Wodnik guamski
Wodnik guamski (Hypotaenidia owstoni) – gatunek nielotnego ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Endemit wyspy Guam. Od 1994 uznawany za gatunek wymarły na wolności.
Hypotaenidia owstoni[1] | |||
Rothschild, 1895 | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
wodnik guamski | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
Taksonomia
Po raz pierwszy gatunek opisał Walter Rothschild w 1895. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Hypotaenidia owstoni[3]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza wodnika guamskiego w rodzaju Gallirallus[4]. Jest on gatunkiem monotypowym[3][4].
Morfologia
Długość ciała wynosi około 28 cm; masa ciała samców 174–303 g, samic 170–274 g[3]. Ptaki obydwu płci są podobnie upierzone. Samice są mniejsze. Głowa, szyja i przechodzący przez oko pasek brązowe. Gardło i górna część piersi szare. Skrzydła krótkie, ciemne z brązowymi kropkami i białymi paskami. Niższa część piersi, brzuch, pokrywy podogonowe i sterówki czarniawe, pokryte białymi paskami. Dziób szary, tęczówka czerwona (według innego źródła brązowa[5]), stopy ciemnobrązowe[6].
Zasięg występowania
Ekologia i zachowanie
Wodniki guamskie są prawie całkowicie nielotne; zdołają przelecieć 1–3 m[3]. Zamieszkiwały większość dostępnych na Guam środowisk: lasy, sawannę, zakrzewienia, trawiaste obszary z roślinnością wtórną, zarośla paproci i tereny rolnicze[5]. Są wszystkożerne, ale zdają się preferować pokarm zwierzęcy. Zjadają ślimaki, scynki, gekony, bezkręgowce i padlinę, zaś z pokarmu roślinnego – nasiona, liście palm, pomidory, melony[6][3] i kwiaty[5]. Ptaki te najaktywniejsze są o świcie i o zmierzchu; pokarm zdobywają również w nocy[3]. Są to ptaki skryte. Odzywają się głośnym przeszywającym gwizdem lub serią gwizdów[6].
Lęgi
Wodniki guamskie gniazdują cały rok, jednak najintensywniejszy przebieg sezonu lęgowego przypada na okres od czerwca do listopada. Gniazda ulokowane są na ziemi w gęstej trawie. Zniesienie liczy 1–4 (zwykle 3–4) jaja[5]. Inkubacja trwa 20–21 dni[7], jaja wysiadywane są przez obie płci[3]. Pisklęta opuszczają gniazdo w ciągu 24 godzin od wylęgu; są karmione i znajdują się pod opieką obojga rodziców; masę ciała dorosłych osobników osiągają po 7 tygodniach[3]. Dojrzałość płciową uzyskują w wieku 4 miesięcy[5]. Ilość lęgów podczas jednego roku nieznana[3].
Status i zagrożenia
Od 1994 IUCN uznaje wodnika guamskiego za gatunek wymarły na wolności (EW, Extinct in the Wild)[5]. Katastrofalne skutki dla gatunku przyniosło pojawienie się na wyspie węża Boiga irregularis w latach 50. XX wieku[6]. W 1984 rozpoczęto rozmnażanie wodników guamskich w niewoli. Od 1987 podejmuje się próby introdukowania wodnika guamskiego na pobliską wolną od węży wyspę Rota. W 1999 wprowadzone tam ptaki po raz pierwszy się rozmnożyły. Pod koniec 1998 niektóre ptaki wychowane w niewoli wprowadzono na objęty ochroną obszar na północy wyspy Guam, liczący 24 ha powierzchni. Ptaki wyprowadziły nawet lęgi, jednak populacja ta wymarła[5]. 15 listopada 2010[6] szesnaście osobników wypuszczono na Cocos Island. W 2012 podjęły próbę rozrodu[5]. Każdego roku na wyspie Rota wypuszcza się około 100 osobników[6]. Nie są znane przyczyny niepowodzenia niektórych introdukcji na Rota. Za wymarcie reintrodukowanej na Guam populacji odpowiada drapieżnictwo ze strony zdziczałych kotów[5].
Przypisy
- ↑ ''Gallirallus owstoni'', [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Hypotaenidia owstoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Taylor, B: Guam Rail (Hypotaenidia owstoni). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alived [on-line]. 2017. [dostęp 5 marca 2017].
- ↑ a b Frank Gill & David Donsker: Rails, gallinules, trumpeters & cranes. IOC World Bird List (v7.1), 8 stycznia 2017. [dostęp 5 marca 2017].
- ↑ a b c d e f g h i j Guam Rail Hypotaenidia owstoni. BirdLife International. [dostęp 5 marca 2017].
- ↑ a b c d e f U.S. Fish & Wildlife Service: Endangered Species in the Pacific Islands. Guam Rail / Gallirallus owstoni / Ko‘ko‘. Pacific Islands Fish and Wildlife Office. [dostęp 5 marca 2017].
- ↑ C. Lex Salisbury. Breeding the Guam Rail. „AFA Watchbird”. czerwiec/lipiec 1989. s. 22–25.