Jona Lendering

Lendering studeerde aan de Rijksuniversiteit Leiden en de Vrije Universiteit te Amsterdam. Sinds 1996 beheert hij Livius.org, een website over de oude geschiedenis. Lendering is mede-oprichter van Livius Onderwijs, een onafhankelijke school voor historisch onderwijs.^[1]

Lendering ijvert voor een professionelere aanpak van wetenschapscommunicatie over de oudheid. Zijn weblog, Mainzer Beobachter, kent een rubriek waarin hij methodische problemen uitlegt^[2] en in zijn recentere boeken legt hij uit hoe classici teksten uitleggen (Het visioen van Constantijn) en hoe historici het verleden reconstrueren (Xerxes in Griekenland). In Bedrieglijk echt toonde hij het belang van de materiële analyse van papyri.

Hij is bestuurslid van de Vereniging voor Wetenschapsjournalistiek en -communicatie Nederland.

Lendering pakt historische kwesties vaak iets breder aan dan gebruikelijk is. In zijn biografie van Alexander de Grote (Alexander de Grote. De ondergang van het Perzische Rijk) probeerde hij meer dan eerdere historici gebruik te maken van Babylonische bronnen, in zijn Stad in marmer benutte hij de Talmoed voor beschrijvingen van de stad Rome. In De randen van de aarde combineerde hij archeologisch materiaal om klassieke teksten te duiden en vice versa.

In zijn Vergeten erfenis. Oosterse wortels van de westerse beschaving (2009) vergeleek Lendering de invloed van Griekenland en Rome bij het ontstaan van de Europese cultuur met de Arabische invloed, die zijns inziens veel groter is geweest dan doorgaans wordt gedacht. Zo zouden de middeleeuwse universiteiten ontwikkeld zijn naar het voorbeeld van de madrassa's.

In De klad in de klassieken (2012) beschrijft hij de vaardigheden die classici, historici en archeologen dienen te beheersen, en wat er gebeurt als ze deze vaardigheden - door te korte opleidingen en te grote bezuinigingen op de wetenschappelijke instituten - niet langer beheersen. Daarbij wijst hij met name op de incidentele verspreiding van onjuiste informatie.

Lenderings boeken ontvingen uiteenlopende kritieken. Diverse recensenten prezen zijn Alexanderboek aan en stemden in met zijn constatering dat de belofte die in het spijkerschriftmateriaal besloten ligt nog moet worden waargemaakt.^[3][4] Michiel Leezenberg prees het boek Vergeten erfenis in het NRC en concludeerde dat, als Lendering gelijk had, de canondiscussie opnieuw moest worden gevoerd en het voortbestaan van het gymnasium discutabel was. Soortgelijke besprekingen verschenen in De Groene Amsterdammer en De Pers.^[5] De confessionele pers, met name het Nederlands Dagblad en het Katholiek Nieuwsblad, was daarentegen overwegend negatief.^[6]

Kort na het verschijnen van Lenderings Spijkers op laag water kenden de Nederlandse classici en oud-historici hem in 2010 voor zijn website Livius.org de Oikos publieksprijs toe.^[7] Een jaar later volgde de NKV Homerusprijs voor zijn boek De rand van het rijk (een bewerking van De randen van de aarde. De Romeinen tussen Schelde en Eems).^[8] In hetzelfde jaar (2011) werd hij uitgenodigd voor de eerste Habetslezing van het LGOG.^[9] In 2016 werd de Theodor Award aan hem toegekend.^[10]

• Oudheidkunde is een wetenschap. En dat mag je ook best eens uitleggen (2023), Utrecht: Omniboek ISBN 9789401919425
• De vergeten oorlog: De strijd tussen Rome en Karthago (2022), Utrecht: Omniboek, ISBN 9789401918640
• Hannibal in de Alpen: Een puzzel uit de oudheid (2022), Utrecht: Omniboek, ISBN 9789401918008
• Bedrieglijk echt. Oude papyri, moderne controverses (2020), Utrecht: Omniboek, ISBN 9789401916783
• Xerxes in Griekenland. De mythische oorlog tussen Oost en West (2019), Utrecht: Omniboek, ISBN 9789401916509
• Wahibre-em-achet en andere Grieken. Landverhuizers in de Oudheid (2019), Utrecht: Omniboek, ISBN 9789401915847
• Het visioen van Constantijn (2018), met Vincent Hunink, Utrecht: Omniboek, ISBN 9789401913096
• Israël verdeeld (2014)
• Edge of Empire (2012), Engelse vertaling van De rand van het Rijk
• De klad in de klassieken (2012)
• samen met Arjen Bosman, De rand van het Rijk, De Romeinen en de Lage Landen (2010), Amsterdam: Athenaeum-Polak & Van Gennep, ISBN 978-90-253-6726-8
• Spijkers op laag water. Vijftig misverstanden over de Oudheid (2009)
• Vergeten erfenis. Oosterse wortels van de westerse beschaving (2009)
• Oorlogsmist. Veldslagen en propaganda in de Oudheid (2006)
• Polderdenken. De wortels van de Nederlandse overlegcultuur (2005)
• Alexander de Grote. De ondergang van het Perzische Rijk (2004)
• Stad in marmer. Gids voor het antieke Rome aan de hand van tijdgenoten (2002)
• Archeologie van de futurologie (2000)
• De randen van de aarde. De Romeinen tussen Schelde en Eems (2000)
• Een interim-manager in het Romeinse Rijk. Plinius in Bithynië (1998)

• Livius.org
• Mainzer Beobachter