Niel (Antwerpen)

**Niel**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Antwerpen
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	5,35 km² (2022); 35,18%; 19,6%; 45,21%
Coördinaten	51° 7' NB, 4° 20' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	10.966 (01/01/2024) ; 49,54% ; 50,46% ; 2051,1 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 23,09%; 59,99%; 16,92%
Buitenlanders	6,5% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Ellen Brits (Open Vld)
Bestuur	N-VA, Open Vld
Zetels; Vooruit én Groen; Burgerbelangen Niel; N-VA + CD&V; Team Burgemeester; Vlaams Belang;	21; 6; 5; 4; 3; 3
Economie
Gemiddeld inkomen	20.610 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	5,55% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 2845	Deelgemeente; Niel
Zonenummer	03
NIS-code	11030
Politiezone	Rupel
Hulpverleningszone	Rivierenland
Website	www.niel.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Antwerpen; in de provincie Antwerpen
Portaal	België

Niel is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt ruim 10.000 inwoners en ligt ongeveer tien kilometer ten zuiden van de stad Antwerpen, aan de noordelijke rechteroever van de Rupel.

De gemeente wordt begrensd door de Rupel, de Wullebeek en de Nielse beek. Niel profileert zich als culturele en groene gemeente en gebruikt als slogan Niel, parel aan de Rupel. De gemeente behoort tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Boom.

Toponymie

Het toponiem Niel zou mogelijk afkomstig zijn van het middeleeuwse woord niel met de betekenis "voorover geworpen in de diepte". Dit woord zou volgens de etymologie op haar beurt afkomstig zijn van het Germaanse woord nihwulia of niwaialho (betekenis: "voorover, naar omlaag"). Daarnaast wijst een studie van dorpen met de naam Niel uit dat het steeds plaatsen betreft die zich in een terreinverlaging bevinden. De plaatsnaam Niel kan dan ook verklaard worden als "laaggelegen plaats".

Geschiedenis

Gallo-Romeinse periode

Niel is een gemeente met een bijzonder rijk verleden. Zo stelt J. Verbesselt in zijn boek "Het Domein van de Adij van Corelimunster in Brabant, het ontstaan en de ontwikkeling van Puurs" (1968) dat het Hellegat te Niel de enige overgang over de Rupel vormde tussen de monding in de Schelde en Duffel. De auteur concludeerde dan ook dat de Romeinen hier hun Zuid-Noord overgang maakten en de heirbaan Bavai-Asse hier de oversteek maakte richting Utrecht.

Hoewel deze stelling stilaan achterhaald is door bewijsmateriaal, wijst er toch nog een en ander op de aanwezigheid van Romeinen in de gemeente. Wanneer men immers voorgenoemde heirbaan rechtlijnig doortrekt (vanuit Asse) komt men op de Hingense/Wintamse kouter uit en op deze plaats zijn grote hoeveelheden Romeinse munten teruggevonden. Veel wijst er dan ook op dat van hieruit een Romeins veer de oversteek over de Rupel maakte naar de overliggende oever in Niel.

Ten slotte is er voor deze periode nog een sterk vermoeden dat er ook een Keltische weg liep over het grondgebied van de huidige gemeente naar Condacum. De route van deze weg zou de huidige straten Matenstraat, Uitbreidingsstraat, Landbouwstraat en ten slotte Rupelstraat hebben gevolgd. Ter hoogte van de huidige gemeenten Bornem of Sint-Amands zou deze weg de Rupel-barrière hebben genomen.

Middeleeuwen

De oudste vermelding van het dorp Niel dateert uit 1316, maar de bekende geschiedenis van Niel gaat terug tot 1244 met de bouw van de Sint-Bernardusabdij. Deze voormalige cisterciënzerabdij zou uitgroeien tot een belangrijk religieus en cultureel centrum van zijn tijd en zou dit blijven tot ze tijdens de Franse Revolutie opgeheven zou worden. Niel staat reeds vanaf zijn prille ontstaan bekend als steenbakkersgemeente en werd aanvankelijk gesticht vanuit de moederparochie Kontich, die afhankelijk was van de abdij van Lobbes.

Vervolgens gaat het grondgebied van het huidige Niel over in handen van de Berthouts van Mechelen, onder wier gezag het tot de in 14de eeuw blijft. Omstreeks deze periode werd er in het dorp een eigen schepenbank opgericht. Ook werd de parochie onafhankelijk van Kontich. Het wapenschild van de gemeente Niel is dan ook het wapenschild van de Berthouts met daarop of erboven de kleine letter n.

Daarna wordt het grondgebied verkocht aan achtereenvolgens de familie Van Galres en de familie Wezemaals om ten slotte in 1462 in de handen van de hertogen van Brabant te belanden. In 1505 werd de lage, middelbare en hoge rechtsmacht aangekocht door Gilles Van Berchem die ze evenwel afstond aan Pieter Scheyf. Een jaar later echter komt Niel terug in de handen van de familie Van Berchem tot 1558. In dat jaar werd Karel Hannaert eigenaar van het grondgebied, daarna volgen nog Roger Clarisse (1626), Gerard Reynst (1650), de families Horne (1654) en o'Donnoghue, Papejans van Morchoven en Wirix van Kessel als heren van Niel.

Moderne tijd

In 1908-1909 werd een klooster met aangebouwde Sint-Hubertusschool gebouwd in neogotische stijl.

In 1976 werd Niel niet gefuseerd met de buurgemeente Boom, waardoor het een van de kleinste gemeenten van de provincie Antwerpen werd. Sinds het begin van de 21e is er wel toenemende druk om te fuseren met Boom en/of Schelle.

Tot midden de jaren zeventig van de twintigste eeuw was Niel economisch zeer actief in de baksteen- en schoennijverheid. De teloorgang van de industriële activiteiten was het begin van het herstel van de natuur op de vele verlaten plekken en kleiputten. Het natuurgebied Walenhoek is hierdoor bijvoorbeeld ontstaan. Veel wandelaars en natuurliefhebbers bezoeken dit natuurgebied. In de omgeving zijn ook veel visvijvers aanwezig, vaak in oude kleiputten, die als zeer goed staan aangeschreven.

Geografie

Kernen

Niel heeft geen deelgemeenten. In het zuiden van de gemeente, tegen de grens met Boom, ligt langs de Rupel het gehucht Hellegat.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
	Schelle	Aartselaar

		Rumst

Bornem	Puurs-Sint-Amands	Boom

Bezienswaardigheden

Spaans Toreken, een 16de-eeuwse, Spaanse bakstenen toren.
wetenschapspark Waterfront;
Hellegat, oude woonbuurt tussen de steenbakkerijen;
Kasteel van Niel;
Sint-Hubertusplein met de Onze-Lieve-Vrouwekerk, beschermd dorpsgezicht;
Het afdraagstertje, een standbeeld van een meisje dat de kinderarbeid in de baksteenindustrie verbeeldt.

Natuur en landschap

Niel is gelegen aan de Rupel en het grondgebied bestaat voornamelijk uit polderland, met een hoogte van 1-10 meter. In het noorden wordt Niel begrensd door de Wullebeek. Natuurgebieden zijn het Nielderbroeck en de Walenhoek.

Demografie

Demografische ontwikkeling

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[1]	Evolutie: 1992=index 100
1992	7.850	100,0
1993	7.861	100,1
1994	7.948	101,2
1995	7.947	101,2
1996	7.977	101,6
1997	8.209	104,6
1998	8.347	106,3
1999	8.418	107,2
2000	8.405	107,1
2001	8.513	108,4
2002	8.555	109,0
2003	8.590	109,4
2004	8.637	110,0
2005	8.714	111,0
2006	8.798	112,1
2007	8.922	113,7
2008	9.154	116,6
2009	9.230	117,6
2010	9.268	118,1
2011	9.387	119,6
2012	9.461	120,5
2013	9.582	122,1
2014	9.833	125,3
2015	9.962	126,9
2016	10.136	129,1
2017	10.236	130,4
2018	10.424	132,8
2019	10.501	133,8
2020	10.546	134,3
2021	10.493	133,7
2022	10.595	135,0
2023	10.799	137,6
2024	10.966	139,7

Politiek

Structuur

De gemeente Niel ligt in het kieskanton Boom, het provinciedistrict Boom, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Niel		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Antwerpen	Antwerpen			Niel
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen				Antwerpen	Boom	Boom	Niel
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeesters

Periode		Burgemeester
	...	Meremans^[2]
	1836 - 1848	Jean Joseph Struyf
	1848 - 1866	Jan Frans Tuyaerts - Peeters
	1866 - 1887	Hubert Lega
	1888 - ?	Leopold De Laet
	1891 - ?	Aimé De Langhe
	1896 - ?	Laurent Tuyaerts
	1907 - 1919	Leo Lega
	1921 - 1926	Emile Dewitt (Kath. Verb.)
	1927 - 1938	Edward Claessens (BWP)
	1939 - 1946	Louis Boeckx (LP)
	1947 - 1974	August Wyn (BSP)
	1975 - 1981	Abel Janssens (BSP)
	1982 - 1986	Jan De Borger (SP)
	1987 - 1991	Hugo Ansems (SP)
	1992 - 2003	Georges Deckers (SP / sp.a)
	2004 - 2011	Luc Van Linden (sp.a)
	2011 - 2012	Freddy Vermeiren^[3] (sp.a)
	2013 - 2024	Tom De Vries (Open Vld)
	2024 - heden	Ellen Brits (Open Vld)

Legislatuur 2013 - 2018

Burgemeester is Ellen Brits (Open Vld). Zij leidt een coalitie bestaande uit Open Vld en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 12 op 21 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976^[4]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[5]		14-10-2012^[6]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	21	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	21	%	21	%	21
	SP¹/ sp.a²/ SAMEN^B/ sp.a-Groen^C/ Vooruit én Groen^D	46,83¹	11	40,18¹	9	45,42¹	10	40,01¹	9	35,94¹	8	25,61²	6	21,94^B	5	18,2^C	4	27,1^D	6
	Agalev¹/ Groen!²/ SAMEN^B/ sp.a-Groen^C/ Vooruit én Groen^D	-		-		11,2¹	1	10,69¹	1	7,41¹	1	7,22²	0	21,94^B	5	18,2^C	4	27,1^D	6
	PVV¹ / VLD²/ Open Vld³/ Team 2845⁴	15,76¹	3	11,42¹	2	21,76¹	4	15,23²	3	20,34²	4	23,95²	5	26,69³	7	38,9³	10	17,5⁴	3
	CVP¹/ CD&V-N-VA^A/ CD&V²/ N-VA+CD&V^A	29,23¹	6	28,23¹	6	21,62¹	4	16,32¹	3	11,91²	2	14,03^A	2	9,00²	1	6,9²	1	17,6^A	4
	VU¹/ VU&ID²/ CD&V-N-VA^A/ N-VA³/ N-VA + CD&V^A	8,19¹	1	6,27¹	0	-		-		2,26²	0	14,03^A	2	23,27³	5	19,9³	4	17,6^A	4
	Vlaams Blok¹/ Vlaams Belang²	-		-		-		17,75¹	3	22,14¹	4	29,19²	6	14,12²	3	10,6²	2	15,6²	3
	Burgerbelangen Niel	-		-		-		-		-		-		-		-		22,1	5
	Rood!¹ / Niel Vooruit²	-		-		-		-		-		-		4,99¹	0	5,5²	0	-
	GRAS	-		13,91	2	-		-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen		6878		6410		6071		5751		6043		6348		6507		7041		4593
Opkomst %						93,91		91,37		91,16		93,23		90,74		92,0		58,2
Blanco en ongeldig %		3,75		3,4		4,69		5,69		4,24		4,08		3,89		3,5		0,9

Het aantal zetels van de gevormde meerderheid wordt in het vet weergegeven. De grootste partij is in kleur.

Cultuur

Evenementen

Nielse jaarmarkt met een internationale veldrit
Niel in 't Wiel
Niel Plage

Mobiliteit

Het Station van Niel is gelegen aan spoorlijn 52, die loopt van Dendermonde naar Antwerpen.

Door Niel loopt ook de N148 van Antwerpen naar Boom. In Niel heet deze Antwerpsestraat, verderop Boomsestraat.

Sport

Evenementen

Jaarmarktcross Niel

Clubs

Chiro Hiro jongens- en meisjeschiro
Nielse Biljart Artistiek, Biljartclub waar onder andere Eric Daelman, wereldkampioen kunststoten 2009, bij is aangesloten.
Koninklijke Nielse Rupelsneppen, kajakclub van onder andere Theo Claessens, deelnemer aan de Olympische Spelen van Montreal 1976 en Moskou 1980.
Volley Niel, volleybalclub die uitkomt in de 3de provinciale reeks Antwerpen van de Vlaamse Volleybalbond (VVB)
Sora Sen, karate-club
BBC Coveco Niel, Basketbalclub die uitkomt in de 2de provinciale reeks Antwerpen van de Koninklijke Belgische Basketbalbond (KBBB)
VGL Niel, turnvereniging
De Pedaal, wielerclub
SV Nielse, Voetbalclub
TTC Rupel (Tafeltennisclub die uitkomt in de 1ste provinciale reeks Antwerpen van de Vlaamse tafeltennisliga)
Scouts Hellegat 37 ste Don Bosco
Petanque Club Niel / PC Niel

Trivia

In 2014 won Niel de quiz De Slimste Gemeente van VIER. De finale ging tegen Roosdaal en Lennik. Het winnende team bestond uit burgemeester Tom De Vries en inwoners Marijke Brits en Joost Claessens. Dankzij de overwinning kregen de inwoners een groot frietfeest.

Bekende inwoners

Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Niel of een andere significante band met de gemeente hebben:

Edward Claessens (1885 - 1945), politicus
Louis Boeckx (1886 - 1963), politicus
Hubert Coeck (1871-1944), kunstschilder
Emile Dewitt (1880 - 1934), politicus
Pieter De Somer (1917 - 1985), rector van de Katholieke Universiteit Leuven
Jan Debrouwere (1926 - 2009), politicus
Jeanne Adriaensens (1928 - 2017), politica
Jan Decleir (1946), acteur
Rita Ray (1947-2018), zangeres
Rudi Kennes (1959), syndicalist en politicus
Luc Morjaeu (1960), striptekenaar (o.a. Suske en Wiske)
Eric Daelman (1961), wereldkampioen kunststoten 2009
Roger Ilegems (1962), wielrenner

Nabijgelegen kernen

Schelle, Hellegat

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
↑ Burgemeesters Niel 1798 - 1970, Inventaris van het archief van de provincie Antwerpen
↑ Komt er een einde aan het socialistisch bewind?, Gazet van Antwerpen, 12 oktober 2012
↑ Verkiezingsdatabase. fgov.be. Gearchiveerd op 5 oktober 2021.
↑ Verkiezingen van 8 oktober 2006 - Resultaten. vlaanderenkiest.be. Gearchiveerd op 4 augustus 2023. Geraadpleegd op 16 juni 2019.
↑ Startpagina - Lokale verkiezingen 2012. vlaanderenkiest.be.

Zie de categorie Niel, Belgium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[2] Burgemeesters Niel 1798 - 1970, Inventaris van het archief van de provincie Antwerpen

[3] Komt er een einde aan het socialistisch bewind?, Gazet van Antwerpen, 12 oktober 2012

[4] Verkiezingsdatabase. fgov.be. Gearchiveerd op 5 oktober 2021.

[5] Verkiezingen van 8 oktober 2006 - Resultaten. vlaanderenkiest.be. Gearchiveerd op 4 augustus 2023. Geraadpleegd op 16 juni 2019.

[6] Startpagina - Lokale verkiezingen 2012. vlaanderenkiest.be.

[1]