Lech Wałęsa

Lech Wałęsa urodził się 29 września 1943 w Popowie. Jego rodzicami byli Bolesław Wałęsa (1908–1945), z zawodu cieśla i Feliksa z domu Kamieńska (1916–1975)^[2]. W 1961 ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Lipnie^[3].

W latach 1961–1967 pracował jako elektryk (samochodowy i ciągnikowy) oraz konserwator urządzeń elektrycznych w Państwowym Ośrodku Maszynowym w Łochocinie. W międzyczasie (od 1963 do 1965) odbywał służbę wojskową^[3] w jednostce wojskowej w Koszalinie, którą zakończył ze stopniem kaprala^[2]. W 1967 został zatrudniony jako elektryk okrętowy w Stoczni Gdańskiej im. Lenina.

W grudniu 1970 był jednym z przywódców strajku w swoim zakładzie pracy, wchodząc w skład Komitetu Strajkowego. Miesiąc później wszedł w skład rady oddziałowej związku zawodowego metalowców oraz został społecznym inspektorem pracy. Brał udział w rozmowach pracowników Stoczni Gdańskiej z pierwszym sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem^[3].

W 1976 został zwolniony z pracy za publiczną krytykę koncesjonowanych organizacji związkowych. Do 1980 zatrudniony najpierw jako elektromechanik w Gdańskich Zakładach Mechanizacji Budownictwa ZREMB i następnie w Zakładzie Robót Elektrycznych Elektromontaż w Gdańsku^[4]. W 1978 zaangażował się w działalność Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Był członkiem redakcji "Robotnika Wybrzeża", współpracował z Komitetem Samoobrony Społecznej KOR. W latach 70. był przesłuchiwany i zatrzymywany przez funkcjonariuszy SB^[3].

W sierpniu 1980 brał udział w organizowaniu zaplanowanego przez Bogdana Borusewicza strajku w Stoczni Gdańskiej. 14 sierpnia dołączył do inicjujących w tym zakładzie protest Jerzego Borowczaka, Bogdana Felskiego i Ludwika Prądzyńskiego. Po przemówieniu do dyrektora Stoczni Gdańskiej Klemensa Gniecha, w którym przypomniał o swoim zwolnieniu, wszedł w skład Komitetu Strajkowego, a następnie stanął na jego czele^[5]. Po tym jak władze zgodziły się na główne postulaty (podwyższenie pensji, a także na tablicę upamiętniającą ofiary wydarzeń grudniowych i przywrócenie zwolnionych pracowników), Lech Wałęsa ogłosił przegłosowaną decyzję Komitetu Strajkowego o zakończeniu protestu. Jeszcze tego samego dnia, po konsultacji m.in. z przedstawicielami innych zakładów pracy, ogłosił strajk solidarnościowy, a następnego został przewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego^[6].

31 sierpnia 1980 z ramienia MKS podpisał z delegacją rządową pod przewodnictwem wicepremiera Mieczysława Jagielskiego gdańskie porozumienia sierpniowe. Podpis złożył charakterystycznym dużym długopisem z wizerunkiem papieża Jana Pawła II^[7].

Lech Wałęsa został przywrócony do pracy w Stoczni Gdańskiej. 17 września 1980 stanął na czele nowo utworzonej Krajowej Komisji Porozumiewawczej, organu koordynującego założonego na bazie MKS ogólnopolskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". W 1981 został wybrany najpierw na przewodniczącego zarządu Regionu Gdańskiego, a następnie – na pierwszym Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku – na pierwszego przewodniczącego NSZZ "S", otrzymując już w pierwszej turze około 55% głosów i pokonując tym samym Andrzeja Gwiazdę, Mariana Jurczyka i Jana Rulewskiego^[8].

Prowadzony w latach 1980–1981 przez Lecha Wałęsę związek zawodowy przekształcił się w masowy ruch społeczno-polityczny, liczący w szczytowym okresie około 10 mln członków, wokół którego powstawały organizacje satelickie ("Solidarność" Rolników Indywidualnych czy Niezależne Zrzeszenie Studentów).

Reakcją kierownictwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na zachodzące przemiany było przygotowanie stanu wojennego. W nocy 13 grudnia 1981 decyzję Mieczysława Rakowskiego nakazującą wyjazd do Warszawy ogłosili Lechowi Wałęsie w jego mieszkaniu wojewoda gdański Jerzy Kołodziejski i I sekretarz KW PZPR Tadeusz Fiszbach^[9]. Przewodniczącego zdelegalizowanej NSZZ "S" przewieziono najpierw do ośrodka rządowego w Chylicach, później osadzono w Otwocku Wielkim, a następnie w Arłamowie. Decyzję o internowaniu datowano na dzień 26 stycznia 1982. Lech Wałęsa został zwolniony w listopadzie 1982^[3].

Od czasu zwolnienia przez kolejne lata objęty był dozorem milicyjnym i inwigilowany przez funkcjonariuszy służb specjalnych. Władze PRL traktowały go jako "osobę prywatną"^[10]. Lech Wałęsa do końca lat 80. pozostawał przywódcą zdelegalizowanej NSZZ "S". Utrzymywał liczne kontakty z zakonspirowanymi strukturami związku^[3], m.in. już w kwietniu 1983 spotkał się z przedstawicielami Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej^[11].

5 października 1983 Komitet Noblowski ogłosił decyzję o przyznaniu mu Pokojowej Nagrody Nobla. W uzasadnieniu wskazano m.in.:

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1.

Nagrodę w jego imieniu odebrała żona Danuta Wałęsa wraz z trzynastoletnim wówczas synem Bogdanem, zaś przemówienie Lecha Wałęsy odczytał Bohdan Cywiński. Przywódcy nielegalnej "Solidarności" władze komunistyczne uniemożliwiły wyjazd do Oslo, odmawiając wydania paszportu^[12].

W 1986 Lech Wałęsa współtworzył jawną Tymczasową Radę "S", a rok później zakładał i stanął na czele półlegalnej Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ "Solidarność". W 1988 brał udział w organizowaniu strajku w Stoczni Gdańskiej, gdzie w latach 1983–1990 formalnie był zatrudniony na stanowisku elektryka^[2].

Strajk ten został zakończony ugodą z rządem i rozpoczęciem rozmów Okrągłego Stołu. Był współtwórcą porozumień Okrągłego Stołu, czyli nieformalnym przywódcą tzw. społecznej części uczestników tych rozmów i oficjalnie jej głównym koordynatorem. Był też współzałożycielem Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ "Solidarność".

Wałęsa 31 sierpnia 1988 podczas spotkania z gen. Kiszczakiem osiągnął porozumienie w sprawie rozpoczęcia obrad rządu z opozycją w zamian za wygaszenie zorganizowanej przez „Solidarność” fali strajków.

Rozmowy okrągłego stołu rozpoczęły się 6 lutego 1989, a zakończyły 5 kwietnia 1989. W ich wyniku możliwa była zmiana Konstytucji PRL i wybory parlamentarne w czerwcu 1989.

Komitet Obywatelski zdobył w wyborach w 1989 99 ze 100 mandatów w Senacie i wszystkie z 35% pochodzących z wolnego wyboru miejsc w Sejmie. W sierpniu 1989 zorganizował spotkanie z przewodniczącymi ZSL i SD, zawiązując w Sejmie koalicję, która utworzyła następnie pierwszy powojenny niekomunistyczny rząd z Tadeuszem Mazowieckim jako premierem.

W przeprowadzonych w dwóch turach w listopadzie i grudniu 1990 wyborach powszechnych wybrany został na Prezydenta RP. 22 grudnia 1990 roku złożył przed narodem przysięgę prezydencką:

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1. Sprawował urząd do 22 grudnia 1995.

• 4-6 lutego odwiedził Watykan i Włochy^[13]
• 15 lutego w Wyszehradzie rozmawiał z prezydentem Czechosłowacji i premierem Węgier.
• W marcu jako nowo wybrany prezydent III Rzeczypospolitej odwiedził Stany Zjednoczone i spotkał się z działaczami oraz przywódcami Kongresu Polonii Amerykańskiej w Waszyngtonie, Chicago i wielu innych centrach licznej ludności polskiej^[14]
• 22 maja 1991 jako pierwszy w historii prezydent Polski złożył wizytę w utworzonym po drugiej wojnie światowej Izraelu.

• 4 lutego był w Strasburgu z wizytą w Radzie Europy.
• W marcu, w czasie wizyty w Niemczech, wysunął dla państw Europy Środkowej alternatywą wobec NATO i EWG koncepcje NATO-bis i EWG-bis.

• W 1992 podpisał Małą Konstytucję
• W 1992 przyczynił się do obalenia rządu Jana Olszewskiego po opublikowaniu tzw. listy Macierewicza
• W 1993 był inicjatorem założenia Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform
• W maju 1993 rozwiązał Sejm i Senat wskutek uchwalenia wotum nieufności dla rządu Suchockiej

Wałęsa przegrał obie tury wyborów prezydenckich, przeprowadzonych 19 listopada 1995 z Aleksandrem Kwaśniewskim.

• W 1995 założył pozarządową organizację Fundacja "Instytut Lecha Wałęsy".
• W 1997 utworzył partię polityczną Chrześcijańska Demokracja III Rzeczypospolitej Polskiej i został jej przewodniczącym. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku jego ugrupowanie poparło Akcję Wyborczą Solidarność, która odniosła zwycięstwo. W późniejszym okresie Lech Wałęsa krytycznie oceniał AWS. W 2000 został honorowym przewodniczącym stworzonej przez siebie partii.
• W 2000 ponownie przegrał wybory prezydenckie, otrzymując śladowe poparcie (1,01%), po którym ogłosił ostateczne odejście na polityczną emeryturę.
• W 2004 otrzymał Dyplom Specjalny MSZ za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie.
• W lutym 2005 napisał list otwarty na temat kontrowersyjnej rozgłośni katolickiej Radia Maryja – oskarżył ją mocnymi słowami o spiskowe teorie na temat III RP, antysemityzm i ksenofobię. Bodźcem do tego działania stało się oskarżenie Wałęsy na antenie Radia Maryja o współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa pod pseudonimem "Bolek", z powodu której atakowany był ze strony środowisk prawicy. Wałęsa publicznie ogłosił poparcie dla powstającej Partii Demokratycznej i niemal równolegle poparł kandydaturę Donalda Tuska z Platformy Obywatelskiej na prezydenta RP^{[potrzebny przypis]}.
• 16 listopada 2005 uzyskał decyzją Instytutu Pamięci Narodowej status pokrzywdzonego przez służby bezpieczeństwa PRL i zapowiedział walkę na drodze sądowej z osobami oskarżającymi go o działalność agenturalną.
• 22 sierpnia 2006 Lech Wałęsa wystąpił z Solidarności, gdyż uznał, że związek za bardzo zaangażował się w poparcie PiS i braci Kaczyńskich. Decyzję rozważał już w 2005, kiedy polecił opłacenie składek członkowskich tylko do końca roku.
• 11 czerwca 2007 Sąd Okręgowy w Gdańsku orzekł, iż Lech Wałęsa naruszył dobra osobiste Krzysztofa Wyszkowskiego, nazywając go między innymi "małpą z brzytwą", "wariatem", "chorym debilem".
• 19 czerwca 2007 na swojej stronie internetowej napisał komentarz, w którym nazwał ówczesnego Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego "s...synem", zaś w programie publicystycznym Kropka nad i na antenie telewizji TVN24 podtrzymał to zdanie^[15].
• 24 września 2008 Sąd Okręgowy w Gdańsku podtrzymał wyrok z 11 czerwca 2007, iż Lech Wałęsa naruszył dobra osobiste Krzysztofa Wyszkowskiego.
• 31 sierpnia 2010 Sąd Okręgowy w Gdańsku uznał, że były działacz Wolnych Związków Zawodowych Krzysztof Wyszkowski, zarzucając Lechowi Wałęsie współpracę z SB, nie naruszył dóbr osobistych byłego prezydenta i starannie zdobywał swoją wiedzę o rzekomej agenturalnej przeszłości Wałęsy. Były prezydent musiał zapłacić koszty procesowe w wysokości 2900 zł^[16].

• W lutym 2002 – podczas uroczystego otwarcia Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2002 reprezentował Europę, niosąc flagę olimpijską u boku sławnych przedstawicieli pozostałych kontynentów
• W czerwcu 2004 jako pełnomocnik Prezydenta RP Kwaśniewskiego reprezentował władze polskie na pogrzebie byłego prezydenta USA Ronalda Reagana
• Pod koniec 2004 – poparł publicznie Pomarańczową Rewolucję na Ukrainie – jego widok na wiecu na kijowskim Majdanie wywołał euforię tłumów. Próbował mediować pomiędzy skłóconymi stronami – obozem Wiktora Juszczenki i Wiktora Janukowycza, lecz obóz Janukowycza odrzucił jego próby mediacji na samym starcie.
• W kwietniu 2005 na zaproszenie Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego wziął udział w delegacji władz polskich na pogrzebie papieża Jana Pawła II. Wówczas z inicjatywy Tadeusza Mazowieckiego doszło do pierwszej od czasu wyborów z 1995 rozmowy obu prezydentów.
• W październiku 2008 przy poparciu rządu Donalda Tuska, pomimo sprzeciwu prezydenta Lecha Kaczyńskiego, Lech Wałęsa został członkiem nowo utworzonej 12-osobowej grupy refleksyjnej Unii Europejskiej, określanej jako "Rada Mędrców". Grupa, której powołanie zaproponował prezydent Francji Nicolas Sarkozy, ma się zająć rozpatrywaniem fundamentalnych zagadnień wymagających zmian i decyzji politycznych w niedalekiej przyszłości, takich jak globalizacja, zmiany klimatyczne, imigracja, rynek pracy itd^[17].

Od końca lat 80. w publicznych wypowiedziach dawnych współpracowników Lecha Wałęsy i jego przeciwników politycznych (m.in. Andrzeja Kołodzieja, Krzysztofa Wyszkowskiego, Andrzeja Gwiazdy, Anny Walentynowicz, Jana Olszewskiego, Antoniego Macierewicza, Janusza Korwin-Mikke, Alojzego Szablewskiego, Andrzeja Bulca, Edwarda Mizikowskiego, Jarosława Kaczyńskiego oraz niektórych dawnych działaczy "Solidarności") pojawiały się i nadal są obecne oskarżenia o jego współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa.

4 czerwca 1992 na posiedzeniu Sejmu RP poseł Kazimierz Świtoń wymienił Lecha Wałęsę jako tajnego współpracownika SB o pseudonimie "Bolek".

4 czerwca 2008 prezydent Lech Kaczyński w wywiadzie dla TV Polsat stwierdził, że TW Bolek to Lech Wałęsa^[18].

Podobne opinie pojawiały się w filmach dokumentalnych Nocna zmiana (1994), Plusy dodatnie, plusy ujemne (2005–2006), TW Bolek (TVN, 2010) oraz w książkach SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii^[19] (2008), Sprawa Lecha Wałęsy^[20] (2008) i Lech Wałęsa – idea i historia. Biografia polityczna legendarnego przywódcy "Solidarności" do 1988 roku^[21] (2009).

Akta SB dotyczące Lecha Wałęsy są niepełne. Wiadomo, że w 1992–1994 Wałęsa jako Prezydent RP wystąpił do UOP o ich udostępnienie. W 1996 stwierdzono brak części dokumentów i brak wypożyczonych mikrofilmów. Kilkadziesiąt ponumerowanych stron powyrywano – nie wiadomo dziś czy wróciły do MSW zdekompletowane, czy też zniszczono je później, aby skompromitować Wałęsę, jak on sam utrzymuje^[22][23].

Wyrokiem z 11 sierpnia 2000, Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Lustracyjny orzekł, że oświadczenie lustracyjne złożone przez kandydata na Prezydenta RP Lecha Wałęsę jest zgodne z prawdą^[24] w rozumieniu ustawy lustracyjnej z 11 kwietnia 1997^[25].

16 listopada 2005 Lech Wałęsa otrzymał zaświadczenie nr 1763/05^[26], wystawione przez IPN, w którym stwierdzono, iż przysługuje mu status osoby pokrzywdzonej w rozumieniu art. 6 ustawy o IPN z 18 grudnia 1998^[27]. IPN przyznał Wałęsie status pokrzywdzonego w drodze tajnego głosowania, w stosunku głosów 4:3^[28].

1 grudnia 2008 IPN upublicznił protokół z przesłuchania w dniu 18 listopada 2008 Edwarda Graczyka, byłego funkcjonariusza SB, osoby od dawna uchodzącej w publicznym obiegu za zmarłą (w 2000 w uzasadnieniu do orzeczenia Sądu Lustracyjnego Graczyk wymieniony był jako osoba nieżyjąca, co za tym dokumentem powtórzyli autorzy książki SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii). Edward Graczyk, funkcjonariusz przydzielony od grudnia 1970 w Gdańsku do kontaktów z Lechem Wałęsą, oświadczył, że Lechowi Wałęsie w dokumentach przypisany był pseudonim "Bolek", że przekazał mu pieniądze na zwrot poniesionych kosztów podróży, że w wyniku przekazywanych przez Wałęsę informacji nikt nie ucierpiał oraz, iż nie wie czy na podstawie przedstawionych mu dokumentów Wałęsa został zarejestrowany jako Tajny Współpracownik^[29].

W osobnym oświadczeniu medialnym sam Graczyk zaprzeczył, jakoby werbował Wałęsę na Tajnego Współpracownika^[30].

15 kwietnia 2010 w procesie wytoczonym przeciwko Krzysztofowi Wyszkowskiemu z powództwa Lecha Wałęsy były major SB Janusz Stachowiak

.

31 sierpnia 2010 Sąd Okręgowy w Gdańsku uznał, że były działacz Wolnych Związków Zawodowych Krzysztof Wyszkowski, zarzucając Lechowi Wałęsie współpracę z SB, nie naruszył dóbr osobistych byłego prezydenta i starannie zdobywał swoją wiedzę o agenturalnej przeszłości Wałęsy. Były prezydent musiał zapłacić koszty procesowe w wysokości 2900 zł^[31].

.

Lech Wałęsa z tytułu wyboru na urząd Prezydenta RP stał się kawalerem, wielkim mistrzem orderu i przewodniczącym kapituł Orderu Orła Białego oraz Orderu Odrodzenia Polski.

Został także uhonorowany następującymi orderami i odznaczeniami zagranicznymi. Otrzymał m.in.^[32]:

• 1989: wenezuelski Order I Klasy Francisco de Miranda,
• 1989: amerykański Prezydencki Medal Wolności Medal Wolności (Filadelfia),
• 1991: belgijski Krzyż Wielki Orderu Leopolda,
• 1991: brytyjski Wielki Krzyż Orderu Łaźni,
• 1991: francuski Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej,
• 1991: Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Włoskiej^[33],
• 1993: szwedzki Królewski Order Serafinów,
• 1993: duński Order Słonia,
• 1993: fiński Wielki Krzyż Orderu Białej Róży,
• 1993: portugalski Order Wolności (Grande Colar da Ordem da Liberdade),
• 1994: Wielki Krzyż Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej,
• 1995: portugalska Wielka Kollana Orderu Infanta Henryka^[34],
• 1995: norweski Wielki Krzyż Orderu Św. Olafa,
• 1999: amerykański Medal Wolności National Endowment for Democracy,
• 1999: Międzynarodowa Nagroda Wolności,
• 1999: czeski Order Białego Lwa I Klasy^[35],
• 2001: dominikański Gran Gruz Placa de Oro de la Orden Heraldica do Cristobal Colon,
• 2005: ukraiński Order Księcia Jarosława Mądrego II stopnia^[36]
• 2006: estoński Wielki Krzyż Orderu Ziemi Maryjnej^[37],
• 2008: odznaka honorowa Gwiazda Millenium Litwy
• holenderski Order Lwa Niderlandzkiego,
• Order Piusa XII,
• Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec,
• brazylijski Narodowy Order Krzyża Południa,
• turecki Medal Niepodległości Republiki Turcji,
• portugalski Wojskowy Order Św. Jakuba z Mieczami,
• Medal UNESCO,
• Medal Republiki Urugwaju.

Od opuszczenia fotela prezydenckiego w 1995 do czerwca 2004 otrzymał 15 doktoratów honorowych.

Za działalność dla dobra publicznego, dobrosąsiedzkich stosunków i pokoju Lech Wałęsa został odznaczony przyznaną Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Społecznego "Misja Pojednania" (powołanego w wyniku historycznego spotkania i pojednania się w 1993 obrońców Westerplatte i marynarzy z pancernika Schleswig-Holstein) Komandorię Missio Reconciliationis^[38].

Jako pierwszy Polak zdobył w 1981 tytuł Człowieka Roku magazynu "Time". Dnia 10 lutego 1995 wyróżniony Pierścieniem Hallera przyznawaną przez Ligę Morską (I edycja). W 1995 otrzymał tytuł Człowiek Roku tygodnika Wprost. Jest laureatem statuetki Nagrody Humanitarnej VICTORIA, którą odebrał w świdnickiej katedrze, a także Nagrody Kisiela 2005 oraz nagrody Galileo 2000 w (2007)^[39].

W 1990 został mu przyznany tytuł honorowego obywatela Radomia^[40] i Krakowa^[41].

17 lipca 1996 wyróżniony honorowym tytułem Przyjaciel Ludzi Bezdomnych, nadawanym przez twórcę Monaru – Marka Kotańskiego. Funkcjonuje również stowarzyszenie jego imienia – Stowarzyszenie imienia Lecha Wałęsy.

Z rąk Królowej Brytyjskiej Elżbiety II otrzymał godność Honorowego Członka Orderu Łaźni (Honorary Member of the Most Honourable Order of the Bath; obywatele brytyjscy otrzymują przy nadaniu tego orderu osobiste szlachectwo, ale nie odnosi się to do cudzoziemców), a w 1993 z okazji udekorowania szwedzkim odznaczeniem – Orderem Św. Serafina nadano mu herb mający zastosowanie wyłącznie do celów orderowych^[42].

24 maja 2007 Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela. Dyplom z rąk prezydent stolicy Hanny Gronkiewicz-Waltz oraz przewodniczącej Rady Miasta Ewy Malinowskiej-Grupińskiej odebrał 31 lipca 2007, w przeddzień rocznicy wybuchu powstania warszawskiego.

W 2007 został dożywotnim członkiem FOSE – Przyjaciele Skautingu w Europie. Oficjalnego przyjęcia do FOSE dokonał Jørgen Rasmussen, prezes Europejskiej Fundacji Skautowej^[43].

20 kwietnia 2009 odebrał przyznany mu 8 września 2008 tytuł honorowego obywatela Szczecina^[44].

9 czerwca 2009 otrzymał Medal im. Ernsta Reutera, będący najwyższym odznaczeniem miasta Berlin dla osobistości, które w szczególny sposób zaangażowały się na rzecz demokracji i praw człowieka.

16 listopada 2009 odebrał tytuł honorowego obywatela Mławy^[45].

18 listopada 2009 odebrał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Poznania^[46].

10 września 2010 odebrał przyznany mu w sierpniu 2008 tytuł honorowego obywatela Zielonej Góry^[47].

11 października 2010 odebrał przyznany mu rok wcześniej tytuł honorowego obywatela Opola^[48].

W 2011 w uznaniu zasług wniesionych na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości został wyróżniony Kombatanckim Krzyżem Pamiątkowym "Zwycięzcom", nadanym przez Zarząd Główny ZKRPiBWP^[49].

W dniu 8 grudnia 1969 poślubił Danutę z domu Gołoś^[2]. Razem mają ośmioro dzieci: Bogdana (ur. 1970), Sławomira (ur. 1972), Przemysława (ur. 1974), Jarosława (ur. 1976), Magdalenę (ur. 1979), Annę (ur. 1980), Marię Wiktorię (ur. 1982) i Brygidę (ur. 1985)^[50].

Działalność polityczną prowadzi tylko najmłodszy z synów, Jarosław Wałęsa, poseł na Sejm V i VI kadencji, od 2009 eurodeputowany VII kadencji z ramienia Platformy Obywatelskiej. Maria Wiktoria Wałęsa była rzeczniczką biura prasowego ojca; w 2006 wzięła udział w IV edycji programu TVN Taniec z gwiazdami, w którym w parze z Pawłem Godkiem zajęła siódme miejsce.

Od czasu strajku w Stoczni Gdańskiej z sierpnia 1980 Lech Wałęsa w miejscach publicznych pokazuje się z charakterystycznym znaczkiem wpiętym w klapę marynarki. Przedstawia on wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Przez wiele lat był to ten sam egzemplarz wykonany z plastiku, podarowany mu wówczas przez nieznaną kobietę. W 2009 został wymieniony na egzemplarz z metalu^[51].

27 lutego 2008 został poddany zabiegowi operacyjnemu w klinice Methodist DeBakey Heart and Vascular Center w Houston. Wszczepiono mu wówczas dwukomorowy rozrusznik-defibrylator oraz stent^[52].

Lech Wałęsa aktywnie działa w społeczności internetowej. Posiada dwa numery Gadu-Gadu: 5606334 i (od 2006) specjalny numer 1980^[53]. Prowadzi m.in. blog w serwisie mojageneracja.pl^[54] i wideoblog w serwisie bloog.pl^[55].

W 1984 wydał wielokrotnie wznawianą i tłumaczoną autobiografię Droga nadziei. W 2007 ukazała się jego książka Lech Wałęsa. Moja III RP. Straciłem cierpliwość, a w 2008 nowa obszerna autobiografia Wałęsa. Droga do prawdy. Autobiografia^[56].

8 czerwca 2011 Lech Wałęsa trafił do szpitala, skarżąc się na duszności, ból brzucha i wysoką gorączkę. Według lekarzy jest chory na płatowe zapalenie płuc^[57].

• Postać Lecha Wałęsy była inspiracją dla piosenki "New Year's Day" irlandzkiej grupy U2, nawiązując do rozstania internowanego na początku lat 80. Wałęsy z rodziną.
• Sylwetka Lecha Wałęsy znalazła się w kilku światowej sławy teledyskach, m.in. Michaela Jacksona ("Man in the Mirror") lub The Scorpions ("Wind of Change"). Na obu widać Wałęsę z końca lat 80.
• Do osoby Lecha Wałęsy odnosi się utwór "100 000 000", opublikowany na albumie Spalaj się! (1993) Kazika oraz Na żywo, ale w studio (1994) grupy Kazik na Żywo. Tekst opisuje rozmowę robotników, którzy nie szczędzą krytycznych uwag pod adresem prezydenta Lecha Wałęsy, skoncentrowanych głównie na nie spełnionej obietnicy przedwyborczej (Wałęsa obiecał dać każdemu po 100 000 000 złotych)^[58]. W refrenie wykrzykiwane są słowa: Wałęsa, dawaj moje sto milionów, Wałęsa, dawaj nasze sto milionów. Na albumie Na żywo, ale w studio wydano także kontynuację utworu, zatytułowaną "300 000 000"^[59].

• Skład Kancelarii Prezydenta Lecha Wałęsy
• Debata pomiędzy Alfredem Miodowiczem i Lechem Wałęsą

Szablon:Bibliografia start

• Wojciech Roszkowski: Najnowsza historia Polski 1980–2002. Warszawa: Świat Książki, 2003. ISBN 83-7391-086-7. Brak numerów stron w książce
• Andrzej Paczkowski: Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981–22 VII 1983. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2006. ISBN 978-33-7469-634-0. Brak numerów stron w książce
• Jakub Karpiński: Trzecia niepodległość. Najnowsza historia Polski. Warszawa: Świat Książki, 2001. ISBN 83-7311-156-5. Brak numerów stron w książce
• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 16 kwietnia 2010].

Szablon:Bibliografia stop

• Blog Lecha Wałęsy. [dostęp 29 sierpnia 2010].
• Fundacja Instytut Lecha Wałęsy. [dostęp 29 sierpnia 2010].
• Janina Paradowska: Wygraliśmy resztką sił. polityka.pl. [dostęp 29 sierpnia 2010].{{Cytuj stronę}} Nieznane pola: "dat".zły zapis daty dostępu

Szablon:Link GA