Преглед на кодот на Мануил I Комнин

Немате дозвола за уредување на оваа страница, од следнава причина:
Вашата IP-адреса се наоѓа во опсег блокиран на сите Викимедиини викија.
Блокот го зададе ‪EPIC‬. Наведената причина гласи Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Почнува: 09:48, 2 јули 2024
Истекува: 09:48, 2 јули 2025
Вашата тековна IP-адреса е 206.189.44.186. Блокираниот опсег е 206.189.32.0/20.
Вклучете ги сите горенаведени поединости кога се обраќате. Ако сметате дека сте блокирани по грешка, дополнителни информации и напатствија ќе најдете во глобалното правило Без отворени застапници.
Во спротивно, за да поразговарате за блокот, поднесете барање за разгледување на Мета. Можете и да пишете во VRT-редицата на надзорниците на stewards@wikimedia.org, притоа вклучувајќи ги сите гореспоменати поединости.
Можете да го погледнете и копирате кодот на оваа страница.
{{Infobox  royalty|monarch
|name           =Мануил I Комнин<br />Μανουήλ Α' Κομνηνός
|title           =[[Византиски владетели|Цар]] на [[Источно Римско Царство|Источното Римско Царство]]
|image           =Manuel I Comnenus.jpg
|caption         =Портрет на Мануил I (заедно со Марија од Антиохија - не е прикажана на сликата) во сочуван ракопис во Ватиканската библиотека во [[Рим]].
|imgw            =220px
|succession      =Византиски цар
|reign           =5 април 1143 – 24 септември 1180
|coronation      =
|predecessor     =[[Јован II Комнин]]
|successor       =[[Алексиј II Комнин]]
|spouse          =[[Берта Зулцбашка]]<br>[[Марија Антиохиска]]
|issue           =[[Марија Комнина (ќерка на Мануил I)|Марија Комнина]]<br />[[Алексиј II Комнин]]
|full name       =
|house           =[[Комнини]]
|house-type      =Династија
|father          =[[Јован II Комнин]]
|mother         =Ирина Унгарска
|birth_date  =28 ноември 1118
|birth_place  = [[Цариград]]
|death_date     =24 септември 1180<br />(возраст: 61)
|death_place   = 
|place of  burial = 
|}}
'''Мануил I Комнeн''' ([[грчки јазик|грчки]]: Μανουήλ Α' Κομνηνός, 28 ноември 1118 - 24 септември 1180) — [[Источно Римско Царство|византиски]] [[Византиски цареви|цар]] од династијата [[Комнини]] кој владеел од 1143 до 1180 година. За време на своето владеење, како и [[Јустинијан I]] се обидел да ги освои деловите на бившото [[Западно Римско Царство]].<ref name="N112-113">J. Norwich, ''Byzantium: The  Decline and Fall'', 112-113</ref>

Желен да го обнови неговото Царство на неговата мината слава како супермоќ во [[Средоземно Море|Средоземниот]] свет, Мануил водел енергична и амбициозна надворешна политика. Во тој процес тој направил сојуз со [[Папа]]та [[Папа Адријан IV|Адријан IV]] и заживеаниот Запад, го нападнал [[Нормани|норманското]] [[Кралство Сицилија]], иако неуспешно, умешно го раководел преминот на крстоносците од [[Втора крстоносна војна|Втората крстоносна војна]] низ неговото Царство, и воспоставил византиски протекторат над прекуморските [[крстоносни држави]]. Соочувајќи се со [[Муслимани|муслиманските]] напредувања во [[Света земја|Светата земја]], тој имал заедничка цел со [[Ерусалимско Кралство|Кралството Ерусалим]] и учествувал во заедничката инвазија на [[Фатимидски калифат|Фатимидскиот]] [[Египет]]. Мануил ја преобликувал политичката карта на [[Балкан]]от и источното Средоземје, ставајќи ги [[Кралство Унгарија|Унгарија]] и крстоносните држави под византиска хегемонија и вршел агресивни кампањи против неговите соседи на запад и исток. Сепак, кон крајот на неговото владеење достигнувањата на Мануил на истокот биле загрозени поради сериозниот пораз во [[Битка кај Мириокефалон|Битката кај Мириокефалон]], која во голем дел резултирала поради неговата арогантност кога ги нападнал добро бранетите [[Икониски Султанат|селџучки]] позиции. Иако Византијците се повратиле кај [[Битка кај Хиелион и Лемошеир|Битката кај Хиелион и Лемошеир]] и Мануил склучил поволен мир со султанот [[Килиџ Арслан II]], Мириокефалон се покажал како конечниот, неуспешен обид на Царството да ја поврати внатрешноста на [[Анадолија]] од [[Селџуци|Турците]].

По смртта Мануил бил наследен од неговиот син Алексиј (1180-1183), но набрзо потоа [[Византија]] била зафатена од граѓанска војна која на крајот довела до мешање со крстоносците и првиот [[Опсада на Цариград (1204)|пад на Цариград]] и на падот на [[Византија]] во 1204 години.

==Внатрешна политика==
===Западното влијание и татковата политика===
Постарите синови на [[Јован II Комнин|Јован]], Алексиј и Андроник, умреле од епидемија уште во [[1042]] г. Според неговата последна желба, царска круна ја наследил четвртиот и најмлад син Мануил. Мануил I се истакнал како владетел со големи и многукратни способности. Бил храбар војсководец и уште повешт димпомат и државник со смели и далекусежни идеи. Тој бил вистински [[Ромеи|Византиец]], проникнат од идејата на универзалното царство и со страста за теолошки дискусии, а воедно бил и витез од западен ков. Мануил претставувал нов тип [[Источно Римско Царство|византиски]] владетел. Од него се гледало колку силно дејствувал на византискиот живот допирот со [[крстоносци]]те. Мануил ги сакал западните обичаи и ги воведувал на својот двор, а и двата негови браќа со западните принцези придонеле за продирањето на западните навики во Византија. Во [[Влахерна (палата)|Влахернскиот дворед]], дворецот на [[Комнини]], завладеала лесна и ведра атмосфера. Ја немало веќе познатата источна величествена церемонијална притеснетост којашто некогаш ги опкружувала византиските цареви на [[Голем дворец (Цариград)|Големиот дворец]] на [[Златен Рог|Златниот Рог]], туку се одомаќила нова витешка елеганција од западен тип. Приредувани биле витешки турнири во кои учествувал и самиот цар што на Византијците претставувало необична и непријатна глетка. Странците од Запад играле сè поголема улога во Царството и заземале високи позиции, на големо незадоволство на неговото население.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 457.</ref>

Несомнено, личните склоности на Мануил влијаеле на неговата политика. Во својот занес тој се впуштал во пресмели потфати, какви што неговиот татко знаел мудро да ги избегне, но тоа не значи дека може да се говори за начелна спротивност меѓу западната ориентација на неговата политика и политиката на Јован II, претежно ориентирана спрема Исток. Во центарот на вниманието се наоѓал византиско-норманскиот антагонизам и од промената на самата политичка ситуација и од реалниот однос на силите било условено тоа што Јован II на тој проблем му пришол од [[Кнежевство Антиохија|антиохиска]], а Мануил од [[Кралство Сицилија|италијанската]] страна. Мануиловата западна ориентација не била плод на неговиот карактер туку нужност којашто му ја наметнал развојот на настаните на самиот Запад. Почнала епохата кога државите групирани околу [[Средоземно Море|Средоземното Море]] воделе општа [[Европа|европска]] политика. Како средоземна сила Византија не можела да остане настрана. Мануил активно се вмешал во таа политика, истакнувајќи ги, во согласнот со византиските традиции, универзалните претензии на своето Царство. Желбата за воспоставување светско владеење била прастар стремеж на Византијците која ниту на внимателниот цар Јован II не му била туѓа. Во суштина на Мануиловата програма не се разликувала од Јовановата. Нивните крајни цели биле исти. Судбоносната грешка на Мануил било тоа што тој претерал и преминал од желба на дело, не водејќи сметка за реалните можности.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 457-458.</ref>

===Стратиотски систем===
[[Јован II Комнин|Јован II]] се обидел врз нова основа да го воспостави системот на стратиотски имоти којшто бил подлога на некогашната [[Источно Римско Царство|византиска]] моќ. Совладувајќи ги [[Печенези]]те, тој заробениците ги населил по византиските провинции како војници, а по победата над [[Рашка|Србите]] во [[Никомедија|никомедиската област]] ги населил заробените [[Срби]], дел како војници, дел како селани, доделувајќи им земја и обврзувајќи ги на извршување воена должност, односно на плаќање даноци. Мануил I го прифатил татковиот пример. И тој ги населувал српските војници по византиските провинции, кај [[Софија|Сердика]] и на други места. Според договорот со [[Геза II (Унгарија)|Геза II]], Мануил задржал десет илјади [[Унгарци|унгарски]] заробеници, секако со намера и нив да ги искористи како стратиоти. Создавањето на нови стратиотски имоти и населувањето на нови стратиоти, па и туѓинци, во извесна мера значело враќање кон моќната воена организација од средновизантиската епоха. Интересно било што за таа цел, како и во VII век, и сега во голема мера биле ползувани [[Словени]]те. Меѓутоа, со населувањето само на странските заробеници оваа организација не можела вистински да се обнови. Затоа за времето на Мануил особено зело замав доделувањето пронија со обврска за вршење воена служба. Се случувало земјиштето, заедно со населените парици, да им биде давано како пронија и на странските великодостојници.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 470-471.</ref>

===Велепоседништво===
Владата на военото благородништво го поддржувала велепоседништвото, особено световното. Со хрисовулата од [[март]] [[1158]] г. Мануил им забранил на [[манастир]]ите во [[Цариград]] и во неговата околина зголемување на земјишните поседи. Истовремено било забрането и отуѓувањето на подареното земјиште, освен во полза на лица од сенаторски сталеж, т.е. на прониерите, и оваа карактеристилна одлука била повторена и во една подоцнежна наредба. Без сомнение царот Мануил не бил непријател на манастирите. Тој на манастирите свеченоо им ги потврдил сите нивни поседи и покрај тоа им подарил мошне широки права на имунитет. Меѓутоа, соочен со старото соперништво меѓу црковното и световното велепоседништво, тој застанал на страната на световното и одлучно ги фаворизирал световните магнати и прониерите, последните, секако, најмногу.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 471-472.</ref>

===Војска===
Покрај прониерите во [[Источно Римско Царство|византиската]] војска и натаму имало многу наемници, па и давачките што биле барани за издржување на војската биле поголеми од било кога и да е. Бидејќи државните средства биле недоволни на војниците им било препуштено сами да ги задоволуваат своите потреби на сметка на населението. „Жителите во внатрешноста“, вели [[Никита Хонијат]], „поднесуваа голема штета од ненаситната лакомост на војниците коишто им ги одземале не само парите туку и последната кошула“.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 472.</ref>

Војниците биле господари во државата. Во споредба со времети пред [[Комнини]] ситуацијата од корен се изменила. Во времето на владеењето на цивилното благородништво под династијата [[Династија Дука|Дука]], воената служба се избегнувала. „Војниците“, како што кажува [[Јован Скилица]], „го отфрлале оружјето и станувале адвокати и правници. Сега, напротив, воената служба станала особено привлечна. „Секој сакаше“, раскажува Никита Хонијат, „да биде војник, едни ја отфрлаа иглата, зошто таа со голем труд даваше само најскудни средства за живот, други ги напуштаа коњските обори, други пак ја тресеа од себе правта од тулите или саѓите од ковачницата, и сите итаа кон оние коишто врбуваа војници, им давале персиски коњи или неколку златници и веднаш бидувале примени во војска“. Воената служба била единствениот вносен занает. Се и се жртвувало на војската.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 472-473.</ref>

===Положбата на населението===
Населението се наоѓало во тешка сиромаштија бидејќи даночните побарувања растеле, а вообичаените злоупотреби на собиралите на данок ги зголемувале и без тоа прекумерните товари. По градовите многумина ја продавале својата слобода и станувале робови во домовите на великодостојниците. За да ја спречи оваа појава Мануил со закон им ја вратил слободата на лицата слободни од раѓањето, коишто самите се продале во ропство, и се чинело дека, барем во престолнината, ги откупил таквите робови на државен трошок. Меѓутоа, целиот развиток, порастот на велепоседништвото од една, сиромаштијата и задолженоста на пошироките слоеви од друга страна, неизбежно водел ако не кон кметство на мнозинството од населението. Несопирливо развивајќи се процесот на феудализација сè повеќе ја поткупувал отпорната моќ на државниот организам.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 473.</ref>

==Надворешна политика==
===Односите со Германија===
Мануил се обидел да го зацврсти сојузот со [[Кралство Германија|Германското кралство]] на кое неговиот татко му ги поставил темелите. Како што било решено уште при животот на [[Јован II Комнин|Јован]], тој се оженил за роднината на [[Конрад III (германски крал)|Конрад III]], со Берта од Зулцбах, којашто во [[Источно Римско Царство|Византија]] го добила името Ирина. Меѓутоа, соработката на двајцата владетели против [[Кралство Сицилија|Норманите]], а со тоа и главната цел, била попречена од [[Втора крстоносна војна|Втората крстоносна војна]], во која покрај [[Кралство Франција|францускиот]] зел учество и германскиот крал, поттикнат од вжарените проповеди на [[Бернард од Клерво]]. За Мануил, обожават��лот на Запад, Втората крстоносна воја била исто толку непријатно изненадување како што за неговиот [[Алексиј I Комнин|дедо]] била [[Прва крстоносна војна|Првата]]. Успехот на крстоносците би ги зајакнал [[крстоносни држави|латинските држави]] на Исток, во прв ред [[Кнежевство Антиохија|Антиохиското кнежевство]] - стариот противник на Византија. И не само тоа, Конрадовото заминување во [[Света земја|Светата земја]] целосно го изолирало византискиот цар на Запад, а неизбежните заплети со крстоносците му ја одзеле слободата на акција спрема [[Нормани|норманскиот]] крал.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 458.</ref>

===Втората крстоносна војна===
[[Податотека:Map Crusader states 1135-mk.svg|мини|десно|250п|Политичка карта на Блискиот Исток во 1135 г. Крстоносните држави се означени со црвени крстови]]
Преминот на [[крстоносци]]те низ [[Источно Римско Царство|византиските]] земји, проследен со вообичаени истапи, тешко ги заматил односите меѓу [[Ромеи|Византијците]] и [[Кралство Германија|Германците]]. Се чини дека Мануил не се ни состанал со својот сојузник, шурата [[Конрад III (германски крал)|Конрад III]]. Уште полоши биле односите со [[Кралство Франција|францускиот]] крал [[Луј VII]], пријателот на [[Рожер II Сицилијански|Рожер II]]. Во неговата близина веќе се говорело за освојувањето на [[Цариград]]. Како некогаш [[Алексиј I Комнин|Алексиј I]], и Мануил настојувал што побрзо крстоносците да ги префрли во [[Мала Азија]] и барал од водачите на крстоносците да му положат вазалска заклетва и да го признаат византискиот суверенитет над сите земји кои ќе ги освојат. Повеќе заради приближувањето на [[Французи]]те отколку Мануиловото инсистирање, Конрад III решил да премине во Мала Азија. Меѓутоа, таму неговата војска ја снашла жалосна судбина. При првиот судир со [[Селџуци|Турците]], таа целосно била совладана. По долгите преговори и натегања во Мала Азија преминал и Луј VII. Неговата војска се обединила со остатоците од [[Германци|германските]] трупи, но крстоносците се откажале од планираниот поход против [[Икониски Султанат|Иконија]] и тргнале во правецот на [[Аталеја]]. Преминот низ тешкиот терен, проследен со насилство над месното население, со кавги меѓу Французите и Германците, со судири на Латините со Грците, конечно ја исцрпил силата на крстоносците. Конрад III по патот се разболел, па во [[Ефес]] ја напуштил војската на крстоносците. Од Аталеја и Луј VII се упатил со своите барони за [[Сирија]], препуштајќи ги своите луѓе на судбината.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 459-460.</ref>

===Политичкиот поларитет во тогашна Европа===
Полза од овој неславен [[Втора крстоносна војна|поход]] на [[крстоносци]]те имале само [[Селџуци|Турците]] и [[Кралство Сицилија|норманскиот]] крал [[Рожер II Сицилијански|Рожер]]. Бидејќи Мануил бил врзан на Исток со заплетите со крстоносците, Рожер II [[есен]]та [[1147]] г. презел директен напад на [[Источно Римско Царство|Византија]], го освоил [[Крф]], а потоа [[Коринт]] и [[Теба]], најбогатите градови во тогашна [[Грција (регион)|Грција]] и главни средишта на византиското свиларство. Од Коринт и Теба, Рожер ги одвел византиските мајстори и ги вработил во младата норманска свиларска индустрија во [[Палермо]].<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 460.</ref>

Неуспехот на крстоносната војна овозможил ново зближување меѓу Византија и [[Кралство Германија|Германија]]. На враќањето од [[Мала Азија]], [[Конрад III (германски крал)|Конрад III]] убаво бил дочекан во [[Цариград]] и се обврзал дека ќе завојува против Рожер II. И [[Венецијанска Република|Венецијанците]] и се придружиле на антинорманската коалиција и му помогнале на византискиот цар да го поврати Крф ([[1149]] г.). Сепак, последиците од несреќната крстоносна војна и понатаму се чувствувале, во полза на [[Нормани|норманскиот]] крал, а за штета на византискиот цар и неговиот германски сојузник. Планот на византиско-германската офанзива во [[Италија]] бил пресретнат со дипломатска против-акција на Рожер II. Норманскиот крал склучил сојуз со војводата [[Велф VI|Велф]] и го поддржувал во борбата против [[Династија Хоенштауфен|Штауфовците]], така што Конрад III итно морал да се врати во Германија и за извесно испаднал од играта. Од друга страна, Рожер II против византискиот цар ги потпомагал [[Кралство Унгарија|Угрите]] и [[Рашка|Србите]]. Веќе во 1149 г. Мануил морал да стапи во борба против побунетата Рашка, а потоа избила и војната со [[Унгарци|Угрите]], првата во долгата низа византиско-унгарски војни. Рожер II имал природен сојузник во [[Кралство Франција|францускиот]] крал [[Луј VII]] кој, огорчен против Византија, подготвувал нова крстоносна војна. Неговите планови наишле на живо одобрување од [[Бернард од Клерво]] и [[папа]]та [[Папа Евгениј III|Евгениј III]], кој се обидувал германскиот крал да го одврати од сојузот со [[Големиот раскол|шизматичката]] Византија. Така, под водството на Рожер II, била создадена моќна антивизантиска коалиција. Меѓутоа, плановите за новата крстоносна војна, која не била ништо друго норманско-француски напад на Византија, биле разбиени со отпорот на француските витези, и Конрад III му останал верен на својот сојузник. [[Европа|Европските]] држави се поделиле на два табора: на една страна Византија, Германија и Венецијанците, на другата Норманите, [[Династија Велфи|Велфите]], Франција, Унгарија и Србите и во заднина - папата Евгениј III. Почнало групирањето на европските држави и создавањето разгранети коалиции. Се разбира, распоредот на силите во коалициите често се менувал, а со времето и другите држави биле вовлечени во оваа дипломатска игра. Византиско-унгарското соперништво имало одек дури во [[Киевска Русија|Русија]]. Двете сили се замешале во борбата на руските кнезови, и додека Унгарија го потпомагала киевскиот кнез [[Изјаслав II Киевски|Изјаслав]], Византија го поддржувала [[Јуриј Долгоракиот|Јуриј Долгоракиот Суздаљски]] и Владимирко Галициски. Од друга страна, Мануил во седумдесеттите години на [[XII век]], стапил во врска со [[Кралство Англија|англискиот]] крал [[Хенри II]].<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 460-461.</ref>

Конрад III успеал да го совлада Велф и почнал да се подготвува за поход во Италија. Но во моментот кога конечно требало да отпочне византиско-германската борба против Норманите, Конрад III умрел ([[1152]] г.) Со неговиот наследник [[Фридрих I Барбароса]], Мануил никогаш не можел да се спогоди и покрај честите преговори. Политиката и на едниот и на другиот се раководела од идејата за царство со сиот нејзин максимилизам и исклучивост. Во ова време Западот почнал да се запознава со [[Јустинијан I|Јустинијановото]] [[римско право]], кое и таму ја засилувало претставата за возвишеноста и универзалниот карактер на царската власт. Фридрих Барбароса им се спротивставил на византиските претензии на Италија и со крајна недоверба гледал на универзалистичките стремежи на Мануил I, којшто за него бил само грчки крал. Наместо сојуз дошло до соперништво на двете царства. И едната и другата страна за себеси барале исклучиво право на царската круна и на [[Римско Царство|римското]] наследство. Наместо да соработуваат против Норманите, и Фридрих и Мануил се обидувале во прв ред обострано да се претекнат во Италија.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 461-462.</ref>

Мануел успеал да ја зацврсти својата позиција на [[Балкан]]от. На унгарска граница привремено завладеал мир. Киевскиот престол го зазел византискиот сојузник Јуриј Долгоракиот. Во [[1154]] г. умрел и стариот непријател на Византијците Рожер II. Тоа биле поволни предуслови за поголема акција на Запад и Мануил решил да преземе офанзива во Италија, со германскиот цар или без него, ако трева и против него. Во [[1155]] г. тој испратил флота во [[Анкона]] и оттука започнала големата византиска офанзива. Со мала војска, со помошта на норманските вазали, кои царот успеал да ги придобие за себе, во најкусо време биле запоседнати најзначајните градови на [[Апулија]]: целата област од Анкона до [[Тарент]] ја признавале власта на византискиот цар.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 462.</ref>

===Краткото владеење во Италија===
Успехот ги надминувал и најсмелите очекувања и надежи. Воспоставувањето на [[Римско Царство|Римското Царство]], највозвишената цел на [[Источно Римско Царство|византиската]] политика, не изгледало веќе невозможно. Постојат два меча, така [[Јован II Комнин|Јован II]] му пишувал на [[папа]]та [[Папа Инокентиј II|Инокентиј II]], световен и духовен. Тој, царот, ќе го преземе световниот, а на папата ќе му го остави духовниот меч, за да се воспостави единство на [[Христијанство|христијанската црква]] и светска власт на единственото Римско Царство. Се чинело дека дошол мигот оваа програма да се оствари. Мануил решил да го оствари стариот византиски сон и со помош на папата, по цена на унија, да ја обнови [[Јустинијан I|Јустинијановата]] и [[Константин I|Константиновата]] светска империја.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 462-463.</ref>

Меѓутоа, ако Јустинијановата реставрација на Римското Царство не била со долг век, обидот за обнова на Мануил пропаднал одвај што бил направен првиот чекор во тој правец. Уште поголем отколку во времето на Јустинијан бил сегашниот несклад меѓу високите цели на царот и средствата кои му стоеле на располагање. Многу посилен бил и отпорот однадвор. Сложениот систем на [[Европа|европските]] ја исклучувале можноста од создавање светска империја. Сите сили што биле заинтересирани за [[Италија]] се обединиле против Мануил. Спрема византискиот цар непријателски став не зазел само [[Фридрих I Барбароса|Фридрих Барбароса]]. И [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]] која дотогаш соработувала со Византија против [[Свето Римско Царство|Германците]] и [[Кралство Унгарија|Угрите]], се почувствувала загрозена од нејзиното утврдување во Италија и и свртела грб. [[Кралство Сицилија|Норманскиот]] крал [[Вилхелм I Сицилијански|Вилхелм I]] преминал во противнапад и во [[1156]] г. кај [[Бриндизи]] на [[Ромеи|Византијците]] им нанел пораз кој го забрзал крајот на византиското владеење во Италија. Премногу јасно се покажала слабоста на нејзината власт, создадена повеќе со помош на парите и дипломатијата отколку со воената моќ. Византијците морале да ја напуштат Италија, и во [[1158]] г. царот Мануил, кој за свој главен непријател веќе не го сметал норманскиот крал туку германскиот цар, со посредување на папата склучил мирот со [[Нормани]]те и заминувањето на византиските трупи од Италија значеле, всушност, крај на византискиот сон за светска империја.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 463-464.</ref>

===Крстоносните држави на Исток===
Спрема [[Крстоносни држави|латинските држави]] на исток, напротив, Мануил, продолжувајќи ја политиката на својот [[Јован II Комнин|татко]], постигнал навистина извонредни успеси. [[Ерменско кралство на Киликија|Ерменскиот]] кнез [[Тор II (ерменски кнез)|Тор]], кој се утврдил во [[Киликија]], бил принуден во [[1158]] г. да се покори и царот го „запишал меѓу робовите на [[Ромеи|Ромејците]]“. Уште поголемо значење имало потчинувањето на [[Кнежевство Антиохија|Антиохиското кнежевство]]. Антиохискиот кнез [[Рајнолд Шатилонски|Рајнолд]] го признал суверенитетот на [[Источно Римско Царство|византискиот]] цар и се обврзал дека ќе му испраќа помошни трупи. Освен тоа византискиот цар го задржал правото на поставување [[Патријарх на Антиохија|антиохиски патријарх]]. Во знак на потчинетоста Рајналд дошол во логорот на царот гологлав, бос со јаже околу вратот, носејќи меч во левата рака. Дури и [[Ерусалимско Кралство|ерусалимскиот]] крал [[Балдуин III Ерусалимски|Балдуин III]] му напрабил посета на Мануил и се ставил под негова заштита. Како што вели [[Евстасиј Солунски]], „тој поита кај нас од [[Ерусалим]] привлечен од славата и големите подвизи на царот и ги призна неговите врховни права“. Возвишениот став што го зазел византискиот цар спрема латинските држави на Исток се манифестирал на интересен начин за време на свеченото влегување на Мануил во [[Антиохија]] во [[1159]] г. Со сите царски инсигнии царот јавал на коњ. Ерусалимскиот крал го следел јавајќи далеку зад него и не носејќи никакви инсигнии, додека антиохискиот кнез одел пеш покрај коњот на царот и го држел сременот на царот. Тоа била впечатлива глетка во којашто јасно се одразувала хиерархијата на [[Христијанство|христијанските]] владетели. Тешките проблеми пред кои создавањето на крстоносните држави на Исток ја ставиле Византија и со кои таа со децении се борела, сега биле решени и била воспоставена византиска хегемонија. Византискиот цар извојувал позиција на поглавар на целиот христијански Исток, па и самите латински држави, загрозени од [[Селџучко царство|Турците]], во него гледале свој бранител.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 464-465.</ref>

===Унгарија===
И спрема [[Кралство Унгарија|Унгарија]], Мануил ја продолжил политиката на својот [[Јован II Комнин|татко]], но и овде неговата активност била многу поголема, а неговата крајна цел многу поамбициозна. Тој се стремел кон потчинување на Унгарија и нејзино присоединување кон [[Источно Римско Царство|Византиското царство]]. Смртта на кралот [[Геза II (Унгарија)|Геза II]] ([[1161]] г.) дала повод за ново мешање во унгарските прилики. Против [[Стефан III (Унгарија)|Стефан III]], синот на Геза, Мануил со оружје и пари ги поддржувал браќата на Гејза - [[Стефан IV (Унгарија)|Стефан IV]] и [[Ладислав II (Унгарија)|Владислав]]. Поради тоа избила војна полна со тешки и променливи променливи борби. Најпосле, во [[1164]] г. бил склучен договор врз основа на кој братот на Стефан III - [[Бела III (Унгарија)|Бела]] бил испратен во [[Цариград]], откако бил признат за унгарски престолонаследник и откако му се доделени во апанажа [[Хрватска (регион)|Хрватска]] и [[Далмација]]. Меѓутоа, Мануил морал да води нови борби за да ги реализира големите предности кои му ги овозможил овој договор. Опсежни воени и дипломатски подготовки му претходеле на избивањето нови непријателства. Специјален пратеник на царот упатен бил дури во [[Русија]] да и осигура на Византија поддршка на [[Киевска Русија|киевскиот]] и [[Кнежевство Галиција|галицискиот]] кнез. Резултатот одговарал на потрошените средства и напори: Хрватска, Далмација, [[Босна (регион)|Босна]] и [[Сремска Митровица|Срем]] биле присоединети кон Византиското царство ([[1167]] г.).<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 465.</ref>

Колкаво значење Мануил му припишал на унгарското прашање се гледа од тоа што тој решил принцот Бела, наследникот на унгарската круна да го прогласи за свој престолонаследник, за да подготви спојување на Унгарија со Византија. Како престолонаследник, Бела, којшто во Цариград бил наречен Алексиј, бил оженет со ќерката на царот и ја добил титулата деспот. Оваа титула дотогаш му припаѓала само на царот, а сега добила карактер на посебна титула која доаѓала непосредно зад [[василевс]]от, а пред севастократорот и [[Цезар (титула)|цезарот]]. Кога му се родил [[Алексиј II Комнин|синот]], царот се откажал од својот план што во Византија предизвикало големо незадоволство. Меѓутоа, тој успеал по смртта на Стефан III на унгарскиот престол да го доведе својот штитеник Бела-Алексиј и со тоа Унгарија да ја стави под влијание на Византија.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 466.</ref>

===Рашка===
Паралено со војните во [[Кралство Унгарија|Унгарија]], се воделе борби со [[Рашка|Србите]], коишто во борбата за ослободување од [[Источно Римско Царство|византиската]] власт се потпирале на соседна Унгарија. Востанијата на [[Срби]]те зачестиле, за Византија - Рашка станала легло на постојани немири. Навистина, Мануил секојпат успевал да ги задуши тие востанија, но тој не можел да ги прекине без оглед на тоа што често ги менувал неверните жупани на Рашка. Во [[1166]] г. за голем жупан бил поставен [[Стефан Немања]], но и тој наскоро се одметнал од византискиот цар. Меѓутоа, големите успеси на Мануил спрема Унгарија ја измениле ситуацијата, и резултирале со одземање на унгарската поддршка на Србите. Сојузот со [[Венецијанска Република|Венецијанците]] се покажал недоволно ефикасен и кога царот во [[1172]] г. влегол во Рашка со силна војска, Немања се откажал од отпорот кој станал безнадежен. Морал да ја потврди својата покорност според ритуалот којшто бил применет уште при потчинувањето на [[Рајнолд Шатилонски|Рајнолд Антиохиски]] и при св��ченото враќање на царот во [[Цариград]] да чекори во неговата триумфална поворка. Победата над непокорната словенска земја и над нејзиниот голем жупан била славена во патетичните говори на дворските ретори и прикажувана на [[Фреска|фрески]] во [[Влахерна (палата)|царскиот двор]].<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 466-467.</ref>

===Односот со италијанските градови-држави===
Како што [[Источно Римско Царство|византискиот]] напад на [[Анкона]] ја довел во прашање соработката на Византија и [[Венецијанска Република|Венецијанците]] против [[Кралство Сицилија|Норманите]], така и анексијата на [[Далмација]] довела до прекин на византиско-венецијанската соработка против [[Кралство Унгарија|Унгарија]]. Од друга страна, привилегираната положба на венецијанските трговци во Византиското царство тешко го погодувала [[Ромеи|византиското население]]. Мануил ја засилил врската со другите [[италија]]нски приморски градови и склучил договор со [[Република Џенова|Џенова]] ([[1169]] г.) и со [[Република Пиза|Пиза]] ([[1170]] г.). Односите со Венецијанците се влошувале сè повеќе и во [[1171]] г. избил остар судир. Сите Венецијанци во Византиското царство биле уапсени а нивните бродови запленети. Венецијанската против-акција не изостанала. Силна венецијанска флота впловила во византиските води и ги окупирала [[Хиос]] и [[Лезбос]]. Потоа долго се преговарало без конкретни резултати. Односите меѓу Византија и Венецијанците останале прекинате во наредните десетина години.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 467.</ref>

===Последните години од владеењето===
[[Податотека:The  Byzantine Empire, c.1180.PNG|thumb|420px|десноо|Карта на Империјата во текот на владеењето на Мануил I (о. 1180 г.)]]
И покрај сите успеси спрема [[Крстоносни држави|латинските држави]] на Исток и спрема [[Кралство Унгарија|Унгарија]] осаменоста на [[Источно Римско Царство|Византија]] сè повеќе се манифестирала и кон крајот на седумдесеттите години позициите на Мануил биле разнишани на сите страни. Надежите за соработка со [[Папска држава|Рим]] се изјаловиле. Дури куријалната странка секаде - во [[Венецијанска Република|Венеција]], [[Кралство Унгарија|Унгарија]], [[Хрватска (регион)|Хрватска]] и [[Далмација]] - работела против византискиот цар, а сите преговори за црковна унија пропаѓале заради неискоренливата омраза меѓу [[Цариградска патријаршија|Грците]] и [[Папска држава|Латините]]. [[Никита Хонијат]] го изразувал општото чувство на [[Ромеи|Византијците]] кога вели: „Проклетите Латини се желни за нашето богатство и сакаат да го уништат нашиот род... Меѓу нас и нив постои длабока омраза, ние не можеме со нив да се зближиме и во сè се разликуваме“. Неуморен во изнаоѓањето нови патишта и начини, Мануил против [[Фридрих I Барбароса|Фридрих Барбароса]], својот главен противник, го поддржувал [[Ломбардски сојуз|Сојузот на ломбардските градови]], но ова оружје му било одземено со договорот во [[Венеција]] ([[1177]] г.) кој ја окончал војната на Фридрих со Ломбардскиот сојуз и овозможил негово помирување со [[папа]]та. Потоа исчезнала и последната надеж на Мануил во поддршката на Рим против германскиот [[Цар на Светото Римско Царство|цар]].<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 468.</ref>

Како што Мануил се обидувал да ја исползува секоја сила со која Фридрих Барбароса доаѓал во судир, така и Барбароса одржувал врски со сите непријатели на византискиот цар. Уште во [[1173]] г. тој стапил во врска со [[Икониски Султанат|иконискиот]] султан [[Килиџ Арслан II|Килиџ Арслан]]. Доминантната положба којашто ја стекнал Мануил спрема латинските држави во предна [[Азија]] ги засилила и неговите позиции спрема Иконискиот Султанат. Вештото ползување на антагонизмот меѓу [[Селџуци|селџучките]] поглавари и извесните воени успеси во [[Мала Азија]] уште повеќе ја зголемиле неговата надмоќ. Во [[1162]] г. Килиџ Арслан поминал три месеци во [[Цариград]] и се обврзал со договор дека на византискиот цар ќе му испрати помошни трупи и дека ќе му врати повеќе малоазиски градови. Меѓутоа, овие ветувања останале неисполнети, и додека Мануил бил зафатен на Запад и во Унгарија, Килиџ Арслан успеал да ги консолидира своите сили. Охрабрен од поддршката на германскиот цар тој заземал се поагресивен став спрема Византија, и во [[1175]] г. дошло до раскин. Следната година Мануил со голема војска тргнал против Иконискиот Султанат. Меѓутоа, во [[Фригија|фригиските]] клисури кај [[Мариокефалон]] на 17 септември 1176 г. му се случила страотна [[Битка кај Мариокефалон|катастрофа]]. Турците ја опколиле и ја уништиле неговата војска. Самиот Мануил овој пораз го споредил со катастрофата којашто Византија ја доживеала пред 105 годин кај [[Битка кај Манцикерт (1071)|Манцикерт]].<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 468-469.</ref>

Овој удар бил дотолку потежок што дошол во времето кога и на Запад византиската политика била во ќорсокак. Колку длабоко бил разнишан угледот на византискиот цар покажува и писмото коешто Фридрих Барбароса му го упатил на Мануил по мариокефалонската битка. Во него Фридрих, како "[[римски цар]]", го повикувал „грчкиот крал Мануил“ да му ја укаже должната послушност.<ref>Г.Острогорски. Историја на Византија. Скопје, 1992, стр.: 469-470.</ref>

==Наводи==
{{наводи}}

==Дополнителна литература==
<div class="references-small">
*{{наведена книга |  author=Haldon, John |  title=Byzantium -  A History | publisher=Tempus | year=2002  |  isbn=0-7524-2343-6 }}
*{{наведена книга |  author=Lilie, Ralph-Johannes |  title=Byzantium and the Crusader States, 1096&ndash;1204 | publisher=  Oxford University Press | year=1988 | isbn= 0-198-20407-8}}
</div>

==Надворешни врски==
{{Commons|Manuel I  Comnenus}}
*Manuel coinage: [http://www.wildwinds.com/coins/byz/manuel_I/t.html]

{{Византиски владетели}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Христијани од Втората крстоносна војна]]
[[Категорија:Православни монарси]]
[[Категорија:Комнини]]
[[Категорија:Византиски цареви од 12 век]]
[[Категорија:Родени во 1118 година]]
[[Категорија:Починати во 1180 година]]
[[Категорија:Византијци од 12 век]]
Предлошки на страницава:
Назад на Мануил I Комнин.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Мануил_I_Комнин“