Bolesław Faron
Bolesław Faron (ur. 17 lutego 1937 w Czarnym Potoku) – polski historyk literatury specjalizujący się w historii literatury polskiej, profesor nauk humanistycznych, krytyk, publicysta, polityk, przedsiębiorca. Minister oświaty i wychowania w latach 1981–1985.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 lutego 1937 |
|---|---|
| Minister oświaty i wychowania | |
| Okres |
od 12 lutego 1981 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dyrektor Instytutu Polskiego w Wiedniu | |
| Okres |
od 1985 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujSyn Jana i Anny. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Długosza w Nowym Sączu (1954), studiował filologię polską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie (1954–1958). Po studiach pracował jako wychowawca w Internacie Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Nowej Hucie (1958–1961) i nauczyciel języka polskiego w II LO im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie (1959–1964). W 1966 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych WSP (praca Twórczość Zbigniewa Uniłowskiego na tle prozy drugiego dziesięciolecia międzywojennego). W latach 1971–75 został prorektorem WSP, a od 1975 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Historycznoliterackiej Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (poprzednio sekretarz naukowy). W tym samym roku uzyskał stopień doktora habilitowanego (praca Stefan Kołaczkowski jako krytyk i historyk literatury), został także rektorem WSP (do 1981). W wieku 41 lat, w 1978 roku otrzymał od Rady Państwa tytuł profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych. Od 2000 roku dyrektor Instytutu Filologii Polskiej Akademii Pedagogicznej w Krakowie[1]. Wchodzi także w skład rady programowej Akademii Jakości Życia przy Małopolskiej Wyższej Szkole Zawodowej im. Józefa Dietla w Krakowie[2]. Współpracownik i członek komitetu redakcyjnego „Rocznika Sądeckiego”. Członek Klubu Przyjaciół Ziemi Sądeckiej[3].
W okresie 1952–1956 należał do Związku Młodzieży Polskiej. W 1956 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był delegatem na VI i IX Zjazd PZPR, obejmował w latach 1966–1971 funkcję I sekretarza komitetu uczelnianego partii przy WSP, od 1981 do 1986 był zastępcą członka Komitetu Centralnego PZPR. Do Narodowej Rady Kultury należał w latach 1983–1986. Od lutego 1981 do listopada 1985 roku był ministrem oświaty i wychowania w rządzie Wojciecha Jaruzelskiego (za jego rządów opracowano Kartę Nauczyciela oraz zniesiono obowiązkową maturę z matematyki[4]).
Radca ds. kultury i nauki ambasady polskiej i dyrektor Instytutu Polskiego w Wiedniu (1986–1990)[5].
Uczestnik życia krytycznoliterackiego, współpracownik pism, np. („Ruch Literacki” – redaktor naczelny w latach 1977–81, „Twórczość”, „Odra”, „Życie Literackie”, „Ojczyzna-Polszczyzna”, „Przegląd Humanistyczny”). Założyciel i dyrektor naukowy Wydawnictwa Edukacyjnego w Krakowie (od 1993)[6], inicjator edycji serii podręczników do nauki języka polskiego To lubię. Specjalista z zakresu literatury Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego i piśmiennictwa współczesnego; znawca twórczości Władysława Orkana i Zbigniewa Uniłowskiego.
Mieszka w Krakowie. Jest bratem Stanisława Farona.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (6 sierpnia 2001)[7]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1985)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
- Srebrny Krzyż Zasługi (1969)[8]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1975)
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1989)[9]
- Srebrny Order „Gwiazda Przyjaźni między Narodami” (Niemiecka Republika Demokratyczna, 1985[10])
Publikacje
edytuj- Bolesław Faron, Zbigniew Uniłowski, Kraków: Państw. Wyd. nauk., 1969 [dostęp 2018-03-18].
- Bolesław Faron, Stanisław Piętak, Kraków: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1971 [dostęp 2018-03-18].
- Bolesław Faron, Stefan Kołaczkowski jako krytyk i historyk literatury., Wrocław: Ossolineum, 1976 [dostęp 2018-03-18].
- Bolesław Faron, Oświatowe przekroje i zbliżenia., Warszawa: Ksia̜żka i Wiedza, 1985 [dostęp 2018-03-18].
- Stanisław Burkot, Bolesław Faron, Współczesna poezja polska, Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, 1971 [dostęp 2018-03-18].
- Bolesław Faron (red.), Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Sylwetki. Pod redakcją B. Farona., Warszawa: Wiedza Powszechna, 1972 [dostęp 2018-03-18].
- Władysław Orkan, Komornicy i opowiadania wybrane: Wyboru dokonał i posłowiem opatrzył Bolesław Faron, (Warszawa 1975 [dostęp 2018-03-18].
- Zbigniew Uniłowski, Bolesław Faron, Wspólny pokój i inne utwory, Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk: Zakład narodowy imienia Ossolińskich, 1976 [dostęp 2018-03-18].
- Zbigniew Uniłowski i inni, Żyto w dżungli ; Pamiętnik morski ; Reportaże, Kraków: Wydaw. Literackie, 1981, ISBN 83-08-00418-0 [dostęp 2018-03-18].
- Boles·law Faron, Spotkania i powroty: sylwetki i szkice o literaturze, Warszawa [u.a.: Wydawn. Edukacyjne, 1995, ISBN 83-86663-08-1 [dostęp 2018-03-18].
- Bolesław Faron, Jama Michalika: przewodnik literacki, Kraków: Oficyna ¿7FCracovia", 1995, ISBN 83-85104-79-8 [dostęp 2018-03-18].
- Bolesław Faron, Władysław Orkan, Kraków: Wydawn. Edukacyjne, 2004, ISBN 83-89434-70-9 [dostęp 2018-03-18].
- Bolesław Faron, Okruchy: szkice o literaturze i kulturze XX wieku, Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne, 2005 [dostęp 2018-03-18].
- Boles·law Faron, Powrót do korzeni, Kraków: Wydawn. Edukacyjne, 2000, ISBN 83-88365-01-0 [dostęp 2018-03-18].
- Bolesław Faron, Powrót do korzeni: nowy, Kraków: Wydawn. Edukacyjne, 2010, ISBN 978-83-61009-30-6 [dostęp 2018-03-18].
Przypisy
edytuj- ↑ Bolesław Faron
- ↑ Małopolska Wyższa Szkoła Zawodowa im. Józefa Dietla w Krakowie: Silva Rerum. 1 (11). [dostęp 2010-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-15)]. (pol.).
- ↑ Klub Przyjaciół Ziemi Sądeckiej – Znani członkowie Klubu [online], sadeczanie.pl [dostęp 2018-03-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-19].
- ↑ Lidia Jastrzębska, Krok do przodu, krok do tyłu [online], Perspektywy [dostęp 2019-01-13] (pol.).
- ↑ Bolesław Faron, Świat się zmienia, a my z nim, Henryk Czubata (red.), „Pismo Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej "Konspekt"”, 20, pbc.up.krakow.pl, Kraków jesień 2004, s. 11, ISSN 1509-6726 [dostęp 2019-09-05].
- ↑ Rozmowa z profesorem Bolesławem Faronem [online], wsp.krakow.pl:80 [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2002-03-07].
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 38, poz. 620 „za wybitne zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
- ↑ Odznaczenia dla działaczy krakowskich. „Dziennik Polski”. Rok XXV, Nr 170 (7906), s. 4, 19 lipca 1969 r. Kraków. [dostęp 2023-05-02].
- ↑ Kiryk, Hampel i Pietrzkiewicz (red.) 2006 ↓, s. 112.
- ↑ Odznaczenia NRD dla Jana Dobraczyńskiego i Bolesława Farona [w:] "Trybuna Robotnicza", nr 273, 23-24 listopada 1985, s. 2.
Bibliografia
edytuj- Jadwiga Czachowska, Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: słownik biobibliograficzny. Alicja Szałagan (red.), t. 2, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994, ISBN 83-02-05446-1 [dostęp 2018-03-18].
- Feliks Kiryk, Józef Hampel, Iwona Pietrzkiewicz (red.): Leksykon Profesorów Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej 1946–2006. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2006. ISBN 83-7271-395-2.
- Katalog IPN