Преглед на кодот на Хомер

Немате дозвола за уредување на оваа страница, од следнава причина:
Вашата IP-адреса се наоѓа во опсег блокиран на сите Викимедиини викија.
Блокот го зададе ‪EPIC‬. Наведената причина гласи Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Почнува: 09:48, 2 јули 2024
Истекува: 09:48, 2 јули 2025
Вашата тековна IP-адреса е 206.189.44.186. Блокираниот опсег е 206.189.32.0/20.
Вклучете ги сите горенаведени поединости кога се обраќате. Ако сметате дека сте блокирани по грешка, дополнителни информации и напатствија ќе најдете во глобалното правило Без отворени застапници.
Во спротивно, за да поразговарате за блокот, поднесете барање за разгледување на Мета. Можете и да пишете во VRT-редицата на надзорниците на stewards@wikimedia.org, притоа вклучувајќи ги сите гореспоменати поединости.
Можете да го погледнете и копирате кодот на оваа страница.
{{Homer infobox}}
'''Хомер''' ([[грчки јазик|грчки]]: ''Ὅμηρος Hómēros'') — легендарен (или можеби митски) ран [[грчка литература|грчки]] [[поет]] и [[рапсодист]] традиционално славен како автор на големите грчки епови ''[[Илијада]]'' и ''[[Одисеја]]'', комичниот мини-еп [[„Батрахомиомахија“]] ("Војната на Жабецот и Глушецот"), корпусот [[Хомерови химни]], и различни други изгубени или нецелосни дела како [[„Маргитес“]]. Неколку антички автори нему му го припишуваат целиот [[епски циклус]], кој вклучува и натамошни поеми за [[Тројанска војна|Тројанската војна]] како и поемите за [[Едип]] и неговите синови.

Според традицијата, Хомер е слеп, и различни [[Јонија|јонски]] градови се сметаат за негово родно место, но инаку неговата биографија е празна. Не се знае точно кога живеел. [[Херодот]] проценил дека Хомер живеел 400 години пред него, со што времето на Хомер го сместува околу [[850 п.н.е.]];<ref name="ReferenceA">Група автори: Македонски јазик и литература, Просветно дело, Скопје, 2006 г., стр. 212</ref> додека други древни извори велат дека живеел во времето на [[Тројанската војна]], на почеток на 12 век п.н.е.<ref>{{Наведено списание|author= Graziosi, Barbara|title=The Invention of Homer|location=[[Cambridge]]|year=2002|pages=98–101}}</ref>

Денес во науката „''времето на Хомер''“ или „''Хомерово доба''“ се нарекува периодот во кој се создадени еповите. Прифатено е дека „[[Илијада]]“ и „[[Одисеја]]“ се создадени околу 8 век п.н.е., односно „Одисеја“ неколку децении подоцна.<ref>{{Наведена книга|author= Vidal-Naquet, Pierre|title=Le monde d'Homère|publisher=Perrin|year= 2000|page=19}}</ref> Постојано се води дебата околу тоа дали истиот поет е автор и на „Илијада“ и „Одисеја“; а за останатите дела мнозинството се согласува дека се напишани подоцна.

== Легендите за Хомер ==
[[Податотека:William-Adolphe Bouguereau (1825-1905) - Homer and his Guide (1874).jpg|left|thumb|250px|''Хомер и неговиот водач'' од [[Вилијам-Адолф Бугро]] (1825–1905). Сцена во која Хомер е на ��ланината Ида, опколен со кучиња и воден од козарот Глаук. (Приказна раскажана во [[Псевдо-Херодот]]).]]
'''Хомер''' е грчко име<ref>{{Наведена книга|title=Homer: The Iliad|author= Silk, Michael|publisher=Cambridge University Press|location=[[Cambridge]]|year= 1987|page=5|isbn=0521832330}}</ref> и иако ништо со сигурност не се знае за него, низ историјата се давани детали за неговиот живот и местото на раѓање. [[Луцијан]], во неговата ''[[Вистинска историја]]'', за него вели дека е [[Вавилон]]ец со име Тигранес, кој го зел името Хомер откако бил одведен како заложник (''хомерос'') од страна на Грците.<ref>Lucian, ''Verae Historiae'' 2.20, cited and tr. Barbara Graziosi‚''Inventing Homer: The Early Reception of Epic'', Cambridge University Press, 2002 p. 127</ref> Кога царот [[Хадријан]] го прашал пророчиштето во [[Делфи]] за Хомер, добил одговор дека Хомер е од [[Итака]], син е на [[Епикаста]] и [[Телемах]], ликови од ''[[Одисеја]]''.<ref>{{Наведена книга|first=Herbert W.|last=Parke|title=Greek Oracles|year=1967|pages=136–137 citing the ''[[Contest of Homer and Hesiod|Certamen]]'', 12|isbn=0090841115}}</ref> Овие приказни биле вметнати во бројни верзии<ref>There were seven in addition to an account of a bardic competition between Homer and [[Hesiod]]. F. Stoessl,'Homeros' in ''Der Kleine Pauly: Lexikon der Antike in fünf Bänden'', Deutscher Taschenbuch Verlag, München 1979, Bd. 2, p. 1202</ref> на ''животот на Хомер'' составени од времето на Александар па наваму.<ref name=Kirk190>{{Наведена книга|first=G.S.|last=Kirk|authorlink=Geoffrey Kirk|title=Homer and the Epic: A Shortened Version of the Songs of Homer|publisher=Cambridge University Press|year=1965|location=London|pages=190|isbn=0521093562}}</ref> Најчесто се споменувало дека е роден во [[Јонија]] - регион во [[Мала Азија]], во [[Смирна]], или на островот [[Хиј]], а дека умрел на островот [[Иос]].<ref name=Kirk190/><ref>Homêreôn was one of the names for a month in the calendar of Ios. [[Henry Liddell|H.G. Liddell]], [[Robert Scott (philologist)|R. Scott]], ''A Greek-English Lexicon'', rev. ed. Sir [[Henry Stuart-Jones]], Clarendon Press, Oxford, 1968 ''ad loc''</ref> Поврзаноста со Смирна најверојатно е поради легендата во која се вели дека неговото првобитно име било ''Мелесигенес'' („роден крај реката Мелес“, река која тече крај градот Смирна), а дека мајка му била нимфата Кретеис. Од еповите многу јасно се гледа дека имал големи познавања за географијата на [[Мала Азија]].<ref>Barry B. Powell, ‘Did Homer sing at Lefkandi?’, ''Electronic Antiquity'', July 1993, Vol. 1, No. 2.</ref>

Постојат различни толкувања на името на поетот: според едни извори значи ''собирач'',<ref name="ReferenceA"/> според други ''заложник'', или ''оној кој следи''; ''оној кој е натеран да следи'', или според некои дијалекти ''слеп''.<ref>P. Chantraine, ''dictionnaire étymologique de la langue grecque,'' Klincksieck, Paris, 1968, vol. 2 (3-4) p. 797 ''ad loc.''</ref> Од овде произлегуваат приказните дека бил заробеник или дека бил слеп.<ref>H.G. Liddell, R. Scott, ''A Greek-English Lexicon'', rev. ed. Sir Henry Stuart-Jones, Clarendon Press, Oxford, 1968 ''ad loc''.</ref><ref>Pseudo-Herodotus, ''Vita Homeri''1.3 in Thomas W. Allen, ''Homeri Opera'', Tomus V,(1912) 1946 p. 194. Cf. [[Lycophron]], ''Alexandra,'' l.422</ref> Дека Хомер бил слеп поет се споменува и во некои стихови од ''Химната за [[Аполон]],'' третата од ''Хомерските химни''<ref>Homeric Hymns 3:172-3</ref> со кои [[Тукидид]] го потврдувал ова тврдење.<ref>[[Thucidides]], ''[[The Peloponnesian War]]'' 3:104</ref> Историчарот [[Ефор]] го застапувал истово гледиште, а постоело и тврдење дека името му доаѓа од ''ho mḕ horṓn'' (ὁ μὴ ὁρῶν: „тој кој не гледа“).

Многумина научници сметаат дека името на поетот значи „собирач“ или „тој што ги собира песните заедно“.<ref>Gregory Nagy, ''The Best of the Achaeans: Concepts of the Hero in Archaic Greek Poetry,'' Johns Hopkins University Press, [[Baltimore]] and [[London]], 1979 p. 296-300</ref> Според некои, „Хомер“ значи „оној што пее мелодии“ и танцува.<ref>Gilbert Murray, ''The Rise of the Greek Epic'', ibid., p.</ref><ref>Filippo Càssola (ed.) ''Inni Omerici'', Mondadori, [[Milan]], 1975 p. xxxiii</ref> Марчело Дуранте името Хомер го поврзува со епитетот на [[Зевс]] „бог на собирите“ и смета дека зад ова име стои архаичен збор за „повторно собирање“.<ref>Marcello Durante, 'II nome di Omero', in ''Rendiconti Accademia Lincei'', XII, 1957 p. 94-111</ref><ref>Marcello Durante, ''Sulla preistoria della tradizione poetica greca'',Edizioni dell'Ateneo, Rome 1971 2 vols. vol. 2 p. 185-204, esp. pp. 194ff.</ref>

Хомер е опишан и како патувачки пејач.<ref>[[Hesiod]], [[Works and Days]], 654-5; [[Martin P. Nilsson]], ''Homer & Mycenae''(12933) [[University of Pennsylvania Press]], 1972 pp. 207ff.</ref> До нас доаѓа сликата за овој човек како за „слеп просјак пејач кој се дружел со неважни луѓе: чевлари, рибари, грнчари, морнари и со стари луѓе во пристанишни градови“.<ref>Joachim Latacz, ''Homer: His Art and His World,'' tr. James P. Holoka, [[University of Michigan Press]], [[Ann Arbor, Michigan|Ann Arbor]] 1996, p. 29</ref> Од друга страна, пак, поемите ни даваат доказ за пејачи по дворовите на аристократијата.<ref>Barbara Graziosi, ibid. esp. p. 134</ref>

== Дела кои му се припишуваат на Хомер ==
Луѓето до шестиот и почетокот на петтиот век пред нашата ера под поимот „Хомер“ ја подразбирале „целата епска поезија во хексаметарски стихови“.<ref>Gilbert Murray, ''The Rise of the Greek Epic', 4th ed. ibid. p. 93</ref> Покрај ''[[Илијада]]'' и ''[[Одисеја]]'' на Хомер му се припишувале и многу други дела, вклучувајќи цел епски циклус. Овде се вклучени и други поеми за [[Тројанската војна]], како ''[[Мала Илијада]]'', ''[[Ностои]]'', ''[[Киприја]]'' и ''[[Епигони]]'', како и [[теба]]нските поеми за [[Едип]] и неговите синови. Меѓу другите дела, како целокупните ''[[Хомерски химни]]'', комичниот мини-еп ''[[Батрахомјомахија]]'' („Војната меѓу жабите и глувците“) и ''[[Маргитес]]'' исто така му биле припишани нему, но денес се смета дека ова не може да е точно. Поемите ''Освојувањето на Ехалија'' и ''Фокаис'' биле исто така припишани на Хомер, но авторството на овие различни текстови е уште попроблематично.

== Историчност на хомеровите епови и хомеровото општество ==
[[Податотека:Homeric_Greece.svg|лево|мини|Грција според ''Илијадата'']]
Научниците продолжуваат да дебатираат за прашања во однос на тоа дали Тројанската војна навистина се случила и ако е така, кога и каде - и до кој степен општеството прикажано од страна на Хомер е врз основа на неговото сопствено општество или на она кое дури и во времето на создавањето на песните било познато само како легенда. Хомеровите епови во голема мера се центрирани на истокот и центарот на [[Средоземно Море|Средоземното Море]], со некои расфрлани наводи за [[Египет]], [[Етиопија]] и други далечни земји, во воено општество кое наликувало на грчкиот свет пред хипотезираниот датум на создавањето на песните.<ref>{{Наведено списание|last=Raaflaub|first=Kurt A.|date=2012|title=Historicity of Homer|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe0601/abstract|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe0601}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=yaeBPwAACAAJ|title=The World of Odysseus|last=Finley|first=Moses I.|date=1991|publisher=Penguin|isbn=9780140136869|language=en}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=0PtODgAAQBAJ|title=War and Violence in Ancient Greece|last=Wees|first=Hans van|date=2009|publisher=ISD LLC|isbn=9781910589298|language=en}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Morris|first=Ian|date=1986|title=The Use and Abuse of Homer|url=https://www.jstor.org/stable/25010840?seq=1#page_scan_tab_contents|journal=Classical Antiquity|volume=5|issue=1|pages=81–138|doi=10.2307/25010840}}</ref>

Според древната грчка хронологија, уништувањето на Троја беше датирано во 1184 година п.н.е.. Од XIX век постои голем научен скептицизам дека Троја или Тројанската војна воопшто постоеле, но во 1873 [[Хајнрих Шлиман]] објави на светот дека тој ги откри урнатините на хомеровата Троја во Хисарлик во модерна [[Турција]]. Некои современи научници сметаат дека уништувањето на Троја околу 1220 година п.н.е. е извор на митот за Тројанската војна, други сметаат дека поемата беше инспирирана од послични напади кои се случиле низ вековите.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=_XsN0O_BQ0cC&pg=PA440|title=A Companion to Greek Mythology|last=Dowden|first=Ken|last2=Livingstone|first2=Niall|date=2011|publisher=John Wiley & Sons|isbn=9781444396935|page=440|language=en}}</ref>

Сепак, Хомер опишува обичаи кои не се карактеристични за секој историски период. На пример, неговите јунаци користеле бронзено оружје, покарактеристилно за [[Бронзено време|бронзеното]] отколку за подоцнежното [[Железно време|железно]] време во кое песните биле создадени; но сепак тие биле кремирани (пракса типична за железното време) наместо погребани (како што беше во бронзеното време).<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=yyrao0dadqAC&pg=PA356|title=Encyclopedia of the Ancient Greek World|last=Sacks|first=David|last2=Murray|first2=Oswyn|last3=Brody|first3=Lisa R.|date=2014|publisher=Infobase Publishing|isbn=9781438110202|pages=356|language=en}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=rYAtDgAAQBAJ&pg=PA434|title=A New Companion to Homer|last=Morris|first=Ian|last2=Powell|first2=Barry B.|date=1997|publisher=BRILL|isbn=9789004217607|pages=434-435|language=en}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=uusmzge9gvsC&pg=PA66|title=The Oxford Illustrated History of Greece and the Hellenistic World|last=Boardman|first=John|last2=Griffin|first2=Jasper|last3=Murray|first3=Oswyn|date=2001|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192854384|pages=66-68|language=en}}</ref>

Во ''Илијадата ''10.260-265, Одисеј е опишан како носи шлем од заб на дива свиња. Вакви шлемови не биле носени во хомеровото време, но биле најчесто носени од аристократски војници помеѓу 1600 и 1150 година п.н.е..<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=N5HDjtGwYjsC&pg=PA130&dq=boar's+tusk+helmet&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiX2bXK4oLWAhWSYlAKHQE4B_UQ6AEIOjAD#v=onepage&q=boar's%20tusk%20helmet&f=false|title=In Search of the Trojan War|last=Wood|first=Michael|date=1996|publisher=University of California Press|isbn=0-520-21599-0|location=Berkeley, California|page=130|access-date=1 September 2017}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=QXwzT1048Z4C&pg=PA119&dq=boar's+tusk+helmet&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiX2bXK4oLWAhWSYlAKHQE4B_UQ6AEIRTAF#v=onepage&q=boar's%20tusk%20helmet&f=false|title=The Mycenaeans|last=Schofield|first=Louise|date=2007|publisher=The J. Paul Getty Museum|isbn=978-0-89236-867-9|location=Los Angeles, California|page=119|access-date=1 September 2017}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=ztoTDQAAQBAJ&pg=PT11&vq=boar&output=html_text&source=gbs_search_r&cad=1|title=Warfare in Ancient Greece: Arms and Armour from the Heroes of Homer to Alexander the Great|last=Everson|first=Tim|date=2004|publisher=The History Press|isbn=978-0-7524-9506-4|location=Brimscombe Port|pages=9-10|access-date=1 September 2017}}</ref> Дешифрирањето на [[Линеарно писмо Б|Линеарното писмо Б]] во 1950-тите од страна на Мајкл Вентрис и континуираната археолошка истрага го зголеми разбирањето на современите научници за егејската цивилизација, која во однос на многу нешта наликувала на древниот Близок Исток повеќе отк��лку на општеството што е опишано од страна на Хомер.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=rYAtDgAAQBAJ&pg=PA625|title=A New Companion to Homer|last=Morris|first=Ian|last2=Powell|first2=Barry B.|date=1997|publisher=BRILL|isbn=9789004217607|pages=625|language=en}}</ref>

== Хомеров јазик ==
[[Податотека:Cropped_image_of_Homer_from_Raphael's_Parnassus.jpg|мини|Детали од ''Парнасот'' (насликан 1509-1510) од страна на [[Рафаел]], прикажувајќи го Хомер како носи венец на слава на врвот на Планината Парнас, со [[Данте Алигиери|Алигиери]] на неговата десна страна и [[Вергилиј]] на неговата лева страна]]
Хомеровите епови се напишани на вештачки [[литературен јазик]] или 'Кунстспрахе' кој се користел само во епската хексаметарска поезија. Хомеровиот јазик покажува одлики на повеќе регионални грчки дијалекти и периоди, но е фундаментално врз основа на јонскиот, во согласност со традицијата според која Хомер бил од Јонија. Лингвистичката анализа укажува на тоа дека ''Илијадата ''беше составена малку пред ''Одисејата'' и дека хомеровата формула ги презервира постарите одлики за разлика од другите делови на песните.<ref>{{Наведено списание|last=Willi|first=Andreas|date=2012|title=Language, Homeric|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe0792/abstract?userIsAuthenticated=false&deniedAccessCustomisedMessage=|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe0792}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=oa42E3DP3icC&pg=PA401|title=A Companion to the Ancient Greek Language|last=Bakker|first=Egbert J.|date=2010|publisher=John Wiley & Sons|isbn=9781444317404|pages=401|language=en}}</ref>

== Хомеров стил ==
Хомеровите поеми биле составени во неримуван дактилски хексаметар; античкиот грчки метар се фокусираше на квантитетот наместо на нагласувањето.<ref>{{Наведено списание|last=W. Edwards|first=Mark|date=2012|title=Meter|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe0913/abstract|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe0913}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=aUMlAAAAMAAJ|title=Homer's Metre: A Practical Guide for Reading Greek Hexameter Poetry|last=Nussbaum|first=G. B.|date=1986|publisher=Bristol Classical Press|isbn=9780862921729|language=en}}</ref> Хомер често користел сет од фрази како епитети ('лукав [[Одисеј]]', 'зора со розови прсти', '[[Атена (митологија)|Атена]] со очи на був' итн.), хомерова формула ('и потоа му/и одговори [нему/нејзе], 'Агамемнон, кралот на мажите', 'и почна тој/таа да зборува'), компарација, типични сцени, прстенски состав и повторување. Овие навики се карактеристични за оралната поезија. На пример, главните зборови на хомеровата реченица обично се поставени кон почетокот, додека писмените поети како [[Вергилиј]] или [[Џон Милтон|Милтон]] користат подолги и покомплицирани синтаксички структури. Хомер потоа ги проширува овие идеи во следните клаузули; оваа техника се нарекува паратаксис.<ref>{{Наведено списание|last=Edwards|first=Mark W.|date=2012|title=Style|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe1377/abstract|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe1377}}</ref>

Таканаречените "типични сцени" (''typischen Scenen''), биле именувани од страна на Валтер Аренд во 1933 година. Тој истакна дека често кога Хомер опишувал често повторливи активности како што се јадењето, молењето, борењето и облекувањето, користел блокови на сет од фрази во низа, кои потоа биле елаборирани од страна на поетот. 'Аналитичарската' школа ги смета овие повторувања како нехомерични, а Аренд ги толкува философски. Пери и Лорд, истакнуваат дека овие конвенции постојат и во многу други култури.<ref>{{Наведено списание|last=Reece|first=Steve T.|date=2012|title=Type-Scenes|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe1488/abstract|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe1488}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Edwards|first=MW|date=1992|title=Homer and Oral Tradition: The Type-Scene|url=http://www.citeulike.org/group/5373/article/4187736|journal=Oral Tradition|volume=7|pages=284–330|access-date=2018-03-03|archive-date=2018-08-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830174348/http://www.citeulike.org/group/5373/article/4187736|url-status=dead}}</ref>

"Прстенест состав" или чијастичка структура (кога некоја фраза или идеја се повторува како на почетокот така и на крајот од приказната, или серија на идеи кои прво се појавуваат во редоследот А, Б, В... потоа се претставуваат како ...В, Б, A) е забележана во хомеровите епови. Мислењето се разликува во однос на тоа дали овие појави се свесни уметнички техники, мнемонички техники или спонтана одлика на човековото раскажување.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Jz8ABAAAQBAJ|title=The Shield of Homer: Narrative Structure in the Illiad|last=Stanley|first=Keith|date=2014|publisher=Princeton University Press|isbn=9781400863372|language=en}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Minchin|first=Elizabeth|date=2012|title=Ring Composition|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe1287/abstract|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe1287}}</ref>

И двете хомерови поеми започнуваат со повикувањето на [[Музи|Музата]].<ref name="Adler2003">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=gbUaAAAAQBAJ&pg=PA4&dq=Homer's+Muse&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi4t9PLk4jXAhVD6IMKHbsFDdYQ6AEIKzAB#v=onepage&q=Homer's%20Muse&f=false|title=Vergil's Empire: Political Thought in the Aeneid|last=Adler|first=Eve|date=2003|publisher=Rowman & Littlefield Publishers, Inc.|isbn=978-0-7425-2167-4|location=Lanham, Maryland|page=4}}</ref> Во ''Илијадата'', поетот ја повикува за да пее за "гневот на Ахил", а во ''Одисејата'' тој побара од неа да пее за "човекот со многу начини". Сличен почеток подоцна беше користен и од страна на Вергилиј во неговата ''Енеида''.

== Текстуално пренесување ==
[[Податотека:Sir_Lawrence_Alma-Tadema,_English_(born_Netherlands)_-_A_Reading_from_Homer_-_Google_Art_Project.jpg|мини|''Читајќи го Хомер'' (1885), од Лоренс Алма-Тадема]]
Усно пренесените хомерови песни биле запишани помеѓу 8 и 6 век пред нашата ера. Некои научници веруваат дека тие биле диктирани од самиот поет.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=IgHVXQfEzA4C&pg=PA117|title=Homer and the Oral Tradition|last=Kirk|first=G. S.|date=1976|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521213097|pages=117|language=en}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Foley|first=John Miles|date=2012|title=Oral Dictated Texts|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe1029/abstract|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe1029}}</ref>

Други научници, како што се Григориј Наги сметаат дека, откако песните биле создадени во 8 век, тие биле усно пренесувани со мало отстапување сè додека тие не биле запишани во 6 век.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=6GCHXNMeHMoC|title=Poetry as Performance: Homer and Beyond|last=Nagy|first=Gregory|date=1996|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521558488|language=en}}</ref> По текстуализацијата, песните биле поделени во 24 рапсодии, денес наречени книги и означени со букви од [[Грчка азбука|грчката азбука]]. Овие поделби веројатно датираат од пред 200 година п.н.е. и е можно да биле направи од страна на Хомер.<ref>{{Наведено списание|last=West|first=Martin L.|date=2012|title=Book Division|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe0253/abstract|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe0253}}</ref>

Во антиката нашироко се сметаше дека хомеровите песни биле собрани и организирани во Атина од страна на тиранинот Песистрат (кој умрел во 528/7 година п.н.е.), во познатата 'Песистратска рецензија'.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=xgyJoouOkyAC&pg=PA128|title=The Homeric Question and the Oral-formulaic Theory|last=Jensen|first=Minna Skafte|date=1980|publisher=Museum Tusculanum Press|isbn=9788772890968|pages=128|language=en}}</ref> Од околу 150 година п.н.е. текстот се чини дека станал релативно стабилизиран. По воспоставувањето на [[Александриска библиотека|Александриската библиотека]], хомеровите научници, како што се Зенодот од Ефес, Аристофан од Византија и особено Аристарх од Самотраки помогнале да се воспостави канонскиот текст.<ref name="Haslam2012">{{Наведено списание|last=Haslam|first=Michael|date=2012|title=Text and Transmission|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781444350302.wbhe1413/abstract|journal=The Homer Encyclopedia|language=en|publisher=Blackwell Publishing Ltd|doi=10.1002/9781444350302.wbhe1413}}</ref>

Првото печатено издание на Хомер било создадено во 1488 во Милано. Денес научниците користат средновековни ракописи, [[папирус]]и и други извори; некои се залагаат за 'мулти-текстуален' приказ, наместо да се решат за еден дефинитивен текст. Изданието на Артур Лудвих од 19 век главно го следи примерот на Аристарх, додека тоа на ван Тил (1991,1996) е врз основа на средновековната вулгата. Другите, како што се Мартин Вест (1998-2000 година) или Т. В. Ален се некаде помеѓу овие две екстремности.

== Значење и влијание ==
[[Аристотел]] во неговата ''[[Поетика (Аристотел)|Поетика]]'' запишал дека Хомер бил уникатен меѓу поетите од неговото време.<ref>[[Aristotle]], ''[[Poetics]],'' 1451a 16-29. Cf. [[Aristotle]], "On the Art of Poetry" in T.S. Dorsch (tr.), ''[[Aristotle]], [[Horace]], [[Longinus (literature)|Longinus]]: Classical Literary Criticism'', Penguin, Harmondsworth, 1965, ch. 8, pp. 42-43.</ref> Во четвртото пеење од „[[Пеколот (Божествена комедија)|Пеколот]]“, [[Данте Алигиери|Данте]] го нарекува Хомер „крал над поетите“.<ref>Dante Aligijeri, ''Pakao''. Beograd: Rad, 1961, стр. 23.</ref> Во прологот на „[[Гаргантуа]]“, [[Франсоа Рабле]] вели дека Хомер, кога ги пишувал „[[Илијада]]“ и „[[Одисеја]]“, воопшто не мислел на алегориите коишто подоцна му ги препишале [[Плутарх]], [[Хераклит]], [[Еустат]] и другите.<ref>Fransoa Rable, ''Gargantua''. Beograd: Rad, 1963, стр. 9.</ref> Според [[Џакомо Леопарди]], кај Хомер сè е неизвесно и некако пријатно неодредено, како во однос на неговата [[поезија]] така и во поглед на личноста.<ref>Đ. Leopardi, ''Pesme i proza''. Beograd: Rad, 1964, стр. 96.</ref> Леопарди го нарекува Хомер „татко и траен првак меѓу сите поети на светот“, велејќи дека овие две својства не можат да се пронајдат кај ниту еден друг [[Уметност|уметник]] или [[научник]]. Според него, од времето на Хомер до денес, сè се усовршило, само не поезијата.<ref>Đ. Leopardi, ''Pesme i proza''. Beograd: Rad, 1964, стр. 116.</ref>

Сепак, постојат и негативни ставови во поглед на творештвото на Хомер. Така, во дваесет и петтата глава на „[[Кандид]]“, преку зборовите на [[венеција]]нскиот благородник Пококуранте, [[Волтер]] го критикува Хомер, опишувајќи ја „[[Илијада]]“ со следниве зборови: „постојано повторување на борбите кои личат една на ��руга, боговите кои постојано прават нешто, а никогаш ништо не завршуваат до крај, [[Елена Тројанска|Елена]] која е повод за [[војна]]та и која едвај игра некаква улога, [[Троја]] која ја опсадуваат а никако да ја освојат, сето тоа до крајна мера ми се чинеше смртно здодевно“. Притоа, кога Пококуранте ги прашал учените луѓе, дали и ним книгата им е здодевна, сите му одговориле дека таа ги заспивала, но морале да ја чуваат во својата библиотека како споменик од минатото.<ref>Volter, ''Kandid''. Beograd: Rad, 1961, str. 95-96.</ref>

== Поврзано ==
* [[Хомерово прашање]]
* [[Старогрчка митологија]]
* [[Итака]]
* [[Хектор]]
* [[Библиомантија]]

== Наводи ==
{{наводи}}

== Избрана библиографија ==

=== Изданија===
;Текстови на хомерички грчки
* [[Demetrius Chalcondyles]] ''editio princeps'', Florence, 1488
* the [[Aldine editions]] (1504 and 1517)
* 1st ed. with comments, [[Jacob Micyllus|Micyllus]] and [[Joachim Camerarius|Camerarius]], Basel, 1535, 1541 (improved text), 1551 (incl. the [[Batrachomyomachia]])
* Th. Ridel, Strasbourg, c. 1572, 1588 and 1592.
* Wolf (Halle, 1794–1795; Leipzig, 1804 1807)
* Spitzner (Gotha, 1832–1836)
* Bekker (Berlin, 1843; Bonn, 1858)
* La Roche (''Odyssey'', 1867–1868; ''Iliad'', 1873–1876, both at Leipzig)
* Ludwich (''Odyssey'', Leipzig, 1889–1891; ''Iliad'', 2 vols., 1901 and 1907)
* W. Leaf (''Iliad'', London, 1886–1888; 2nd ed. 1900–1902)
* [[William Walter Merry]] and [[James Riddell (scholar)|James Riddell]] (''Odyssey'' i–xii., 2nd ed., Oxford, 1886)
* Monro (''Odyssey'' xiii–xxiv. with appendices, Oxford, 1901)
* Monro and Allen (''Iliad''), and Allen (''Odyssey'', 1908, Oxford).
* D.B. Monro and T.W. Allen 1917–1920, ''Homeri Opera'' (5 volumes: ''Iliad'' = 3rd edition, ''Odyssey'' = 2nd edition), Oxford. {{ISBN|0-19-814528-4}}, {{ISBN|0-19-814529-2}}, {{ISBN|0-19-814531-4}}, {{ISBN|0-19-814532-2}}, {{ISBN|0-19-814534-9}}
* H. van Thiel 1991, ''Homeri Odyssea'', Hildesheim. {{ISBN|3-487-09458-4}}, 1996, ''Homeri Ilias'', Hildesheim. {{ISBN|3-487-09459-2}}
* M.L. West 1998–2000, ''Homeri Ilias'' (2 volumes), Munich/Leipzig. {{ISBN|3-598-71431-9}}, {{ISBN|3-598-71435-1}}
* P. von der Mühll 1993, ''Homeri Odyssea'', Munich/Leipzig. {{ISBN|3-598-71432-7}}

=== Интерлинеарни преводи ===
* ''The Iliad of Homer a Parsed Interlinear'', Handheldclassics.com (2008) Text {{ISBN|978-1-60725-298-6}}

=== Англиски преводи ===
Ова е делумна список на преводите на англиски јазик од хомеровата '' Илијада '' и '' Одисеја ''.
* [[Augustus Taber Murray]] (1866–1940)
** ''Homer: Iliad'', 2 vols., revised by William F. Wyatt, [[Loeb Classical Library]], Harvard University Press (1999).
** ''Homer: Odyssey'', 2 vols., revised by George E. Dimock, [[Loeb Classical Library]], Harvard University Press (1995).
* [[Robert Fitzgerald]] (1910–1985)
** ''The Iliad'', Farrar, Straus and Giroux (2004) {{ISBN|0-374-52905-1}}
** ''The Odyssey'', Farrar, Straus and Giroux (1998) {{ISBN|0-374-52574-9}}
* [[Robert Fagles]] (1933–2008)
** ''The Iliad'', Penguin Classics (1998) {{ISBN|0-14-027536-3}}
** ''The Odyssey'', Penguin Classics (1999) {{ISBN|0-14-026886-3}}
* [[Stanley Lombardo]] (b. 1943)
** ''Iliad'', [[Hackett Publishing Company]] (1997) {{ISBN|0-87220-352-2}}
** ''Odyssey'', [[Hackett Publishing Company]] (2000) {{ISBN|0-87220-484-7}}
** ''Iliad'', (Audiobook) Parmenides (2006) {{ISBN|1-930972-08-3}}
** ''Odyssey'', (Audiobook) Parmenides (2006) {{ISBN|1-930972-06-7}}
** ''The Essential Homer'', (Audiobook) Parmenides (2006) {{ISBN|1-930972-12-1}}
** ''The Essential Iliad'', (Audiobook) Parmenides (2006) {{ISBN|1-930972-10-5}}
* [[Barry B. Powell]] (b. 1942)
** "Iliad", Oxford University Press (2013) {{ISBN|978-0-19-932610-5}}
** "Odyssey", Oxford University PressI (2014) {{ISBN|978-0-19-936031-4}}
** "Homer's Iliad and Odyssey: The Essential Books", Oxford University Press (2014) {{ISBN|978-0-19-939407-4}}
* [[Samuel Butler (novelist)|Samuel Butler]] (1835–1902)
** ''The Iliad'', Red and Black Publishers (2008) {{ISBN|978-1-934941-04-1}}
** ''The Odyssey'', Red and Black Publishers (2008) {{ISBN|978-1-934941-05-8}}
* [[Herbert Jordan]] (b. 1938)
** ''Iliad'', University of Oklahoma Press (2008) {{ISBN|978-0-8061-3974-6}} (soft cover)

=== Општи дела за Хомер ===
* {{Наведена книга | first=Pierre | last=Carlier | title=Homère | language=fr | publisher=Les éditions Fayard | location=Paris | year=1999 | ISBN=2-213-60381-2}}
* {{Наведена книга | first=Jacqueline | last=de Romilly | authorlink=Jacqueline de Romilly | title=Homère | location=Paris | publisher=[[Presses Universitaires de France]] | edition=5 | year=2005 | ISBN=2-13-054830-X}}
* {{Наведена книга | editor-first=Robert | editor-last=Fowler | title=The Cambridge Companion to Homer | location=Cambridge | publisher=Cambridge University Press | year=2004 | ISBN=0-521-01246-5}}
* {{Наведена книга | first1=J. | last1=Latacz | authorlink=Joachim Latacz | first2=Kevin, Tr. | last2=Windle | first3=Rosh, Tr. | last3=Ireland | year=2004 | title=Troy and Homer: Towards a Solution of an Old Mystery | location=Oxford | publisher=Oxford University Press | ISBN=0-19-926308-6}} In German, 5th updated and expanded edition, Leipzig, 2005. In Spanish, 2003, {{ISBN|84-233-3487-2}}. In modern Greek, 2005, {{ISBN|960-16-1557-1}}.
* {{cite EB1911 |last=Monro |first=David Binning |author-link=David Binning Monro |wstitle=Homer   |volume=12 |pages=626-39 |short=x}}
* {{Наведена книга | editor1-first=Ian | editor1-last=Morris | editor2-first=Barry B. | editor2-last=Powell | year=1997 | title=A New Companion to Homer | location=Leiden | publisher=Brill | ISBN=90-04-09989-1}}
* {{Наведена книга | first=Barry B. | last=Powell | year=2007 | title=Homer | edition=2 | location=Malden, MA; Oxford, UK; Carlton, Victoria | publisher=Wiley-Blackwell | ISBN=978-1-4051-5325-6}}
* {{Наведена книга | first=Pierre | last=Vidal-Naquet | authorlink=Pierre Vidal-Naquet | title=Le monde d'Homère | language=fr | location=Paris | publisher=Perrin | year=2000 | ISBN=2-262-01181-8}}
* {{Наведена книга|first=A.J.B.|last=Wace|authorlink=Alan Wace|author2=F.H. Stubbings|year=1962|title=A Companion to Homer|location=London|isbn=0-333-07113-1|publisher=Macmillan}}

=== Влијателни читања и толкувања ===
* {{Наведена книга | first=Erich | last=Auerbach | authorlink=Erich Auerbach | year=1953 | title=[[Mimesis: The Representation of Reality in Western Literature]] | location=Princeton | publisher=Princeton University Press |department=Chapter 1 | ISBN=0-691-11336-X}} (orig. publ. in German, 1946, Bern)
* {{Наведена книга | first=Irene J.F. | last=de Jong | year=2004 | title=Narrators and Focalizers: the Presentation of the Story in the Iliad | edition=2 | location=London | publisher=Bristol Classical Press | ISBN=1-85399-658-0}}
* {{Наведена книга | first=Mark W. | last=Edwards | year=1987 | title=Homer, Poet of the Iliad | location=Baltimore | publisher=Johns Hopkins University Press | ISBN=0-8018-3329-9}}
* {{Наведена книга | first=Bernard | last=Fenik | year=1974 | title=Studies in the Odyssey | location=Wiesbaden | publisher=Steiner | series=Hermes, Einzelschriften 30}}
* {{Наведена книга  | last=Finley | first=Moses | authorlink=Moses Finley | title=The World of Odysseus | publisher=[[New York Review of Books]] | location=New York | year=2002 | isbn=978-1-59017-017-5}}
* {{Наведена книга  | first=Gregory | last=Nagy | authorlink=Gregory Nagy | title=The Best of the Achaeans: Concepts of the Hero in Archaic Greek Poetry | publisher=Johns Hopkins University Press | location=[[Baltimore]]; [[London]] | year=1979}}
* {{Наведена книга | last=Nagy | first=Gregory | title=Homer: the Preclassic | year=2010 | publisher=University of California Press | location=Berkeley | isbn=978-0-520-95024-5}}

=== Коментари===
* ''Илијада'':
** P.V. Jones (ed.) 2003, ''Homer's Iliad. A Commentary on Three Translations'', London. {{ISBN|1-85399-657-2}}
** [[G. S. Kirk]] (gen. ed.) 1985–1993, ''The Iliad: A Commentary'' (6 volumes), Cambridge. {{ISBN|0-521-28171-7}}, {{ISBN|0-521-28172-5}}, {{ISBN|0-521-28173-3}}, {{ISBN|0-521-28174-1}}, {{ISBN|0-521-31208-6}}, {{ISBN|0-521-31209-4}}
** [[Joachim Latacz|J. Latacz]] (gen. ed.) 2002 ''Homers Ilias. Gesamtkommentar. Auf der Grundlage der Ausgabe von Ameis-Hentze-Cauer (1868–1913)'' (6 volumes published so far, of an estimated 15), Munich/Leipzig. {{ISBN|3-598-74307-6}}, {{ISBN|3-598-74304-1}}
** N. Postlethwaite (ed.) 2000, ''Homer's Iliad: A Commentary on the Translation of Richmond Lattimore'', Exeter. {{ISBN|0-85989-684-6}}
** M.W. Willcock (ed.) 1976, ''A Companion to the Iliad'', Chicago. {{ISBN|0-226-89855-5}}
* ''Одисеја'':
** A. Heubeck (gen. ed.) 1990–1993, ''A Commentary on Homer's Odyssey'' (3 volumes; orig. publ. 1981–1987 in Italian), Oxford. {{ISBN|0-19-814747-3}}, {{ISBN|0-19-872144-7}}, {{ISBN|0-19-814953-0}}
** P. Jones (ed.) 1988, ''Homer's Odyssey: A Commentary based on the English Translation of Richmond Lattimore'', Bristol. {{ISBN|1-85399-038-8}}
** I.J.F. de Jong (ed.) 2001, ''A Narratological Commentary on the Odyssey'', Cambridge. {{ISBN|0-521-46844-2}}

=== Датирање на хомеровите песни ===
* {{Наведена книга  | first=Richard | last=Janko | year=1982 | title=Homer, Hesiod and the Hymns: Diachronic Development in Epic Diction | series=Cambridge Classical Studies | location=Cambridge | publisher=Cambridge University Press | ISBN=0-521-23869-2}}

==Дополнителна литература==
* {{Наведена книга  | first=Carl Darling | last=Buck | title=The Greek Dialects | location=Chicago | publisher=University of Chicago Press | year=1928}}
* {{Наведена книга  | last=Evelyn-White | first=Hugh Gerard (tr.) | title=Hesiod, the Homeric hymns and Homerica | series=The Loeb Classical Library | location=London; New York | publisher=Heinemann; MacMillen | year=1914}}
* {{Наведена книга|last=Ford|first=Andrew|title=Homer : the poetry of the past|year=1992|publisher=Cornell University Press|location=Ithaca, NY|isbn=0-8014-2700-2}}
* {{Наведена книга  | last=Graziosi | first=Barbara | title=Inventing Homer: The Early Perception of Epic | location=[[Cambridge]] | publisher=Cambridge University Press | series=Cambridge Classical Studies | year=2002}}
* {{Наведена книга|last=Kirk|first=G.S.|title=The Songs of Homer|year=1962|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge}}
* {{Наведена книга  | first1=Henry George | last1=Liddell | authorlink=Henry Liddell | first2=Robert | last2=Scott | title=A Greek-English Lexicon | edition=Revised | publisher=Clarendon Press; Perseus Digital Library | location=Oxford | year=1940}}
* {{Наведена книга  | first=Gilbert | last=Murray | authorlink=Gilbert Murray| title=The Rise of the Greek Epic | location=New York | publisher=Oxford University Press | year=1960 | edition=Galaxy Books}}
* {{Наведена книга|last=Schein|first=Seth L.|title=The mortal hero : an introduction to Homer's Iliad|year=1984|publisher=University of California Press|location=Berkeley|isbn=0-520-05128-9}}
* {{Наведена книга   |last=Silk |first=Michael |year=1987 |title=Homer: The Iliad |publisher=Cambridge University Press | location=[[Cambridge]]  | isbn=0-521-83233-0}}
* {{Наведена книга  | editor-first=William | editor-last=Smith | title=A Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology | volume=Vol. I, II & III | location=London | year=1876 | publisher=John Murray}}

== Надворешни врски ==
{{Commons}}
{{Wikiquote}}
{{Wikisource author}}
* [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/searchresults?q=Homer&redirect=true Works by Homer at Perseus Digital Library]
* {{Britannica|270219}}
* {{Gutenberg author | id=Homer | name=Homer}}
* {{Internet Archive author}}
* {{Librivox author |id=765}}
* {{Наведена книга | author1=Homer | author2=Murray, A.T. | title=The Iliad with an English Translation | location=London; New York | publisher=William Heinemann Ltd.; G.P. Putnam's Sons; Internet Archive | volume=I, Books I–XII | url=https://archive.org/details/iliadmurray01homeuoft | language=grc, en}}
* [http://digital.library.northwestern.edu/homer/ The Chicago Homer] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20141004181122/http://digital.library.northwestern.edu/homer/ |date=2014-10-04 }}
* {{Наведена мрежна страница | first=Stephen (reader) | last=Daitz | title=Homer, Iliad, Book I, lines 1–52 | url=http://www.rhapsodes.fll.vt.edu/iliad1.htm | publisher=Society for the Reading of Greek and Latin Literature (SORGLL) | accessdate=2018-03-03 | archive-date=2011-05-11 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110511193759/http://www.rhapsodes.fll.vt.edu/iliad1.htm | url-status=dead }}
* {{Наведена мрежна страница|last=Heath |first=Malcolm |title=CLAS3152 Further Greek Literature II: Aristotle's Poetics: Notes on Homer's Iliad and Odyssey |publisher=Department of Classics, University of Leeds; Internet Archive |url=http://www.leeds.ac.uk/classics/resources/poetics/poet-hom.htm |date=May 4, 2001 |accessdate=2014-11-07 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080908005656/http://www.leeds.ac.uk/classics/resources/poetics/poet-hom.htm |archivedate=September 8, 2008 }}
* {{Наведена мрежна страница | first=Paola | last=Bassino | title=Homer: A Guide to Selected Sources | website=Living Poets: a new approach to ancient history | url=https://livingpoets.dur.ac.uk/w/Homer:_A_Guide_to_Selected_Sources | publisher=Durham University | year=2014 | accessdate=November 18, 2014}}
<!--spacing, please do not remove-->

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Хомер| ]]
[[Категорија:Старогрчка книжевност]]
[[Категорија:Старогрчки писатели]]
[[Категорија:Старогрчки поети]]
[[Категорија:Микенска Грција]]
[[Категорија:Митографија]]
Предлошки на страницава:
Назад на Хомер.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Хомер“