Christelijke Volkspartij (België)

Christelijke Volkspartij (CVP)
Plaats uw zelfgemaakte foto hier
Algemene gegevens
Partijvoorzitter	Stefaan De Clerck
Actief in	België (1945 - 1972) Vlaanderen (1945 - 2001) België (1945 - 2001)
Hoofdkantoor	Wetstraat 89 1040 Brussel  België
Ideologie en geschiedenis
Richting	Centrum
Ideologie	Christendemocratie
Opgericht	1945 (1972)
Opheffing	2001
Ontstaan uit	KVV / PCS
Opgegaan in	CD&V
Verwante organisaties
Jongeren­organisatie	Jong-CVP
Portaal    Politiek België

De Christelijke Volkspartij (CVP) was een christendemocratische Belgische politieke partij en was de opvolger van het Katholiek Verbond van België. In 2001 werd de partij omgevormd tot Christen-Democratisch en Vlaams (CD&V).

De Christelijke Volkspartij (afgekort als CVP) werd opgericht op 18-19 augustus 1945 onder voorzitterschap van August de Schryver en was de opvolger van de Katholieke Partij, de Katholieke Vlaamse Volkspartij (KVV) en de Parti catholique social (PCS). Bij de verkiezingen van 1946 was de CVP meteen de grootste partij. In de eerste jaren na de oorlog beroerde de koningskwestie de maatschappij en politiek. Vanaf maart 1947 tot aan de verkiezingen van 13 juni 1999 nam de CVP vrijwel onafgebroken deel aan de regering, met uitzondering van de periode 1954-1958 toen een coalitie van socialisten (BSP) en liberalen (LP) onder leiding van Achiel Van Acker aan de macht was.

In 1950 behaalde de partij de absolute meerderheid in de Kamer van volksvertegenwoordigers én de Senaat - de laatste keer dat een partij die in beide Kamers kon behalen. Van 1950 tot 1954 vormde de CVP homogene regeringen. Na vier jaar paars van 1954 tot 1958 haalt de CVP opnieuw de absolute meerderheid in de Senaat - in de Kamer haalde ze die nét niet. Daarop volgt de laatste homogene regering in de Belgische geschiedenis, die echter reeds na vier maanden valt. Tot aan de verkiezingen van 1961 werd dan met de liberalen bestuurd. De Eenheidswet en het grote protest bezorgen de CVP een lagere verkiezingsscore in 1961.

De jaren vijftig staan in het teken van de schoolstrijd. De CVP verdedigt de belangen van de vrije (vaak katholieke) scholen en wil ze financieel ondersteunen. In 1958 komt onder leiding van Gaston Eyskens het schoolpact. Het sleutelplan (sociaaleconomisch plan) was een reactie van de CVP na het schoolpact waarbij men zich richt op het sociaaleconomische aspect, inzake werkloosheid en werk in eigen streek.

Als gevolg van de taalstrijd en meer bepaald de strijd om de totale vernederlandsing van de Leuvense universiteit in de jaren zestig, werd de unitaire partij in 1969 opgesplitst^[1] in een Vlaamse en een Franstalige partij, de laatste onder de naam PSC (Parti Social Chrétien, sinds mei 2002 omgevormd tot cdH, Centre démocrate humaniste).

Eind jaren 60 komt er binnen de CVP een nieuwe generatie aan de macht. Wilfried Martens als partijvoorzitter, maar vooral de populaire Leo Tindemans zorgen ervoor dat de CVP de grootste partij van het land blijft. In de jaren 70 gaat de meeste aandacht uit naar de staatshervorming. Tussen 1977 en 1981 zijn er 8 verschillende regeringen onder leiding van Tindemans, Martens, Vanden Boeynants en Mark Eyskens. Tijdens de verkiezingen van november 1981 lijdt de CVP een zeer zware nederlaag. In de jaren 80 zorgt de kwestie-Voeren en de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten op Belgisch grondgebied voor beroering. De meningen over dit laatste zijn verdeeld, ook binnen de CVP. Bij de verkiezingen van 1985 herstelt de CVP, maar bij de verkiezingen van 1987 scoort ze bijna even slecht als in 1981.

In 1990 wordt de abortuswet tegen de wil van de CVP goedgekeurd. Begin oktober 1991 valt de regering na een bijzonder hevige communautaire confrontatie over de uitvoer van wapens naar het Midden-Oosten. Bij de daaropvolgende verkiezingen van november 1991 lijden de regeringspartijen een zware nederlaag, net als de Volksunie; de winst gaat vooral naar het Vlaams Blok, waardoor deze verkiezingsdag bekend werd als Zwarte Zondag. De toenmalige premier Wilfried Martens werd na deze verkiezingen vervangen als eerste minister door Jean-Luc Dehaene. Martens, die in 1990 voorzitter was geworden van de Europese Volkspartij, bleef in deze hoedanigheid wel politiek actief tot aan zijn dood in 2013.

In 1991 wordt Jean-Luc Dehaene premier. Onder zijn bewind wordt België een echte federale staat met het Sint-Michielsakkoord (1992-1993). In de jaren 90 moet er flink worden bespaard om de Maastrichtnorm te halen om in de eurozone te stappen.

Een gestage electorale achteruitgang van de CVP sinds de jaren 80 en vooral een voedselschandaal, zgn. dioxinecrisis dat in mei 1999 uitbrak, leidden bij de nationale en deelstaatverkiezingen van 13 juni 1999 hoofdzakelijk tot een historische nederlaag voor CVP en bijkomend een nationale politieke aardverschuiving. Bij de regeringsvorming verdween de CVP voor het eerst sinds 1958 in de oppositie, zowel op federaal als op Vlaams bestuursniveau. Dehaene verliet daarop de nationale politiek, ondanks een groot aantal voorkeurstemmen. De CVP bleef weliswaar de grootste fractie in het Vlaamse parlement, maar moest in het federale parlement de VLD laten voorgaan. De coalitie zonder de CVP bestond uit drie partijen: liberalen, socialisten en groenen (de zogenaamde paars-groene coalitie van het kabinet Verhofstadt I). In de Vlaamse Regering kwam daar nog VU-ID bij.

Op 9 oktober 1999 werd Stefaan De Clerck gekozen tot algemeen partijvoorzitter (als opvolger van Marc Van Peel) en startte in 2000 een organisatorische en ideologische hervorming. Bijgevolg veranderde de partij in 2001 haar naam in Christen-Democratisch en Vlaams (CD&V).

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 zette zich enig herstel in en eind 2007, gedurende de interim-regering-Verhofstadt III, kwam de partij voor het eerst sinds de naamsverandering terug in de federale regering na 8 jaar afwezigheid.

Voorzitters CVP/PSC
Naam	Periode	Opmerkingen
August de Schryver	19 augustus 1945 - 27 november 1949	Verkozen op 19 augustus 1945. Herkozen op 14 juli 1946, 6 juli 1947 en 21 juni 1948.
François-Xavier van der Straten-Waillet	27 november 1949 - 24 september 1950	Verkozen op 27 november 1949.
Théo Lefèvre	24 september 1950 - 27 mei 1961	Verkozen op 24 september 1950. Herkozen op 9 december 1951, 29 juni 1952, 19 december 1954, 11 december 1955, 8 december 1956, 15 december 1957, 6 maart 1960 en 18 december 1960.
Paul Vanden Boeynants	27 mei 1961 - 30 april 1966	Verkozen op 27 mei 1961. Herkozen op 3 december 1961, 14 december 1963 en 19 december 1965.
Robert Houben	30 april 1966 - 24 november 1972	Verkozen op 30 april 1966. Herkozen op 19 februari 1967.
Voorzitters Vlaamse vleugel CVP
Paul-Willem Segers	19 augustus 1945 - 20 augustus 1949
Gilbert Mullie	20 augustus 1949 - 24 september 1950	Waarnemend voorzitter tot 27 november 1949.
Jozef Deschuyffeleer	24 september 1950 - 21 juni 1959	Overleden in functie.
Alfred Bertrand	9 juli 1959 - 27 mei 1961
Jos De Saeger	27 mei 1961 - 15 december 1963
Robert Vandekerckhove	15 december 1963 - 27 april 1969

Voorzitters CVP
Voorzitter	Periode	Opmerkingen
Robert Vandekerckhove	27 april 1969 - 4 maart 1972	Verkozen op 27 april 1969.
Wilfried Martens	4 maart 1972 - 6 april 1979	Verkozen op 4 maart 1972. Herkozen op 8 december 1974 en 18 december 1977.
Leo Tindemans	6 april 1979 - 18 december 1981	Waarnemend voorzitter tot 15 december 1979, officieel verkozen op 15 december 1979.
Frank Swaelen	18 december 1981 - 17 september 1988	Waarnemend voorzitter tot 14 maart 1982. Officieel verkozen op 14 maart 1982, herkozen op 31 maart 1986.
Herman Van Rompuy	17 september 1988 - 7 september 1993	Verkozen op 17 september 1988, herkozen op 3 oktober 1992.
Johan Van Hecke	7 september 1993 - 6 juni 1996	Waarnemend voorzitter tot 5 december 1993, officieel verkozen op 5 december 1993.
Marc Van Peel	6 juni 1996 - 8 oktober 1999	Waarnemend voorzitter tot 30 november 1996, officieel verkozen op 30 november 1996.
Stefaan De Clerck	8 oktober 1999 - 29 september 2001	Verkozen op 8 oktober 1999.

Regering	Premier	Partijen	Van	Tot
Spaak III	Paul-Henri Spaak	BSP-PSB, CVP/PSC	20 maart 1947	27 nov. 1948
Spaak IV	Paul-Henri Spaak	BSP-PSB, CVP/PSC	27 nov. 1948	11 aug. 1949
G. Eyskens I	Gaston Eyskens	CVP/PSC, LP-PL	11 aug. 1949	8 juni 1950
Duvieusart	Jean Duvieusart	PSC/CVP	8 juni 1950	16 aug. 1950
Pholien	Joseph Pholien	PSC/CVP	16 aug. 1950	15 jan. 1952
Van Houtte	Jean van Houtte	CVP/PSC	15 jan. 1952	23 april 1954
G. Eyskens II	Gaston Eyskens	CVP/PSC	26 juni 1958	6 nov. 1958
G. Eyskens III	Gaston Eyskens	CVP/PSC, LP-PL	6 nov. 1958	25 april 1961
Lefèvre	Théo Lefèvre	CVP/PSC, BSP-PSB	25 april 1961	28 juli 1965
Harmel	Pierre Harmel	PSC/CVP, BSP-PSB	28 juli 1965	19 maart 1966
Vanden Boeynants I	Paul Vanden Boeynants	CVP/PSC, PVV/PLP	19 maart 1966	17 juni 1968
G. Eyskens IV	Gaston Eyskens	CVP/PSC, BSP-PSB	17 juni 1968	20 jan. 1972
G. Eyskens V	Gaston Eyskens	CVP/PSC, BSP-PSB	20 jan. 1972	26 jan. 1973
Leburton	Edmond Leburton	BSP-PSB, CVP/PSC, PVV/PLP	26 jan. 1973	25 april 1974
Tindemans I	Leo Tindemans	CVP/PSC, PVV/PLP	25 april 1974	11 juni 1974
Tindemans II	Leo Tindemans	CVP/PSC, PVV/PLP, RW	11 juni 1974	6 maart 1977
Tindemans III	Leo Tindemans	CVP/PSC, PVV/PLP	6 maart 1977	3 juni 1977
Tindemans IV	Leo Tindemans	CVP/PSC, BSP-PSB, VU/FDF	3 juni 1977	20 okt. 1978
Vanden Boeynants II	Paul Vanden Boeynants	CVP/PSC, BSP-PSB, VU/FDF	20 okt. 1978	3 april 1979
Martens I	Wilfried Martens	CVP/PSC, SP/PS, FDF	3 april 1979	23 januari 1980
Martens II	Wilfried Martens	CVP/PSC, SP/PS	23 januari 1980	18 mei 1980
Martens III	Wilfried Martens	CVP/PSC, SP/PS, PVV/PRL	18 mei 1980	22 okt. 1980
Martens IV	Wilfried Martens	CVP/PSC, SP/PS	22 okt. 1980	6 april 1981
M. Eyskens	Mark Eyskens	CVP/PSC, SP/PS	6 april 1981	17 dec. 1981
Martens V	Wilfried Martens	CVP/PSC, PVV/PRL	17 dec. 1981	28 nov. 1985
Martens VI	Wilfried Martens	CVP/PSC, PVV/PRL	28 nov. 1985	21 okt. 1987
Martens VII	Wilfried Martens	CVP/PSC, PVV/PRL	21 okt. 1987	9 mei 1988
Martens VIII	Wilfried Martens	CVP/PSC, SP/PS, VU	9 mei 1988	29 sept. 1991
Martens IX	Wilfried Martens	CVP/PSC, SP/PS	29 sept. 1991	7 maart 1992
Dehaene I	Jean-Luc Dehaene	CVP/PSC, SP/PS	7 maart 1992	23 juni 1995
Dehaene II	Jean-Luc Dehaene	CVP/PSC, SP/PS	23 juni 1995	12 juli 1999

Regering	Minister-president	Partijen	Periode
Geens I	Gaston Geens	CVP, SP, PVV, VU	1981-1985
Geens II	Gaston Geens	CVP, PVV	1985-1988
Geens III	Gaston Geens	CVP, PVV	1988
Geens IV	Gaston Geens	CVP, SP, PVV, VU	1988-1992
Van den Brande I	Luc Van den Brande	CVP, SP	1992
Van den Brande II	Luc Van den Brande	CVP, SP, VU	1992
Van den Brande III	Luc Van den Brande	CVP, SP, VU	1992-1995
Van den Brande IV	Luc Van den Brande	CVP, SP	1995-1999

Minister en staatssecretaris van de unitaire CVP/PSC partij waren:

Ministers en staatssecretarissen van de onafhankelijke CVP waren:

• Archief van de Christelijke Volkspartij (België) in de ODIS