Konwersja (chemia)

Konwersja – stosowane w technologii chemicznej określenie procesów jednostkowych, mających na celu zmianę właściwości przekształcanych materiałów w wyniku różnych reakcji chemicznych, prowadzonych w aparatach zwanych konwertorami (zwykle w wysokiej temperaturze, pod wysokim ciśnieniem lub z użyciem katalizatorów). W czasie konwersji zachodzą różne reakcje chemiczne, np.^[1]^[2]:

takie reakcje podwójnej wymiany, jak zachodzące w czasie produkcji azotanu potasu

NaNO₃ + KCl → KNO₃ + NaCl (konwersja azotanu sodu nawozowym chlorkiem potasu),

reakcja wymiany między tlenkiem węgla i parą wodną (przetwarzanie gazu koksowniczego i gazu wodnego)

CO + H₂O → CO₂ + H₂ (konwersja tlenku węgla^[3]^[4]^[5])

reakcje węglowodorów z parą wodną, np.

CH₄ + H₂O → CO + 3 H₂ (konwersja metanu^[4]^[5])

Przebieg tych reakcji zależy od sposobu prowadzenia różnych operacji jednostkowych, np. mieszania, krystalizacji, filtrowania, rozdzielania i oczyszczania produktów.

W przemyśle chemicznym największą rolę odgrywają procesy przerobu ropy naftowej w rafineriach, w których surowce naturalne są konwertowane do bardziej użytecznych. Ropa naftowa, zawierająca stosunkowo niewielkie ilości węglowodorów lekkich (składników benzyn), jest poddawana krakingowi lub hydrokrakingowi. W czasie optymalizacji parametrów krakingu i badania przydatności różnych katalizatorów określa się m.in. „procentową konwersję”, jako specyficzną miarę efektywności prowadzonej przemiany^[6].

Termin „konwersja” jest w petrochemii stosowany również w odniesieniu do usuwania związków siarki z gazów odlotowych z instalacji odsiarczających (proces Clausa^[7]). Odsiarczanie odgazów może polegać np. na konwersji związków siarki do SO₂ lub do H₂S^[8].

W chemii jądrowej pojęcie konwersji określa proces przetwarzania materiału paliworodnego w materiał rozszczepialny^[2].

Przypisy

↑ Encyklopedia techniki; Chemia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo–Techniczne, 1993, s. 359-360, 488. ISBN 83-204-1312-5.
↑ ^a ^b "Leksykon naukowo-techniczny z suplementem". T. A-O. Warszawa: WNT, 1989, s. 385, 485. ISBN 83-204-0969-1.
↑ K. Antoniak: Katalizatory Co-Mo promotorowane alkaliami na nośnikach glinowych i węglowych dla procesów konwersji CO z parą wodną gazów zasiarczonych. [w:] Praca doktorska, promotor: dr hab. Janusz Ryczkowski, prof. UMCS Wydział Chemii, Zakład Technologii Chemicznej, UMCS Lublin, Instytut Nawozów Sztucznych [on-line]. www.rsi.lubelskie.pl. [dostęp 2016-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-23)]. (pol.).
↑ ^a ^b Monika Maria Jarosińska: Funkcjonalizacja metanu w oleum przy zastosowaniu pierwiastków grupy 17 jako katalizatorów. Szczecin: 2010, s. 4. [dostęp 2016-12-23].
↑ ^a ^b Eugeniusz Molga, Robert Cherbański. Zintegrowany proces produkcji wodoru przez konwersję metanu parą wodną z równoczesną sorpcją CO₂. „Inż. Ap. Chem.”. 49 (3), s. 73–74, 2010. (pol.).
↑ Kraking katalityczny. Oznaczanie aktywności katalizatorów metodą UOP. [w:] Skrypt PWr: Podstawowe procesy jednostkowe w technologii chemicznej, ćwiczenie 1 [on-line]. www.nw.pwr.wroc.pl. s. 11. [dostęp 2012-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-21)]. (pol.).
↑ Jacek Molenda: Oczyszczanie gazów w instalacjach Clausa. e-bmp.pl, 2010 05 17. [dostęp 2016-12-23]. (pol.).
↑ Mariusz Mihułka i wsp.: Charakterystyka technologiczna rafinerii ropy i gazu w Unii Europejskiej. Ministerstwo Środowiska, 2003. [dostęp 2012-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-03)]. (pol.).

[ET_Chemia-1] Encyklopedia techniki; Chemia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo–Techniczne, 1993, s. 359-360, 488. ISBN 83-204-1312-5.

[Leksykon_NT_A-O-2] "Leksykon naukowo-techniczny z suplementem". T. A-O. Warszawa: WNT, 1989, s. 385, 485. ISBN 83-204-0969-1.

[Antoniak_katalizatory-3] K. Antoniak: Katalizatory Co-Mo promotorowane alkaliami na nośnikach glinowych i węglowych dla procesów konwersji CO z parą wodną gazów zasiarczonych. [w:] Praca doktorska, promotor: dr hab. Janusz Ryczkowski, prof. UMCS Wydział Chemii, Zakład Technologii Chemicznej, UMCS Lublin, Instytut Nawozów Sztucznych [on-line]. www.rsi.lubelskie.pl. [dostęp 2016-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-23)]. (pol.).

[Jarosińska-4] Monika Maria Jarosińska: Funkcjonalizacja metanu w oleum przy zastosowaniu pierwiastków grupy 17 jako katalizatorów. Szczecin: 2010, s. 4. [dostęp 2016-12-23].

[Molga_Cherbański-5] Eugeniusz Molga, Robert Cherbański. Zintegrowany proces produkcji wodoru przez konwersję metanu parą wodną z równoczesną sorpcją CO₂. „Inż. Ap. Chem.”. 49 (3), s. 73–74, 2010. (pol.).

[aktywności_katalizatorów-6] Kraking katalityczny. Oznaczanie aktywności katalizatorów metodą UOP. [w:] Skrypt PWr: Podstawowe procesy jednostkowe w technologii chemicznej, ćwiczenie 1 [on-line]. www.nw.pwr.wroc.pl. s. 11. [dostęp 2012-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-21)]. (pol.).

[Proces_Clausa-7] Jacek Molenda: Oczyszczanie gazów w instalacjach Clausa. e-bmp.pl, 2010 05 17. [dostęp 2016-12-23]. (pol.).

[ippc.mos.gov_rafinerie-8] Mariusz Mihułka i wsp.: Charakterystyka technologiczna rafinerii ropy i gazu w Unii Europejskiej. Ministerstwo Środowiska, 2003. [dostęp 2012-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-03)]. (pol.).

[1]