Centre Internacional de Recerca e de Documentacion Occitanas - Institut occitan de Cultura

Lo Centre Internacional de Recerca e de Documentacion Occitanas-Institut occitan de cultura (CIRDÒC-Institut occitan de Cultura) situït a Besièrs e a Pau es un establiment public de cooperacion culturala de la vocacion internacionala cargat de la sauvagarda mai de la valorizacion del patrimòni occitan. Sas colleccions, constituïdas dempuèi mai de trenta ans e de longa enriquesidas representan mei de 150 000 documents testimoniant de 1000 ans de creacion occitana, cultura que fosquèt a l'origina del fenomèn dels trobadors. Lo Centre es tanplan una mediatèca publica, a Besièrs, dubèrta a totes, entègrament consacrada a la lenga e civilizacion occitanas. Lo CIRDÒC-Institut occitan de Cultura dispausa tanben dau labèl Etnopòli, gessit de l'ancian Institut occitan Aquitània. Lo centre desvelòpa d'otisses en linha per la coneissença e la valorizacion de la cultura occitana, coma Occitanica, lo portal de l'internet occitan.

En 1975 l'universitari Jacme Boisgontier, l'escrivan Ives Roqueta e lo doctor Robèrt Sirc, adjunt al conse de Besièrs, amòdan lo projècte istoric d'una bibliotèca centrala de la cultura occitana en fondant lo Centre Internacional de documentacion occitana (CIDÒ), una associacion lei 1901. La volontat de crear una bibliotèca occitana èra jà estada mencionada per Max Roqueta en 1945, quora escriviá "çò qu'impòrta es qu'una vertadièra bibliotèca siague consacrada als libres d'òc [...] aital seriá tornada a Frància una part luminosa del sieu dardalh."^[1]

Tanlèu la creacion de la bibliotèca nocèla, de donacions afluïsson de totes los parçans occitans, mendre que los bibliotecaris collèctan o aquesisson fòrça documents ancians e contemporanèus. Lo CIDÒ menarà una activa politica de valorizacion de la cultura occitana en produsent de nombrosas mòstras e libres.

En 1995, l'associacion que gerís lo CIDÒ es dissòuta e las colleccions son fidadas a la Vila de Besièrs.

En 1998, la region Lengadòc-Rosselló (anuèch partida integranta de la region Occitània) e la vila de Besièrs crean un sindicat mixte per fin de servar, enriquesir e valorizar las colleccions gessidas del CIDÒ. Fondan aital lo primièr establiment public entègrament consacrat ad una lenga regionala en Frància.

Un grand bastit modèrne es construït al bèl còr de Besièrs, sul siti universitari Du Guesclin, per aculhir la mediatèca occitana granda. En 2006, lo CIRDÒC-Mediatèca occitana franquís una etapa novèla de cap a la constitucion d'una institucion publica bèla de l'occitan en signant un partenariat de pòle associat amb la Bibliotèca nacionala de Frància. Lo CIRDÒC es d'ara enlà cargat de la publicacion de la Bibliografia occitana internacionala e de la creacion d'un malhum d'institucions publicas conservant de colleccions occitanas.

En 2019, e en seguida a la promulgacion d'un arrestat prefectoral^[2], lo Centre InterRegional de Desvelopament de l'Occitan - Mediatèca occitana daissa lo sieu estatut de sindicat mixte e ven un establiment public de cooperacion culturala puèi cambia lo sieu nom per fin de venir lo Centre Internacional de Recerca e de Documentacion Occitanas - Institut occitan de Cultura, en fusionant amb l'Institut occitan Aquitània de Pau. L'EPCC es gerit emai finançat per l'Estat pel biais del ministèri de la cultura, la region Occitània, la region Novèla-Aquitània, los departaments d'Auda, d'Eraut e de Pirenèus-Atlantics, las comunautats d'aglomeracion de Pau-Bearn-Pirenèus e Besièrs-Mediterranèu emai la comuna de Besièrs^[2] amb l'ambicion de ne faire un establiment d'envergadura nacionala emai internacionala.

Aquela iniciativa sèc la logica establida per l'article 103 de la lei NOTRe^[3], e que met en davant la responsabilitat partatjada de l'Estat emai de las collectivitats territorialas (notadament regionalas) sus la cultura dins la mira dels dreches culturals, tal coma enonciats per la convencion sus la proteccion e la promocion de la diversitat de las expressions culturalas e qu'es explicitament citada per l'article de lei.

Enriquesidas de longor per de dons dirèctes, de legats o d'aquisicions, las colleccions del CIRDÒC representan de cap 150 000 documents ancians e modèrnes^[4], testimònis de mai de dètz sègles de creacion en lenga occitana : manuscrits, archius, libres, particions, revistas e jornals, estampas, afichas, fotografias, objèctes, eca. Lo CIRDÒC desvelòpa tanplan las colleccions de la siá mediatèca publica en prepausant per la consulta sul lòc o lo prèst a domicili la totalitat de la produccion occitana actuala: literatura, musica, cinèma, assags, libres e documents joinessa.

• (oc+en+fr) Occitanica, la mediatèca virtuala occitana
• (oc+fr) Sit oficial del CIRDÒC
• (oc+fr) La Fabrica

1. ↑ Max Roqueta, « Pour une bibliothèque nationale occitane », Bulletin de la société des bibliophiles occitans,‎ 1945, p. 41-44
2. ↑ ^2,0 et ^2,1 « recueil des actes administratifs spécial n°R76-2019-022 »,12 février 2019
3. ↑ « https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexteArticle.do?idArticle=JORFARTI000030987040&cidTexte=JORFTEXT000030985460&categorieLien=id » sur Légifrance, 7 août 2015
4. ↑ "https://locirdoc.fr/oc/decouvrir-le-cirdoc/istoria-e-missions/"

• Portal d'Occitània