Wikipedia

Lech Wałęsa: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→Posądzenia o współpracę z SB: nazwisko z akt + source
wartościujące
 
Linia 1:
{{Polityk infobox
|polityk = Lech Wałęsa
|grafika = [[Plik:Lech Walesa - 2009.jpg|230px]]
|opis grafiki =
|data urodzenia = [[29 września]] [[1943]]
|miejsce urodzenia = [[Popowo (gmina Tłuchowo)|Popowo]]
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|funkcja = [[Prezydenci Polski|Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej]]
|partia = [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"|NSZZ "Solidarność"]]
|od = [[22 grudnia]] [[1990]]
|do = [[22 grudnia]] [[1995]]
|poprzednik = [[Wojciech Jaruzelski]] (w kraju), [[Ryszard Kaczorowski]] (na uchodźstwie)
|następca = [[Aleksander Kwaśniewski]]
|pierwsza dama = [[Danuta Wałęsa]]
|2 funkcja = [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"|Przewodniczący NSZZ "Solidarność"]]
|2 partia = [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"|NSZZ "Solidarność"]]
|2 od = [[17 września]] [[1980]]
|2 do = [[23 lutego]] [[1991]]
|2 następca = [[Marian Krzaklewski]]
|odznaczenia = [[Plik:POL Order Orła Białego BAR.svg|40px|Order Orła Białego (ex officio)]] [[Plik:POL Polonia Restituta Wielki BAR.svg|40px|Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (ex officio)]] [[Plik:Allied Victory Medal BAR.svg|40px|Komandoria Missio Reconciliationis]] [[Plik:POL Kombatancki Krzyz Pamiatkowy - Zwyciezcom BAR.svg|40px|Kombatancki Krzyż Pamiątkowy "Zwycięzcom" (ZKRPiBWP)]] [[Plik:BRA Order of the Southern Cross - Grand Cross BAR.png|40px|Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia)]] [[Plik:Order of the Bath (ribbon).svg|40px|Wielki Krzyż Orderu Łaźni (Wielka Brytania)]] [[Plik:Legion Honneur GC ribbon.svg|40px|Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja)]] [[Plik:Cordone di gran Croce OMRI BAR.svg|40px|Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy]] [[Plik:Seraphimerorden ribbon.svg|40px|Królewski Order Serafinów (Szwecja)]] [[Plik:DEN Elefantordenen BAR.png|40px|Order Słonia (Dania)]] [[Plik:CZE Rad Bileho Lva 1 tridy BAR.svg|40px|Order Białego Lwa I Klasy (Czechy)]] [[Plik:Ukraine-republic007.png|40px|Order Księcia Jarosława Mądrego II klasy (Ukraina)]] [[Plik:EST Order of the Cross of Terra Mariana - 1st Class BAR.png|40px|Krzyż Wielki Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej (Estonia)]] [[Plik:FIN Order of the White Rose Grand Cross BAR.png|40px|Krzyż Wielki Orderu Białej Róży (Finlandia)]] [[Plik:Ord.Neth.Lion.jpg|40px|Wielki Krzyż Orderu Niderlandzkiego Lwa (Holandia)]] [[Plik:Sonderstufe des GrosskreuzesGER.png|40px|Wielki Krzyż Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (Niemcy)]] [[Plik:Order Sint Olaf 1 kl.png|40px|Wielki Krzyż Królewskiego Orderu św. Olafa (Norwegia)]] [[Plik:Presidential Medal of Freedom (ribbon).png|40px|Prezydencki Medal Wolności (USA)]] [[Plik:Order Merit 1kl rib Hungary.png|40px|Wielki Krzyż Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej]] [[Plik:VA Ordine Piano BAR.svg|40px|Order Błogosławionego Piusa IX]]
|www =
|commons =
|quote =
}}
'''Lech Wałęsa''' (ur. [[29 września]] [[1943]] w [[Popowo (gmina Tłuchowo)|Popowie]]) – [[Polska|polski]] polityk i działacz [[związek zawodowy|związkowy]], z zawodu [[elektryk]]. Współzałożyciel i pierwszy przewodniczący [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"|"Solidarności"]], opozycjonista w okresie [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]]. [[Prezydenci Polski|Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej]] w latach 1990–1995.
 
Człowiek roku 1981 według magazynu [[Time (tygodnik)|"Time"]] oraz laureat [[Pokojowa Nagroda Nobla|Pokojowej Nagrody Nobla]] (1983)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1983/|tytuł=''The Nobel Peace Prize 1983''|opublikowany=nobelprize.org|data dostępu=2 stycznia 2010|język =en}}</ref>.
 
== Życiorys ==
=== Młodość i wykształcenie ===
Lech Wałęsa urodził się 29 września 1943 w [[Popowo (gmina Tłuchowo)|Popowie]]. Jego rodzicami byli Bolesław Wałęsa (1908–1945), z zawodu cieśla i Feliksa z domu Kamieńska (1916–1975)<ref name=ilw>{{Cytuj stronę|url=http://www.ilw.org.pl/13,10|tytuł=''Rys biograficzny''|opublikowany=Instytut Lecha Wałęsy|data dostępu=2 stycznia 2010}}</ref>. W 1961 ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w [[Lipno|Lipnie]]<ref name=ES>[http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=Lech_Wa%C5%82%C4%99sa Nota biograficzna w ''Encyklopedii Solidarności'']. [dostęp 2 stycznia 2010].</ref>.
 
W latach 1961–1967 pracował jako elektryk (samochodowy i ciągnikowy) oraz konserwator urządzeń elektrycznych w [[Państwowy Ośrodek Maszynowy|Państwowym Ośrodku Maszynowym]] w [[Łochocin]]ie. W międzyczasie (od 1963 do 1965) odbywał służbę wojskową<ref name=ES /> w jednostce wojskowej w [[Koszalin]]ie, którą zakończył ze stopniem kaprala<ref name=ilw />. W 1967 został zatrudniony jako elektryk okrętowy w [[Stocznia Gdańska|Stoczni Gdańskiej im. Lenina]].
 
=== Lata 70. XX wieku ===
W [[Grudzień 1970|grudniu 1970]] był jednym z przywódców strajku w swoim zakładzie pracy, wchodząc w skład Komitetu Strajkowego. Miesiąc później wszedł w skład rady oddziałowej [[związek zawodowy|związku zawodowego]] metalowców oraz został społecznym inspektorem pracy. Brał udział w rozmowach pracowników Stoczni Gdańskiej z pierwszym sekretarzem [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|KC PZPR]] [[Edward Gierek|Edwardem Gierkiem]]<ref name=ES />.
 
W 1976 został zwolniony z pracy za publiczną krytykę koncesjonowanych organizacji związkowych. Do 1980 zatrudniony najpierw jako elektromechanik w Gdańskich Zakładach Mechanizacji Budownictwa ZREMB i następnie w Zakładzie Robót Elektrycznych Elektromontaż w Gdańsku<ref name=WP>{{Cytuj stronę|url=http://www.wrotapomorza.pl/pl/wizytowka/historia/slawni_pomorzanie/lech_walesa|tytuł=''Lech Wałęsa''|opublikowany=wrotapomorza.pl|data dostępu=2 stycznia 2010}}</ref>. W 1978 zaangażował się w działalność [[Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża|Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża]]. Był członkiem redakcji "Robotnika Wybrzeża", współpracował z [[Komitet Samoobrony Społecznej KOR|Komitetem Samoobrony Społecznej KOR]]. W latach 70. był przesłuchiwany i zatrzymywany przez funkcjonariuszy [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|SB]]<ref name=ES />.
 
=== Pierwsza "Solidarność" ===
[[Plik:Lech Walesa 1980.jpg|thumb|150px|Lech Wałęsa w sierpniu 1980]]
W [[Sierpień 1980|sierpniu 1980]] brał udział w organizowaniu zaplanowanego przez [[Bogdan Borusewicz|Bogdana Borusewicza]] strajku w Stoczni Gdańskiej. 14 sierpnia dołączył do inicjujących w tym zakładzie protest [[Jerzy Borowczak|Jerzego Borowczaka]], [[Bogdan Felski|Bogdana Felskiego]] i [[Ludwik Prądzyński|Ludwika Prądzyńskiego]]. Po przemówieniu do dyrektora Stoczni Gdańskiej [[Klemens Gniech|Klemensa Gniecha]], w którym przypomniał o swoim zwolnieniu, wszedł w skład Komitetu Strajkowego, a następnie stanął na jego czele<ref>{{Cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,93886,2847985.html|autor=Marek Wąs, Marek Sterlingow|tytuł=''Strajk – dzień pierwszy: W obronie pani Ani''|opublikowany=wyborcza.pl|data=6 sierpnia 2005|data dostępu=3 stycznia 2010}}</ref>. Po tym jak władze zgodziły się na główne postulaty (podwyższenie pensji, a także na tablicę upamiętniającą ofiary [[grudzień 1970|wydarzeń grudniowych]] i przywrócenie zwolnionych pracowników), Lech Wałęsa ogłosił przegłosowaną decyzję Komitetu Strajkowego o zakończeniu protestu. Jeszcze tego samego dnia, po konsultacji m.in. z przedstawicielami innych zakładów pracy, ogłosił strajk solidarnościowy, a następnego został przewodniczącym [[Międzyzakładowy Komitet Strajkowy|Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,93886,2848037.html|autor=Marek Wąs, Marek Sterlingow|tytuł=''Przełom w strajku: zaczyna się "Solidarność"''|opublikowany=wyborcza.pl|data=10 sierpnia 2005|data dostępu=3 stycznia 2010}}</ref>.
 
31 sierpnia 1980 z ramienia MKS podpisał z delegacją [[Rząd Edwarda Babiucha|rządową]] pod przewodnictwem wicepremiera [[Mieczysław Jagielski|Mieczysława Jagielskiego]] gdańskie [[porozumienia sierpniowe]]. Podpis złożył charakterystycznym dużym długopisem z wizerunkiem papieża [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://walesa.tv/d%C5%82ugopis-kt%C3%B3rym-podpisano-porozumienia-gda%C5%84skie|tytuł=''Długopis którym podpisano Porozumienia Gdańskie''|opublikowany=walesa.tv|data dostępu=3 stycznia 2010}}</ref>.
 
Lech Wałęsa został przywrócony do pracy w Stoczni Gdańskiej. 17 września 1980 stanął na czele nowo utworzonej [[Krajowa Komisja Porozumiewawcza|Krajowej Komisji Porozumiewawczej]], organu koordynującego założonego na bazie MKS ogólnopolskiego [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"|Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność"]]. W 1981 został wybrany najpierw na przewodniczącego zarządu Regionu Gdańskiego, a następnie – na pierwszym Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku – na pierwszego przewodniczącego NSZZ "S", otrzymując już w pierwszej turze około 55% głosów i pokonując tym samym [[Andrzej Gwiazda|Andrzeja Gwiazdę]], [[Marian Jurczyk|Mariana Jurczyka]] i [[Jan Rulewski|Jana Rulewskiego]]<ref>Wojciech Roszkowski, ''Najnowsza historia Polski 1980–2002'', s. 42</ref>.
 
Prowadzony w latach 1980–1981 przez Lecha Wałęsę związek zawodowy przekształcił się w masowy ruch społeczno-polityczny, liczący w szczytowym okresie około 10 mln członków, wokół którego powstawały organizacje satelickie ([[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność"|"Solidarność" Rolników Indywidualnych]] czy [[Niezależne Zrzeszenie Studentów]]).
 
=== Internowanie i inwigilacja ===
Reakcją kierownictwa [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej]] na zachodzące przemiany było przygotowanie [[stan wojenny w Polsce 1981-1983|stanu wojennego]]. W nocy 13 grudnia 1981 decyzję [[Mieczysław Rakowski|Mieczysława Rakowskiego]] nakazującą wyjazd do [[Warszawa|Warszawy]] ogłosili Lechowi Wałęsie w jego mieszkaniu wojewoda gdański [[Jerzy Kołodziejski]] i I sekretarz KW PZPR [[Tadeusz Fiszbach]]<ref>Andrzej Paczkowski, ''Wojna polsko-jaruzelska'', s. 52–53</ref>. Przewodniczącego zdelegalizowanej NSZZ "S" przewieziono najpierw do ośrodka rządowego w [[Chylice (powiat piaseczyński)|Chylicach]], później osadzono w [[Otwock Wielki|Otwocku Wielkim]], a następnie w [[Arłamów|Arłamowie]]. Decyzję o [[internowanie|internowaniu]] datowano na dzień 26 stycznia 1982. Lech Wałęsa został zwolniony w listopadzie 1982<ref name=ES />.
 
Od czasu zwolnienia przez kolejne lata objęty był dozorem milicyjnym i inwigilowany przez funkcjonariuszy służb specjalnych. Władze PRL traktowały go jako "osobę prywatną"<ref>{{Cytuj stronę|url=http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,6032190,Borusewicz__To_swieto_nie_tylko_Lecha_Walesy__ale.html|tytuł=''Borusewicz: To święto nie tylko Lecha Wałęsy, ale i całej Polski''|opublikowany=gazeta.pl|data=5 grudnia 2008|data dostępu=3 stycznia 2010}}</ref>. Lech Wałęsa do końca lat 80. pozostawał przywódcą zdelegalizowanej NSZZ "S". Utrzymywał liczne kontakty z zakonspirowanymi strukturami związku<ref name=ES />, m.in. już w kwietniu 1983 spotkał się z przedstawicielami [[Tymczasowa Komisja Koordynacyjna|Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej]]<ref>Wojciech Roszkowski, ''Najnowsza historia Polski 1980–2002'', s. 65</ref>.
 
5 października 1983 Komitet Noblowski ogłosił decyzję o przyznaniu mu [[Pokojowa Nagroda Nobla|Pokojowej Nagrody Nobla]]. W uzasadnieniu wskazano m.in.:
{{Cytat|Działania Lecha Wałęsy charakteryzowały się determinacją w dążeniu do rozwiązania problemów jego kraju poprzez negocjacje i współpracę, bez uciekania się do przemocy. Lech Wałęsa próbował zapoczątkować dialog między organizacją, którą reprezentuje – "Solidarnością" – a władzami. Komitet uznaje Wałęsę za wyraziciela tęsknoty za wolnością i pokojem, która – mimo nierównych warunków – istnieje niepokonana we wszystkich narodach świata. W czasach, w których odprężenie i pokojowe rozwiązywanie konfliktów są bardziej potrzebne, niż kiedykolwiek wcześniej, wysiłek Wałęsy jest zarówno natchnieniem, jak i przykładem<ref name=nobel>{{Cytuj stronę|url=http://www.tvp.info/magazyn/kartka-z-kalendarza/danuta-walesa-w-imieniu-meza-odbiera-nagrode-nobla|tytuł=''Danuta Wałęsa w imieniu męża odbiera Nagrodę Nobla''|opublikowany=tvp.info|data=10 grudnia 2009|data dostępu=3 stycznia 2010}}</ref>.}}
 
Nagrodę w jego imieniu odebrała żona [[Danuta Wałęsa]] wraz z trzynastoletnim wówczas synem Bogdanem, zaś przemówienie Lecha Wałęsy odczytał [[Bohdan Cywiński]]. Przywódcy nielegalnej "Solidarności" władze komunistyczne uniemożliwiły wyjazd do [[Oslo]], odmawiając wydania paszportu<ref name=nobel />.
 
W 1986 Lech Wałęsa współtworzył jawną [[Tymczasowa Rada NSZZ Solidarność|Tymczasową Radę "S"]], a rok później zakładał i stanął na czele półlegalnej [[Krajowa Komisja Wykonawcza NSZZ "Solidarność"|Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ "Solidarność"]]. W 1988 brał udział w organizowaniu strajku w Stoczni Gdańskiej, gdzie w latach 1983–1990 formalnie był zatrudniony na stanowisku elektryka<ref name=ilw />.
 
=== Okrągły stół ===
[[Plik:Lech Walesa George H Bush.PNG|thumb|200px|Lech Wałęsa i [[George H. W. Bush]] w lipcu 1989]]
Strajk ten został zakończony ugodą z rządem i rozpoczęciem rozmów Okrągłego Stołu. Był współtwórcą porozumień [[Okrągły Stół (historia Polski)|Okrągłego Stołu]], czyli nieformalnym przywódcą tzw. społecznej części uczestników tych rozmów i oficjalnie jej głównym koordynatorem. Był też współzałożycielem [[Komitet Obywatelski "Solidarność"|Komitetu Obywatelskiego]] przy przewodniczącym NSZZ "Solidarność".
 
Wałęsa 31 sierpnia 1988 podczas spotkania z gen. [[Czesław Kiszczak|Kiszczakiem]] osiągnął porozumienie w sprawie rozpoczęcia obrad rządu z opozycją w zamian za wygaszenie zorganizowanej przez „Solidarność” fali strajków.
 
[[Okrągły Stół (historia Polski)|Rozmowy okrągłego stołu]] rozpoczęły się 6 lutego 1989, a zakończyły 5 kwietnia 1989. W ich wyniku możliwa była zmiana [[Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|Konstytucji PRL]] i [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku|wybory parlamentarne]] w czerwcu 1989.
 
Komitet Obywatelski zdobył w wyborach w 1989 99 ze 100 mandatów w [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senacie]] i wszystkie z 35% pochodzących z wolnego wyboru miejsc w [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejmie]]. W sierpniu 1989 zorganizował spotkanie z przewodniczącymi [[Zjednoczone Stronnictwo Ludowe|ZSL]] i [[Stronnictwo Demokratyczne|SD]], zawiązując w Sejmie koalicję, która utworzyła następnie pierwszy powojenny niekomunistyczny rząd z [[Tadeusz Mazowiecki|Tadeuszem Mazowieckim]] jako premierem.
 
=== Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ===
W przeprowadzonych w dwóch turach w listopadzie i grudniu 1990 [[Wybory prezydenckie w Polsce w 1990 roku|wyborach powszechnych]] wybrany został na [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydenta RP]]. 22 grudnia 1990 roku złożył przed [[Zgromadzenie Narodowe w Polsce|narodem]] przysięgę prezydencką:
{{cytat|''"Obejmując urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, przysięgam uroczyście Narodowi Polskiemu, że postanowieniom Konstytucji wierności dochowam, będę strzegł niezłomnie godności Narodu, suwerenności i bezpieczeństwa państwa. Przysięgam, że dobro [[Polska|Ojczyzny]] oraz pomyślność [[Polacy|obywateli]] będą dla mnie zawsze [[Trybunał Stanu#Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu|najwyższym nakazem]]. Tak mi dopomóż Bóg"''}} Sprawował urząd do 22 grudnia 1995.
 
==== Polityka zagraniczna ====
===== 1991 =====
* 4-6 lutego odwiedził Watykan i Włochy<ref>[http://www.ilw.org.pl/38,28 Fundacja – Instytut Lecha Wałęsy – www.ilw.org.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>
* 15 lutego w [[Wyszegrad|Wyszehradzie]] rozmawiał z prezydentem Czechosłowacji i premierem Węgier.
* W marcu jako nowo wybrany prezydent III Rzeczypospolitej odwiedził Stany Zjednoczone i spotkał się z działaczami oraz przywódcami [[Kongres Polonii Amerykańskiej|Kongresu Polonii Amerykańskiej]] w [[Waszyngton]]ie, [[Chicago]] i wielu innych centrach licznej ludności polskiej<ref>{{Cytuj stronę |tytuł=Lech Wałęsa |url=http://www.money.pl/gospodarka/politycy/walesa,lech,polityk,652.html|opublikowany=money.pl}}</ref>
* 22 maja 1991 jako pierwszy w historii prezydent Polski złożył wizytę w utworzonym po drugiej wojnie światowej [[Izrael]]u.
 
===== 1992 =====
* 4 lutego był w [[Strasburg]]u z wizytą w Radzie Europy.
* W marcu, w czasie wizyty w [[Niemcy|Niemczech]], wysunął dla państw [[Europa Środkowa|Europy Środkowej]] alternatywą wobec [[NATO]] i [[Wspólnota Europejska|EWG]] koncepcje [[NATO-bis]] i [[EWG-bis]].
 
==== Polityka krajowa ====
* W 1992 podpisał [[Mała Konstytucja z 1992|Małą Konstytucję]]
* W 1992 przyczynił się do obalenia [[Rząd Jana Olszewskiego|rządu Jana Olszewskiego]] po opublikowaniu tzw. [[Lista Macierewicza|listy Macierewicza]]
* W 1993 był inicjatorem założenia [[Bezpartyjny Blok Wspierania Reform|Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform]]
* W maju 1993 [[rozwiązanie Sejmu|rozwiązał]] [[Sejm I kadencji|Sejm]] i [[Senat II kadencji|Senat]] wskutek uchwalenia [[wotum nieufności]] dla [[Rząd Hanny Suchockiej|rządu Suchockiej]]
 
==== Wybory prezydenckie w 1995 ====
Wałęsa przegrał obie tury [[Wybory prezydenckie w Polsce w 1995 roku|wyborów prezydenckich]], przeprowadzonych 19 listopada 1995 z [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandrem Kwaśniewskim]].
 
=== Działalność po prezydenturze ===
[[Plik:Aleksander Kwasniewski i Lech Walesa,25lecie NSZZ.jpg|thumb|200px|Lech Wałęsa i [[Aleksander Kwaśniewski]] podczas obchodów 25-lecia [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"|NSZZ "Solidarność"]]]]
==== W kraju ====
* W 1995 założył pozarządową organizację Fundacja "[[Instytut Lecha Wałęsy]]".
* W 1997 utworzył partię polityczną [[Chrześcijańska Demokracja III Rzeczypospolitej Polskiej]] i został jej przewodniczącym. W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 roku|wyborach parlamentarnych w tym samym roku]] jego ugrupowanie poparło [[Akcja Wyborcza Solidarność|Akcję Wyborczą Solidarność]], która odniosła zwycięstwo. W późniejszym okresie Lech Wałęsa krytycznie oceniał AWS. W 2000 został honorowym przewodniczącym stworzonej przez siebie partii.
* W 2000 ponownie przegrał wybory prezydenckie, otrzymując śladowe poparcie (1,01%), po którym ogłosił ostateczne odejście na polityczną emeryturę.
* W 2004 otrzymał Dyplom Specjalny [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych|MSZ]] za wybitne zasługi dla promocji [[Polska|Polski]] w świecie.
* W lutym 2005 napisał list otwarty na temat kontrowersyjnej rozgłośni katolickiej [[Radio Maryja|Radia Maryja]] – oskarżył ją mocnymi słowami o spiskowe teorie na temat III RP, [[antysemityzm]] i [[ksenofobia|ksenofobię]]. Bodźcem do tego działania stało się oskarżenie Wałęsy na antenie Radia Maryja o współpracę ze [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|Służbą Bezpieczeństwa]] pod pseudonimem "Bolek", z powodu której atakowany był ze strony środowisk [[prawica|prawicy]]. Wałęsa publicznie ogłosił poparcie dla powstającej [[Partia Demokratyczna – demokraci.pl|Partii Demokratycznej]] i niemal równolegle poparł kandydaturę [[Donald Tusk|Donalda Tuska]] z [[Platforma Obywatelska|Platformy Obywatelskiej]] na prezydenta RP{{fakt|data=2010-03}}.
* 16 listopada 2005 uzyskał decyzją [[Instytut Pamięci Narodowej|Instytutu Pamięci Narodowej]] status pokrzywdzonego przez służby bezpieczeństwa [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] i zapowiedział walkę na drodze sądowej z osobami oskarżającymi go o działalność agenturalną.
* 22 sierpnia 2006 Lech Wałęsa wystąpił z Solidarności, gdyż uznał, że związek za bardzo zaangażował się w poparcie [[Prawo i Sprawiedliwość|PiS]] i braci Kaczyńskich. Decyzję rozważał już w 2005, kiedy polecił opłacenie składek członkowskich tylko do końca roku.
* 11 czerwca 2007 Sąd Okręgowy w Gdańsku orzekł, iż Lech Wałęsa naruszył dobra osobiste [[Krzysztof Wyszkowski|Krzysztofa Wyszkowskiego]], nazywając go między innymi "małpą z brzytwą", "wariatem", "chorym debilem".
* 19 czerwca 2007 na swojej stronie internetowej napisał komentarz, w którym nazwał ówczesnego [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydenta RP]] [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] "s...synem", zaś w programie publicystycznym ''[[Kropka nad i]]'' na antenie telewizji [[TVN24]] podtrzymał to zdanie<ref>{{cytuj stronę| url = http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,53600,4236355.html| tytuł = ''Wałęsa: s...syn to jeszcze za mało, nie ma trafniejszego słowa''}}</ref>.
* 24 września 2008 Sąd Okręgowy w Gdańsku podtrzymał wyrok z 11 czerwca 2007, iż Lech Wałęsa naruszył dobra osobiste Krzysztofa Wyszkowskiego.
* 31 sierpnia 2010 Sąd Okręgowy w Gdańsku uznał, że były działacz Wolnych Związków Zawodowych [[Krzysztof Wyszkowski]], zarzucając Lechowi Wałęsie współpracę z SB, nie naruszył dóbr osobistych byłego prezydenta i starannie zdobywał swoją wiedzę o rzekomej agenturalnej przeszłości Wałęsy. Były prezydent musiał zapłacić koszty procesowe w wysokości 2900 zł<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.tvn24.pl/-1,1671589,0,1,walesa-przegral-w-sadzie-z-wyszkowskim,wiadomosc.html| tytuł = ''Wałęsa przegrał w sądzie z Wyszkowskim''| data dostępu = 31 sierpnia 2010| autor = tvn24.pl}}</ref>.
 
==== Na arenie międzynarodowej ====
* W lutym 2002 – podczas uroczystego otwarcia [[Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2002|Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2002]] reprezentował [[Europa|Europę]], niosąc [[flaga olimpijska|flagę olimpijską]] u boku sławnych przedstawicieli pozostałych kontynentów
* W czerwcu 2004 jako pełnomocnik Prezydenta RP Kwaśniewskiego reprezentował władze polskie na pogrzebie byłego prezydenta USA [[Ronald Reagan|Ronalda Reagana]]
* Pod koniec 2004 – poparł publicznie [[Pomarańczowa rewolucja|Pomarańczową Rewolucję]] na [[Ukraina|Ukrainie]] – jego widok na wiecu na [[Kijów|kijowskim]] Majdanie wywołał euforię tłumów. Próbował mediować pomiędzy skłóconymi stronami – obozem [[Wiktor Juszczenko|Wiktora Juszczenki]] i [[Wiktor Janukowicz|Wiktora Janukowycza]], lecz obóz Janukowycza odrzucił jego próby mediacji na samym starcie.
* W kwietniu 2005 na zaproszenie Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego wziął udział w delegacji władz polskich na pogrzebie [[papież]]a [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]]. Wówczas z inicjatywy [[Tadeusz Mazowiecki|Tadeusza Mazowieckiego]] doszło do pierwszej od czasu wyborów z 1995 rozmowy obu prezydentów.
* W październiku 2008 przy poparciu rządu [[Donald Tusk|Donalda Tuska]], pomimo sprzeciwu prezydenta [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]], Lech Wałęsa został członkiem nowo utworzonej 12-osobowej grupy refleksyjnej [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], określanej jako [[Grupa mędrców|"Rada Mędrców"]]. Grupa, której powołanie zaproponował prezydent Francji [[Nicolas Sarkozy]], ma się zająć rozpatrywaniem fundamentalnych zagadnień wymagających zmian i decyzji politycznych w niedalekiej przyszłości, takich jak globalizacja, zmiany klimatyczne, imigracja, rynek pracy itd<ref>[http://www.dziennik.pl/polityka/article312404/Walesa_chce_sie_wycofac_z_Rady_Medrcow.html ''Wałęsa chce się wycofać z Rady Mędrców''], dziennik.pl</ref>.
 
== Posądzenia o współpracę z SB ==
Od końca lat 80. w publicznych wypowiedziach dawnych współpracowników Lecha Wałęsy i jego przeciwników politycznych (m.in. [[Andrzej Kołodziej|Andrzeja Kołodzieja]], [[Krzysztof Wyszkowski|Krzysztofa Wyszkowskiego]], [[Andrzej Gwiazda|Andrzeja Gwiazdy]], [[Anna Walentynowicz|Anny Walentynowicz]], [[Jan Olszewski|Jana Olszewskiego]], [[Antoni Macierewicz|Antoniego Macierewicza]], [[Janusz Korwin-Mikke|Janusza Korwin-Mikke]], [[Alojzy Szablewski|Alojzego Szablewskiego]], [[Andrzej Bulc|Andrzeja Bulca]], [[Edward Mizikowski|Edwarda Mizikowskiego]], [[Jarosław Kaczyński|Jarosława Kaczyńskiego]] oraz niektórych dawnych działaczy [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"|"Solidarności"]]) pojawiały się i nadal są obecne oskarżenia o jego współpracę ze [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|Służbą Bezpieczeństwa]].
 
4 czerwca 1992 na posiedzeniu Sejmu RP poseł [[Kazimierz Świtoń]] wymienił Lecha Wałęsę jako [[tajny współpracownik|tajnego współpracownika]] SB o pseudonimie "Bolek".
 
4 czerwca 2008 prezydent [[Lech Kaczyński]] w wywiadzie dla TV Polsat stwierdził, że TW Bolek to Lech Wałęsa<ref>{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.dziennik.pl/polityka/artykuly/158701,lech-kaczynski-walesa-byl-bolkiem.html|tytuł=''Lech Kaczyński: Wałęsa był "Bolkiem"|opublikowany=dziennik.pl|data=5 czerwca 2008|data dostępu=20 czerwca 2011}}</ref>.
 
Podobne opinie pojawiały się w filmach dokumentalnych ''[[Nocna zmiana (film 1994)|Nocna zmiana]]'' (1994), ''[[Plusy dodatnie, plusy ujemne (film)|Plusy dodatnie, plusy ujemne]]'' (2005–2006), ''TW Bolek'' (TVN, 2010) oraz w książkach ''[[SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii]]''<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Cenckiewicz | imię=Sławomir | nazwisko2= Gontarczyk | imię2=Piotr | tytuł= SB a Lech Wałęsa: przyczynek do biografii | data=2008 | wydawca=[[Instytut Pamięci Narodowej|Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu]] | miejsce=Gdańsk | isbn=978-83-60464-74-8 | strony=}}</ref> (2008), ''[[Sprawa Lecha Wałęsy]]''<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Cenckiewicz | imię=Sławomir | tytuł= Sprawa Lecha Wałęsy | data=2008 | wydawca=[[Zysk i S-ka Wydawnictwo]] | miejsce=Poznań | isbn=978-83-7506-242-7}}</ref> (2008) i ''[[Lech Wałęsa – idea i historia. Biografia polityczna legendarnego przywódcy "Solidarności" do 1988 roku]]''<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Zyzak | imię=Paweł | tytuł= Lech Wałęsa. Idea i historia | data=2009 | wydawca=[[Arcana (wydawnictwo)|Arcana]] | strony=}}</ref> (2009).
 
Akta SB dotyczące Lecha Wałęsy są niepełne. Wiadomo, że w 1992–1994 Wałęsa jako Prezydent RP wystąpił do [[Urząd Ochrony Państwa|UOP]] o ich udostępnienie. W 1996 stwierdzono brak części dokumentów i brak wypożyczonych mikrofilmów. Kilkadziesiąt ponumerowanych stron powyrywano – nie wiadomo dziś czy wróciły do MSW zdekompletowane, czy też zniszczono je później, aby skompromitować Wałęsę, jak on sam utrzymuje<ref>{{cytuj stronę
| url = http://www.polskieradio.pl/publicystyka/raportianaliza/artykul56500.html | tytuł = SB a prezydent Wałęsa | data dostępu = 19 sierpnia 2009 | nazwisko = Korda | imię = Łukasz | data = 27 czerwca 2008 | praca = Polskie Radio Online}}</ref><ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Wojna na życiorysy Wałęsy. Prezydent pisze polemikę | nazwisko = Świetlik | imię = Wiktor | czasopismo = Polska |adres czasopisma = http://www.polskatimes.pl/fakty/kraj/8843,wojna-na-zyciorysy-walesy-prezydent-pisze-polemike,id,t.html |strony = 3 |data = 21 czerwca 2008 |data dostępu = 19 sierpnia 2009}}</ref>.
 
Wyrokiem z 11 sierpnia 2000, Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Lustracyjny orzekł, że oświadczenie lustracyjne złożone przez kandydata na Prezydenta RP Lecha Wałęsę jest zgodne z prawdą<ref>{{cytuj stronę|url=http://wyszkowski.com.pl/content/view/135/82/|tytuł=Uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dn. 11 sierpnia 2000 r. ws. oświadczenia lustracyjnego Lecha Wałęsy|data dostępu=}}</ref> w rozumieniu ustawy lustracyjnej z 11 kwietnia 1997<ref>''Ustawa z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne'' ({{Dziennik Ustaw|rok=1997|numer=70|pozycja=443}})</ref>.
 
16 listopada 2005 Lech Wałęsa otrzymał [[zaświadczenie urzędowe|zaświadczenie]] nr 1763/05<ref>{{cytuj stronę| url =http://www.lwarchiwum.home.pl/Archiwum/pokrzywdzony/pierwsze/pokrzywdzony.jpg | tytuł = ''Zaświadczenie o przyznaniu Lechowi Wałęsie statusu osoby pokrzywdzonej''| data dostępu =}}, 16 listopada 2005</ref>, wystawione przez IPN, w którym stwierdzono, iż przysługuje mu status osoby pokrzywdzonej w rozumieniu art. 6 ustawy o IPN z 18 grudnia 1998<ref>''Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu'' ({{Dziennik Ustaw|rok=1998|numer=155|pozycja=1016}})</ref>. IPN przyznał Wałęsie status pokrzywdzonego w drodze tajnego głosowania, w stosunku głosów 4:3<ref>[[Igor Janke]]: [http://www.rp.pl/artykul/144863.html ''Historycy na froncie''], "[[Rzeczpospolita (czasopismo)|Rzeczpospolita]]", 6 czerwca 2008</ref>.
 
1 grudnia 2008 IPN upublicznił protokół z przesłuchania w dniu 18 listopada 2008 [[Edward Graczyk|Edwarda Graczyka]], byłego funkcjonariusza SB, osoby od dawna uchodzącej w publicznym obiegu za zmarłą (w 2000 w uzasadnieniu do orzeczenia Sądu Lustracyjnego Graczyk wymieniony był jako osoba nieżyjąca, co za tym dokumentem powtórzyli autorzy książki ''SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii''). Edward Graczyk, funkcjonariusz przydzielony od grudnia 1970 w Gdańsku do kontaktów z Lechem Wałęsą, oświadczył, że Lechowi Wałęsie w dokumentach przypisany był pseudonim "Bolek", że przekazał mu pieniądze na zwrot poniesionych kosztów podróży, że w wyniku przekazywanych przez Wałęsę informacji nikt nie ucierpiał oraz, iż nie wie czy na podstawie przedstawionych mu dokumentów Wałęsa został zarejestrowany jako Tajny Współpracownik<ref>{{cytuj stronę|url=http://ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=15208|tytuł=Protokół z przesłuchania świadka byłego funkcjonariusza SB Edwarda Graczyka|opublikowany=ipn.gov.pl}}</ref>.
 
W osobnym oświadczeniu medialnym sam Graczyk zaprzeczył, jakoby werbował Wałęsę na Tajnego Współpracownika<ref>{{cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,75248,6045290,Nigdy_nie_dalem_Walesie_pieniedzy.html|tytuł=''Nigdy nie dałem Wałęsie pieniędzy''|opublikowany=wyborcza.pl|data=12 października 2008|data dostępu=20 kwietnia 2010}}</ref>.
 
15 kwietnia 2010 w procesie wytoczonym przeciwko [[Krzysztof Wyszkowski|Krzysztofowi Wyszkowskiemu]] z powództwa Lecha Wałęsy były major SB Janusz Stachowiak<ref>http://wzzw.wordpress.com/2010/09/08/pelne-zeznania-w-sprawie-bolka <ref> zeznał, że zarejestrował Lecha Wałęsę jako tajnego współpracownika o pseudonimie "Bolek", a jego zwerbowanie w grudniu 1970 odbyło się dobrowolnie i bez szantażu<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/413855,swiadek_w_sadzie_walesa_byl_agentem_bolkiem.html,2|tytuł=''Świadek w sądzie: Wałęsa był agentem "Bolkiem"''|opublikowany=gazetaprawna.pl|data=15 kwietnia 2010|data dostępu=22 kwietnia 2010}}</ref>.
 
31 sierpnia 2010 Sąd Okręgowy w Gdańsku uznał, że były działacz Wolnych Związków Zawodowych [[Krzysztof Wyszkowski]], zarzucając Lechowi Wałęsie współpracę z SB, nie naruszył dóbr osobistych byłego prezydenta i starannie zdobywał swoją wiedzę o agenturalnej przeszłości Wałęsy. Były prezydent musiał zapłacić koszty procesowe w wysokości 2900 zł<ref>[http://www.rp.pl/artykul/2,529479-Wyszkowski-nie-naruszyl-dobr-osobistych-Walesy.html ''Wałęsę można nazywać "TW"''], "[[Rzeczpospolita (czasopismo)|Rzeczpospolita]]", 31 sierpnia 2010</ref>.
 
== Odznaczenia i wyróżnienia ==
=== Ordery i odznaczenia ===
[[Plik:POL COA Wałęsa.png|thumb|200px|[[Herb]] przydzielony Lechowi Wałęsie przez Urząd Heraldyczny Królestwa Szwecji z okazji nadania [[Królewski Order Serafinów|Królewskiego Orderu Serafinów]]. Według intencji projektanta, [[Adam Heymowski|Adama Heymowskiego]], nawiązuje do polskich [[Flaga Rzeczypospolitej Polskiej|barw narodowych]] i do herbu [[Gdańsk]]a. Jeden z krzyży zastąpiony został lilią, symbolizującą Matkę Boską Częstochowską]].
 
Lech Wałęsa z tytułu wyboru na urząd Prezydenta RP stał się kawalerem, wielkim mistrzem orderu i przewodniczącym kapituł [[Order Orła Białego|Orderu Orła Białego]] oraz [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]].
 
Został także uhonorowany następującymi orderami i odznaczeniami zagranicznymi. Otrzymał m.in.<ref name=odzn>{{Cytuj stronę|url=http://www.ilw.org.pl/11,30|tytuł=''Odznaczenia Lecha Wałęsy''|opublikowany=Instytut Lecha Wałęsy|data dostępu=2 stycznia 2010}}</ref>:
* 1989: wenezuelski Order I Klasy Francisco de Miranda,
* 1989: amerykański [[Medal Wolności (USA)|Prezydencki Medal Wolności]] [[Medal Wolności (Filadelfia)]],
* 1991: belgijski Krzyż Wielki [[Order Leopolda (Belgia)|Orderu Leopolda]],
* 1991: brytyjski Wielki Krzyż [[Order Łaźni|Orderu Łaźni]],
* 1991: francuski [[Legia Honorowa|Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej]],
* 1991: Krzyż Wielki [[Order Zasługi Republiki Włoskiej|Orderu Zasługi Republiki Włoskiej]]<ref>{{cytuj stronę
| url = http://www.quirinale.it/elementi/DettaglioOnorificenze.aspx?decorato=10846
| tytuł = ''Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana''
| data = 6 lutego 1991
| opublikowany = strona prezydenta Rep. Włoskiej
| język = it
}}
</ref>,
* 1993: szwedzki [[Królewski Order Serafinów]],
* 1993: duński [[Order Słonia]],
* 1993: fiński Wielki Krzyż [[Order Białej Róży|Orderu Białej Róży]],
* 1993: portugalski Order Wolności (Grande Colar da Ordem da Liberdade),
* 1994: Wielki Krzyż [[Order Zasługi Republiki Węgierskiej|Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej]],
* 1995: portugalska Wielka Kollana Orderu Infanta Henryka<ref>[http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=128&idi=1921&print=1 Página Oficial das Ordens Honoríficas Portuguesas<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>,
* 1995: norweski Wielki Krzyż [[Order św. Olafa|Orderu Św. Olafa]],
* 1999: amerykański Medal Wolności National Endowment for Democracy,
* 1999: Międzynarodowa Nagroda Wolności,
* 1999: czeski [[Order Białego Lwa|Order Białego Lwa I Klasy]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-bileho-lva/seznam-vyznamenanych.shtml| tytuł = ''Odznaczeni Orderem Białego Lwa (od 1994 r.)''| data dostępu = 31 stycznia 2010| opublikowany = Pražský hrad (www.hrad.cz)| język = cs}}</ref>,
* 2001: dominikański Gran Gruz Placa de Oro de la Orden Heraldica do Cristobal Colon,
* 2005: ukraiński [[Order Księcia Jarosława Mądrego]] II stopnia<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.president.gov.ua/documents/3119.html|tytuł=''Указ Президента України № 1218/2005''|opublikowany=president.gov.ua|język=uk|data dostępu=29 kwietnia 2011}}</ref>
* 2006: estoński [[Order Krzyża Ziemi Maryjnej|Wielki Krzyż Orderu Ziemi Maryjnej]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.president.ee/et/vabariik/teenetem2rgid.php?gid=89322|tytuł=''Maarjamaa Risti I klassi orden''|opublikowany=president.ee|data dostępu-2 stycznia 2010|język=et}}</ref>,
* 2008: odznaka honorowa Gwiazda Millenium Litwy
* holenderski [[Order Lwa Niderlandzkiego]],
* Order Piusa XII,
* [[Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec]],
* brazylijski Narodowy Order Krzyża Południa,
* turecki Medal Niepodległości Republiki Turcji,
* portugalski Wojskowy Order Św. Jakuba z Mieczami,
* Medal [[UNESCO]],
* Medal Republiki Urugwaju.
 
=== Wyróżnienia i nagrody ===
[[Plik:Tricity airport in Gdansk Poland 2004 ubt.jpeg|thumb|250px|Terminal portu lotniczego w Gdańsku im. Lecha Wałęsy]]
Od opuszczenia fotela prezydenckiego w 1995 do czerwca 2004 otrzymał 15 [[Doctor honoris causa|doktoratów honorowych]].
 
Za ''działalność dla dobra publicznego, dobrosąsiedzkich stosunków i pokoju'' Lech Wałęsa został odznaczony przyznaną Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Społecznego "Misja Pojednania" (powołanego w wyniku historycznego spotkania i pojednania się w 1993 obrońców Westerplatte i marynarzy z pancernika Schleswig-Holstein) Komandorię [[Komandoria Missio Reconciliationis|Missio Reconciliationis]]<ref>http://www.ordynariat.wp.mil.pl/wiadomosc_wiecej.php?idwiadomosc=3908</ref>.
 
Jako pierwszy Polak zdobył w 1981 tytuł Człowieka Roku magazynu "[[Time (tygodnik)|Time]]".
Dnia 10 lutego 1995 wyróżniony Pierścieniem Hallera przyznawaną przez Ligę Morską (I edycja).
W 1995 otrzymał tytuł [[Człowiek Roku tygodnika Wprost]]. Jest laureatem statuetki Nagrody Humanitarnej VICTORIA, którą odebrał w [[Świdnica|świdnickiej]] katedrze, a także [[Nagroda Kisiela|Nagrody Kisiela]] 2005 oraz nagrody [[Galileo 2000]] w (2007)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80269,4211075.html|tytuł=''Włochy: kolejna nagroda dla Lecha Wałęsy''|opublikowany=gazeta.pl|data=8 czerwca 2007|data dostępu=29 września 2010}}</ref>.
 
W 1990 został mu przyznany tytuł honorowego obywatela [[Radom]]ia<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.radom.pl/_portal/119070611846f8bbc6af41d/Lech_Wa%C5%82%C4%99sa.html|tytuł=''Radom – spotkajmy się w internecie''|data dostępu=11 października 2010}}</ref> i [[Kraków|Krakowa]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.bip.krakow.pl/?sub_dok_id=1078|tytuł=''Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa''|opublikowany=bip.krakow.pl|data dostępu=18 lutego 2011}}</ref>.
 
17 lipca 1996 wyróżniony honorowym tytułem [[Przyjaciel Ludzi Bezdomnych]], nadawanym przez twórcę [[Monar]]u – [[Marek Kotański|Marka Kotańskiego]]. Funkcjonuje również stowarzyszenie jego imienia – [[Stowarzyszenie imienia Lecha Wałęsy]].
 
Z rąk Królowej Brytyjskiej [[Elżbieta II|Elżbiety II]] otrzymał godność Honorowego Członka Orderu Łaźni (''Honorary Member of the Most Honourable Order of the Bath''; [[Obywatelstwo|obywatele]] brytyjscy otrzymują przy nadaniu tego orderu osobiste szlachectwo, ale nie odnosi się to do cudzoziemców), a w 1993 z okazji udekorowania szwedzkim odznaczeniem – Orderem Św. Serafina nadano mu herb mający zastosowanie wyłącznie do celów orderowych<ref> [http://www.rzeczpospolita.pl/dodatki/magazyn_000901/magazyn_a_3.html ''Wyjaśnienie charakteru herbu nadanego Lechowi Wałęsie''], rzeczpospolita.pl</ref>.
 
24 maja 2007 Rada Miasta Stołecznego [[Warszawa|Warszawy]] przyznała mu tytuł [[Honorowi Obywatele Miasta Warszawy|Honorowego Obywatela]]. Dyplom z rąk prezydent stolicy [[Hanna Gronkiewicz-Waltz|Hanny Gronkiewicz-Waltz]] oraz przewodniczącej Rady Miasta [[Ewa Malinowska-Grupińska|Ewy Malinowskiej-Grupińskiej]] odebrał 31 lipca 2007, w przeddzień rocznicy wybuchu [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]].
 
W 2007 został dożywotnim członkiem FOSE – Przyjaciele Skautingu w Europie. Oficjalnego przyjęcia do FOSE dokonał Jørgen Rasmussen, prezes Europejskiej Fundacji Skautowej<ref>[http://zhp.pl/index.php?do=news&navi=0001,0011&id=4985 ''Wałęsa członkiem FOSE''], zhp.pl</ref>.
 
20 kwietnia 2009 odebrał przyznany mu 8 września 2008 tytuł honorowego obywatela [[Szczecin]]a<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.gs24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20090420/SZCZECIN/127919906|tytuł=Lech Wałęsa w Szczecinie. Honorowy obywatel odbierze zaszczyty w Zamku|data dostępu=11 października 2010}}</ref>.
 
9 czerwca 2009 otrzymał Medal im. Ernsta Reutera, będący najwyższym odznaczeniem miasta [[Berlin]] dla osobistości, które w szczególny sposób zaangażowały się na rzecz demokracji i praw człowieka.
 
16 listopada 2009 odebrał tytuł honorowego obywatela [[Mława|Mławy]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://plock.gazeta.pl/plock/1,35710,7260099,Lech_Walesa_Honorowym_Obywatelem_Mlawy.html|tytuł=''Lech Wałęsa Honorowym Obywatelem Mławy''|data dostępu=11 października 2010}}</ref>.
 
18 listopada 2009 odebrał tytuł Honorowego Obywatela Miasta [[Poznań|Poznania]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.epoznan.pl/index.php?section=news&subsection=news&id=16677|tytuł=''Wałęsa Honorowym Obywatelem Miasta Poznania''|data dostępu=26 kwietnia 2011}}</ref>.
 
10 września 2010 odebrał przyznany mu w sierpniu 2008 tytuł honorowego obywatela [[Zielona Góra|Zielonej Góry]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Lech-Walesa-honorowym-obywatelem-Zielonej-Gory,wid,12656919,wiadomosc.html|tytuł=''Lech Wałęsa honorowym obywatelem Zielonej Góry''|opublikowany=wp.pl|data=10 września 2010|data dostępu=29 września 2010}}</ref>.
 
11 października 2010 odebrał przyznany mu rok wcześniej tytuł honorowego obywatela [[Opole|Opola]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.opole.pl/miasto/artykuly/31401-3-Article-Walesa_Opolaninem#paragraph3344|tytuł=''Wałęsa Opolaninem''|data dostępu=16 grudnia 2011}}</ref>.
 
W 2011 ''w uznaniu zasług wniesionych na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości'' został wyróżniony Kombatanckim Krzyżem Pamiątkowym "Zwycięzcom", nadanym przez Zarząd Główny [[Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych|ZKRPiBWP]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.kombatantpolski.pl/2011_02_art1.html|tytuł=''Kombatancki Krzyż Pamiątkowy dla Lecha Wałęsy''|opublikowany=kombatantpolski.pl|data dostępu=13 marca 2011}}</ref>.
 
== Życie prywatne ==
W dniu 8 grudnia 1969 poślubił [[Danuta Wałęsa|Danutę]] z domu Gołoś<ref name=ilw />. Razem mają ośmioro dzieci: Bogdana (ur. 1970), Sławomira (ur. 1972), Przemysława (ur. 1974), [[Jarosław Wałęsa|Jarosława]] (ur. 1976), Magdalenę (ur. 1979), Annę (ur. 1980), Marię Wiktorię (ur. 1982) i Brygidę (ur. 1985)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://archiwum.polityka.pl/art/wszystkie-dzieci-walesy,380425.html|tytuł=''Wszystkie dzieci Wałęsy''|autor=Ryszarda Socha|opublikowany=polityka.pl|data=10 października 2005|data dostępu=2 stycznia 2010}}</ref>.
 
Działalność polityczną prowadzi tylko najmłodszy z synów, [[Jarosław Wałęsa]], poseł na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] V i VI kadencji, od 2009 eurodeputowany VII kadencji z ramienia [[Platforma Obywatelska|Platformy Obywatelskiej]]. Maria Wiktoria Wałęsa była rzeczniczką biura prasowego ojca; w 2006 wzięła udział w IV edycji programu [[TVN]] ''[[Taniec z gwiazdami]]'', w którym w parze z Pawłem Godkiem zajęła siódme miejsce.
 
Od czasu strajku w Stoczni Gdańskiej z sierpnia 1980 Lech Wałęsa w miejscach publicznych pokazuje się z charakterystycznym znaczkiem wpiętym w klapę marynarki. Przedstawia on wizerunek [[Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej|Matki Boskiej Częstochowskiej]]. Przez wiele lat był to ten sam egzemplarz wykonany z plastiku, podarowany mu wówczas przez nieznaną kobietę. W 2009 został wymieniony na egzemplarz z metalu<ref>{{Cytuj stronę|url=http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,6332897,Walesa_z_nowym_znaczkiem_Matki_Boskiej_w_klapie.html|tytuł=''Wałęsa z nowym znaczkiem Matki Boskiej w klapie''|opublikowany=gazeta.pl|data=1 marca 2009|data dostępu=2 stycznia 2010}}</ref>.
 
27 lutego 2008 został poddany zabiegowi operacyjnemu w klinice [[Methodist DeBakey Heart and Vascular Center]] w [[Houston]]. Wszczepiono mu wówczas dwukomorowy [[Stała elektrostymulacja serca|rozrusznik-defibrylator]] oraz [[stent]]<ref name=wprost>[http://ludzie.wprost.pl/sylwetka/Lech-Walesa/ Lech Wałęsa w serwisie "Ludzie Wprost"]. [dostęp 2 stycznia 2010].</ref>.
 
Lech Wałęsa aktywnie działa w społeczności internetowej. Posiada dwa numery [[Gadu-Gadu]]: 5606334 i (od 2006) specjalny numer 1980<ref>{{Cytuj stronę|url=http://mediafm.net/internet/4059,Lech-Walesa-1980.html|tytuł=''Lech Wałęsa 1980''|opublikowany=mediafm.net|data=21 stycznia 2006|data dostępu=2 stycznia 2010}}</ref>. Prowadzi m.in. blog w serwisie mojageneracja.pl<ref>[http://www.mojageneracja.pl/1980 Blog Lecha Wałęsy w serwisie mojageneracja.pl]. [dostęp 2 stycznia 2010]</ref> i [[wideoblog]] w serwisie bloog.pl<ref>[http://lechwalesa.bloog.pl/ Blog Lecha Wałęsy w serwisie bloog.pl]. [dostęp 2 stycznia 2010].</ref>.
 
W 1984 wydał wielokrotnie wznawianą i tłumaczoną autobiografię ''Droga nadziei''. W 2007 ukazała się jego książka ''Lech Wałęsa. Moja III RP. Straciłem cierpliwość'', a w 2008 nowa obszerna autobiografia ''Wałęsa. Droga do prawdy. Autobiografia''<ref>[http://alpha.bn.org.pl/search~S4*pol?/aWa{u0142}{u0119}sa%2C+Lech/awal~ae~asa+lech/1%2C4%2C52%2CB/exact&FF=awal~ae~asa+lech+1943&1%2C33%2C/indexsort=- Wykaz publikacji w katalogu Biblioteki Narodowej]. [dostęp 2 stycznia 2010].</ref>.
 
8 czerwca 2011 Lech Wałęsa trafił do szpitala, skarżąc się na duszności, ból brzucha i wysoką gorączkę. Według lekarzy jest chory na płatowe [[zapalenie płuc]]<ref>[http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/385136,Lech-Walesa-ma-platowe-zapalenie-pluc ''Lech Wałęsa ma płatowe zapalenie płuc''], polskieradio.pl</ref>.
 
== Kultura masowa ==
* Postać Lecha Wałęsy była inspiracją dla piosenki "New Year's Day" irlandzkiej grupy [[U2]], nawiązując do rozstania internowanego na początku lat 80. Wałęsy z rodziną.
* Sylwetka Lecha Wałęsy znalazła się w kilku światowej sławy teledyskach, m.in. [[Michael Jackson|Michaela Jacksona]] ("[[Man in the Mirror]]") lub [[Scorpions|The Scorpions]] ("[[Wind of Change]]"). Na obu widać Wałęsę z końca lat 80.
* Do osoby Lecha Wałęsy odnosi się utwór "[[100 000 000]]", opublikowany na albumie ''[[Spalaj się!]]'' (1993) [[Kazik Staszewski|Kazika]] oraz ''[[Na żywo, ale w studio]]'' (1994) grupy [[Kazik na Żywo]]. Tekst opisuje rozmowę robotników, którzy nie szczędzą krytycznych uwag pod adresem prezydenta Lecha Wałęsy, skoncentrowanych głównie na nie spełnionej obietnicy przedwyborczej (Wałęsa obiecał dać każdemu po 100 000 000 złotych)<ref>[http://www.kazik.pl/pl/dyskografia/utwor/169.html Kazik w Internecie<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. W refrenie wykrzykiwane są słowa: ''Wałęsa, dawaj moje sto milionów, Wałęsa, dawaj nasze sto milionów''. Na albumie ''Na żywo, ale w studio'' wydano także kontynuację utworu, zatytułowaną "300 000 000"<ref>[http://www.staszewski.art.pl/teksty/index.php?id=300000000 Kazik Staszewski – Kazik, Kult, KNŻ – staszewski.art.pl – teksty piosenek, opracowania, przypisy<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
 
== Zobacz też ==
* [[Skład Kancelarii Prezydenta Lecha Wałęsy]]
* [[Debata pomiędzy Alfredem Miodowiczem i Lechem Wałęsą]]
 
{{Przypisy|2}}
 
== Bibliografia ==
{{Bibliografia start}}
* {{Cytuj książkę | autor = [[Wojciech Roszkowski]] | tytuł = Najnowsza historia Polski 1980–2002 | data = 2003 | wydawca = Świat Książki | miejsce = Warszawa | isbn = 83-7391-086-7 | strony =}}
* {{Cytuj książkę | autor = [[Andrzej Paczkowski]] | tytuł = Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981–22 VII 1983 | data = 2006 | wydawca = Prószyński i S-ka | miejsce = Warszawa | isbn = 978-33-7469-634-0 | strony =}}
* {{Cytuj książkę | autor = [[Jakub Karpiński]] | tytuł = Trzecia niepodległość. Najnowsza historia Polski | data = 2001 | wydawca = Świat Książki | miejsce = Warszawa | isbn = 83-7311-156-5 | strony =}}
* [http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=Lech_Wa%C5%82%C4%99sa Nota biograficzna w ''Encyklopedii Solidarności'']. [dostęp 16 kwietnia 2010].
{{Bibliografia stop}}
 
{{Siostrzane projekty
|źródła=Lech Wałęsa
|cytaty=Lech Wałęsa
|commons=Lech Wałęsa
}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://lechwalesa.blip.pl/ Blog Lecha Wałęsy]. [dostęp 29 sierpnia 2010].
* [http://www.ilw.org.pl/ Fundacja Instytut Lecha Wałęsy]. [dostęp 29 sierpnia 2010].
* {{Cytuj stronę|url=http://www.polityka.pl/wygralismy-resztka-sil/Lead33,933,268870,18/|tytuł=''Wygraliśmy resztką sił''|autor=[[Janina Paradowska]]|opublikowany=polityka.pl|dat=23 września 2008|data dostępu=29 sierpnia 2010}}
 
{{Prezydenci Polski}}
{{Przewodniczący Solidarności}}
{{Nobel Pokojowy}}
{{Człowiek roku tygodnika Time}}
 
{{DEFAULTSORT:Wałęsa, Lech}}
[[Kategoria:Biografie kanonu polskiej Wikipedii]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa UMK]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego]]
[[Kategoria:Działacze Wolnych Związków Zawodowych]]
[[Kategoria:Honorowi Obywatele Miasta Poznania]]
[[Kategoria:Honorowi Obywatele Miasta Warszawy]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Radomia]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Szczecina]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Gdańska]]
[[Kategoria:Kandydaci na urząd Prezydenta RP]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Kisiela]]
[[Kategoria:Lech Wałęsa| ]]
[[Kategoria:Ludzie Roku tygodnika Wprost]]
[[Kategoria:Ludzie zimnej wojny]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Gdańskiem]]
[[Kategoria:Nieobecni na uroczystości wręczenia Nagrody Nobla]]
[[Kategoria:Nobliści - nagroda pokojowa]]
[[Kategoria:Odznaczeni Królewskim Orderem Serafinów]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Missio Reconciliationis]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Krzyża Południa]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Krzyża Ziemi Maryjnej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Księcia Jarosława Mądrego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Lwa Niderlandzkiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Łaźni]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Białego (III Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Słonia]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Olafa]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi (Węgry)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Italii]]
[[Kategoria:Odznaczeni Wielką Kollaną Orderu Infanta Henryka (Portugalia)]]
[[Kategoria:Ofiary represji komunistycznych w Polsce 1939-1989]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Legią Honorową]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Medalem Wolności]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Białego Lwa]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Białej Róży]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec]]
[[Kategoria:Polscy chrześcijańscy demokraci]]
[[Kategoria:Prezydenci Polski]]
[[Kategoria:Uczestnicy Okrągłego Stołu]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1943]]
 
{{link GA|en}}
 
[[af:Lech Wałęsa]]
[[als:Lech Wałęsa]]
[[ang:Lech Wałęsa]]
[[ar:ليخ فاونسا]]
[[an:Lech Wałęsa]]
[[arc:ܠܟ ܒܐܘܢܣܐ]]
[[ast:Lech Wałęsa]]
[[gn:Lech Wałęsa]]
[[ay:Lech Wałęsa]]
[[az:Lex Valensa]]
[[bn:লেখ ওয়ালেন্সা]]
[[ba:Лех Валэнса]]
[[be:Лех Валенса]]
[[be-x-old:Лех Валэнса]]
[[bh:लेक वलेंसा]]
[[bo:ལིས་ཆི་ཝེ་ལིས་ས།]]
[[bs:Lech Wałęsa]]
[[br:Lech Wałęsa]]
[[bg:Лех Валенса]]
[[ca:Lech Wałęsa]]
[[cv:Валеса Лех]]
[[ceb:Lech Wałęsa]]
[[cs:Lech Wałęsa]]
[[co:Lech Wałęsa]]
[[cy:Lech Wałęsa]]
[[da:Lech Wałęsa]]
[[de:Lech Wałęsa]]
[[et:Lech Wałęsa]]
[[el:Λεχ Βαλέσα]]
[[eml:Lech Walesa]]
[[en:Lech Wałęsa]]
[[es:Lech Wałęsa]]
[[eo:Lech Wałęsa]]
[[eu:Lech Wałęsa]]
[[fa:لخ والسا]]
[[fr:Lech Wałęsa]]
[[gv:Lech Wałęsa]]
[[gd:Lech Wałęsa]]
[[gl:Lech Wałęsa]]
[[hak:Lech Walesa]]
[[ko:레흐 바웬사]]
[[hi:लेक वालेसा]]
[[hsb:Lech Wałęsa]]
[[hr:Lech Wałęsa]]
[[io:Lech Wałęsa]]
[[ig:Lech Wałęsa]]
[[id:Lech Wałęsa]]
[[ia:Lech Wałęsa]]
[[ie:Lech Wałęsa]]
[[is:Lech Wałęsa]]
[[it:Lech Wałęsa]]
[[he:לך ואלנסה]]
[[jv:Lech Wałęsa]]
[[kl:Lech Wałęsa]]
[[pam:Lech Wałęsa]]
[[ka:ლეხ ვალენსა]]
[[sw:Lech Wałęsa]]
[[ku:Lech Wałęsa]]
[[lad:Lech Wałęsa]]
[[la:Lechus Wałęsa]]
[[lv:Lehs Valensa]]
[[lb:Lech Wałęsa]]
[[lt:Lech Wałęsa]]
[[lij:Lech Wałęsa]]
[[li:Lech Wałęsa]]
[[hu:Lech Wałęsa]]
[[mk:Лех Валенса]]
[[mr:लेख वावेंसा]]
[[arz:ليخ فاوينسا]]
[[ms:Lech Wałęsa]]
[[mwl:Lech Wałęsa]]
[[mdf:Валенса, Лех]]
[[my:Leach Walesa]]
[[nl:Lech Wałęsa]]
[[cr:Lech Wałęsa]]
[[ne:लेक वालेसा]]
[[new:लेक वालेसा]]
[[ja:レフ・ヴァウェンサ]]
[[no:Lech Wałęsa]]
[[nn:Lech Wałęsa]]
[[oc:Lech Wałęsa]]
[[pi:लेक वालेसा]]
[[pnb:لیخ ولیسا]]
[[ps:لېخ والېسا]]
[[pms:Lech Wałęsa]]
[[nds:Lech Wałęsa]]
[[pt:Lech Wałęsa]]
[[kaa:Lech Wałęsa]]
[[ro:Lech Wałęsa]]
[[qu:Lech Wałęsa]]
[[ru:Валенса, Лех]]
[[se:Lech Wałęsa]]
[[sa:लेक वलेंसा]]
[[sc:Lech Wałęsa]]
[[sco:Lech Wałęsa]]
[[stq:Lech Wałęsa]]
[[sq:Leh Valesa]]
[[scn:Lech Wałęsa]]
[[simple:Lech Wałęsa]]
[[sk:Lech Wałęsa]]
[[cu:Льхъ Валѧса]]
[[sl:Lech Wałęsa]]
[[szl:Lech Wałęsa]]
[[sr:Лех Валенса]]
[[sh:Lech Wałęsa]]
[[fi:Lech Wałęsa]]
[[sv:Lech Wałęsa]]
[[tl:Lech Wałęsa]]
[[ta:லேக் வலேசா]]
[[roa-tara:Lech Wałęsa]]
[[te:లెక్ వలీసా]]
[[tr:Lech Wałęsa]]
[[uk:Лех Валенса]]
[[ur:لیخ فاوینسا]]
[[vec:Lech Wałęsa]]
[[vi:Lech Wałęsa]]
[[fiu-vro:Wałęsa Lech]]
[[war:Lech Wałęsa]]
[[yi:לעך וואלענסא]]
[[yo:Lech Walesa]]
[[zh-yue:華里沙]]
[[bat-smg:Lech Wałęsa]]
[[zh:莱赫·瓦文萨]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Lech_Wałęsa”