Armia Stanów Skonfederowanych

Armia Skonfederowanych Stanów Ameryki (ang. Confederate States Army) – część sił zbrojnych Skonfederowanych Stanów Ameryki, podczas wojny secesyjnej.

Armia Stanów Skonfederowanych
Confederate States Army
Deo Vindice
(Bóg nas wybawi)
Ilustracja
Pieczęć Stanów Skonfederowanych (pełniła rolę godła)
Historia
Państwo

 Stany Skonfederowane

Sformowanie

21 lutego 1861

Rozformowanie

1865

Nazwa wyróżniająca

Confederate States Army

Dowódcy
Pierwszy

Prezydent Jefferson Davis
(Naczelny dowódca)
Robert E. Lee
(Głównodowodzący)

Ostatni

j.w.

Działania zbrojne
Wojna secesyjna
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Sztandar bojowy Konfederacji

Przeszła dwie fazy organizacyjne – początkowo ustanowiona jako Tymczasowa Armia Skonfederowanych Stanów (Provisional Army of the Confederate States), aktem Kongresu z 28 lutego 1861 roku, a następnie jako Armia Skonfederowanych Stanów Ameryki (Army of the Confederate States of America ), aktem z 6 marca tego samego roku.

Organizacja

edytuj

Z powodu zniszczenia siedziby głównego dowództwa w Richmond w 1865 roku trudno jest określić dokładną siłę bojową armii. Szacunkowe wyliczenia określają liczebność na poziomie od 500 000 do 2 000 000 ludzi[1]. W ciągu czterech lat ogłaszane były następujące pobory:

  • 6 marca 1861: 100 000 ochotników i milicji;
  • 23 stycznia 1862: 400 000 ochotników i milicji;
  • 16 kwietnia 1862, I akt poborowy: pobór wszystkich białych mężczyzn w wieku od 18 do 35 lat, na czas trwania działań wojskowych[2];
  • 27 września 1862, II akt poborowy: poszerzenie widełek wiekowych (od 18 do 45 lat)[3] z terminem obowiązywania od 15 lipca 1863;
  • 17 lutego 1864, III akt poborowy: wiek 17–50[4];
  • 13 marca 1865, planowany pobór 300 000 Afroamerykanów, jednakże nigdy niezrealizowany[5]

Dowództwo

edytuj

Armia nie posiadała formalnego naczelnika przez długi czas swojego istnienia. Prezydent Jefferson Davis, były oficer Armii Stanów Zjednoczonych, był naczelnym dowódcą, odpowiedzialnym za działania zarówno armii, jak i marynarki. Poniżsi oficerowie posiadali różne stopnie dowództwa:

  • Robert E. Lee – głównodowodzący operacjami militarnymi armii[6] od 13 marca do 31 maja 1862 r. Był traktowany jako doradca wojskowy prezydenta, jednakże posiadał rozległe kompetencje logistyczne i strategiczne. Lee został formalnie mianowany głównodowodzącym aktem Kongresu z 23 stycznia 1865 r.
  • Braxton Bragg – zajmował stanowisko identyczne jak Lee, od 24 lutego 1864 (po przegranej bitwie pod Chattanoogą) do 31 stycznia 1865 r.

Armie i dowódcy

edytuj

Do prominentnych generałów, którzy często walczyli niezależnie od głównej formacji należeli m.in.: Thomas J. „Stonewall” Jackson, James Longstreet, J.E.B. Stuart, Gideon Pillow oraz A.P. Hill.

Rangi i odznaczenia

edytuj
Odznaczenia szarż oficerskich Armii Skonfederowanych Stanów Ameryki
Generał Pułkownik Podpułkownik Major Kapitan Porucznik Podporucznik
             

Szarże generalskie dzieliły się na cztery stopnie: Generał, Generał porucznik, Generał major, Generał brygady, jednakże wszyscy czterej nosili identyczne odznaczenia. Początkowo najwyższym stopniem był generał brygady, lecz szybko dodane zostały kolejne stopnie. Wyjątkiem wśród korpusu generalskiego był Robert E. Lee, który nosił odznaczenia pułkownikowskie (trzy gwiazdki).

Odznaczenia były naszywane na kołnierzykach oraz mankietach (węzeł austriacki); kepi obszywane były odpowiednią liczbą pasków, jednakże oficerowie chętniej wybierali zwykłe czapki, bowiem kepi czyniło ich łatwiejszym do rozpoznania przez snajperów przeciwnika.

Odznaczenia żołnierzy
Sierżant-major Sierżant-kwatermistrz Sierżant służby uzbrojenia Starszy sierżant
       
Sierżant Kapral Muzyk Szeregowy
   

Kolory naszywek oznaczały poszczególne rodzaje wojska – niebieski piechotę, żółty kawalerię, czerwony artylerię. Czasem pojawiały się wyjątki np. kawaleria z Teksasu używała czerwonych naszywek.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Eichner i Eichner, Civil War High Commands, s. 71.
  2. Eichner i Eichner, Civil War High Commands, s. 25.
  3. Eichner i Eichner, Civil War High Commands, s. 26.
  4. Eichner i Eichner, Civil War High Commands, s. 29.
  5. . Oficjalne Rejestry, Seria IV, tom III, s. 1161–1162. Wcielonych zostało kilkuset, czyli około 1 promila planowanej liczby (Krzysztof Michałek Na drodze ku potędze Warszawa 1991, s. 48).
  6. W oryginale: charged with the conduct of military operations in the armies of the Confederacy.

Bibliografia

edytuj
  • Roy Basler: The Collected Works of Abraham Lincoln. Rutgers University Press, 1953. ISBN 978-0813501727. (ang.).
  • David J. Eicher, John H. Eicher: Civil War High Commands. Stanford University Press, 2001. ISBN 0-8047-3641-3. (ang.).