Anformaçon

D'acuordo cul Dicionário Cuntemporáneo de la Léngua Pertuesa, anformaçon ben de l latin anformatio,onis, ("delinear, cunceber eideia"), ó seia, dar forma ó moldar na minte, cumo an eiducaçon, anstruçon ó treinamiento.

La palabra de l griego antigo para forma era μορφή (morphe; cf. morfo) i tamien εἶδος (eidos) "tipo, eideia, forma, 'aqueilho que se bé', cunfiguraçon", la radadeira palabra fui ousada famosamente nun sentido filosófico técnico por Platon (i mais tarde Aristóteles) para denotar l'eidantidade eideal ó eissencia d'algo (ber Teorie de las eideias).

Anformaçon ye l stado dun sistema d'antresse (curjidade). Mensaige ye l'anformaçon materializada.

Anformaçon ye la culidade de la mensaige qu'un eimissor ambia para un ó mais recetores. Anformaçon ye siempre subre algo (tamanho dun parámetro, ocorréncia dun eibento etc.). Bista desta maneira, l'anformaçon nun ten de ser percisa. Eilha puode ser berdadeira ó mentirosa, ó solo un sonido (cumo l dun beiso). Mesmo un rugido inoportuno feito para inibir l fluxo de quemunicaçon i criar eiquíboco, serie, sob esse ángulo, ua forma d'anformaçon. Un rugido ye ousado na teorie de la quemunicaçon para se referir la qualquiera cousa qu'anterfira na quemunicaçon. ^[2] Todabie, an tenermos gerales, quanto maior la cantidade d'anformaçon na mensaige recebida, mais percisa eilha ye.

Este modelo assume qu'hai un eimissor defenido i al menos un recetor. Refinamientos de l modelo assumen l'eisisténcia dua lenguaige quemun antendida pul eimissor i al menos por un de ls recetores. Ua bariaçon amportante eidantifica l'anformaçon cumo algo que puode ser quemunicado por ua mensaige de l'eimissor para un recetor capaç de cumprender la mensaige. Todabie, al eisigir l'eisisténcia dun eimissor defenido, l modelo de la anformaçon cumo mensaige nun acrecenta qualquiera seneficado a l'eideia de que l'anformaçon ye algo que puode ser straída dun ambiente, por eisemplo, atrabeç d'ouserbaçon, leitura ó mediçon.

Anformaçon ye un termo cun muitos seneficados dependendo de l cuntesto, mas cumo regra ye relacionada d'acerca cun cunceitos tales cumo seneficado, coincimiento, anstruçon, quemunicaçon, repersentaçon i stímulo mental. Declarado simplesmente, anformaçon ye ua mensaige recebida i antendida. An tenermos de dados, puoden ser defenida cumo ua coleçon de fatos de ls quales cunclusones puoden ser straídas. Eesisten muitos outros aspetos de l'anformaçon bisto qu'eilha ye l coincimiento adquirido atrabeç de l studo, spriéncia ó anstruçon. Mas, arriba de todo, anformaçon ye l resultado de l processamiento, manipulaçon i ourganizaçon de dados nua forma que se some al coincimiento de la pessona que l recibe. La teorie de la quemunicaçon analisa la medida numérica de l'ancerteza dun resultado. La teorie de la quemunicaçon tende a ousar l cunceito de antropia de l'anformaçon, giralmente atribuído la Claude Shannon.^[3] Outra forma d'anformaçon ye la anformaçon Fisher, un cunceito de R.La. Fisher.

Mesmo qu'anformaçon i dados séian frequentemente ousados cumo sinónimos, eilhes rialmente son cousas mui defrentes. Dados repersentan un cunjunto de fatos nun associados i cumo tal, nun ténen outelidade até que téngan sido apropiadamente abaluados. Pula abaluaçon, ua beç qu'haba algua relaçon seneficatiba antre ls dados i estes puodan amostrar algua relebáncia, son anton cumbertidos an anformaçon. Agora, estes mesmos dados puoden ser ousados cun defrentes propósitos. Assi, até que ls dados spressen algua anformaçon, nun son úteles.

La bison de l'anformaçon cumo mensaige antrou an çtaque cula publicaçon an 1948 dua anfluente dessertaçon de Claude Shannon, La Mathematical Theory of Communication.^[3] Esta dessertaçon fornece las fundaçones de la teorie de l'anformaçon i dota la palabra anformaçon nun solamente de seneficado técnico mas tamien de medida.^[4] Se l çpositibo eimissor ye eigualmente capaç d'ambiar qualquiera un dentre un cunjunto de ${\displaystyle N}$  mensaiges, anton la medida preferida de la "anformaçon porduzida quando ua mensaige ye scolhida de l cunjunto" ye l logaritmo de la base dous de ${\displaystyle N}$  (esta medida ye chamada outo-anformaçon). Neste artigo, Shannon prossegue:

Un meio cumplementar de medir anformaçon ye fornecido pula teorie algorítmica de l'anformaçon. An resumo, eilha mede l cuntenido d'anformaçon dua lista de simblos baseando-se an quon prebesibles eilhes son, ó, mais specificamente, quon fácele ye cumputar la lista atrabeç dun porgrama de cumputador: l cuntenido d'anformaçon dua sequéncia ye l númaro de bits de l menor porgrama capaç de cumputá-lo. La sequéncia ambaixo deberie tener ua medida d'anformaçon algorítmica mui baixa dado que ye un padron purfeitamente prebesible i la medida que l padron cuntina, la medida nun deberie altarar-se. L'anformaçon de Shannon deberie retornar la mesma medida d'anformaçon para cada simblo, bisto que son statisticamente aleatórios, i cada nuobo simblo ancrementarie la medida:

123456789101112131415161718192021

Ye amportante recoincer las lemitaçones de la teorie d'anformaçon tradecional i de la teorie algorítmica d'anformaçon de la perspetiba de l seneficado houmana. Por eisemplo, al referir-se al cuntenido seneficante dua mensaige, Shannon ouserbou: "frequentemente, mensaiges possuen seneficado; estes aspetos semánticos de la quemunicaçon son eirrelebantes pa l porblema d'angenharie. L'aspeto seneficatibo ye que la mensaige rial ye ua selecionada dun cunjunto de mensaiges possibles" (alcaforro ne l'ouriginal).

Michael Reddy ouserbou que "'senhales' de la teorie matemática son 'padrones que puoden ser trocados'. Nun hai mensaige cuntida ne l senhal, ls senhales spressan la capacidade de scolher dentre un cunjunto de mensaiges possibles." An teorie de l'anformaçon, "l sistema debe ser porjetado para ouperar cun qualquiera seleçon possible, nun solo cun aqueilha que será rialmente scolhida, bisto qu'esta ye çconhecida al tiempo de l porjeto".^[6]

Anformaçon ye qualquiera padron repersentado. Esta bison nun assume nin satidon nin partes que se quemuniquen diretamente, mas an beç desso, assume ua separaçon antre l'oubje(c)to i sue repersentaçon, bien cumo l'ambolbimiento d'alguien capaç d'antender este relacionamiento. Lougo, este punto de bista parece eisigir ua minte cunciente. Cunsidre-se l seguinte eisemplo: la statística eiquenómica repersenta ua eiquenomie, todabie de forma nun percisa. L que ye giralmente chamado cumo dados an cumputaçon, statística i outros campos, son formas d'anformaçon neste sentido. Ls padrones eiletromagnéticos nua rede de cumputadores i çpositibos periféricos stan relacionados a algo para alhá de l padron an si mesmo, tales cumo carateres de testo para séren eisibidos i antradas de botoneira. Senhales, signos i simblos stan tamien nesta catadorie.^[7] Por outro lado, d'acuordo cula semiótica, dados son simblos cun ua sintaxe detreminada i anformaçon son dados cun ua detreminada semántica. Pintura i zeinho cuntén anformaçon al nible an que repersentan algo tal cumo ua miscelánea d'oubjetos subre ua mesa, un retrato ó ua paisaige. An outras palabras, quando un padron d'algo ye trasposta pa l padron d'algua outra cousa, l radadeiro ye l'anformaçon. Este tipo d'anformaçon inda assume algun ambolbimiento de a minte cunciente, seia de l'antidade custruindo la repersentaçon, ó de l'antidade que l'anterpreta.

Beynon-Dabies ^{[8] [9]} splica l cunceito multi-facetado d'anformaçon an tenermos de senhales i de sistemas de signos-senhales. Ls signos an si, puoden ser cunsidrados an tenermos de quatro nibles anter-dependentes, camadas ó galhos de la semiótica: pragmática, semántica, sintaxe i ampirismo. Estas quatro camadas serben para conetar l mundo social, por un lado cul mundo físico ó técnico, por outro lado ...

Pragmática stá preacupada cul propósito de quemunicaçon. La pragmáticas relaciona la queston de ls senhales cul cuntesto ne l qual ls senhales son ousados. L foco de la pragmática ye subre las antençones de ls agentes reales subjacentes al cumportamiento quemunicatibo.^[10] An outras palabras, la pragmática stablece ua ligaçon de l léngua cula açon.

Semántica se preocupa cul seneficado dua mensaige trasmitida nun ato quemunicatibo. La semántica cunsidra l cuntenido de la quemunicaçon. La semántica ye l studo de l seneficado de ls senhales - l'associaçon antre senhales i cumportamiento. La semántica puode ser cunsidrada cumo l studo de la relaçon antre simblos i sous referentes ó cunceitos, particularmente la forma cumo ls senhales se relacionan cul cumportamiento houmano.^[11]

Sintaxe stá preacupada cul formalismo outelizado para repersentar ua mensaige. La sintaxe cumo ua ária studa la forma de quemunicaçon an tenermos de lógica i gramática de ls sistemas de signos. La sintaxe ye dedicada al studo de la forma i nun al cuntenido de senhales i sistemas de signos.

Frequentemente, l'anformaçon ye bista cumo un tipo de stímulo a un ourganismo ó a un detreminado çpositibo. Neste sentido, l'anformaçon ye un coincimiento anscrito ó grabado sob ua forma scrita, oural ó audiobisual. L'anformaçon cumporta anton un eilemiento de sentido, sendo un seneficado trasmitido a un ser cunciente por meio dua mensaige beiculada nun meio que puode ser ampresso, un senhal eilétrico, ua óndia sonora, etc.^[12]

Anformaçon ye qualquiera tipo de padron qu'anfluencia la formaçon ó trasformaçon d'outros padrones. Neste sentido, nun hai necidade de qu'ua minte cunciente perceba, mui menos reconheça, tal padron.

Anformaçon ten un papel bien defenido an física. Eisemplos çto ancluen l fenómeno de la armadilha quántica, adonde partículas puoden anteragir sin qualquiera refréncia la sue separaçon ó a la belocidade de la luç.

Las palabras anformaçon i dados, son antercambiables an muitos cuntestos. Todabie, nun son sinónimos. Por eisemplo, d'acuordo cula ouserbaçon de Adan M. Gadomski (1993), dados ye todo que puode ser processado i las anformaçones son dados que çcriben un domínio físico ó abstra(c)to. Knuth apunta que l termo dados se refire la repersentaçon de l balor ó cantidade medida al passo que anformaçon, quando ousada nun sentido técnico, ye l seneficado daquele dado.^[13]

Registros (ó registos^PE) son ua forma specializada d'anformaçon. Eissencialmente, registros son anformaçones porduzidas cumo subprodutos d'atebidades comerciales ó trasaçones, ó cunscientemente cumo un registo de tales atebidades ó trasaçones i retidas an birtude de l sou balor. Primariamente l sou balor ye cumo eibidéncia de las atebidades de l'ourganizaçon, mas eilhes tamien puoden ser cunserbados por sou balor anformatibo. L gerenciamiento de registros (Records management) de sonidos garanten que l'antegridade de ls registros seia preserbada anquanto fúren necessairos.

• Anternational Security Research & Antelligence Agency () , ampresa de cunsultoria specializada an anformaçon i assuntos ligados a la sigurança anternacional, que fornece als usuairos de la Anterneta ua .com Central de Fuontes Abiertas^{[lhigaçon einatiba]}.
• Semantic Cuncetiones of Anformation () Rebisada por Luciano Floridi pa la Stanford Ancyclopedie of Philosophy.
• Antrada subre neguentropia ()
• Anformation in the socio-cognitibe and systemic cuntext () , Serbidor de Meta-Coincimiento de la Agéncia de Pesquisa Eitaliana (ENEA).
• Fisher Anformation, un Nuobo paradigma pa la Ciéncia: Antroduçon, percípios d'ancerteza, eiquaçones de óndia, eideias de Scher, Kant, Platon i Wheler. () Este ansaio ye cuntinamente rebisado, a la luç de pesquisa cuntínua.
• Anformaçon, Cuncéncia i Salude ()
• Anformaçon, percisamos defenir esse termo^{[lhigaçon einatiba]}