Laüt
Lo laüt (de l'arab: العود, al-ʿūd) qu'ei un instrument de còrdas puntejadas pròche de la guitarra mes qui conegó ua istòria desseparada. Qu'ei originari deus país arabs on b'ei aperat od (qui balhè laúd en castelhan puish laüt en occitan) e que ho importat en Euròpa entà i conéisher ua evolucion originau. Que ho hèra popular durant la Renaishença e a l'epòca barròca qui dè d'autes instruments com lo teorba (un instrument d'endom màger) e las divèrsas mandolinas.
De la Renaishença que cau destacar las composicions melancolicas de John Dowland per laüt e votz. L'instrument que dore lo son nom au fabricant de tots los instrument de còrdas puntejadas e hregadas
Lo repertòri del laüt
[modificar | Modificar lo còdi]Los compositors principals de musica per laüt:
Renaissença--Itàlia
Renaissença--Euròpa Centrala
Renaissença--Anglatèrra
Renaissença--França
Barròc--Itàlia
Barròc--França
- Charles Bocquet ;
- François Dufaut ;
- Jacques Gallot;
- Ennemond Gaultier, dich Le Vieux Gaultier;
- Denis Gaultier, dich Gaultier le Jeune;
- René Mézangeau ;
- Charles Mouton ;
- Germain Pinel ;
- Robert de Visée
Barròc--Alemanha
- Johann Sebastian Bach;
- Johann Georg Conradi;
- Adam Falckenhagen;
- Joachim Bernhard Hagen;
- Johann Hieronymus Kapsberger;
- David Kellner ;
- Karl Kohaut;
- Wolf Jakob Lauffensteiner;
- Esaias Reusner;
- Sylvius Leopold Weiss
Modèrnes e contemporanèus
- Johann Nepomuk David--Alemanha
- Vladimir Vavilov-- Russia
- Sandor Kallosz-- Ongrie e Russia
- Stefan Lundgren-- Alemanha e Suècia
- Toyohiko Satoh -- Japon e Païses Basses
- Ronn McFarlane-- USA
- Paulo Galvão-- Portugal
- Rob MacKillop--Escócia
- Jozef van Wissems-- Païses Basses
- Aleksandr Danilevsky-- França e Russia
- Roman Turovsky-Savchuk-- USA e Ucraïna
- Intruments ancians : cistre • mandòra
- Familha de l'arpa : arpa classica • arpa celta
- Familha de la mandolina : mandolina • mandòla • mandoloncèl • mandobaisha • mandolina bluegrass • banjolina
- Familha de la guitarra : guitarra barròca • vihuela • guitarra • guitarra baisha •
- Familha deu laüt : laüt • archilaüt • teorba
- Familha deu clavecin : espineta • clavecin
- Monde arabomusulman : ud