Maarten van 't Kruijs
Maarten van 't Kruijs (Uithoorn, 18 februari 1813 – Amsterdam, 30 maart 1885) was een Nederlandse turfhandelaar, organist en schaker. Hij gold als de sterkste speler van het land gedurende de derde kwart van de 19e eeuw in het Nederlandse schaak. Internationaal is hij bekend om de naar hem vernoemde Van 't Kruijs-opening.
| Maarten van 't Kruijs | ||||
|---|---|---|---|---|
| Persoonlijke gegevens | ||||
| Geboortedatum | 18 februari 1813 | |||
| Geboorteplaats | Uithoorn | |||
| Overlijdensdatum | 30 maart 1885 | |||
| Overlijdensplaats | Amsterdam | |||
| ||||
Levensloop
bewerkenVan ’t Kruijs werd op 18 februari 1813 in Uithoorn geboren, waar hij het schaken leerde. Hij verhuisde op jonge leeftijd naar Amsterdam waar hij voor het grootste deel van zijn leven zou wonen. Hij werkte, evenals zijn vader, in de turfsector.[1] Hiernaast was hij organist.[2]
Hij was een eenvoudige en bescheiden man. Hij zou een stevige Nederlandse volkskarakter gehad hebben dat zowel uit zijn uiterlijk als uit zijn schaakspel zou blijken. Hij was bovendien een natuurtalent dat weinig tijd besteedde aan schaakstudie, simpelweg omdat zijn werk dat niet toeliet. Van ’t Kruijs was derhalve een vreemde eend in de bijt in een tijd dat het schaakspel nog een elitaire aangelegenheid was.[1]
Schaakcarrière
bewerken
In Amsterdam speelde hij voor de schaakvereniging Philidor[3], waarvan hij tevens bestuurder was.[4] Hij won in 1851 de door zijn vereniging in het Leesmuseum aan het Rokin georganiseerde eerste schaaktoernooi in de Nederlandse schaakgeschiedenis. Ruim een jaar later werd een schaakwedstrijd à la Van der Hoeven georganiseerd, een randomschaak-toernooi — wederom gewonnen door Van 't Kruijs, die met deze prestatie het punt maakte dat met randomschaak het echte schaaktalent nadrukkelijker tot uiting komt.[5]
Voor lange tijd werd Van 't Kruijs beschouwd als een van de sterkste schakers van Nederland, zo niet de sterkste. De Duitse grootmeester Adolf Anderssen die onder meer tegen hem speelde gedurende zijn bezoek aan Nederland in 1861 rekende hem zelfs tot de tien sterkste schakers die hij in zijn carrière was tegengekomen.[6] Hiermee werd tevens het beeld enigszins ontkracht dat het schaken in Nederland zo ver achterliep op de rest van de wereld.
Van 't Kruijs won het (officieuze) Nederlandse schaakkampioenschap van 1878.[7] Tegen het einde van de 19e eeuw werd hij tot "de nestoren van het Nederlandse schaken" gerekend, samen met zijn generatiegenoten Messemaker, Dupré en de iets jongere Benima.[8]
Externe links
bewerken- (en) Informatie over schaakpartijen van Maarten van 't Kruijs op ChessGames.com
- (en) Informatie over schaakpartijen van Maarten van 't Kruijs op 365chess.com
- (en) ♜ Informatie over schaakpartijen van Maarten van 't Kruijs op edochess.ca
- ↑ a b Algera, Symon (juni 2023). Anderssen in Nederland. Gearchiveerd op 10 maart 2024. MEC Magazine (103): pp.26-30
- ↑ (en) Reek, Jan van, Maarten van 't Kruijs. Endgame.nl (24 september 2015). Gearchiveerd op 24 september 2015.
- ↑ Scholten, H.J.G.M (1999), Het loopt ongenadiglijk mat: Het Schaakleven in Nederland in de negentiende eeuw. De sociaal-culturele achtergrond van het ontstaan van schaakverenigingen, Bilthoven. Gearchiveerd op 8 februari 2024.
- ↑ Sissa 1851, p.171
- ↑ Sissa 1852, p.224
- ↑ Verbeek, W.J.L.. (ed.) (1861), Prof. A. Anderssen uit Breslau in Nederland, uitgegeven door Andriessen, Wijk bij Duurstede; Zie ook Sissa (1861).
- ↑ Goes, Dirk (2005), Het Amsterdamse schaakleven in de 19e eeuw. Gearchiveerd op 7 september 2023.
- ↑ Nederlandsche Schaakbond (1 juli 1913). Partijen. Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond 21 (7): 154