Sesamstraat: verschil tussen versies

Sesamstraat is een Nederlandse bewerking van de Amerikaanse kinderserie Sesame Street.

Op 10 november 1969 begon in de Verenigde Staten Sesame Street: een educatief programma dat kinderen in achterstandswijken spelenderwijs van hun leerachterstand wilde afhelpen.

Dolph Kohnstamm publiceerde in maart 1970 een artikel in Vrij Nederland over de effecten die Sesame Street ook in Nederland zou kunnen hebben.^[1] Op 11 juni 1972 werd er als proef een aflevering van de Amerikaanse versie in Nederland uitgezonden, voorzien van commentaar door onder andere Dick Bruna en Thijs Chanowski.^[2]

In 1974 werd door de VARA een proefaflevering gemaakt van de Nederlandse versie, die de (werk)titel Sesamplein meekreeg met een echt plein als decor. Sesamplein ging uiteindelijk niet door, omdat de NOS en de BRT besloten hadden het programma samen te maken. Op 4 januari 1976 werd de eerste reguliere Nederlands-Vlaamse versie van Sesamstraat uitgezonden. De proefaflevering van Sesamplein werd uiteindelijk toch nog, op 3 januari 1996, uitgezonden en wel ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van Sesamstraat.^[3]

Sesamstraat was jarenlang een samenwerkingsproject van de NOS en de BRT, omdat het maken van het programma voor alleen de NOS of de BRT te duur was, mede door de rechten die moesten worden afgedragen aan Children's Television Workshop in New York. Van de Vlaamse acteurs uit de beginjaren is Sien Diels het langst aan het programma verbonden gebleven, zij speelt al vanaf het begin mee en anno 2025 nog altijd.

Het Nederlandse programma begint tegenwoordig met een scène in de straat met de hond/beer Tommie (stem en spel: Bert Plagman), de muis Ieniemienie (stem en spel: Catherine van Woerden), de vogel Pino (stem en spel: Renée Menschaar) en/of het biggetje Purk (stem en spel: Judith Broersen) aangevuld met menselijke personages. In deze beginscène komen zaken als sociale omgang aan bod (bijvoorbeeld eerlijk delen, ruzie, vriendschap, verdriet ed.). De Nederlandse filmpjes worden afgewisseld met nagesynchroniseerde Amerikaanse tekenfilmpjes waarin letters en cijfers geleerd worden en filmpjes met poppen van Jim Henson, beter bekend als de Muppets. Belangrijk onderdeel is ook de belevenissen van Bert en Ernie. Het programma bestaat voor 40% uit Amerikaanse items en 60% uit Nederlandse items. Er zijn ruim 30 Nederlandse schrijvers die hun bijdrage leveren aan het programma in de vorm van scenario's voor beginscènes, gedichten, liedteksten en voorleesverhalen. De liedjes gezongen door de Nederlandse karakters worden gecomponeerd door Henny Vrienten.

Sesamstraat wordt meestal afgesloten met een voorgelezen verhaal door een van de Sesamstraatacteurs.

In de jaren 80 was er ook met enige regelmaat een optreden van een Nederlandse band in Sesamstraat, die kinderliedjes ten gehore bracht. Onder meer Klein Orkest en Circus Custers gaven akte de présence.

Op woensdag 17 oktober 2007 werd bekendgemaakt dat Sesamstraat er in september 2008 twee nieuwe bewoners bij krijgt. De karakters Angsthaas en Stuntkip komen de familie in de bekendste straat van Nederland vergezellen. Er is ruimte voor meer bewoners omdat de duur van het programma wordt verlengd van 15 naar 25 minuten. De casting van de poppenspelers heeft inmiddels plaatsgevonden. De reden waarom het vervolgens nog een jaar duurt voor Angsthaas en Stuntkip daadwerkelijk op de buis te zien zijn, is dat het tijd vergt om de types te ontwikkelen. Wel is al ongeveer duidelijk hoe de karakters zich gaan profileren: Stuntkip haalt telkens een stunt uit die eigenlijk helemaal geen stunt is (zoals naar de kapper gaan). Angsthaas is er vervolgens bij om daar als verslaggever over te rapporteren. De bedoeling hiervan is de kijkertjes te laten zien dat sommige dingen helemaal niet eng zijn en dat zij dat zelf ook best kunnen. "Als de kip het durft, dan moet jij het zeker durven", aldus Ajé Boschhuizen, eindredacteur van het programma. Angsthaas en Stuntkip zijn bedacht door de Nederlandse schrijvers van Sesamstraat, maar de poppen die worden gebruikt komen wel uit de stal van Jim Henson. Op 5 september 2008 maakten deze bewoners hun entree ^[4].

Tegenwoordig heeft Sesamstraat een aantal onderdelen die af en toe terugkeren:

• Ieniemienies Knutselclub

Ieniemienie knutselt samen met een aantal anderen iets in elkaar.

• De vraag van vandaag

Iemand uit Sesamstraat stelt de kijker een meerkeuzevraag over een van de Nederlandse scènes.

• Koken met Rik

Rik maakt een eenvoudig gerecht klaar voor een klant. Tommie is zijn assistent en stelt altijd eerst een boterham met pindakaas voor, maar Rik is vastberaden een gerecht te maken. Als dat gerecht dan klaar is, blijkt dat de klant het niet goed vindt en zonder dat Rik hem kan tegenhouden, geeft Tommie de klant een boterham met pindakaas, die hij zich goed laat smaken, waardoor Rik alles voor niks heeft gedaan.

• Het Wiel Van Geluk

De spelshow uit Sesamstraat, gepresenteerd door Paula. Op het wiel liggen de letters van het alfabet en de bonus en er moet een woord van drie letters worden gevonden, dit is altijd een voorwerp uit de winkel. De bonus komt 2 keer voor en is een extra prijs. De bedoeling is dat de twee kandidaten het woord maken door het rad op de drie letters te draaien.

• Alle cijfers zwemmen in het water

Deze spelshow werd gepresenteerd door Tommie. Ieniemienie was zijn assistent en Pino vormde het zogenoemde huisorkest. De kandidaat was degene met de destreffende letter of het desbetreffende cijfer onder zijn stoel. In het cijfer- en lettermeer zwom een cijfer of letter die door de kandidaat moest worden geraden.

Op dit moment wordt Sesamstraat rond 17.30 uitgezonden, en er is een voornemen dit te vervroegen naar 17.00 uur. Dat zou volgens de medewerkers van dit educatieve kinderprogramma anders moeten. Vroeger werd Sesamstraat namelijk om 18.30 uitgezonden. Na etenstijd, en voor bedtijd. Daar is ook een stereotiepe opvoedersuitspraak uit voortgekomen; "Eerst Sesamstraat, dan naar bed". Dat is nu niet meer zo. Veel ouders zijn om 5 uur nog op hun werk, of staan in de keuken. Deze mensen kunnen niet meer met hun kind kijken naar dit leerzame programma. De kijkcijfers zijn mede hierdoor de laatste jaren sterk gezakt, momenteel kijken er nog 30 à 40.000 mensen.

Er ontstond april 2009 enig protest tegen het vroege uitzendtijdstip,^[5] zo werd een speciale website opgezet.

In ongeveer 6 weken per jaar wordt alle materiaal voor 120 afleveringen opgenomen. Deze worden dan gedurende het jaar drie maal bij Z@ppelin vertoond. Alleen de thema-afleveringen, voor bijvoorbeeld Sinterklaas, komen slechts één keer op televisie.

Sesamstraat wordt opgenomen in studio 2 van het Mediapark in Hilversum.

• Bert en Ernie (stemmen: Paul Haenen en Wim T. Schippers)
• Elmo (stem: Hein Boele)
• Graaf Tel (stem: Wim T. Schippers)
• Grover (stem: Paul Haenen)
• Harry Monster (stem: Peter Piekos, Hero Muller)
• Henk Glimlach (stem: Wim T. Schippers)
• Ieniemienie (poppenspel en stem: Catherine van Woerden)
• Jipjips (Twee ruimtewezens, ook wel Sjoerd en Hendrik Marsman)
• Kermit de Kikker (stem: Wim T. Schippers)
• Koekiemonster (stem: Peter Piekos, Hero Muller)
• Miesje Mooi (stem: Hellen Huisman, Marlies Somers)
• Oscar het groene vuilnisbakmonster (stem: Hans Boskamp)
• Pino (poppenspel en stem: Dirk Grijspeirt (1976), Theo Joling (1977), Bert Plagman (1978), Erik J. Meijer (1979 - 1983), Lejo Dijkgraaf (1984 - 1990), Renée Menschaar (1991 - heden))
• Purk (poppenspel en stem: Judith Broersen)
• Roosevelt Jopie (stem: Bill van Dijk)
• Rosita (stem: Marjolein Algera)
• Tweekoppig Monster (stem: Peter Piekos, Hero Muller)
• Tommie (poppenspel en stem: Stef van der Linden, Martin Pragt, Bert Plagman)
• Troel, de voorgangster van Ieniemienie (poppenspel en stem: Marijke Boon)
• Vergeetachtige Jan (stem: Sjef Poort)
• Zoë (stem: Lucie de Lange)

Over het programma

• Tijdens de opnames met de poppen is er altijd een reservepop aanwezig voor het geval er iets misgaat.
• Aanvankelijk spraken Wim T. Schippers en Paul Haenen de stemmen van Ernie en Bert samen in. Omdat ze teveel lol hadden bij de opnames, die daardoor veel te lang duurden, spreken ze nu ieder apart de stemmen in.
• De Sesamstraat bestaat echt, namelijk in Almere, Enschede en Oosterhout. In Duitsland en Oostenrijk komt de naam Sesamstraße minstens acht keer voor.
• Madurodam organiseerde in 2008 en 2009 de expositie 'Sesamstraat in Madurodam'.
• Pino gebruikt in de serie altijd maar 1 hand wanneer hij loopt, omdat de persoon in deze pop zijn ene hand gebruikt voor het hoofd, en de andere hand voor een van de beschikbare handen die Pino gebruikt. Wanneer Pino zittend of niet volledig in beeld wordt gebracht, wordt zijn tweede hand door een tweede poppenspeler bespeeld.
• Uit een onderzoek door de VARA is gebleken, dat de gemiddelde leeftijd van de kijkers 49 jaar is.^[6]

Over de acteurs

• Aart Staartjes wordt ook vaak "meneer Aart" genoemd.
• Martin van Waardenberg heet in de serie "Buurman Baasje", een bijnaam die Tommie de boze buurman uit de Maanzaadstraat gaf toen deze tegen hem zei: "Zeg baasje, kun jij even stoppen met dat lawaai?".
• Mieke Verstraete speelde Magda, de zuster van Piet (Hendriks).
• Gerda Havertong speelt tegenwoordig vaker de rol van "Peetje", haar zus, die overduidelijk Surinaams is (kleding en accent).
• Paula Sleyp heeft een tijdje 'De Barones' gespeeld, een in het paars grijsgeklede dame met een Frans accent, ze noemde Meneer Aart stoïcijns Monsieur Baaart.
• Rik Hoogendoorn werd in 2007 uit de serie gezet vanwege een conflict met de NPS over de herhalingen en het geld dat de acteurs daarvoor krijgen.

• Officiële website
• Sjabloon:Imdb titel

Wikiquote heeft een of meer citaten van of over Sesamstraat.