Kardinaal-protodiaken
De kardinaal-protodiaken is de kardinaal met de langste staat van dienst binnen de orde van kardinaal-diakens. Na afloop van een conclaaf maakt hij de verkiezing van de nieuwe paus bekend vanaf de buitenloggia van de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad (Zie: Habemus Papam).
Bij de daaropvolgende pauskroning was het de kardinaal-protodiaken die de paus het pallium oplegde en hem kroonde met de tiara; sinds de ambtsaanvaarding van paus Johannes Paulus I in 1978 wordt de kroning niet meer uitgevoerd.
Indien de kardinaal-protodiaken niet in staat is de bij het ambt behorende rituelen uit te voeren –bijvoorbeeld door ziekte- dan wordt zijn taak (veelal) waargenomen door de op een na langstzittende kardinaal-diaken. Deze procedure wordt ook gevolgd, wanneer de protodiaken zelf tot paus gekozen wordt, wat in de geschiedenis vijf maal is voorgekomen, namelijk in
- 1277: Giovanni Gaetano Orsini, gekozen tot paus Nicolaas III
- 1285: Giacomo Savelli, gekozen tot paus Honorius IV
- 1370: Pierre Roger de Beaufort, gekozen tot paus Gregorius XI
- 1503: Francesco Todeschini-Piccolomini, gekozen tot paus Pius III
- 1513: Giovanni de' Medici, gekozen tot paus Leo X
De huidige kardinaal-protodiaken is de Italiaan Agostino kardinaal Cacciavillan.
Lijst van Kardinaal-protodiakens tijdens de conclaven vanaf de 20e eeuw
| Van | Tot | Naam | Gekozen paus(en) |
|---|---|---|---|
| 11 juli 1899 | 29 maart 1907 | Luigi Macchi | paus Pius X |
| 29 maart 1907 | 5 november 1916 | Francesco Salesio della Volpe | paus Benedictus XV |
| 5 november 1916 | 17 december 1928 | Gaetano Bisleti | paus Pius XI |
| 16 december 1935 | 12 november 1946 | Camillo Caccia Dominioni | paus Pius XII |
| 12 november 1946 | 3 augustus 1961 | Nicola Canali | paus Johannes XXIII |
| [3 augustus 1961 | 26 juni 1967 | Alfredo Ottaviani | paus Paulus VI |
| 5 maart 1973 | 30 juni 1979 | Pericle Felici | paus Johannes Paulus I paus Johannes Paulus II |
| 24 februari 2005 | 23 februari 2007 | Jorge Medina Estévez | paus Benedictus XVI |