Łosie (powiat gorlicki)

Początki tych terenów sięgają przed 1359, kiedy to Kazimierz Wielki nadał ziemie w dolinie rzeki Ropy wraz z istniejącą wsią Losze Janowi Gładyszowi z Szymbarku. Synowie Jana Gładysza lokowali ponownie wieś Łosie w XIV wieku. Osada była pierwotnie zamieszkana przez ludność łemkowską, co uległo zmianie w 1947 wraz z akcją „Wisła”. Od końca XIX w. Łemkowie z Łosia znani byli z wytwórstwa smaru do maszyn i pojazdów (tzw. mazi) oraz ludowych medykamentów wytwarzanych z wydobywanej na małą skalę ropy naftowej i produkowanego w wyniku destylacji drewna dziegciu. Produkty te sprzedawali w trakcie podróży odbywanych charakterystycznymi wozami, samych producentów-kupców zaś nazywano „maziarzami”. Maziarze z Łosia handlowali swoimi wyrobami na dużą skalę: jeździli do Warszawy, Kalisza, Łomży oraz na Słowację, do Siedmiogrodu i Moraw. Docierali nawet do Rygi i Jekaterynburga.

O burzliwej historii wsi świadczy fakt trzykrotnej lokacji. Przez bardzo długi czas była w posiadaniu rodów szlacheckich. Między innymi w końcu XVI wieku właścicielami Łosia zostali Potoccy herbu Szreniawa. W XVII w. właścicielem wsi był m.in. Wacław Potocki – poeta epoki baroku.

W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łosie, po jej zniesieniu w gromadzie Ropa. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.

W latach 1973–1991 w gminie Uście Gorlickie^[7].

•  
  Kaplica cmentarna
•  
  Cmentarz wojenny nr 71
•  
  Kościół parafialny

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[8]

• zespół cerkwi greko-kat. pw. Narodzenia NMP;
  • drewniana cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia NMP z 1810, często rozbudowywana a w 1928 znacznie powiększona. Parafia greckokatolicka w Łosiu należy do dekanatu krakowsko-krynickiego.
  • dzwonnica, wybudowana przed 1939;
  • cmentarz przykościelny;
  • ogrodzenie z bramką;
• cmentarz wojenny nr 71 z I wojny światowej, zaprojektowany przez Hansa Mayra.

Inne zabytki

• zagroda maziarska – skansen etnograficzny^[9].
• drewniana kaplica cmentarna z 1754 na nowym cmentarzu. Pierwotnie prezbiterium cerkwi w Klimkówce. Po zbudowaniu w tej wsi nowej murowanej cerkwi w 1914 przeniesiona na cmentarz. W 1989, przed zalaniem Klimkówki przez wody jeziora przeniesiona na cmentarz w Łosiu.

• Łosie 3(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 732 .