Ławica (Poznań)

Pierwsze wzmianki o osadzie królewskiej Ławica pochodzą z ok. roku 1400. Przez wieki była wsią dworską, należącą do gminy Żabikowo. Składała się wówczas z Ławicy-Dworu i Ławicy-Gminy. Część dworska położona była w okolicy dzisiejszego Przedszkola nr 36 im. M. Kownackiej, które stoi na miejscu szachulcowego dworu (rozebranego na przełomie lat 70. i 80. XX w.; również zabudowania byłego folwarku zostały rozebrane w latach 2000-2002). Ławica-Gmina rozciągała się natomiast wzdłuż obecnej ul. Złotowskiej oraz ul. Ławica. Do dzisiaj niektóre ocalałe budynki gospodarskie (np. stodoła obok Szkoły Podstawowej nr 58) przypominają tamte czasy.

W roku 1902 na linii kolejowej Poznań-Szczecin została wybudowana stacja Poznań-Ławica (obecnie Poznań Wola). W roku 1913 założono na terenie łąk wsi Ławica lotnisko, które jest najstarszym obecnie czynnym portem lotniczym w Polsce. Miało ono być bazą dla samolotów strzegących całej wschodniej części ówczesnych Niemiec. 6 stycznia 1919 r. lotnisko zostało zdobyte przez powstańców wielkopolskich wraz ze sprzętem o wartości 200 mln ówczesnych marek niemieckich. Przejęte zostało 26 sprawnych samolotów oraz ok. 400 rozmontowanych (z tego ok. 100 nadawało się do kasacji, a większość została później skompletowana i weszła w skład polskiego lotnictwa wojskowego)^[2]. W 1921 r. powstało tu pierwsze w Polsce przedsiębiorstwo lotnicze dla przewozów pasażerskich - Aerotarg, a w 1925 r. otwarto lotnisko cywilne oraz połączono Ławicę z centrum Poznania linią autobusową (autobusy kursowały od północnej strony lotniska - na obecną Wolę i to nieregularnie). W latach 20. w Ławicy działał także tor wyścigów konnych^[3].

Od roku 1940 Ławica należy do miasta Poznania, choć do lat 80. przypominała wieś. W 1944 roku z Ogrodów na obecną Wolę i dalej do Sytkowa poprowadzono linię trolejbusową, czynną do roku 1970. Bezpośrednio po wojnie kursował do Ławicy kryty plandeką samochód ciężarowy, w którym z obu stron skrzyni ładunkowej umocowano ławki dla pasażerów oraz schodki^[4]. Od roku 1947 istnieje linia autobusowa łącząca najpierw ul. Kraszewskiego, a obecnie Bałtyk z Ławicą (dawniej zawracał przy ul. Sławińskiej) - początkowa linia B, później 52, następnie 59, a obecnie 148.

Ławica przez wiele lat należała do parafii św. Marcina w Skórzewie, a od roku 1988 istnieje parafia pw. Objawienia Pańskiego (obecny kościół od 1995). Pamiątką po dawnych czasach są także kapliczki - przy ulicy Perzyckiej (między Złotowską a Głowicką) i przy skrzyżowaniu Złotowskiej i Owczej oraz krzyże przydrożne, np. na skrzyżowaniu Złotowskiej i Bukowskiej, Złotowskiej i Pozdawnickiej.

Od 1968 zaczęto po południowej stronie ulicy Bukowskiej stawiać budynki Osiedla Bajkowego, co rozpoczęło erę rozbudowy Ławicy w formie miejskiej, która trwa do dziś. W 1974 roku na skraju lotniska, częściowo wykorzystując nieużywany pas startowy, wybudowano tor wyścigów samochodowych i motocyklowych "Poznań", będący w gestii Automobilklubu Wielkopolski. Na terenach toru i okolic odbywa się dwa razy w tygodniu giełda samochodowa. Od 1971 roku ulicą Złotowską zaczęła kursować linia autobusowa nr 108 do Skórzewa (później do Dopiewa), a od 1979 kursuje tędy linia 177. W 1984 odsłonięto przed budynkiem Portu Lotniczego obelisk ku czci powstańców wielkopolskich, którzy w 1919 zdobyli lotnisko. 17 lipca 1987 przekazano do użytku 70-miejscowy motel Ławica wraz z campingiem na 300 miejsc przy ul. Złotowskiej^[5]. Od roku 1997 na Ławicę zaczął też kursować autobus nocny N42 (obecnie nr 242). 16 października 2001 otwarto nowy terminal, mogący obsłużyć nawet milion pasażerów rocznie.

Obszar Ławicy w latach 1954–1990 należał do dwóch dzielnic Jeżyce oraz Grunwald.

W 1996 r. utworzono jednostkę pomocniczą miasta osiedle Ławica^[6]. Następnie w 2001 r. utworzono osiedle Edwardowo^[7]. W 2010 r. w Poznaniu przeprowadzono reformę funkcjonalną jednostek pomocniczych i 1 stycznia 2011 roku połączono osiedla administracyjne: Ławica oraz Edwardowo w jedno osiedle Ławica^[8]

Na Ławicy przetrwał i nadal jest kultywowany unikalny zwyczaj chodzenia przebierańców podczas lanego poniedziałku. Korowód tworzą przebierańcy – żandary.

Obecnie Ławica jest terenem intensywnego budownictwa jednorodzinnego, szczególnie we wschodniej części - na Wydmach i w pobliżu Osiedla Bajkowego. Atrakcyjność dzielnicy polega na położeniu blisko terenów zielonych (Lasek Marceliński) oraz dobrej komunikacji z Centrum. Na zachodzie dzielnicy - pomiędzy ulicami Bukowską i Złotowską oraz Strumieniem Junikowskim są ogromne tereny Pracowniczych Ogrodów Działkowych, największy tego typu kompleks w Poznaniu (kilka tysięcy działek). Przy ulicy Bukowskiej, na Marcelinie w roku 2005 otwarto największe wówczas w Poznaniu Centrum Handlowe "King Cross Marcelin".

Na terenie Ławicy działają parafie rzymskokatolickie:

• pod wezwaniem Objawienia Pańskiego - kościół znajduje się przy ul. Miastkowskiej,

• pod wezwaniem Zwiastowania Pańskiego - kościół znajduje się przy ul. Leśmiana 2A (Edwardowo).

Osiedle obsługują autobusy miejskie MPK Poznań linii 148, 159 i 177, linia podmiejska 729 oraz linia nocna 222^[9].

• Ławica (ciek),
• cmentarz ewangelicki przy ul. Wichrowej w Poznaniu,
• Radar meteorologiczny w Wysogotowie - przy granicy Ławicy.

• WłodzimierzW. Łęcki WłodzimierzW., PiotrP. Maluśkiewicz PiotrP., Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 78, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412 .
• Poznań – plan miasta i okolic 1:20.000, Wydawnictwo Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2004, ISBN 83-87157-01-5
• Poznań plus 22 - atlas, Wydawnictwo Demart, Warszawa, 2008, ISBN 83-7427-206-6
• Poznań - atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8