Nationale feestdag van België

Na de Belgische Revolutie in 1830, die leidde tot de Belgische onafhankelijkheid, werd door het Nationaal Congres besloten van België een koninkrijk te maken. Datzelfde Nationaal Congres verkoos op 4 juni 1831 Leopold van Saksen-Coburg-Gotha tot eerste Koning der Belgen.

De intrede van Leopold I in België begon op 16 juli 1831 toen hij per boot vanuit Dover, in Engeland, afreisde naar het Franse Calais, waarna hij 's anderendaags per koets naar het Belgische grensdorp De Panne werd gebracht. Hij trok de volgende dagen langs onder andere Brugge en Gent verder door het land en op 21 juli 1831 legde hij op het Koningsplein te Brussel de grondwettelijke eed af als eerste koning der Belgen. Deze feestdag heeft dus een dynastieke oorsprong en heeft geen link met de onafhankelijkheid van België, een gebeurtenis die op een andere datum plaatsvond.

Het Nationaal Congres besloot op 19 juli 1831, op aangeven van Charles Rogier, om de Belgische onafhankelijkheid te vieren gedurende drie dagen op het moment van de verjaardag van de gevechten van september 1830, waarbij het Nederlandse regeringsleger uit Brussel werd verjaagd. In 1880 waren de relaties met Nederland genormaliseerd en werd het als onheus aangevoeld om nog triomfantelijke herdenkingen van deze gebeurtenissen te organiseren. De datum werd daarom bij wet veranderd in de derde zondag van augustus, en de twee daaropvolgende dagen.

Ten slotte werd in 1890 de datum van de feesten definitief vastgesteld op de verjaardag van de eedaflegging van Leopold I: de nieuwe datum in augustus was immers weinig succesvol gebleken, omdat het midden in de vakantieperiode viel.^[1]

Op de nationale feestdag worden verscheidene ceremonies gehouden om het afleggen van de eed te herdenken. De koning en andere leden van de Belgische koninklijke familie wonen in de voormiddag het Te Deum bij in de kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele te Brussel. Deze dienst wordt ook bijgewoond door de politieke instellingen van het land, ambassadeurs en vertegenwoordigers van diverse Europese instellingen.

's Namiddags is er het nationaal defilé op het Paleizenplein voor het Koninklijk Paleis, zowel burgerlijk als militair. Tijdens het militaire defilé paraderen honderden militairen en gemotoriseerde voertuigen voor de koninklijke familie en hoogwaardigheidsbekleders op de tribune. Tijdens het burgerlijke defilé komen onder meer politie, douane, brandweer, Civiele Bescherming en Rode Kruis aan bod. Gevechtsvliegtuigen en helikopters vliegen over tijdens het luchtdefilé.^[2] Langsheen het parcours staat publiek. In 2002 ging het defilé uitzonderlijk door in het Jubelpark.^[3]

Op 21 juli worden er in Brussel ter gelegenheid van de nationale feestdag allerhande feestelijke activiteiten georganiseerd, vooral in en rond het Warandepark, op de Zavel en op het Poelaertplein. Ook wordt op die dag het Federale Parlement geopend voor het grote publiek. 's Avonds worden de feestelijkheden traditioneel afgesloten met vuurwerk. In de binnenstad van Brussel zijn de hele dag nogal wat straten en tunnels verkeersvrij. Ook al zijn er herdenkingsmomenten in andere steden en gemeenten, de meeste festiviteiten zijn voornamelijk geconcentreerd in de hoofdstad.

De avond voordien op 20 juli vindt sinds 2003 het Bal National, een gratis volksfeest, plaats op het Vossenplein in de Marollen.

In 2023 werd ter gelegenheid van 10 jaar koningschap van koning Filip het spektakel Happy Belgium georganiseerd aan het Jubelpark, met concerten, vuurwerk en een live tv-uitzending in het Nederlands, Frans en Duits.

Omdat het vaak lijkt te regenen op de nationale feestdag kreeg een regenbui op die dag de bijnaam "drache nationale".^[4] Uiteindelijk blijkt de regenkans op die dag niet groot, maar als er een bui valt wordt die "drache nationale" genoemd.^[5]

• Intrede van Leopold I in België
• Troonswisseling in België (2013)
• Feestdagen in België

• Jeroen Janssens, De Belgische natie viert. De Belgische nationale feesten, 1830-1914, Leuven University Press, 2001. ISBN 9789058671752