Spoorlijn Keulen - Frankfurt

DB 2690; aansluiting Köln Steinstraße - Frankfurt Stadion
Totale lengte	166,2 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Deutsche Bahn
Geopend	1 augustus 2002
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	2002
Baanvaksnelheid	300 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloeding	LZB, PZB
Treindienst door	DB
Traject

De Spoorlijn Keulen - Frankfurt (NBS Köln - Rhein/Main) is een Duitse hogesnelheidslijn tussen Keulen en Frankfurt am Main geschikt voor een maximumsnelheid van 300 km/h.

Geschiedenis

De Hallerbachtalbrücke langs Bundesautobahn 3

ICE voor de Schulwaldtunnel nabij Wiesbaden-Auringen - de langste tunnel met 4500 m op deze spoorlijn

De bouw is begonnen in december 1995 en is voltooid in december 2001. Na de nodige proef- en meetritten is de lijn op 25 juli 2002 feestelijk geopend door bondskanselier Gerhard Schröder. Vanaf 1 augustus 2002 werd de lijn bereden door ICE-shuttles Keulen-Frankfurt. Met ingang van de nieuwe dienstregeling op 15 december 2002 werd de lijn geïntegreerd in het bestaande ICE-netwerk. Zo rijden bijvoorbeeld de ICE Amsterdam-Frankfurt en de ICE Brussel-Frankfurt sindsdien via deze hogesnelheidslijn.

De 166 kilometer lange verbinding brengt de reistijd tussen Köln Hbf en Frankfurt (Main) Hbf terug van 2 uur en 13 minuten tot slechts 58 minuten. De totale kosten bedroegen 8 miljard Duitse mark (4,09 miljard euro). De lijn is grotendeels gebundeld met de Bundesautobahn 3 en telt 30 tunnels met een totale lengte van 47 kilometer en 18 viaducten met een gezamenlijke lengte van 6 kilometer.

In tegenstelling tot eerdere Duitse nieuwbouwlijnen is deze lijn alleen voor personentreinen bedoeld. Daarom kent de lijn, net als de Franse LGV's steilere hellingen (tot 4%). Op de lijn zijn dan ook alleen de treinen ICE 3/ICE 3M en ICE 4 toegelaten. Bijzonder aan de lijn is ook het gebruik van ballastloos spoor. De rails zijn direct bevestigd aan een betonconstructie, waardoor het mogelijk is het spoor met een grotere verkanting aan te leggen. Daardoor wordt het voor treinen mogelijk om op topsnelheid krappere bogen te berijden.

Stations op de lijn

Treindiensten

De Deutsche Bahn verzorgt het personenvervoer op dit traject met ICE-treinen.

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
ICE 20	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	[ Kiel Hbf – Neumünster ] / [ Hamburg-Altona ] – Hamburg Dammtor – Hamburg Hbf – Lüneburg – Uelzen – Hannover Hbf – Göttingen – Kassel-Wilhelmshöhe – Fulda – Hanau Hbf – Frankfurt (Main) Hbf – [ Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mainz Hbf – Wiesbaden Hbf ] / [ Mannheim Hbf – Karlsruhe Hbf – Baden-Baden – Freiburg (Breisgau) Hbf – Basel Bad Bf – Basel SBB – Zürich Hbf ]	Rijdt elke twee uur.
ICE 22	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	[ [ Kiel Hbf – Neumünster ] / [ Hamburg-Altona ] – Hamburg Dammtor – Hamburg Hbf ] / [ Oldenburg (Oldb) Hbf – Bremen Hbf ] – Hannover Hbf – Kassel-Wilhelmshöhe – Frankfurt (Main) Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Stuttgart Hbf	Rijdt elke twee uur. Één trein per dag van/naar Oldenburg.
ICE 41	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	[ Dortmund Hbf – Bochum Hbf – Essen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Siegburg/Bonn – Montabaur – Limburg Süd – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf – Aschaffenburg Hbf ] / [ Darmstadt Hbf – Frankfurt (Main) Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Limburg Süd – Montabaur – Siegburg/Bonn – Köln Messe/Deutz – Düsseldorf Hbf – Duisburg Hbf – Essen Hbf – Bochum Hbf – Dortmund Hbf – Hamm (Westf) – Soest – Lippstadt – Paderborn Hbf – Altenbeken – Warburg (Westf) – Kassel-Wilhelmshöhe – Fulda ] – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – München Hbf – Tutzing – Murnau – Oberau – Garmisch-Partenkirchen	Elk uur tussen Dortmund en München. Éénmaal per dag vanaf Darmstadt via Dortmund en Kassel naar München. Één trein op zaterdag door tot Garmisch-Partenkirchen.
ICE 42	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Münster (Westf) Hbf – Dortmund Hbf – Bochum Hbf – Essen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Montabaur – Limburg Süd – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Stuttgart Hbf – Ulm Hbf – Augsburg Hbf – München-Pasing – München Hbf	Eenmaal per twee uur tussen Dortmund en München.
100 ICE 43	Intercity-Express (NS International)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Oberhausen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf ] / [ Hannover Hbf – Minden (Westf) – Herford – Bielefeld Hbf – Gütersloh Hbf – Hamm (Westf) – Hagen Hbf – Wuppertal Hbf ] – Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Karlsruhe Hbf – Offenburg – Freiburg (Breisgau) Hbf – Basel Bad Bf – Basel SBB	Eén keer per dag tussen Amsterdam en Basel.
ICE 45	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Montabaur – Limburg Süd – Wiesbaden Hbf – Mainz Hbf – Mannheim Hbf – Heidelberg Hbf – Wiesloch-Walldorf – Vaihingen (Enz) – Stuttgart Hbf
ICE 47	Intercity-Express (DB Fernverkehr)	Dortmund Hbf – Bochum Hbf – Essen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Köln/Bonn Flughafen – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mannheim Hbf – Stuttgart Hbf – Ulm Hbf – Augsburg Hbf – München-Pasing – München Hbf
ICE 49	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Köln Hbf – Siegburg/Bonn – Montabaur – Limburg Süd – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf
ICE 50	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Dresden Hbf – Dresden-Neustadt – Riesa – Leipzig Hbf – Erfurt Hbf – Gotha – Eisenach – Bad Hersfeld – Fulda – [ Hanau Hbf – Frankfurt (Main) Süd – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof ] / [ Frankfurt (Main) Hbf – [ Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mainz Hbf – Wiesbaden Hbf ] / [ Darmstadt Hbf – Mannheim Hbf – Neustadt (Weinstr) Hbf – Kaiserslautern Hbf – Homburg (Saar) Hbf – Saarbrücken Hbf ] ] ]
120/220 ICE 78	Intercity-Express (NS International)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Oberhausen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Hbf – Köln Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf	Wordt aangevuld door de serie 100 / ICE 43.
ICE 79	InterCityExpress (DB Fernverkehr)	Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf	Rijdt elke twee uur.
IC 31	Intercity (DB Fernverkehr)	[ [ Kiel Hbf – Neumünster ] / [ Hamburg-Altona ] – Hamburg Dammtor ] / [ Fehmarn-Burg – Oldenburg (Holst) – Lübeck Hbf ] – Hamburg Hbf – Hamburg-Harburg – Bremen Hbf – Osnabrück Hbf – Münster Hbf – Dortmund Hbf – Hagen Hbf – Wuppertal Hbf – Solingen Hbf – Köln Hbf – Bonn Hbf – Remagen – Andernach – Koblenz Hbf – Boppard Hbf – Bingen (Rhein) Hbf – Mainz Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf – Hanau Hbf – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – Regensburg Hbf – Plattling – Passau Hbf	Twee treinen per dag per richting. 's Zomers één trein vanaf Fehmarn.
IC 50	Intercity (DB Fernverkehr)	[ Ostseebad Binz – Stralsund Hbf – Greifswald – Züssow – Pasewalk – Angermünde – Berlin Gesundbrunnen – Berlin Hbf – Berlin Südkreuz – Lutherstadt Wittenberg – Halle (Saale) Hbf – ] / [ Leipzig Hbf ] – Erfurt Hbf – Eisenach – [ Bebra – Kassel-Wilhelmshöhe – Warburg (Westf) – Altenbeken – Paderborn Hbf – Lippstadt – Soest – Hamm (Westf) – Dortmund Hbf – Bochum Hbf – Essen Hbf – Duisburg Hbf – Düsseldorf Flughafen – Düsseldorf Hbf ] / [ Fulda – Frankfurt (Main) Hbf – [ Darmstadt Hbf – Mannheim Hbf – Ludwigshafen (Rhein) Hbf – Neustadt (Weinstr) Hbf – Kaiserslautern Hbf – Homburg (Saar) Hbf – Saarbrücken Hbf ] / [ Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Mainz Hbf – Wiesbaden Hbf ]	Tweemaal per dag tussen Frankfurt en Saarbrücken. Eenmaal per dag van Stralsund naar Frankfurt.
NJ 400	ÖBB Nightjet (ÖBB)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – Augsburg Hbf – München Hbf – Rosenheim – Wörgl Hbf – Jenbach – Innsbruck Hbf	Rijdt tussen Amsterdam en Nürnberg gekoppeld met NightJet 40420.
NJ 40420	ÖBB Nightjet (ÖBB)	Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem Centraal – Düsseldorf Hbf – Köln Messe/Deutz – Würzburg Hbf – Nürnberg Hbf – Regensburg Hbf – Wels Hbf – Linz Hbf – Sankt Pölten Hbf – Wien Meidling – Wien Hbf	Rijdt tussen Amsterdam en Nürnberg gekoppeld met NightJet 400.

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

aansluiting Steinstraße: DB 2324, spoorlijn tussen Mülheim-Speldorf en Niederlahnstein; DB 2651, spoorlijn tussen Keulen en Gießen
aansluiting Porz-Wahn Süd: DB 2691, spoorlijn tussen de aansluiting Flughafen Nordwest en de aansluiting Porz-Wahn Süd
Siegburg/Bonn: DB 2651, spoorlijn tussen Keulen en Gießen
Montabaur: DB 3731, spoorlijn tussen Staffel en Siershahn
aansluiting Breckenheim: DB 3509, spoorlijn tussen de aansluiting Breckenheim en Wiesbaden
aansluiting Raunheim Caltex: DB 3627, spoorlijn tussen de aansluiting Raunheim Caltex en de aansluiting Raunheim Brunnenschneise
aansluiting Naunheim Mönchhof: DB 3539, spoorlijn tussen de aansluiting Raunheim Mönchwald en de aansluiting Raunheim Mönchhof
Frankfurt am Main Flughafen Fernbahnhof: DB 3656, spoorlijn tussen Frankfurt am Main Flughafen Fernbahnhof en Zeppelinheim
Frankfurt am Main Stadion: DB 3650, spoorlijn tussen Frankfurt Stadion en Frankfurt Süd; DB 3683, spoorlijn tussen de aansluiting Kleyerstraße en Kelsterbach; DB 4010, spoorlijn tussen Mannheim en Frankfurt

Elektrificatie

Het traject werd bij aanleg geëlektrificeerd met een wisselspanning van 15.000 volt 16⅔ Hz.

Literatuur

Eisenbahnatlas Deutschland. Schweers + Wall, Aachen 2014, ISBN 978-3-89494-145-1.

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Hogesnelheidslijn Köln - Rhein/Main van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

België:	HSL 1 · HSL 2 · HSL 3 · HSL 4
China:	Peking-Shanghai · Peking-Hongkong · Shanghai-Chengdu · Shanghai-Kunming · Hangzhou-Shenzhen · Lanzhou-Ürümqi
Duitsland:	In gebruik: Keulen - Aken · Keulen - Frankfurt · Berlijn - Oebisfelde · Hannover - Würzburg · Neurenberg - München Gepland: Frankfurt - Mannheim · Stuttgart - Wendlingen · Wendlingen - Ulm
Frankrijk:	Hogesnelheidslijnen in Frankrijk
India:	Gepland: Mumbai-Ahmedabad
Italie:	In gebruik: Bologna–Firenze · Firenze–Rome · Milaan–Bologna · Milaan–Verona · Napels–Salerno · Rome–Napels · Turijn–Milaan Gepland: Lyon-Turijn
Japan:	Tokaido Shinkansen · Sanyo Shinkansen · Joetsu Shinkansen · Tohoku Shinkansen
Korea:	Korea Train Express
Nederland:	HSL-Zuid
Saoedi Arabië	Haramain
Spanje:	Alta Velocidad Española · Perpignan-Figueres
Taiwan:	Taiwan High Speed Rail
Turkije:	Ankara - Istanbul · Ankara - Izmir · Ankara - Konya · Ankara - Sivas
Verenigd Koninkrijk:	In gebruik: High Speed 1 Gepland: High Speed 2
Verenigde Staten:	In gebruik: Northeast Corridor Gepland: Brightline West · California High-Speed Rail