Andriej Bitow

rosyjski pisarz

Andriej Gieorgijewicz Bitow (ros. Андрей Георгиевич Битов; ur. 27 maja 1937 w Leningradzie, zm. 3 grudnia 2018 w Moskwie[1]) – rosyjski pisarz. Jeden z twórców postmodernizmu w literaturze rosyjskiej oraz almanachu Metropol. W swoich utworach podejmuje problematykę moralną w środowisku inteligencji stosując technikę tzw. strumienia świadomości[2].

Andriej Bitow
Андрей Георгиевич Битов
Ilustracja
Andriej Bitow (2008)
Imię i nazwisko

Andriej Gieorgijewicz Bitow

Data i miejsce urodzenia

27 maja 1937
Leningrad

Data i miejsce śmierci

3 grudnia 2018
Moskwa

Narodowość

rosyjska, czerkieska

Język

rosyjski

Alma Mater

Leningradzki Instytut Górniczy

Dziedzina sztuki

proza, liryka

Ważne dzieła
  • Dom Puszkina
  • Koło
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Urodził się 27 maja 1937 w Leningradzie, na Pietrogradzkiej Stronie, ZSRR (obecnie Sankt-Petersburg). Ojciec G.L. Bitow był architektem, matka O.A. Bitow (z domu Kiedrowa) adwokatem. Miał brata Olega – słynnego radzieckiego tłumacza i dziennikarza w zakresie międzynarodowych stosunków. Według jego słów, oprócz narodowości rosyjskiej, jest też Czerkiesem w piątym pokoleniu[3].

W trakcie II wojny światowej i blokady Leningradu, w 1942 roku został wywieziony za Ural i potem do środkowej Azji. W 1944 roku powrócił do rodzinnego miasta.

W 1954 roku ukończył Liceum nr 213 – pierwsze w Leningradzie, które nauczało szereg przedmiotów w języku angielskim.

W 1955 roku zaczął studia w Leningradzkim Instytucie Górniczym. Został wykreślony z listy studentów przez władzę za „niepożądane elementy” i w latach 1957–1958 pracował w batalionie budowlanym. W 1958 roku wrócił na uczelnię i ukończył studia na wydziale geologiczno-poszukiwawczym w 1962 roku.

Zaczął pisać wiersze jeszcze na studiach w 1956 roku, kiedy wstąpił do kółka literackiego LITO na swojej uczelni, którym kierował Gleb Siemionow – poeta, mentor leningradzkich debiutantów. Wiersze zostały wydane w drugim zbiorze poetyckim LITO, który został spalony na rozkaz komitetu partyjnego uczelni latem 1957 roku.

Po studiach przepracował mniej niż rok jako wiertniczy w Niewskiej Geologicznej Partii w Przesmyku Karelskim. W wieku 25 lat poświęcił się całkowicie pisarstwu.

Naśladując Wiktora Golawkina, zaczął pisać krótkie opowiadania absurdu, opublikowane dopiero w latach 90. XX w. Często w wywiadach opisywał siebie jako nieprofesjonalnego pisarza, chociaż należał od 1965 roku do Związku Pisarzy ZSRR.

W latach 1960–1978 wydał około 10 książek z prozą.

W związku z opublikowaniem w 1978 roku w USA powieści Dom Puszkina i uczestnictwem w tworzeniu almanachu Metropol, dostał zakaz publikowania w ZSRR do 1986 roku.

Jego los zdecydowanie poprawił się w czasach pieriestrojki. Od 1987 roku ponownie publikował w ZSRR – wydano powieść Dom Puszkina; zaczął wyjeżdżać za granicę, prowadzić wykłady, sympozja, zajął się działalnością na rzecz obrony prawa. W 1988 roku wziął udział w tworzeniu rosyjskiego Pen-Clubu, a od 1991 był jego prezesem. W 1991 roku był jednym z twórców nieformalnego stowarzyszenia „BaGaŻ” (oprócz niego byli to jeszcze Bella Achmadulina, Iosif Aleszkowski i Michaił Żwanieckij).

W latach 1992–1993 był stypendystą Wissenschaftskolleg zu Berlin[4][5].

W 1997 roku został doktorem honoris causa Państwowego Uniwersytetu w Erywaniu oraz honorowym obywatelem Erywania.

Twórczość

edytuj
Zbiory
  • 1963 – Wielka kula (ros. Большой шар)
  • 1968:
    • Aptiekarskij ostrow (ros. Аптекарский остров)
    • Podróż do przyjaciela z lat dziecinnych (ros. Путешествие к другу детства)
  • 1976 – Dni czełowieka (ros. Дни человека)
  • 1980 – Woskriesnyj dien' (ros. Воскресный день)
  • 1986 – Kniga putieszestwij (ros. Книга путешествий)
  • 1988 – Czełowiek w piejzaże (ros. Человек в пейзаже)
  • 1997:
    • Dieriewo (ros. Дерево) – zbiór wierszy
    • W czetwierg posle dożdia (ros. В четверг после дождя) – zbiór wierszy
    • Zapiski nowiczka (ros. Записки новичка)
  • 1998 – Nieizbieżnost’ nienapisannogo (ros. Неизбежность ненаписанного)
  • 2004 – Kawkazskij plennik (ros. Кавказский пленник)
  • 2005 – Nowyje swiedienia o czełowiekie (ros. Новые сведения о человеке)
  • 2006 – Połupis’miennyje soczinienija (ros. Полуписьменные сочинения)
  • 2009 – Bitwa (ros. Битва)
  • 2010 – Tiekst kak tiekst (ros. Текст как текст)
Powieści
  • 1978 – Dom Puszkina[6] (ros. Пушкинский дом)
  • 1990 – Uletajuszczyj Monachow (ros. Улетающий Монахов)
  • 1995 – Ogłaszennyje (ros. Оглашенные)
  • 2008 – Priepodawatiel simmietrii (ros. Преподаватель симметрии)
Opowiadania i nowele
  • 1962 – Pieniełopa (ros. Пенелопа)
  • 1963:
    • Wielka kula[7] (ros. Большой шар)
    • Babuszkina piała (ros. Бабушкина пиала)
    • Inostrannyj jazyk (ros. Иностранный язык)
    • Dubl (ros. Дубль)
    • Solnce (ros. Солнце)
    • Jubilej (ros. Юбилей)
    • Strasznaja siła (ros. Страшная сила)
    • Dwier' (ros. Дверь)
    • Żeny niet doma (ros. Жены нет дома)
    • Fig (ros. Фиг)
  • 1965:
  • 1966:
    • Bolszoj szar (ros. Большой шар)
    • No-ga (ros. Но-га)
  • 1967:
    • Letnisko[9] (ros. Дачная местность lub Жизнь в ветреную погоду)
    • Biezdielnik (ros. Бездельник)
  • 1967-1969 – Uroki Armienii (ros. Уроки Армении)
  • 1968:
  • 1971 – Pticy, ili Nowyje swiedienija o czełowiekie (ros. Птицы, или Новые сведения о человеке) – nowela-esej
  • 1979:
    • Pochorony Doktora (ros. Похороны Доктора)
    • Poslednij miedwied' (ros. Последний медведь)
    • Głuchaja ulica (ros. Глухая улица)
  • 1983 – Wkus (ros. Вкус)
  • 1985 – Gruzinskij albom (ros. Грузинский альбом)
  • 1987:
    • Priepodawatiel simmietrii (ros. Преподаватель симметрии)
    • Czełowiek w piejzaże (ros. Человек в пейзаже)
    • Fotografija Puszkina (ros. Фотография Пушкина)
  • 1989 – Doktor[11] (ros. Доктор)
  • 2000 – O wchodie i wychodie, wchodie i wychodie (ros. О вдохе и выходе, входе и выдохе)
  • 2004 – W nocz pod Rożdiestwo (ros. В ночь под Рождество)
  • 2014 – Paradoksow drug (ros. Парадоксов друг)
  • Hazard czyli kulisy podróży[12]
  • Inostrannyj jazyk (ros. Иностранный язык)
  • Infantjew (ros. Инфантьев)
  • Czto było, czto jest’, czto budiet... (ros. Что было, что есть, что будет...)
  • Aptiekarskij ostrow (ros. Аптекарский остров)
  • Rassiejannyj swiet (ros. Рассеянный свет)
  • Ibo ja nazywajus’ lew... (ros. Ибо я называюсь лев...)
  • Priedisłowije pieriewodczika (ros. Предисловие переводчика)
  • Wid nieba Troi (ros. Вид неба Трои)
  • Stichi iz kofiejnoj czaszki (ros. Стихи из кофейной чашки)
  • Nasz czełowiek w Chiwie (ros. Наш человек в Хиве)
  • Wnuk 29-go apriela (ros. Внук 29-го апреля)
  • Obraz (ros. Образ)
  • Żyzn’ w wietriennuju pogodu (ros. Жизнь в ветренную погоду)
  • Mołodoj Odojewcew, gieroj romana (ros. Молодой Одоевцев, герой романа)
  • Emigracyja kak oskorblenije (ros. Эмиграция как оскорбление)
  • Awtobus (ros. Автобус)
Publicystyka
  • 1983 – Poslesłowije k romanu K. Krista „Oprokinutyj mir” (ros. Послесловие к роману К. Приста „Опрокинутый мир”)
  • 1987 – Obszczaja sud’ba (ros. Общая судьба)
  • 1989 – Klucz k „Antisieksusu” Andrieja Płatonowa (ros. Ключ к „Антисексусу” Андрея Платонова)
  • 1990:
    • Zapiski iz-za ugła (ros. Записки из-за угла)
    • Odnokłassniki (ros. Одноклассники)
    • Wstupitielnaja statja (ros. Вступительная статья)
  • 1996 – Powtorienije nieprojdiennogo (ros. Повторение непройденного)
  • 2001 – Pieriepugannyj tałant, ili Skazanije o pobiedie formy nad sodierżanijem (ros. Перепуганный талант, или Сказание о победе формы над содержанием)
  • 2002:
    • Pamiatnik litieratury kak żanr (ros. Памятник литературы как жанр)
    • Pamiati Wiktora Konieckogo (ros. Памяти Виктора Конецкого)
  • 2004 – Litieraturnyj gieroj kak gieroj. Rassużdienije w żanrie intiełlektualnogo primitiwa (ros. Литературный герой как герой. Рассуждение в жанре интеллектуального примитива)
  • 2006 – Pustaja scena (ros. Пустая сцена)
  • 2014 – Nowyj mir (ros. Новый мир)

Przypisy

edytuj
  1. Умер писатель Андрей Битов. lenta.ru. [dostęp 2018-12-03]. (ros.).
  2. Bitow Andriej Gieorgijewicz – Zapytaj.onet.pl [online], portalwiedzy.onet.pl [dostęp 2017-11-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-10] (pol.).
  3. Писатель Андрей Битов: Я принадлежу к самому темному поколению [online], wlna.info [dostęp 2017-11-16].
  4. Сергей Семенов. Битов Андрей Георгиевич // Кто есть кто в современной культуре. Эксклюзивные биографии. Выпуск 1. – М.: МК-Периодика, 2006. – 783 с. – ISBN 5-93696-007-3
  5. Andrej Bitow [online], wiko-berlin.de [dostęp 2017-11-16] (niem.).
  6. Polska Bibliografia Literacka (PBL) [online], pbl.ibl.poznan.pl [dostęp 2017-11-16].
  7. Wielka kula • Bitow Andrzej • książka – recenzje, opisy, opinie » BiblioNETka.pl [online], biblionetka.pl [dostęp 2017-11-16].
  8. „Takie długie dzieciństwo” Andrzej Bitow – w.bibliotece.pl [online], w.bibliotece.pl [dostęp 2017-12-02] (pol.).
  9. Letnisko • Bitow Andrzej • książka – recenzje, opisy, opinie » BiblioNETka.pl [online], biblionetka.pl [dostęp 2017-11-16].
  10. Podróż do przyjaciela z lat dziecinnych • Bitow Andrzej • książka – recenzje, opisy, opinie » BiblioNETka.pl [online], biblionetka.pl [dostęp 2017-11-16].
  11. Polska Bibliografia Literacka (PBL) [online], pbl.ibl.poznan.pl [dostęp 2017-11-16].
  12. Dzień meduzy: Opowiadania 1976 • Abramow Fiodor, Astafiew Wiktor, Bakłanow Grigorij, Balioniene Emilia, Barańska Natalia (Baranska Natalija), Bitow Andrzej, Chmielik Natalia... [online], biblionetka.pl [dostęp 2017-11-16].

Bibliografia

edytuj