Aniela Pająkówna
Aniela Pająkówna (ur. 1864 w Medyce, zm. 24 kwietnia 1912 w Chartreuse Neuville ) – polska malarka, matka Stanisławy Przybyszewskiej.
 Autoportret z córką (1907) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
malarka |
| Dzieci | |
Życiorys
edytujUrodziła się w rodzinie stangreta, dzięki jego pracodawcom, Helenie i Mieczysławowi Pawlikowskim, odbyła studia, początkowo w Krakowie, a od 1886 w Paryżu, m.in. w Académie Julian i Académie Colarossi. Studiowała też w Monachium.
W 1891 wróciła z Paryża do Lwowa, gdzie stworzyła własną pracownię. Zadebiutowała na wystawie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie w 1886 r. Od następnego roku zaczęła wystawiać w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczestniczyła też w I wystawie Stowarzyszenia Artystek Polskich w Sukiennicach w 1899 r. Wystawiała również za granicą, m.in. w Künstlerhaus w Wiedniu (1897), w Paryżu na Salon Société Nationale des Beaux-Arts, i od 1909 r. na Salon des Indépendants.
We Lwowie poznała Stanisława Przybyszewskiego, gdy przyjechał wygłaszać odczyt o Chopinie. Znała Przybyszewskiego już wcześniej z listów Heleny Pawlikowskiej. Przybyszewski zaczął bywać w pracowni malarskiej Pająkówny, zwierzał się jej z kłopotów, skarżył na brak gotówki. Między nimi nawiązał się romans, mimo że Przybyszewski był cztery lata młodszy i już żonaty. Owocem związku stała się córka, Stanisława, która urodziła się 1 października 1901 r. w Krakowie. Skutkiem posiadania nieślubnego dziecka było dla Pająkówny wykluczenie towarzyskie i zawodowe, a co za tym poszło, kłopoty finansowe.
W 1907 roku Aniela Pająkówna na stałe wyjechała z córką ze Lwowa do Wiednia, potem do Zurychu, Monachium, ostatecznie zamieszkała w roku 1909 w Paryżu. Zmarła w osamotnieniu we Francji 24 kwietnia 1912, przyczyną śmierci było zapalenie płuc.
Bibliografia
edytuj- Tadeusz Boy-Żeleński, Ludzie żywi, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975
- Jadwiga Kosicka and Daniel Gerould: A life of solitude : Stanisława Przybyszewska : a biographical study with selected letters, Northwestern University Press, Evaston, Ill., 1989 ISBN 0-8101-0807-0
- Sylwia Zientek, Polki na Montparnassie, Wydawnictwo Agora, 2021.
- Anna Kaszuba-Dębska, Przybyszewska/Pająkówna. Głuchy krzyk, wydawnictwo Marginesy, wydanie 2023.
- A life of solitude w formacie pdf