Augustyński (nazwisko)
Augustyński – polskie nazwisko pochodzenia zachodnioeuropejskiego (forma żeńska: Augustyńska, liczba mnoga: Augustyńscy).
Pochodzenie
edytujEtymologia nazwiska wskazuje na pochodzenie od łac. przym. augustus, tzn. „dostojny”, „majestatyczny”, „okazały”, „poświęcony", „godny podziwu”, ale także „pomnożyciel” od łac. czas. augere, tzn. „powiększać”, „wywyższać”, „obdarować”, „wzrastać”[1]. W ten sposób nazwisko Augustyński nawiązuje do epoki Oktawiana Augusta, pierwszego cesarza Rzymu. Tytuł Augustus przysługiwał kolejnym cesarzom rzymskim i królom. Wywiedzione z niego włoskie nazwiska, np. „Augusto”, „d’Agostino”, „Agostini” występowały wśród patrycjuszyi oznaczały osobę „obdarzoną dobrą wróżbą”. Pierwszym odnotowanym w 923 roku w Ferrarze jest Eugenio Agostini. Z kolei „Augustine” jest starożytnym anglosaskim nazwiskiem, które zyskało popularność w okresie Średniowiecza na terenie Anglii i Europy Zachodniej dzięki dwóm świętym: Augustynowi z Hippony i Augustynowi z Canterbury, mnichowi benedyktyńskiemu, ewangelizatorowi wysp brytyjskich. W XII wieku upowszechniło się wśród krzyżowców, powracających z Ziemi Świętej, po czym stało się rzadsze w czasach Henryka VIII ze względu na związek semantyczny ze „starą religią”. W herbach zachodnioeuropejskich rodów, noszących nazwiska, będące wariacją „Augustine” występuje krokiew (chevron), symbolizująca budowniczych fortec i opiekunów słabszych. Łączono ją m.in. z potrójnym krzyżem (Austin)[2], gwiazdą (Agosto)[3], koroną (August)[4] lub krukiem (Augustin). Przymiotnik augustyński określa związek znaczeniowy z Augustynem z Hippony i jego doktryną tj. augustynizmem, jak również czas panowania elektorów saskich, noszących imię August, tzw. wiek augustyński[5].
Występowanie
edytujIstnieją dowody, że nazwisko Augustyński było używane już w Średniowieczu na długo przed upowszechnieniem się praktyki przyjmowania nazwiska od imienia lub nazwy urzędu ojca (patronimicum), miejsca pochodzenia, stanowiska lub zawodu osoby, która je nosiła. Posiada odpowiedniki w ponad siedemdziesięciu brzmieniach językowych, m.in.: Aoustin (Francja), Agustin (Hiszpania), Augustin (Niemcy). W księgach parafialnych prowadzonych w języku łacińskim, starszych niż XX-wieczne nazwisko jest zapisywane jako Augustinski[6]. W tej formie pojawia się w Prusach Wschodnich i na terenie Saksonii, skąd pochodzili polscy władcy z dynastii Wettynów: August II Mocny i August III Sas. Występuje także w formach: Augustynski, Augustinski lub Augustinsky, najczęściej we Francji (65), Słowacji (43), Niemczech (28).
Uważa się, że przedstawiciele rodu Augustyńskich odegrali kluczową rolę w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kilku z nich walczyło w wojnach polsko-szwedzkich w XVII wieku i wojnie smoleńskiej w latach 1632-1634. Augustyńscy brali czynny udział w tworzeniu polskiego ruchu ludowego, a także ruchach patriotycznych w okresie zaborów, II Rzeczypospolitej, okupacji hitlerowskiej i PRL[7]. Nazwisko Augustyński znajduje się w spisach mieszczan Warszawy[8], Tylicza[9][10], Śmigla[11].
Do wybitnych osobistości, noszących nazwisko Augustyński należą: Bruno Augustinski - niemiecki aktor i śpiewak operowy, Carl Augustinski - XVIII-wieczny muzyk i kompozytor z Pragi[12], Peer Augustinski (1940–2014)[13] - niemiecki aktor słynący z dubbingu do filmów z Robinem Williamsem. Popularność zyskały także jego dzieci: Olivia Augustinski (ur. 11 grudnia 1964), niemiecka aktorka, tancerka, postać telewizyjna[14] i Bernd Augustinski, muzyk, kompozytor, performer[15][16].
W marcu 2024 nazwiska Augustyński używało w Polsce 914 osób: 456 kobiet i 458 mężczyzn[17].
Przypisy
edytuj- ↑ Elektroniczny Słownik Łaciny Średniowiecznej w Polsce – eLexicon Mediae et Infimae Latinitatis Polonorum [online], scriptores.pl [dostęp 2021-05-19] (pol.).
- ↑ Austin Family History | Find Genealogy Records & Family Crest [online], www.archives.com [dostęp 2021-10-29] .
- ↑ Agosto family heraldry genealogy Coat of arms Agosto [online], Heraldrys Institute of Rome [dostęp 2021-10-29] (ang.).
- ↑ AUGUST Family Crest / AUGUST Coat of Arms [online], 4crests.com [dostęp 2021-10-29] .
- ↑ Historia – Twierdzy Königstein [online], www.festung-koenigstein.de [dostęp 2021-11-08] .
- ↑ Księgi metrykalne diecezji tarnowskiej Kościoła Rzymskokatolickiego, 1612-1900, 8 lipca 1804 .
- ↑ Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego , Z gazetą przez życie: Zygmunt Augustyński 1890-1959, Warszawa 2019, ISBN 978-83-7901-192-6, OCLC 1182026744 [dostęp 2021-05-02] .
- ↑ Szlachta Rzeczpospolitej – skąd pochodzi moje nazwisko? – nazwiska szlacheckie, ich pochodzenie, historia, powiązania. [online], szlachtarp.pl [dostęp 2021-05-02] .
- ↑ Ciekawostki tylickie – Odkryj Tylicz [online], www.odkryjtylicz.pl [dostęp 2021-11-07] .
- ↑ Historia Tylicza [online], tylicz.eu [dostęp 2021-05-02] .
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2021-11-06] .
- ↑ Surname Augustinski: Meaning Origin Variants [online], www.igenea.se [dostęp 2024-12-07] .
- ↑ Peer Augustinski [online], Filmweb [dostęp 2021-05-02] (pol.).
- ↑ Olivia Augustinski [online], Filmweb [dostęp 2022-12-18] (pol.).
- ↑ Metason, Bernd Augustinski [online], ArtistInfo [dostęp 2024-04-03] (ang.).
- ↑ bernd augustinski - Szukaj w Google [online], www.google.com [dostęp 2024-04-03] .
- ↑ AUGUSTYŃSKI - Nazwiska w Polsce [online], nazwiska.ijp.pan.pl [dostęp 2024-03-14] .
Bibliografia
edytuj- Search last name augustin [online], Heraldrys Institute of Rome [dostęp 2021-10-25] (ang.).
- Surname Database: Augustine Last Name Origin [online], The Internet Surname Database [dostęp 2021-10-25] .
- iGENEA, DNA Origin Analysis, https://www.igenea.se/en/surnames/a/augustynski