Koalicja KO-PSL-PL2050-NL
Koalicja KO-PSL-PL2050-NL, Koalicja KO-TD-NL (popularyzowana nazwa: Koalicja 13 grudnia) – polska koalicja rządowa Koalicji Obywatelskiej (Platforma Obywatelska, Inicjatywa Polska, Nowoczesna, Zieloni), Polski 2050, Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL i Polska 2050 w czasie wyborów współtworzyły Trzecią Drogę) i Nowej Lewicy. Umowa koalicyjna pomiędzy ugrupowaniami tworzącymi rząd została podpisana 10 listopada 2023 roku[1], zaś popierany przez koalicję trzeci rząd Donalda Tuska został zaprzysiężony przez prezydenta 13 grudnia 2023 roku[2].
Podpisanie umowy koalicyjnej przez Donalda Tuska, Władysława Kosiniaka-Kamysza, Szymona Hołownię, Włodzimierza Czarzastego i Roberta Biedronia w Senacie RP. | |
Państwo | |
---|---|
Data założenia |
10 listopada 2023 |
Partie członkowskie |
PO, PSL, NL, Polska 2050, Nowoczesna, iPL |
Ideologia polityczna | |
Grupa w Parlamencie Europejskim |
Europejska Partia Ludowa (PO, PSL), Odnówmy Europę (Polska 2050), Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (Nowa Lewica) |
Obecni posłowie |
242/460 [a]
|
Obecni senatorowie |
63/100 [b]
|
Obecni eurodeputowani |
27/53
|
Obecni radni wojewódzcy |
291/552 [c]
|
Ugrupowania tworzące koalicję reprezentują szerokie spektrum poglądów – w jej skład wchodzą partie prezentujące poglądy od lewicowych po centroprawicowe[3]. Koalicja dysponuje w Sejmie X kadencji 242 mandatami, a także jest wspierana przez posła niezależnego Adama Gomołę, który w czasie wyborów parlamentarnych startował z list Trzeciej Drogi[4][5].
Historia
Przed wyborami parlamentarnymi w 2023 roku część polityków ówczesnej opozycji (w tym m.in. Donald Tusk[6]) apelowała, aby Koalicja Obywatelska, Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe oraz Nowa Lewica stworzyły jedną listę do Sejmu[7]. Ostatecznie ugrupowania te wystartowały w wyborach parlamentarnych w trzech blokach – Polska 2050 i Polskie Stronnictwo Ludowe utworzyły koalicję polityczną o nazwie Trzecia Droga[8]. W wyborach do Senatu ugrupowania postępowały zgodnie z zawartym paktem senackim, w myśl którego podmioty biorące w nim udział nie wystawiały przeciwko sobie kandydatów w jednomandatowych okręgach wyborczych[9].
W wyborach parlamentarnych Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga oraz Nowa Lewica uzyskały łącznie 248 mandatów w Sejmie, zaś kandydaci paktu senackiego zdobyli 66 mandatów w Senacie[10]. Nowym marszałkiem Sejmu został Szymon Hołownia[11] (Polska 2050), a marszałkiem Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska (Platforma Obywatelska)[12].
Zarówno Prawo i Sprawiedliwość, jak i koalicja złożona z Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi oraz Lewicy przekazały prezydentowi informację o dysponowaniu niezbędną większością 231 głosów niezbędnych do uzyskania wotum zaufania[13]. Kandydatami na stanowisko Prezesa Rady Ministrów byli odpowiednio Mateusz Morawiecki (dotychczasowy premier z PiS) oraz Donald Tusk (przewodniczący Platformy Obywatelskiej, premier koalicji PO-PSL w latach 2007–2014)[14]. 6 listopada 2023 w orędziu Andrzej Duda ogłosił, że powoła na stanowisko premiera Mateusza Morawieckiego[13]. Oficjalnie desygnował go na to stanowisko 13 listopada 2023, w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu X kadencji, po wcześniejszym przyjęciu rezygnacji drugiego rządu Mateusza Morawieckiego[15]. Decyzja prezydenta spotkała się z krytyką wielu polityków, publicystów i politologów[16].
Umowa koalicyjna pomiędzy Koalicją Obywatelską, Polską 2050, Polskim Stronnictwem Ludowym i Nową Lewicą została podpisana 10 listopada 2023 roku[1]. 11 grudnia 2023 roku trzeci rząd Mateusza Morawieckiego nie uzyskał w Sejmie wotum zaufania[17]. Następnie Sejm RP wybrał Donalda Tuska na stanowisko Prezesa Rady Ministrów. 12 grudnia 2023 Sejm wybrał proponowanych przez niego członków Rady Ministrów w głosowaniu łącznym. Za tą decyzją głosowało 248 posłów. Trzeci rząd Donalda Tuska został zaprzysiężony przez prezydenta 13 grudnia 2023 roku[18].
Wybory samorządowe w 2024
Przed wyborami samorządowymi w 2024 roku część polityków koalicji rządzącej (w tym m.in. Donald Tusk[19][20]) apelowała, aby Koalicja Obywatelska, Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe oraz Lewica stworzyły jedną listę na wybory samorządowe. Początkowo miały powstać dwie listy Koalicja KO-L oraz PL2050-PSL.[21],[22]. Ostatecznie ugrupowania te wystartowały w wyborach samorządowych w trzech blokach w takiej samej konfiguracji jak w wyborach parlamentarnych[23]. Współpraca kontynuowana była po wyborach, w których koalicja zdobyła większość w 12 sejmikach na 16 możliwych[24].
Inne nazwy koalicji
W wygłoszonym przez siebie exposé Donald Tusk określał koalicję KO-PSL-PL2050-NL mianem koalicji 15 października[25] nawiązującą do daty zwycięskich wyborów, co stało się jej nieoficjalną nazwą, popularyzowaną przez polityków obozu rządowego oraz część mediów. Politycy Prawa i Sprawiedliwości oraz część mediów prawicowych określili koalicję mianem koalicji 13 grudnia[26][27]. Nazwa nawiązywała do daty powołania rządu przez prezydenta Andrzeja Dudę 13 grudnia 2023 oraz była aluzją do 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce 13 grudnia 1981 przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego[28]. Posłowie partii Prawo i Sprawiedliwość stosują również nazwę koalicja ośmiu gwiazdek, będącą nawiązaniem do ocenzurowanej wersji wulgarnego hasła obrażającego partię stosowanego przez wielu przeciwników PiS, popularnego w szczególności w czasie protestów Ogólnopolskiego Strajku Kobiet[29][30]. Politolog i historyk prof. Antoni Dudek nazwał koalicję mianem koalicji kordonowej mającą być w zamierzeniu jej twórców kordonem wokół partii Prawo i Sprawiedliwość, choć używał też określenia koalicja kolorowa ze względu na dużą liczbę partii politycznych tworzącą koalicję[31]. Wiadomości TVP użyły natomiast w momencie powstania trzeciego rządu Donalda Tuska określenia koalicja Tuska nawiązującego do nazwiska premiera koalicyjnego rządu Donalda Tuska[32]. Przed przejęciem władzy przez koalicję jej zwolennicy określali ją również mianem opozycji demokratycznej[33][34].
Postulaty koalicji
Podpisana przez ugrupowania tworzące koalicję 10 listopada 2023 roku umowa koalicyjna zakłada m.in.[35][36][37][38][39]:
- podwyżki dla sfery budżetowej, w tym nauczycieli
- zwiększenie wydatków na służbę zdrowia
- uproszczenie podatków
- jawność finansów publicznych
- przywrócenie korzystnych warunków do rozwoju działalności gospodarczej
- odpolitycznienie spółek Skarbu Państwa
- uzupełnienie świadczeń społecznych
- stworzenia warunków dla istotnego przyspieszenia tempa oddawania nowych mieszkań
- likwidację Centralnego Biura Antykorupcyjnego
- odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy
- przywrócenie niezależności i apolityczności prokuratury oraz apolitycznego i konstytucyjnego kształtu Krajowej Rady Sądownictwa i Sądu Najwyższego
- odpolitycznienie, przywrócenie autonomii uczelni oraz wyższy poziom finansowania
- zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej
- poprawa poziomu ochrony polskich lasów, rzek i powietrza
- większy udział samorządów w podatku PIT
- wzmocnienie praw kobiet i unieważnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji z dnia 22 października 2020 roku
- rozliczenie rządów Zjednoczonej Prawicy – rozliczenie osób odpowiedzialnych za usiłowanie bezprawnej zmiany ustroju państwa oraz za naruszenia konstytucji, ustaw i praworządności, a także za upartyjnienie instytucji publicznych, za sprzeniewierzenie pieniędzy publicznych i za ich bezprawne, niecelowe i niegospodarne wydatkowania oraz stworzenie komisji śledczych w obszarach wymagających szczegółowego i transparentnego zbadania
- postawienie przed sądami i prokuraturą osób winnych przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez urzędników i innych funkcjonariuszy publicznych, a także nakłaniania do takiego działania, sprzeniewierzenia środków publicznych na cele partyjne i osobiste, nepotyzmu w instytucjach publicznych i w spółkach Skarbu Państwa oraz korupcji politycznej, w tym powoływania się na wpływy, zorganizowanego systemu siania nienawiści w mediach rządowych i w innych środkach masowej komunikacji, skierowanego przeciwko obywatelom, działaczom opozycji i organizacji pozarządowych, wykorzystywania środków i instytucji publicznych, takich jak media i spółki Skarbu Państwa, do wpływania na decyzje wyborcze społeczeństwa, fałszerstw dokumentów i fałszerstw urzędniczych.
Przedstawiciele poszczególnych partii tworzących koalicję w trzecim rządzie Donalda Tuska[40]
Koalicja Obywatelska
Platforma Obywatelska
- Donald Tusk – premier
- Borys Budka – minister aktywów państwowych (do maja 2024)
- Andrzej Domański – minister finansów
- Jan Grabiec – minister-członek Rady Ministrów
- Marcin Kierwiński – minister spraw wewnętrznych i administracji
- Izabela Leszczyna – minister zdrowia
- Sławomir Nitras – minister sportu i turystyki
- Marzena Okła-Drewnowicz – minister do spraw polityki senioralnej
- Tomasz Siemoniak – minister-członek Rady Ministrów, minister spraw wewnętrznych i administracji (od maja 2024)
- Bartłomiej Sienkiewicz – minister kultury i dziedzictwa narodowego (do maja 2024)
- Radosław Sikorski – minister spraw zagranicznych
Nowoczesna
Inicjatywa Polska
Trzecia Droga
Polskie Stronnictwo Ludowe
- Władysław Kosiniak-Kamysz – wicepremier i minister obrony narodowej
- Krzysztof Hetman – minister rozwoju i technologii (do maja 2024)
- Dariusz Klimczak – minister infrastruktury
- Czesław Siekierski – minister rolnictwa i rozwoju wsi
- Krzysztof Paszyk – minister rozwoju i technologii (od maja 2024)
Polska 2050
- Agnieszka Buczyńska – minister do spraw społeczeństwa obywatelskiego (do października 2024)
- Paulina Hennig-Kloska – minister klimatu i środowiska
- Adriana Porowska – minister do spraw społeczeństwa obywatelskiego (od października 2024)
W trzecim rządzie Donalda Tuska ministrem funduszy i polityki regionalnej została Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz niebędąca członkiem partii Polska 2050 Szymona Hołowni, jednak pełniąca funkcję dyrektora Instytutu Strategie 2050 działającego przy ruchu Polska 2050[41].
Nowa Lewica
- Krzysztof Gawkowski – wicepremier i minister cyfryzacji
- Agnieszka Dziemianowicz-Bąk – minister rodziny, pracy i polityki społecznej
- Katarzyna Kotula – minister do spraw równości
- Dariusz Wieczorek – minister nauki
Zobacz też
- Trzecia Droga (Polska)
- Nowa Lewica
- Koalicja Obywatelska
- Trzeci rząd Donalda Tuska
- Koalicja PO-PSL – koalicja współtworzona przez PO i PSL w latach 2007–2015
Uwagi
- ↑ Bez posłów, którzy wspierają koalicję, posła Adama Gomoły, łącznie z nim - 243 posłów.
- ↑ Bez senatorów, którzy wspierają koalicję, Koła Senackiego Niezależni i Samorządni, łącznie z nimi - 66.
- ↑ Łącznie z radnymi do sejmików Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi, Lewicy i OK Samorząd
Przypisy
- ↑ a b MLG, Umowa koalicyjna podpisana. „Idzie bezpieczna zmiana” [online], www.money.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Prezydent powołał Premiera oraz Radę Ministrów [online], Prezydent.pl .
- ↑ Daniel Tilles , Who’s who in Poland’s new government [online], Notes From Poland, 13 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-18] (ang.).
- ↑ Adam Gomoła wykluczony z Polski 2050 [online], Onet.pl, 8 marca 2024 [dostęp 2024-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-08] .
- ↑ Decyzja zarządu partii ws. Adama Gomoły, Polska 2050, 8 marca 2024 [zarchiwizowane 2024-03-08] .
- ↑ Tusk o apelu o jedną listę opozycji: to miód na moje serce [online], www.pap.pl [dostęp 2023-12-17] .
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2023-12-17] .
- ↑ Polska 2050 i PSL pójdą razem do wyborów jako „Trzecia droga” [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Redakcja, Opozycja zawarła pakt senacki. Co to konkretnie oznacza? [online], www.polityka.pl, 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Demokratyczna koalicja zdobyła 248 mandatów w Sejmie [online], oko.press [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Biografia [online], marszalek.sejm.pl [dostęp 2023-12-17] .
- ↑ Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałkiem Senatu RP XI kadencji, [w:] Senat.gov.pl [online] .
- ↑ a b Prezydent wskazał, komu powierzy misję tworzenia rządu [online], Onet Wiadomości, 6 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Premier hopeful emerges in Poland | Northwest Arkansas Democrat-Gazette [online], www.nwaonline.com, 25 października 2023 [dostęp 2023-12-17] (ang.).
- ↑ Prezydent desygnował na premiera Mateusza Morawieckiego. „Wierzę, że premier sformuje rząd i znajdzie większość” [online], www.gazetaprawna.pl, 13 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Rząd Mateusza Morawieckiego zaprzysiężony. Politycy komentują [online], wnp.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A , Prezydent przyjął dymisję rządu Mateusza Morawieckiego [online], www.tvpparlament.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Rząd Donalda Tuska zaprzysiężony [online], www.rmf24.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
- ↑ Pomysł Donalda Tuska zweryfikowany przez polityka PSL. "Bajka" [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2024-01-15] .
- ↑ Wybory samorządowe. Ministra Kotula: wspólna lista to gwarancja sukcesu [online], wiadomosci.onet.pl [dostęp 2024-01-04] .
- ↑ Hołownia chce 15 proc. To cel Trzeciej Drogi w wyborach samorządowych [online], bankier.pl [dostęp 2024-03-23] .
- ↑ Nowa Lewica do wyborów samorządowych razem z KO? Trwają rozmowy o współpracy [online], www.pap.pl [dostęp 2024-01-20] .
- ↑ KO pójdzie do wyborów bez Lewicy. Biedroń reaguje [online], gazetaprawana [dostęp 2024-01-31] .
- ↑ Wybory samorządowe 2024 - PKW podała wyniki. Tak podzieliła się Polska [online], bankier.pl [dostęp 2024-04-09] .
- ↑ Koalicja 15 października przejmuje władzę. Donald Tusk przedstawił wartości i program swojego rządu [online], fakty.tvn24.pl, 12 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-14] (pol.).
- ↑ Koalicja 13 grudnia? Fala komentarzy po zaprzysiężeniu [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2023-12-16] (pol.).
- ↑ Nie będzie wielkiego mitu „Koalicji 15 Października” [online], wpolityce.pl [dostęp 2023-12-16] (pol.).
- ↑ Andrzej Duda i totalna kohabitacja. Czy Donald Tusk zostanie premierem 13 grudnia? [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-12-16] (pol.).
- ↑ Koalicja ośmiu gwiazdek podpisała pakt. Kosiniak-Kamysz znowu został ograny przez Tuska, a wyborcy pozbawieni obietnic [online], wpolityce.pl [dostęp 2024-02-03] .
- ↑ Co oznacza 8 gwiazdek, ***** ***? Finisz kampanii wyborczej [online], radiozet.pl [dostęp 2024-02-03] .
- ↑ MMIK, „Kordonowa koalicja” Tuska się nie rozpadnie. Dlaczego? Prof. Dudek wyjaśnił [online], wiadomosci.wp.pl, 24 października 2023 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
- ↑ „Wiadomości” TVP uderzają w nowy rząd. „Koalicja Tuska prze do przejęcia mediów” [online], Onet Kultura, 12 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
- ↑ Opozycja demokratyczna zapowiada kolejne spotkanie ws. utworzenia nowego rządu [online], forsal.pl, 28 października 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2023-12-18] .
- ↑ Pełna treść umowy koalicyjnej [DOKUMENT] [online], www.gazetaprawna.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
- ↑ Robert Kędzierski , Umowa koalicyjna podpisana. Najważniejsze założenia punkt po punkcie [online], www.money.pl, 11 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
- ↑ Jacek Misztal , Co zawiera umowa koalicyjna? CBA do likwidacji, więcej mieszkań i kwestia atomu [online], Bankier.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
- ↑ Umowa koalicyjna podpisana. Co zawiera dokument? [online], www.gazetaprawna.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
- ↑ Co zawiera umowa koalicyjna? Główne założenia [online], Demagog [dostęp 2023-12-18] (pol.).
- ↑ Druk nr 96 Przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów wniosek w sprawie wyboru członków Rady Ministrów [online] .
- ↑ O nas – Instytut Strategie 2050 [online], web.archive.org, 12 maja 2022 [dostęp 2023-12-17] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-12] .