Црн дроб
| Црн дроб | |
|---|---|
 Црн дроб од овца. | |
 | |
| Податоци | |
| Претходник | предно црево |
| Вена | хепатална вена, хепатална портна вена |
| живец | целијачен ганглион, вагус |
| Назнаки | |
| Латински | jecur, iecer |
| MeSH | A03.620 |
| TA | A05.8.01.001 |
| FMA | FMA:7197 |
Црн дроб (латински: hepar) или црн џигер — најголемата жлезда кај цицачите. Тежи околу 2 кг. Сместен е на десната страна од стомачната празнина, под дијафрагмата. Се состои од лев и десен резен. Во десниот резен е сместено жолчното ќесе.
Структура
[уреди | уреди извор]Црниот дроб е црвено-кафеав орган во облик на клин со два лобуси со нееднаква големина и форма. Човечкиот црн дроб обично тежи приближно 1,5 kg[1] и има ширина од околу 15 cm.[2] Постои значителна варијација во големината помеѓу поединците, при што стандардниот референтен опсег за мажи е 970-1.860 g [3] и за жени 600-1,770 g .[4] Тоа е и најтешкиот внатрешен орган и најголемата жлезда во човечкото тело. Сместено во десниот хипохондриум, епигастриумот и досега до лев хипохондриум на абдоминалната празнина, лежи веднаш под дијафрагмата, десно од желудникот и над жолчното кесе.
Физиологија
[уреди | уреди извор]Црниот дроб е и жлезда со најголем број функции, над 500. Некои од поважните се:
- Метаболична: регулација на нивото на шеќер во крвта, претворање на амонијакот во уреа, претворање на провитаминот A во витамин A итн.
- Одбранбена: Формирање на одбранбени белковини, синтеза на коагулативните фактори, фагоцитоза на стари клетки итн.
- Детоксикативна: неутрализација или елиминација на течни или отровни материи, најголем дел од никотинот се детоксицира во црниот дроб.
- Депонирање на: гликоген (околу 20%), витамините A, PP, B-12, K, фолна киселина, крв, бакар и железо
ја создава жолчката за варење на мастите, помага во одржувањето на нивото на шеќерот во крвта, создава крвни белковини, го помага згрутчувањето на крвта, го контролира создавањето и размножувањето на крвните зрнца, ги складира витамините, ги отстранува отровите, ја складира енергијата, создава топлина и уништува микроорганизми системот за варење.
Васкуларизација
[уреди | уреди извор]Црниот дроб добива двојно снабдување со крв од хепаталната портална вена и хепаталните артерии. Хепаталната портална вена обезбедува околу 75% од снабдувањето со крв на црниот дроб и носи венска крв исцедена од слезината, гастроинтестиналниот тракт и панкреас. Хепаталните артерии го снабдуваат црниот дроб со артериска крв богата со кислород, со што ја опфаќа преостанатата четвртина од неговиот проток на крв. Кислородот се обезбедува од двата извора; околу половина од побарувачката на кислород на црниот дроб се задоволува од хепаталната портална вена, а половина од хепаталните артерии.[5] Хепаталната артерија има и алфа- и бета-адренергични приемници; затоа, протокот низ артеријата е контролиран, делумно, од спланхничните нерви на автономниот нервен систем.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Cotran, Ramzi S.; Kumar, Vinay; Fausto, Nelson; Nelso Fausto; Robbins, Stanley L.; Abbas, Abul K. (2005). Robbins and Cotran pathologic basis of disease (7. изд.). St. Louis, MO: Elsevier Saunders. стр. 878. ISBN 978-0-7216-0187-8.
- ↑ „Enlarged liver“. Mayo Clinic. Архивирано од изворникот 21 март 2017. Посетено на 9 април 2022.
- ↑ Molina, D. Kimberley; DiMaio, Vincent J.M. (2012). „Normal Organ Weights in Men“. The American Journal of Forensic Medicine and Pathology. 33 (4): 368–372. doi:10.1097/PAF.0b013e31823d29ad. ISSN 0195-7910. PMID 22182984. S2CID 32174574.
- ↑ Molina, D. Kimberley; DiMaio, Vincent J. M. (2015). „Normal Organ Weights in Women“. The American Journal of Forensic Medicine and Pathology. 36 (3): 182–187. doi:10.1097/PAF.0000000000000175. ISSN 0195-7910. PMID 26108038. S2CID 25319215.
- ↑ Shneider, Benjamin L.; Sherman, Philip M. (2008). Pediatric Gastrointestinal Disease. Connecticut: PMPH-USA. стр. 751. ISBN 978-1-55009-364-3.
 | Оваа статија од областа на биологијата е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите. |
|