JaTB-2

To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 185.144.174.38 (dyskusja) o 11:05, 7 gru 2024. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

JaTB-2 – typ dwuosiowego trolejbusu, wytwarzanego w latach 1937–1938 w Jarosławskiej Fabryce Silników[1]. Skrót „JaTB” pochodzi od rosyjskich słów Jarosławskij trollejbus.

JaTB-2
Ilustracja
JaTB-2 w obsłudze warszawskiej linii trolejbusowej nr 51, 1950 r.
Dane ogólne
Inne nazwy

ЯТБ-2

Producent

Jarosławskij Motornyj Zawod

Lata produkcji

1937–1938

Miejsce produkcji

Jarosław

Dane techniczne
Typy nadwozia

Wysokopodłogowy trolejbus klasy MIDI

Układ drzwi

2-2

Liczba drzwi

2

Silniki

DTB-60

Moc silników

1×60 kW

Napięcie zasilania

550–600 V DC

Długość

9500 mm

Szerokość

2500 mm

Wysokość

3365 mm

Masa własna

8350 kg

Masa całkowita

8000 kg

Prędkość maksymalna

50 km/h

Wnętrze
Liczba miejsc siedzących

35

JaTB-2 na linii C w Warszawie, 1948 r.
JaTB-2 w Kijowie

Konstrukcja

JaTB-2 stanowi rozwinięcie konstrukcyjne modelu JaTB-1, produkowanego w latach 1936–1937[2][3]. W stosunku do poprzednika zmieniono drewniane nadwozie na stalowe i zabudowano kabinę kierowcy szafą z aparaturą elektryczną. Ponadto napęd z przedniej osi przeniesiono na tylną[4].

JaTB-2 to dwuosiowy wysokopodłogowy trolejbus z nadwoziem o konstrukcji drewnianej, obłożonej z zewnątrz poszyciem ze stali. Do wnętrza przedziału pasażerskiego prowadziło dwoje dwuskrzydłowych drzwi otwieranych ręcznie. Cechą charakterystyczną było umiejscowienie pierwszych drzwi nie przed pierwszą osią, lecz za nią, co wynikało z konieczności zapewnienia odpowiedniego nacisku na oś. Oprócz tego trolejbus wyróżniał się pochyloną, łamaną w połowie ścianą przednią z dwoma okrągłymi reflektorami. Napęd stanowił jeden silnik prądu stałego o mocy 60 kW. Prąd pobierany był z przewodów trakcyjnych za pomocą pałąków z rolkowymi ślizgaczami[5].

Dostawy

Państwo Miasto Lata dostaw Liczba Numery taborowe
  ZSRR Kijów 1938 6 22–27 [6]
Leningrad 1938 18 110–127 [7]
Moskwa 1937–1938 119 [8]
Łączna liczba: 143

Uwaga: Wykaz miast, do których dostarczono trolejbusy JaTB-2, nie jest kompletny. Nie uwzględnia również miast, które otrzymały używane trolejbusy.

Eksploatacja

Legnica

W 1952 r. Legnica otrzymała z Warszawy dwa trolejbusy typu JaTB-2. Z uwagi na trudności związane z zasilaniem sieci trakcyjnej jednocześnie kursował tylko jeden trolejbus[9]. W związku z trudnościami w obsłudze systemu został on zlikwidowany 31 grudnia 1956 r. Jeden trolejbus JaTB-2 zezłomowano, a drugi przekazano do Poznania[10].

Lublin

W 1953 r. do Lublina sprowadzono łącznie około 12 używanych trolejbusów JaTB-2, przy czym część trolejbusów pochodziła bezpośrednio z Warszawy, a część pierwotnie trafiło z Warszawy do Gdyni i dopiero potem do Lublina. Z powodu trudności z dostępem do części zamiennych i złym stanem technicznym nadwozi stopniowo wycofywano je z eksploatacji. Ostatni trolejbus zakończył służbę liniową prawdopodobnie w 1960 r.[11]

Warszawa

W 1946 r. Warszawa otrzymała w darze od Związku Radzieckiego 30 używanych moskiewskich trolejbusów JaTB-2 i sieć trakcyjną[12][13]. Pojazdy były w nie najlepszym stanie technicznym i wymagały remontów[14]. Po naprawach i przemalowaniu w barwy biało-czerwone do ruchu skierowano 24 egzemplarze. Z powodu częstych usterek i braku części zamiennych trolejbusy JaTB-2 stopniowo wycofywano z eksploatacji. Ostatni trolejbus tego typu zakończył kursowanie w 1952 r.[2]

Przypisy

  1. Энциклопедия троллейбусов, модель:ЯТБ-2 [online], trolleys.ru [dostęp 2020-08-17].
  2. a b JaTB-2 [online], omni-bus.eu [dostęp 2020-08-17] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-30].
  3. Троллейбус ЯТБ-1 : Троллейбусы :: Ретро-трамвай – петербургская классика [online], www.retro.tramway.ru [dostęp 2020-08-17].
  4. Харьков транспортный. Троллейбус. Подвижной состав. ЯТБ-4 и ЯТБ-4А [online], gortransport.kharkov.ua [dostęp 2020-08-17].
  5. Хроника: ярославский троллейбус [online], www.zr.ru [dostęp 2020-08-17].
  6. Kijów, YaTB-2 – Wykaz taboru kolejowego [online], transphoto.org [dostęp 2020-08-17].
  7. Sankt Petersburg, YaTB-2 – Wykaz taboru kolejowego [online], transphoto.org [dostęp 2020-08-17].
  8. Jacek Pudło: Trolejbusy w Polsce. Łódź: Księży Młyn, 2011, s. 122. ISBN 978-83-7729-096-5.
  9. Przemysław Nadolski, Dariusz Walczak, Zbigniew Danyluk, Bohdan Turżański: Tramwaje dolnośląskie. T. 2: Historia tramwajów i trolejbusów w Legnicy. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2015. ISBN 978-83-63652-14-2. (pol. • niem.).
  10. Marcin Połom, Tadeusz Palmowski: Rozwój i funkcjonowanie komunikacji trolejbusowej w Gdyni. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum, 2009. ISBN 978-83-7380-776-1. (pol.).
  11. JaTB-2 [online], www.lubus.info [dostęp 2020-08-17].
  12. Московский транспорт в годы Великой Отечественной войны, „3а отличный рейс”, Мосгортранс, 2015.
  13. Historia trolejbusów w stolicy – część I • KMKM Warszawa [online], KMKM Warszawa, 2 sierpnia 2019 [dostęp 2020-08-17] (pol.).
  14. Trolejbusy. Elektryczne zawalidrogi? Cześć II [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2020-08-17] (pol.).