Deep Purple in Rock

I midten av 1969 hadde Deep Purple spelt inn tre album og oppnådd kommersiell suksess i USA, men leid av mangel på musikalsk retning.^[5][6] Sjølv om gruppa bestod av erfarne musikarar, var ingen av dei opphavlege medlemmene dyktige låtskrivarar,^[7] og den tidlege musikken deira spende frå psykedelisk hardrock basert på gitaristen Ritchie Blackmore sine riff, klassisk-influerte låtar utvikla og arrangert av organisten Jon Lord, og cover-songar frå The Beatles, Joe South, Neil Diamond og Donovan.^[5][8]

Etter ein USA-turné i mai bestemde Blackmore, Lord og trommeslagaren Ian Paice seg for å erstatta den opphavlege vokalisten Rod Evans med ein som kunne takla ein hardrock-stil. Gruppa hadde òg nyleg signert ein avtale med Harvest Records i Storbritannia, som hadde til hensikt å representera progressive undergrunnsband, men eigaren av plateselskapet Malcolm Jones meinte Deep Purple satsa for mykje på gimmicks og berre appellerte til den amerikanske marknaden.^[9] Lord og Blackmore hadde møtt Paice under turneen for å diskutera personellendringa, og Blackmore sa at han ville «prøva å vera skikkeleg tung» etter å ha høyrt Led Zeppelin sitt debutalbum.^[10][11] Blackmore spurde den tidlegare bandkollegaen sin, trommeslagaren Mick Underwood, om han kjende ein passande songar. Underwood foreslo sin Episode Six-bandkollega Ian Gillan.^[5] Blackmore, Lord og Paice gjekk for å sjå ein Episode Six-konsert i Woodford Green den 4. juni, og etter at Blackmore hadde spelt med bandet, tilbaud dei Gillan jobben.^[12][13]

Gillan og Episode Six-bassisten Roger Glover var vener og hadde danna eit låtskrivarsamarbeid. Glover ville likevel ikkje forlata Episode Six, så Gillan foreslo at han kunne hjelpa til med låtskrivinga til Deep Purple som eit kompromiss. Den 7. juni vart Gillan og Glover spurt om å spela på ein Deep Purple-innspeling av deira neste singel, «Hallelujah», der Glover opptredde som studiomusikar.^[13][14] Etterpå ombestemde Glover seg og bestemde seg for å bli med i bandet.^[13][15]

Gruppa møttest først og utvikla låtidear i løyndom, utan å fortelja Evans eller den opphavlege bassisten Nick Simper om det, fordi den opphavlege besetninga framleis hadde turnédatoar for å promotera albumet The Book of Taliesyn, som Harvest endeleg hadde gitt ut i Storbritannia (fleire månader etter at det vart gitt ut i USA i oktober 1968).^[10][16] Dessutan ønskte ikkje Episode Six-managementet at Gillan og Glover skulle slutta i gruppa, og dei prøvde å få til eit forlik med Deep Purple.^[16] Etter nokre veker oppdaga likevel både Evans og Simper at dei hadde fått sparken, og dei var ikkje imponerte over den underfundige måten det hadde vorte gjort på, spesielt ikkje då dei spelte inn musikk med ei anna besetning. Underwood sa seinare at han angra på at han tilrådde Gillan til Deep Purple fordi han ikkje ville at Simper skulle mista jobben. Den siste konserten med Evans og Simper var 4. juli, og den nye besetninga spelte sin første konsert på The Speakeasy Club i London 10. juli. Gillan og Glover heldt fram med å spela fleire konsertar med Episode Six, og den siste konserten deira fann stad 26. juli. Dei vart erstatta av John Gustafson som songar og bassist.^[17]

Hanwell Community Centre vart booka for at bandet skulle øva og skriva nytt materiale. Ifølgje Glover vart det valt fordi «det var den einaste staden me kunne finna der me kunne laga mykje lydar».^[18] Grunnstrukturen til «Child in Time» vart utarbeidd på desse sesjonane, og både denne og «Speed King» (som då heitte «Kneel and Pray») var med i live-settet ved den sjuande konserten til bandet på Paradiso i Amsterdam, 24. august.^[2][17][19] Mark II-besetninga byrja å turnera mykje, og fann ut at dei hadde god musikalsk kjemi saman.^[20] Arbeidet med det nye materialet vart kortvarig avbroten av Lord sin Concerto for Group and Orchestra, der Deep Purple spelte med Royal Philharmonic Orchestra i Royal Albert Hall 24. september. Sjølv om konserten hadde ein annan stil enn materialet dei hadde jobba med i Hanwell, førte han til auka publisitet i Storbritannia, noko som saman med konsertane til gruppa byrja å gi dei ein tilhengjarskare.^[21][22]

Innspelinga av In Rock byrja i IBC Studios i London, med dei første innspelingane i oktober. Studioarbeidet vart fordelt mellom spelejobbane, som var nødvendige for å skaffa banda inntekter, og heldt fram med ujamne mellomrom fram til april året etter. Gillan sa seinare at dei regelmessige spelejobbane var viktige for å utvikla materialet og finna det mest passande arrangementet før innspeling.^[23] Grunntanken bak innspelingane var at alt skulle vera høgt og tungt. Glover hugsar at han såg VU-meteret i raudt (som signaliserte lydforvrenging) i studio.^[18] I november 1969 spelte bandet «Speed King» og «Living Wreck» for ei BBC-innspeling, medan dei i februar 1970 spelte ein konsert for stasjonen som ein forsmak på noko av det nye livematerialet.^[24] Det amerikanske plateselskapet til bandet, Tetragrammaton, gjekk konkurs på denne tida, noko som gjorde det usikkert om albumet ville bli gitt ut der. Warner Bros kjøpte deretter opp Tetragrammaton-kontrakten, og skulle gi ut Deep Purple-album i USA gjennom heile 1970-talet.^[25]

Albumet var det første som vart produsert av gruppa, sjølv om dei i stor grad nytta seg av lydteknikarar under innspelingane, særleg Martin Birch som prøvde å gjengi live-lyden til bandet i studiorommet.^[26][23] Tittelen var ein reaksjon på Concerto for Group and Orchestra, og understreka at Deep Purple var eit rockeband.^[27] Coveret vart designa av managementet deira og det førestiller Mount Rushmore med fotografi av ansikta til bandet lagt over dei amerikanske presidentane.^[23]

Etter at innspelinga var ferdig, heldt gruppa fram med å turnera. Gillan hugsar at dei spelte 50 konsertar i Storbritannia i første halvdel av 1970, pluss ytterlegare 15 i Europa. Dei opptredde òg live i ein TV-spesial for Granada TV-programmet Doing Their Thing og for London Weekend Television-programmet South Bank Summer.^[25] Den 9. august opptredde gruppa på National Jazz and Blues Festival, noko som kulminerte med at Blackmore sette fyr på forsterkarane sine.^[28]

I motsetning til tidlegare album er alle låtane på In Rock kreditert dei fem Deep Purple-medlemmene. Gillan hugsa at låtane først vart øvde inn på Hanwell og deretter introdusert i live-showet for å sjå korleis dei ville fungera. Lord sa at føremålet med albumet var å gjera «ein medviten innsats for å stoppa opp og tenkja på å skriva materiale som me alle forstod».^[23]

«Speed King» utvikla seg frå eit bassriff skriven av Glover på Hanwell, i eit forsøk på å etterlikna Jimi Hendrix sin «Fire».^[29] Gillan skreiv teksten ved å ta frasar frå gamle rock 'n' roll-låtar av Little Richard.^[30] Han var opphavleg kjent som «Kneel and Pray» og vart utvikla som eit live-stykke i fleire månader før innspeling. I den første studioinnspelinga av songen spelte Lord piano i staden for orgel, noko som seinare vart gitt ut som ei B-side i Nederland. Det siste opptaket som vart brukt på albumet vart spelt inn i januar 1970; han opnar med ein instrumental utan tittel kjent som «Woffle», spelt inn i november 1969.

«Bloodsucker» vart spelt inn i De Lane Lea Studios og ferdigstilt i Abbey Road Studios. Paice likte å spela på låten.^[1] Låten vart spelt inn på nytt 28 år seinare, med Steve Morse på gitar, og fekk tittelen «Bludsucker» på Deep Purple-albumet Abandon frå 1998.^[31][32]

«Child in Time» vart skriven tidleg under øvingane i Hanwell, etter at Lord byrja å spela introduksjonen til «Bombay Calling» av It's a Beautiful Day. Gruppa bestemde seg for å spela hovudtemaet til songen i eit lågare tempo, og Gillan skreiv nye ord inspirert av Vietnamkrigen. Han sa seinare at han kom på tittelen spontant.^[33] Songen vart jamleg spelt live, og var godt innøvd då han vart spelt inn på IBC i november 1969.^[34][2] Han vart seinare ein de facto hymne for antikommunistiske motstandsgrupper i Aust-Europa under jernteppet.^[35]

«Flight of the Rat» var den siste låten som vart spelt inn til albumet, på De Lane Lea den 11. mars. Han utvikla seg under øvinga frå eit humoristisk omarrangement av Glover av «Flight of the Bumblebee».^[36]

«Into the Fire» vart skriven av Glover som ei åtvaring mot narkotika. Hovudriffet vart utvikla etter å ha diskutert kromatiske skalaer med Blackmore.^[37]

«Living Wreck» vart spelt inn under dei tidlege IBC-innspelingane i oktober 1969. Han var nær ved å bli utelaten frå albumet fordi gruppa meinte han ikkje var god nok, men dei lytta til han igjen mot slutten av innspelingane og bestemde seg for at dei likte han. Blackmore spelte gitarsoloen gjennom ein effektpedal.^[29]

«Hard Lovin' Man» vart utleidd frå eit bassriff av Glover og utvikla som ein jamsession av resten av bandet. Det var det første sporet på albumet som vart spelt inn på De Lane Lea i januar 1970 med lydteknikaren Martin Birch. Gruppa vart imponert over dugleiken til Birch, og han vart behalden som lydteknikar for resten av albuma i gruppa fram til 1976. Han vart kreditert som «katalysator» på den opphavlege LP-en.^[38]

Etter å ha fullført albumet var managementet i gruppa uroa for at det ikkje fanst nokre openberre hitsinglar, og booka De Lane Lea i byrjinga av mai 1970 slik at bandet kunne skriva og spela inn ein. Etter å ha slite med å komma opp med ein kommersielt klingande låt, byrja Blackmore å spela riffet til Ricky Nelson sitt arrangement av «Summertime», medan gruppa improviserte resten av strukturen. Gillan sa seinare at han prøvde å skriva «den mest banale teksten me kunne komma på». Resultatet vart singelen «Black Night», som vart den første hitten i gruppa i Storbritannia.^[39]

«Cry Free» vart spelt inn på IBC i januar 1970. Sjølv om gruppa spelte inn over 30 opptak, kom han ikkje med på den endelege sporlista, og vart seinare gitt ut på eit samlealbum.^[1]

Ein instrumental, «Jam Stew», vart spelt inn i slutten av november 1969 på IBC. Ein versjon med improvisert tekst vart spelt inn som «John Stew» til ei BBC-innspeling, medan hovudriffet var med på låten «Bullfrog» på studioalbumet Green Bullfrog, gitt ut året etter.^[37]

Albumet og singelen «Black Night» vart begge gitt ut 5. juni 1970.^[1] In Rock nådde fjerdeplassen i Storbritannia og heldt seg på albumlistene gjennom heile året og inn i det neste, heilt til oppfølgjaralbumet Fireball var klart.^[40] Den opphavlege utgivinga inneheldt eit dobbeltfalsa omslag med fullstendige tekstar og eit sett med svart-kvitt-fotografi av bandet.

Den amerikanske utgivinga av albumet kutta ut introen til «Speed King», som varer i litt over eitt minutt. Han er framleis redigert på den amerikanske standardutgivinga av Warner Bros., men vart retta opp igjen i full lengd på 25-årsjubileumspakken. I 1982 vart albumet gitt ut på nytt i eit enkelthylsa vinylomslag, som erstatta det opphavlege omslaget. Den meksikanske utgivinga inkluderte òg «Black Night» på sporlista.^[41]

Suksessen til In Rock auka profilen til Deep Purple i stor grad. I oktober, under ein turné i Storbritannia, hadde Melody Maker eit innslag om «Purple Mania» som viste at konsertane deira tiltrekte seg eit stadig meir entusiastisk publikum. Bandet avslutta året med å turnera i Skandinavia og Tyskland.^[42] På ein konsert i Lüdenscheid spelte dei utan Blackmore, som hadde vorte sjuk. Fansen gjorde opprør og øydela utstyr til ein verdi av 2 000 pund.^[43]

I 1995 vart ei ommastra og revidert 25-årsjubileumsutgåve av albumet gitt ut av EMI. Albumet vart ommastra av Glover, med «Black Night», «Jam Stew», ein ny miks av «Cry Free», og remiksar av «Flight of the Rat» og «Speed King».^[40]

I 2009 gav audiofil-selskapet Audio Fidelity ut ei ommastra utgåve av Deep Purple in Rock på ein CD i 24 karat gull i avgrensa opplag. CD-en vart mastra av Steve Hoffman. Denne utgivinga følgjer det opphavlege formatet med sju spor utan bonusspor.^[44]

Reaksjonane på In Rock var positive. Record Mirror-skribenten Rodney Collins sa at det var «eit forbløffande bra album» som viste at «rock, gitt eit friskt stikk og vake materiale, framleis er eit av dei mest givande områda innan moderne musikk.» ^[27] Richard Green skreiv i New Musical Express at albumet var «God, kjøttfull rock heile vegen» og rosa spesielt synginga til Gillan på «Child In Time».^[27] Disc and Music Echo gav plata 4 av 5 stjerner, samanlikna stilen med The Nice og noterte at Blackmore dominerte instrumentalt over Lord.^[27]

Ifølgje Tony Dolan i Deep Purple: a Critical Retrospective hadde det første Mark II-albumet Concerto for Group and Orchestra gitt Deep Purple svært velkommen publisitet i Storbritannia, men bandet - og særskild Ritchie Blackmore - var fast bestemt på at dei «ikkje ville bli stempla som eit nyhendenummer». Han var fast bestemd på at det neste studioalbumet skulle vera eit åtak på øyrene. Som Blackmore sa til andre: «Viss det ikkje er dramatisk eller spennande, har det ingen plass på dette albumet». In Rock var alt Blackmore hadde sett for seg og meir til. Den skulle bli liggjande på dei britiske hitlistene i over eitt år. Deep Purple hadde endeleg funne nisjen sin med sin hardtslåande, tunge, dundrande, kraftfulle rock.»^[48]

Kritikken i ettertid har vore tilsvarande positiv. AllMusic-skribenten Eduardo Rivadavia har kalla In Rock «eit av dei definerande albuma innan heavy metal».^[45] Rockejournalisten Malcolm Dome uttalte at «In Rock er eit av dei store albuma ... ikkje berre av Purple, av kven som helst». Om dei nye medlemmene Gillan og Glover la han til: «Det er oppsiktsvekkjande korleis Ian Gillan klarer å behalda kontrollen over stemma si medan han går fullstendig amok. Og Roger Glover var ujålete, men veldig god teknisk ... og bidrog òg på ein fin og imponerande måte til låtskrivinga.»^[48] Sid Smith noterte i si BBC Music-melding den «den sterke sjølvtillitten den nye besetninga hadde funne» og korleis albumet «så og seia skapte malen for tungrock.»^[49] Den kanadiske journalisten Martin Popoff skreiv at «Deep Purple sitt In Rock, saman med Sabbath sitt Paranoid og Heep sitt Uriah Heep', alle i 1970, rett og slett fann opp heavy metal», med In Rock som «den mest prangande, friske og sofistikerte av dei tre». I meldinga si minte han om korleis albumet held fram med å vere «den skarpaste, mest insisterande metalliske Deep Purple-plata fram til Perfect Strangers» 14 år seinare, sjølv om Deep Purple aldri aksepterte tittelen heavy metal-artist, «idet dei såg på seg sjølv som eit jazz-aktig blues-aktig prog-aktig hardrock-band.»^[46]

Blackmore har seinare sagt at albumet er hans favoritt frå tida med Deep Purple, saman med Machine Head.^[41]

Alle songane er skrivne av Ritchie Blackmore, Ian Gillan, Roger Glover, Jon Lord og Ian Paice.^[50]

• Nokre kassettutgivingar hadde bytt om på side éin og to, med dei fire siste spora på side éin og dei tre første på side to.^[51]

Deep Purple

• Ritchie Blackmore – gitar
• Ian Gillan – vokal
• Roger Glover – bass
• Jon Lord – organ
• Ian Paice – trommer

Andre medverkande

• Andy Knight – lydteknikar IBC Studios (side 1, spor 1 & 3, og side 2, spor 2 og 3)^[52]
• Martin Birch – lydteknikar De Lane Lea (side 2, spor 1 og 4)^[52]
• Phillip McDonald – lydteknikar Abbey Road Studios (side 1, spor 2)^[52]
• Edwards Coletta Productions – design
• Nesbit Phipps & Froome – kunststudio
• Mike Brown, Alan Hall – fotografi
• Mick (Egg) Angus, Ian (Bige) Hansford – utstyr
• Peter Mew – ommastring av originalalbum
• Roger Glover – oversåg miksinga av bonusspora
• Tom Bender og Jason Butera – ekstra studioarbeid

(*) syner til ei usortert liste.