Ris

Lo ris es la grana de divèrsas espècias de cerealas coma Oryza sativa (ris asiatic) o mens comunament Oryza glaberrima (ris african). Coma cereala, es l'aliment de basa mai consomat per una granda partida de la populacion umana mondiala, especialament en Asia e en Africa. Es la tresena denada agricòla mai produita mondialament (ris, 741,5 milions de tonas en 2014), après la cana de sucre (1,9 miliard de tonas) e lo milh (1,0 miliard de tonas). Lo ris es la cultura vivrièra pus importanta per çò que concernís la nutricion umana e l'apòrt caloric, fornissent mai d'un cinquen de las calorias consomadas dins lo monde pels umans. Existisson nombrosas varietats de ris e las preferéncias culinàrias varian segon las regions.

Lo ris, una monocotiledonèa, es normalament cultivat coma planta annadièra, e mai que dins las zonas tropicalas, pòsca subreviure coma una planta renadiva. La cultura del ris es ben adaptada als païses e a las regions de feble cost de man d'òbra e de fòrtas precipitacions, car sa cultura fa mestièr d'un trabalh intensiu e de fòrça aiga. Pr’aquò, lo ris pòt èsser cultivat praticament ont que siá, quitament en zona de montanha amb l'utilizacion de sistèma de cultura sus de faissas per contrarotlar l'aiga. E mai que lo ris siá originari d'Asia e d'unas regions d'Africa, de sègles de comèrci e d'exportacion lo faguèron venir corrent dins lo mond entièr.

Là metòde tradicionnal de cultura del ris consistís a aigar los camps pendent o après la plantacion dels joves plants.

Lo nom de ris salvatge es generalament utilizat per las espècias dels genres Zizania e Porteresia, que son a l'encòp salvatges e domesticats, e mai que lo tèrme pòsca servir tanben per de varietats primitivas o non cultivadas d'Oryza.