Festiwal w Parintins

Centralnymi postaciami Festiwalu w Parintins są figury dwóch wołów. Postać wołu Garantido powstała w 1913 roku z inicjatywy Lindolfo Monteverde^[1]. Data narodzin Caprichoso jest nieustalona – niektóre źródła podają, że stało się to także w 1913 roku^[1], a inne wymieniają datę 1922.^[2] Początkowo wół nazywał się Galante, dopiero w 1925 roku zmieniono jego nazwę na Caprichoso^[2]. Każdy z wołów ma swój dominujący kolor – Garantido czerwony, a Caprichoso niebieski.

Festiwal w Parintins odbył się po raz pierwszy w 1965 roku, jednak wtedy jeszcze woły nie brały w nim udziału. Po raz pierwszy wystąpiły dopiero rok później. Sam festiwal został stworzony przez trzech przyjaciół związanych z katolickim stowarzyszeniem młodzieżowym Juventude Alegre Católica. Wkrótce zyskał dużą popularność w stanie Amazonas i całej Brazylii^[1].

Do 1988 roku festiwal odbywał się na ulicach Parintins, następnie przeniósł się na nowo wybudowaną arenę festiwalową, zwaną Bumbodromem^[3]. Obecnie zaledwie 5% miejsc na widowni jest biletowanych, reszta jest rozdzielana pomiędzy fanów obydwu drużyn^[2].

Motywem przewodnim festiwalu jest alegoryczny pojedynek pomiędzy wołami Caprichoso i Garantido. Każdej z tych postaci towarzyszy orszak ok. 3 tysięcy ludzi. Podczas 2,5 godzinnej inscenizacji, przedstawiana jest historia wołu, zabitego na życzenie ciężarnej Catiriny. Kobieta chciała zjeść potrawę z ozora wołu, więc jej mąż Francisco zabił dorodne zwierzę, aby spełnić życzenie żony. Na końcu wół wraca do życia, dzięki czarom odprawianym przez szamana^[3]. Podobne wersje opowieści o wole przedstawiane są podczas imprez świętojańskich w Regionie Północno-Wschodnim Brazylii.

Alegorycznemu pojedynkowi wołów towarzyszą spektakle oparte na legendach Amazonii, a także inspirowana nimi muzyka i mityczne postacie. Festiwal w Parintins jest uważany za największe foklorystyczne wydarzenie związane z kulturą rdzennych ludów Amazonii oraz drugie po karnawale największe święto ludowe Brazylii^[4].

W latach 2005–2018 zyski z festiwalu dla budżetu stanu Amazonas wyniosły 425 miliony reali. Parintins odwiedziło przez ten czas ponad 700 tysięcy turystów^[5].

Występ obydwu wołów i grup im towarzyszących, ocenia specjalna komisja. Punktowanych jest 21 elementów, które decydują o wygranej drużyny Caprichoso lub Garantido^[6].

1. Muzyka, zwana toada. Tekst utworów nawiązuje do mitycznych postaci z Amazonii, a także codziennego życia mieszkańców. Piosenki mogą zawierać odgłosy lasu, takie jak śpiew ptaków.
2. Apresentador (prezenter lub narrator). Mistrz ceremonii, który opowiada historię odgrywaną przez woły i tancerzy.
3. Levantador de toadas. Osoba paradująca tuż przed orkiestrą, która jest głosem wiodącym w toadas (pieśniach).
4. Batucada lub marujada (orkiestra) – w każdym zespole liczy ok. 400 muzyków, którzy wykonują 15-22 piosenek podczas całego występu
5. Rytuał. Jeden z ważniejszych momentów, zazwyczaj pod koniec przedstawienia. Prezentuje tradycyjny indiański rytuał, odprawiany przez szamana.
6. Porta-estandarte. W tej kategorii ocenia się postać reprezentującą wołu.
7. Boi Bumbá Evolução. Kolejna kategoria, gdzie oceniany jest wół, sposób w jaki się porusza i jego interakcja z publicznością.
8. Amo-do-boi. Właściciel wołu i całego gospodarstwa, który śpiewa improwizowane utwory.
9. Sinhazinha da fazenda. Panienka, córka gospodarza.
10. Rainha do folclore. Królowa folkloru, uosabia różnorodność i ludową ekspresję.
11. Cunhã poranga. Najpiękniejsza dziewczyna w plemieniu, wojowniczka. Jej piękno jest jednocześnie jej siłą.
12. Pajé (szaman) – jest jedną z centralnych postaci spektaklu. To dzięki jego czarom wół może wrócić do świata żywych.
13. Plemiona indiańskie. Nieodłączny element każdej drużyny, reprezentują rdzenne ludy Amazonii. Ocenia się ich taniec, ubiór, a także wierność przekazu tradycyjnych ludowych tańców.
14. Tuxáuas. Grupa indiańskich kacyków, którzy mają zaprezentować ludową mądrość ludów Amazonii oraz alegoryczne wyobrażenie Indian i kaboklów.
15. Typowa postać z regionu. W tej kategorii występują wybrane postacie z kultury amazońskiej, jej symbole.
16. Alegoria. Struktura artystyczna, która służy jako tło i scenariusz dla przedstawienia. Ocenia się wykończenie, wykonanie, rozmach i estetykę.
17. Legendy amazońskie. Prezentacja mitów i opowieści, które wywodzą się z amazońskiego folkloru i kultury ludowej. Ważny jest pomysł oraz jego zaprezentowanie.
18. Vaqueirada. Rodzaj straży przybocznej złożonej z innych wołów, które towarzyszą głównemu bohaterowi.
19. Galera. Publiczność, która podczas festiwalu również jest oceniana pod kątem kreatywności i zaangażowania w dopingowanie swoich faworytów.
20. Choreografia. Spójność elementów tanecznych, gdzie ocenia się rytm, dynamikę i wykonanie.
21. Organizacja i ogólne wrażenie.