Berlin Friedrichstraße
Berlin Friedrichstraße – dworzec kolejowy położony na linii kolei wiaduktowej w Berlinie, w dzielnicy Mitte, w okręgu administracyjnym Mitte, przy jej skrzyżowaniu z Friedrichstraße. Pod głównym budynkiem dworca znajdują się podziemne perony metra oraz S-Bahn. Na dworcu zatrzymują się pociągi regionalne (osobowe RB i przyspieszone RE).
 Dworzec Friedrichstraße w widoku od południowego zachodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Data otwarcia |
1878-1882, przebudowa 1919-1925 |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów | |
| Liczba krawędzi peronowych |
4 + 4 S-Bahn + 2 metra |
| Kasy |
Reisezentrum |
| Linie kolejowe | |
| |
Położenie na mapie Berlina  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
 52°31′10,62″N 13°23′17,42″E/52,519617 13,388172
| |
| Strona internetowa | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Data otwarcia |
30 stycznia 1923 |
| U6 | |
| Poprzednia stacja | |
| Następna stacja | |
Ze względu na centralne położenie w dzielnicy Mitte, przy jednej z głównych ulic (Friedrichstraße) i w pobliżu bulwaru Unter den Linden, Bramy Brandenburskiej oraz Reichstagu ma obecnie duże znaczenie w ruchu turystycznym, jednocześnie stanowiąc ważny węzeł przesiadkowy w ruchu miejskim.
S-Bahn i pociągi regionalne zatrzymują się na trzech peronach nadziemnych, oznaczonych licząc od południa A, B i C. Perony nakryte są dwunawową halą peronową. Podziemny peron linii metra U6 znajduje się w ciągu ulicy Friedrichstraße, zaś peron S-Bahn – wzdłuż Reichpietschufer (nabrzeża Sprewy), przez co w rzucie perony tworzą trójkąt. Stacja nie posiada wyodrębnionej hali wejściowej, wszelkie urządzenia służące odprawie i pobytowi podróżnych znajdują się pod peronami.
Historia
edytuj
W 1878 rozpoczęto prace nad budynkiem dworca według projektu Johannesa Vollmera. Jego inauguracja nastąpiła wraz z uruchomieniem kolei estakadowej: 7 lutego 1882 dla pociągów lokalnych i 15 maja tegoż roku dla pociągów dalekobieżnych. Każda z linii posiadała wówczas na dworcu po dwa tory, każdorazowo z peronem centralnym. Poza głównym wejściem położonym po stronie północnej połączono wkrótce zachodni koniec peronu kolei lokalnej mostem przez Sprewę z Schiffbauerdamm. Ponieważ jednonawowa łukowa hala peronowa już przed I wojną światową stała się zbyt ciasna, została w 1914 wyburzona, jednak prace nad rozbudową dworca kontynuowano dopiero po wojnie. W latach 1919–1925 powstała według projektu Carla Theodora Brodführera istniejąca do dziś dwunawowa hala z trzema peronami, 30 stycznia 1923 otwarto linię metra, zaś w 1936 – tunelowa stacja S-Bahn. Jej budowa wraz z prowadzącym do niej tunelem ze względu na naciski rządu hitlerowskiego na prędkość robót pochłonęła wiele ofiar śmiertelnych.
W latach 1961–1990 znajdujący się na terytorium NRD dworzec stanowił kolejowe przejście graniczne między Berlinem Wschodnim a Zachodnim. 13 sierpnia 1961 wraz z wzniesieniem Muru Berlińskiego podzielono dworzec na kilka oddzielonych od siebie części:
- Podziemne perony metra i S-Bahn stanowiły przystanek przesiadkowy między eksterytorialnymi zachodnioberlińskimi liniami. Znajdowały się na nich kioski Intershop (odpowiednik polskiego Peweksu), miały też połączenie z przejściem granicznym.
- Perony nadziemne zostały rozdzielone stalową ścianą dzielącą halę między peronami B i C, odpowiadającą funkcjonalnie murowi berlińskiemu.
- Większa, południowa część dworca, stanowiła stronę zachodnią – peron B był stacją końcową zachodnioberlińskiej linii S-Bahn, połączenie torowe na wschód zlikwidowano. Peron A stanowił stację kontrolną dla pociągów międzynarodowych w obu kierunkach.
- Peron C w północnej części dworca stanowił stację końcową wschodnioberlińskich linii S-Bahn. Tory wybiegające na zachód były zabarykadowane, zaś hala obserwowana przez funkcjonariuszy straży granicznej i służb specjalnych. Ze względu na centralne położenie na tym peronie panował duży ruch pasażerski.
- Pomieszczenia pod estakadą (na poziomie terenu) mieściły placówkę straży granicznej z poczekalniami, aresztem i kantorem obowiązkowej wymiany walut.
- Ze względu na ciasnotę pomieszczeń straży granicznej wzniesiono później na trójkątnej działce na północ od dworca połączony z nim korytarzem budynek przejścia granicznego, nazywany przez ludność pałacem łez (niem. Tränenpalast)
Po zjednoczeniu Niemiec w latach 90. i w 2002 dworzec został gruntownie wyremontowany i przystosowany do dawnej funkcji dworca śródmiejskiego. Perony A i B służą odtąd pociągom regionalnym, zaś C – ponownie S-Bahn, jako peron przelotowy.