51 Pegasi

51 Pegasi
Locatie van de ster in het sterrenbeeld rood omcirkeld
Type	Ster Gele dwerg
Flamsteed­aanduiding	51 Peg
Overige aanduidingen	HR 8729, HIP 113357, HD 217014, SAO 90896, Gliese 882
Planeten b
Fysische gegevens
B-V-kleurindex	0,67
Massa	1,06 M☉
Spectraalklasse	G2,5IVa
Lichtkracht	1,30
Veranderlijk	Amplitude = 0,1 magnitude
Waarnemingsgegevens
Rechte klimming	22u57m27,9s
Declinatie	20° 46' 08"
Sterrenbeeld	Pegasus
Schijnbare helderheid	5,49 mag
Afstand	50,642 lj (P=64,4048 mas)[1]
Portaal    Astronomie

51 Pegasi is een zwakke ster in het sterrenbeeld Pegasus die zich op 50 lichtjaren afstand van de Aarde bevindt. Het is een ster met gelijkaardige eigenschappen als onze Zon, zoals lichtintensiteit en temperatuur.

In 1995 ontdekte Didier Queloz samen met Michel Mayor van het observatorium in het Zwitserse Genève bij deze ster een planeet die 51 Pegasi b werd gedoopt. Daarmee was de ontdekking van de eerste exoplaneet, ofwel de eerste planeet buiten het zonnestelsel, in de geschiedenis van de astronomie een feit. Astronomen hielden tot dan toe al jaren de radiële snelheid van sterren in de gaten in de hoop bewegingen te zullen waarnemen, waaruit de aanwezigheid van (zware) planeten zou kunnen worden afgeleid. Een planeet ondergaat namelijk niet alleen de door zijn ster uitgeoefende aantrekkingskracht, maar oefent die omgekeerd zelf ook uit. Het massamiddelpunt van het zonnestelsel ligt als gevolg daarvan niet langer in het hart van de ster, maar verschuift in de richting van die planeet en omdat het complete stelsel draait om haar massamiddelpunt, lijkt een ster met een of meer planeten uit het zicht van een aardse waarnemer een beetje te "wiebelen" in vergelijking met de perfect regelmatig omwenteling van "planeetloze" sterren.

Spectrografen konden in die tijd Dopplerverschuivingen meten die voldoende precies waren om reflexbewegingen van sterren waar te nemen van 15 m/s. Gezien Jupiter een reflexbeweging van de zon van 13 m/s veroorzaakt, kon men alleen planeten groter dan Jupiter waarnemen.

De planeet beweegt zich in een cirkelvormige baan op een afstand van slechts 7,5 miljoen kilometer van de ster, de oplooptijd is 4,2 dagen. Ter vergelijking, de Aarde staat op 150 miljoen km en draait in iets meer dan 365 dagen om de Zon. Deze zeer korte afstand kon niet verklaard worden met de theorie waarvan met dacht dat planetenstelsels ontstonden. Mogelijk is de planeet aanvankelijk op grotere afstand ontstaan of heeft de planeet zich volgens een niet-standaard proces gevormd. De massa van de planeet werd aanvankelijk geschat tussen 0,5 en 2 maal de massa van Jupiter en wordt inmiddels geschat op 0,47 maal Jupiter.

Behalve de afwijking in radiële snelheid die 51 Pegasi b veroorzaakt, vonden de wetenschappers nog een andere verstoring van de radiële snelheid met een grotere periode. Dit zou een spoor kunnen zijn van een andere, kleinere planeet op een grotere afstand.

Zie de categorie 51 Pegasi van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.