Adenosma

*Adenosma*
	; Adenosma glutinosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	Adenosma
	Nazwa systematyczna
	Adenosma R.Br.; Prodr. Fl. Nov. Holland.: 442 (1810)
	Typ nomenklatoryczny
	A. caerulea R. Brown
Synonimy
	Pterostigma Benth.; Spathestigma Hook. & Arn.; Stoechadomentha L. ex Kuntze; Anisanthera Griff.;
	Pterostigma Benth.; Spathestigma Hook. & Arn.; Stoechadomentha L. ex Kuntze; Anisanthera Griff.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adenosma – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje 22 gatunki^[3]. Rośliny te występują w południowo-wschodniej Azji (na obszarze od Indii po Chiny) oraz w północnej Australii i zachodniej Oceanii^[3]^[5]. Bywają uprawiane dla aromatycznych olejków eterycznych stosowanych m.in. przy bólach reumatycznych i dolegliwościach jelitowych^[6].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne – jednoroczne i byliny, gruczołowato lub wełnisto owłosione^[5], o łodygach płożących, podnoszących się^[5]^[7] lub prosto wzniesionych^[7], czterokanciastych lub obłych^[5]. Pędy czernieją po wysuszeniu^[7].
Liście: Naprzeciwległe, siedzące, w tym nasadami obejmujące łodygę, ale też ogonkowe. Blaszka jajowata do zaokrąglonej, zaostrzona na wierzchołku, piłkowana na brzegu^[5], często gruczołowato punktowane^[7].
Kwiaty: Siedzące lub krótkoszypułkowe, wyrastają pojedynczo w kątach liści lub w większej liczbie tworząc kwiatostany groniaste, kłosokształtne i główkowate^[7]. Kielich z 5 nierównymi, głęboko wciętymi działkami – trzy zewnętrzne są duże, lancetowate do sercowatych, dwie są drobne, równowąsko lancetowate. Korona kwiatu biała, jasnoróżowa, niebieska lub fioletowa, silnie dwuwargowa, z dolną wargą płasko rozpostartą, trójłatkową i górną wargą prosto wzniesioną, całobrzegą lub wyciętą. Pręciki są cztery, dwusilne, nie wystają poza koronę. Zalążnia eliptyczna, jajowata lub stożkowata^[5]^[7].
Owoce: Jajowate do elipsoidalnych torebki otwierające się czterema klapami i zawierające liczne, drobne nasiona^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Gratioleae z rodziny babkowatych Plantaginaceae^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Adenosma annamensis T.Yamaz.
Adenosma bracteosa Bonati
Adenosma camphorata Hook.f.
Adenosma cordifolia Bonati
Adenosma debilis Bonati
Adenosma elsholtzioides T.Yamaz.
Adenosma glutinosa (L.) Druce
Adenosma hirsuta (Miq.) Kurz
Adenosma indiana (Lour.) Merr.
Adenosma inopinata Prain
Adenosma javanica (Blume) Koord.
Adenosma macrophylla Benth.
Adenosma malabarica Hook.f.
Adenosma microcephala Hook.f.
Adenosma muelleri Benth.
Adenosma nelsonioides (Miq.) Hallier f. ex Bremek.
Adenosma papuana Schltr.
Adenosma punctata Pennell
Adenosma retusiloba P.C.Tsoong & T.L.Chin
Adenosma subrepens (Thwaites) Benth. ex Hook.f.
Adenosma ternata Pennell
Adenosma thorelii Bonati

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-12-12] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-12-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Adenosma R.Br., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-12] .
↑ Adenosma R.Br.. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2024-12-12].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 388. ISBN 978-3-642-62200-7.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 15, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Adenosma R. Brown, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-12] .
↑ Genus Scoparia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2024-12-12].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-12-12] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-12-12] (ang.).

[powo-3] Adenosma R.Br., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-12] .

[ing-4] Adenosma R.Br.. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2024-12-12].

[kubitzki-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 388. ISBN 978-3-642-62200-7.

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 15, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[china-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Adenosma R. Brown, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-12] .

[grin-8] Genus Scoparia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2024-12-12].

[3]