nr 16, poz. 89)
- ↑ Program Rozwoju Turystyki DŚ. [dostęp 2006-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-02)].
Bibliografia
edytuj- Artykuł z Nowej Gazety Jaworskiej: Kiedy Bolków był... Zdrojem
- Praca zbiorowa, Uzdrowiska polskie, Warszawa 1973
- Praca zbiorowa, Balneologia Polska, Tom XIX, zeszyt 1: Wpływ kuracji pitnej wodą glauberską "Bolko" z Rochowic Starych k. Bolkowa na przebieg niektórych schorzeń przewodu pokarmowego, 1974