Преглед на кодот на Генетско тестирање

Немате дозвола за уредување на оваа страница, од следнава причина:
Вашата IP-адреса се наоѓа во опсег блокиран на сите Викимедиини викија.
Блокот го зададе ‪EPIC‬. Наведената причина гласи Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Почнува: 09:48, 2 јули 2024
Истекува: 09:48, 2 јули 2025
Вашата тековна IP-адреса е 206.189.44.186. Блокираниот опсег е 206.189.32.0/20.
Вклучете ги сите горенаведени поединости кога се обраќате. Ако сметате дека сте блокирани по грешка, дополнителни информации и напатствија ќе најдете во глобалното правило Без отворени застапници.
Во спротивно, за да пор��зговарате за блокот, поднесете барање за разгледување на Мета. Можете и да пишете во VRT-редицата на надзорниците на stewards@wikimedia.org, притоа вклучувајќи ги сите гореспоменати поединости.
Можете да го погледнете и копирате кодот на оваа страница.
{{Генетика-странично}}

'''Генетското тестирање''', познато и како '''тестирање на ДНК''', ― постапка која е користена за да бидат идентификувани промените во секвенцата на [[ДНК]] или структурата на [[Хромозом|хромозомите]]. [[Генетика|Генетското]] тестирање може да вклучи и мерење на резултатите од генетските промени, како што е анализата на [[РНК]] како излез на [[Генска експресија|генското изразување]] или преку [[Биохемија|биохемиска анализа]] за мерење на специфичен [[Белковина|белковински]] излез.<ref name=":02">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ama-assn.org/delivering-care/precision-medicine/genetic-testing|title=Genetic testing|work=American Medical Association|language=en|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Во [[Медицина|медицинска]] средина, генетското тестирање може да биде користено за дијагностицирање или исклучување на сомнителни генетски нарушувања, предвидување на ризиците за специфични состојби или добивање информации што може да биде користени за приспособување на медицинските третмани врз основа на генетскиот состав на поединецот.<ref name=":02" /> Генетското тестирање може да биде користено и за одредување на биолошки роднини, како што е [[Родител|биолошкото потекло]] на детето (генетска [[мајка]] и [[татко]]) преку Тестирање на ДНК за татковство,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://americanpregnancy.org/prenatal-testing/paternity-testing/|title=Paternity Testing|date=2012-04-25|work=American Pregnancy Association|language=en-US|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> или да биде користено за општо предвидување на [[Предок|потеклото]] на поединецот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.vox.com/science-and-health/2019/1/28/18194560/ancestry-dna-23-me-myheritage-science-explainer|title=The limits of ancestry DNA tests, explained|last=Resnick|first=Brian|date=2019-01-28|work=Vox|language=en|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Генетското тестирање на [[растенијата]] и [[животните]] може да биде користено од слични причини како кај [[Човек|луѓето]] (на пр. за да биде проценета поврзаноста/предок или да бидат предвидени/дијагностицирани генетски нарушувања),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.vgl.ucdavis.edu/|title=UC Davis Veterinary Genetics Laboratory {{!}} Animal DNA testing {{!}} forensic testing {{!}} animal genetic research and diagnostics|work=www.vgl.ucdavis.edu|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> за да бидат добиени информации што се користни за одбрано размножување,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.co.uk/bitesize/guides/zqftrwx/revision/1|title=Selective breeding and gene technology|work=www.bbc.co.uk|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> или за напори за зајакнување на генетските разновидност кај загрозените групи на [[население]].<ref>{{Наведено списание|last=Hunter|first=Margaret E.|last2=Hoban|first2=Sean M.|last3=Bruford|first3=Michael W.|last4=Segelbacher|first4=Gernot|last5=Bernatchez|first5=Louis|date=2018-07-17|title=Next-generation conservation genetics and biodiversity monitoring|journal=Evolutionary Applications|volume=11|issue=7|pages=1029–1034|bibcode=2018EvApp..11.1029H|doi=10.1111/eva.12661|issn=1752-4571|pmc=6050179|pmid=30026795}}</ref>

Разновидноста на генетските тестови била проширена низ годините. Раните облици на генетско тестирање кои започнаале во 1950-тите вклучувале броење на бројот на хромозоми по [[клетка]]. Отстапувањата од очекуваниот број на хромозоми (46 кај луѓето) може да доведат до [[дијагноза]] на одредени генетски состојби како што се трисомија 21 ([[Даунов синдром]]) или моносомија X ([[Тарнеров синдром]]).<ref name=":22">{{Наведено списание|last=Durmaz|first=Asude Alpman|last2=Karaca|first2=Emin|last3=Demkow|first3=Urszula|last4=Toruner|first4=Gokce|last5=Schoumans|first5=Jacqueline|last6=Cogulu|first6=Ozgur|date=2015|title=Evolution of Genetic Techniques: Past, Present, and Beyond|journal=BioMed Research International|volume=2015|pages=461524|doi=10.1155/2015/461524|issn=2314-6133|pmc=4385642|pmid=25874212|doi-access=free}}</ref> Во 1970-тите, бил развиен метод за обојување на посебни области на хромозомите, наречена хромозомско подредување, што овозможило подробна [[Кариотип|анализа]] на структурата на хромозомот и дијагноза на генетски нарушувања кои вклучуваат големи структурни преуредувања.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nature.com/scitable/topicpage/karyotyping-for-chromosomal-abnormalities-298/|title=Karyotyping {{!}} Learn Science at Scitable|work=www.nature.com|language=en|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Покрај анализата на цели хромозоми ([[цитогенетика]]), генетското тестирање било проширено за да ги вклучи полињата на [[Молекуларна генетика|молекуларната генетика]] и [[геномика]] кои можат да ги идентификуваат промените на ниво на поединечни гени, делови од гени или дури и единечни [[Нуклеотид|нуклеотидни]] „букви“ од секвенцата на ДНК.<ref name=":22" /> Според Националниот институт за здравје на [[Соединетите Држави]], достапни се тестови за повеќе од 2.000 генетски состојби,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://report.nih.gov/nihfactsheets/ViewFactSheet.aspx?csid=43|title=NIH Fact Sheets - Genetic Testing: How it is Used for Healthcare|work=report.nih.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20190816230116/https://report.nih.gov/nihfactsheets/ViewFactSheet.aspx?csid=43|archive-date=2019-08-16|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> и една студија проценува дека од 2018 година има повеќе од 68.000 генетски тестови на пазарот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.medscape.com/viewarticle/896361|title=10 New Genetic Tests Reach the Market Each Day|work=Medscape|accessdate=19 февруари 2024}}</ref>

== Видови ==
[[Генетика|Генетското]] тестирање е „анализа на [[Хромозом|хромозомите]] ([[ДНК]]), [[белковините]] и одредени метаболити со цел да бидат откриени наследни [[Генотип|генотипови]], [[Мутација|мутации]], [[Фенотип|фенотипови]] или [[Кариотип|кариотипови]] поврзани со [[болести]] за клинички цели.<ref name="pmid9381169">{{Наведено списание|date=октомври 1997|title=Predictive genetic testing: from basic research to clinical practice|journal=Science|volume=278|issue=5338|pages=602–5|doi=10.1126/science.278.5338.602|pmid=9381169}}</ref> Може да обезбеди информации за [[Ген|гените]] и хромозомите на една [[личност]] во текот на [[животот]].

=== Дијагностичко тестирање ===

* Тестирање на фетусна ДНК без [[Клетка|клетки]] - неинвазивен (за фетусот) тест. Изведува е на примерок од [[крв]] од [[вена]] од [[Мајка|мајката]] и може да даде информации за фетусот на почетокот на [[Бременост|бременоста]].<ref>{{Наведено списание|last=Van den Veyver|first=IB|date=28 октомври 2016|title=Recent advances in prenatal genetic screening and testing.|journal=F1000Research|volume=5|pages=2591|doi=10.12688/f1000research.9215.1|pmc=5089140|pmid=27853526|doi-access=free}}</ref> Од 2015 година тоа е најчувствителниот и специфичен преглед за тест за [[Даунов синдром]].<ref name="BMO15">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=eR9uDQAAQBAJ&pg=PA74|title=Beischer & MacKay's Obstetrics, Gynaecology and the Newborn|last=Permezel|first=Michael|last2=Walker|first2=Susan|last3=Kyprianou|first3=Kypros|date=2015|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=9780729584050|page=74|language=en|access-date=19 февруари 2024}}</ref>
* [[Податотека:Phenylketonuria_testing.jpg|мини|Собирање примерок од крв со боцкање на новороденче.]] Преглед на новороденчиња – користен е веднаш по раѓањето за да бидат идентификувани генетските нарушувања што може да бидат третирани рано во животот. Примерок од крв е собиран со боцкање на петата од новороденчето 24-48 часа по раѓањето и се испраќа во [[лабораторија]] за анализа. Во [[Соединети Американски Држави|Соединетите Држави]], процедурата за преглед на новороденчиња варира од [[Сојузни држави на САД|сојузна држава]] до сојузна држава, но сите сојузни држави по закон тестираат за најмалку 21 нарушување. Ако бидат добијат абнормални резултати, тоа не мора да значи дека детето има нарушување. Дијагностички тестови мора да го следат првичниот преглед за да биде потврдена болеста.<ref name="Newborn Screening">{{Наведена мрежна страница|url=http://ghr.nlm.nih.gov/nbs|title=Newborn Screening|last=Genetics Home Reference|work=Genetics Home Reference|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Рутинското тестирање на доенчиња за одредени нарушувања е најраспространета употреба на генетско тестирање - милиони бебиња се тестираат секоја година во Соединетите Држави. Сите сојузну држави во моментов ги тестираат доенчињата за [[фенилкетонурија]] (генетско нарушување кое предизвикува [[душевно растројство]] ако не е третирано) и вроден [[хипотироидизам]] (нарушување на [[Штитна жлезда|штитната жлезда]]). Луѓето со фенилкетонурија немаат [[ензим]] потребен за обработка на [[Аминокиселина|аминокиселинскиот]] [[фенилаланин]], кој е одговорен за нормален раст кај децата и нормална употреба на [[Белковина|белковини]] во текот на нивниот живот. Ако има собирање на премногу фенилаланин, [[Мозок|мозочното]] [[ткиво]] може да биде оштетено, предизвикувајќи застој во развојот. Прегледот за новороденчиња може да открие присуство на фенилкетонурија, дозволувајќи им на децата да бидат ставени на посебни [[Начин на исхрана|диети]] за да се избегнат ефектите од нарушувањето.<ref name="Newborn Screening" />
* Дијагностичко тестирање – користено е за дијагностицирање или исклучување на одредена генетска или [[Хромозом|хромозомска]] состојба. Во многу случаи, генетското тестирање е користено за да биде потврдена дијагнозата кога постои сомневање за одредена состојба врз основа на физички [[Мутација|мутации]] и симптоми. Дијагностичкото тестирање може да биде извршено во секое време од животот на една личност, но не е достапно за сите гени или за сите генетски состојби. Резултатите од дијагностички тест може да влијаат на изборот на една личност за здравствената заштита и управувањето со болеста. На пример, луѓето со семејна историја на полицистична бубрежна болест кои чувствуваат болка или осетливост во [[Стомак|стомакот]], крв во [[Моч|урината]], често мокрење, болки во страните, инфекција на уринарниот тракт или камења во [[Бубрег|бубрезите]] може да одлучат да имаат свои гени тестиран и резултатот може да ја потврди дијагнозата на полицистичната бубрежна болест.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/polycystic-kidney-disease/basics/symptoms/con-20028831|title=Polycystic Kidney Disease|last=Mayo Clinic Staff|work=Mayo Clinic|publisher=Mayo Foundation for Medical Education and Research|accessdate=18 ноември 2016}}</ref> И покрај неколкуте последици на генетското тестирање во состојби како што се [[епилепсија]] или невроразвојни нарушувања, многу пациенти (особено возрасни) немаат пристап до овие современи дијагностички пристапи, што покажува релевантен дијагностички јаз.<ref>{{Наведено списание|last=Aledo-Serrano|first=Angel|last2=García-Morales|first2=Irene|last3=Toledano|first3=Rafael|last4=Jiménez-Huete|first4=Adolfo|last5=Parejo|first5=Beatriz|last6=Anciones|first6=Carla|last7=Mingorance|first7=Ana|last8=Ramos|first8=Primitivo|last9=Gil-Nagel|first9=Antonio|year=2020|title=Diagnostic gap in genetic epilepsies: A matter of age|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1525505020304455|journal=Epilepsy & Behavior|volume=111|page=107266|doi=10.1016/j.yebeh.2020.107266|pmid=32610249|via=Science direct}}</ref>
* Тестирање на носител – е користена за идентификување на луѓе кои носат една копија од генска мутација која, кога е присутна во две копии, предизвикува генетско нарушување. Овој вид тестирање се нуди на поединци кои имаат семејна историја на генетско нарушување и на луѓе од [[Етничка група|етнички групи]] со зголемен ризик од специфични генетски состојби. Ако се тестираат и двајцата родители, тестот може да обезбеди информации за ризикот на двојката да има дете со генетска состојба како [[цистична фиброза]].
* Предимплантациска генетска дијагноза – извршена на човечки ембриони пред имплантацијата како дел од процедурата за ин витро [[оплодување]]. Тестирањето пред имплантација е користено кога поединци се обидуваат да зачнат дете преку ин витро оплодување. [[Јајце-клетка|Јајце-клетките]] од жената и спермата од [[Маж|мажот]] се отстранувани и оплодуваат надвор од телото за да бидат создадени повеќе ембриони. Ембрионите се поединечно прегледувани за абнормалности, а оние без абнормалности се ставани во [[материца]]та.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/genetic-testing/basics/why-its-done/prc-20014802|title=Genetic testing Why it's done - Tests and Procedures - Mayo Clinic|last=Mayo Clinic Staff|work=Mayo Clinic|accessdate=19 февруари 2024}}</ref>
* [[Податотека:ChorionicVillus.png|мини|Земање примероци во мали количини на хорионски ресички.]] [[Пренатална дијагноза]]{{Цп}} користена е за откривање на промени во гените или хромозомите на фетусот пред раѓањето. Овој вид тестирање е нуден на двојки со зголемен ризик да имаат бебе со генетско или хромозомско нарушување. Во некои случаи, пренаталното тестирање може да ја намали неизвесноста на парот или да им помогне да одлучат дали да [[Абортус|абортираат]] бременоста. Сепак, не може да ги идентификува сите можни наследни нарушувања и вродени дефекти. Еден метод за извршување на пренатален генетски тест вклучува амниоцентеза, која отстранува примерок од течност од плодовата вода на мајката 15 до 20 или повеќе недели од бременоста. Течноста потоа се тестира за хромозомски абнормалности како што се Даунов синдром (трисомија 21) и трисомија 18, што може да резултира со неонатална или фетусна смрт. Резултатите од тестот може да се добијат во рок од 7-14 дена по завршувањето на тестот. Овој метод е 99,4% прецизен при откривање и дијагностицирање на абнормалности на феталните хромозоми. Постои мал ризик од спонтан абортус со овој тест, околу 1:400. Друг метод на пренатално тестирање е земање примероци од хорионски ресички. Хорионските ресички се проекции од [[Плацента|плацентата]] кои го носат истиот генетски состав како и бебето. За време на овој метод на пренатално тестирање, примерок од хорионски ресички се отстранува од плацентата што треба да се тестира. Овој тест се изведува 10-13 недели од бременоста, а резултатите се готови 7-14 дена по тестот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.haugenobgyn.com/prenatal_testing.aspx|title=The Facts on Prenatal Testing|last=John A. Haugen Associates Obstetrics and Gynecology|work=John A. Haugen Associates Obstetrics and Gynecology|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402123732/http://www.haugenobgyn.com/prenatal_testing.aspx|archive-date=2015-04-02|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Друг тест со употреба на крв земена од фетусна папочна врвца е перкутано земање мостри од крв од папочна врвца.
* Предвидливо и пресимптоматско тестирање – користено за откривање на генски мутации поврзани со нарушувања кои се појавуваат по раѓањето, често подоцна во животот. Овие тестови можат да бидат корисни за луѓе кои имаат член на семејството со генетско нарушување, но кои немаат особини на самите пореметувања во времето на тестирањето. Предвидливото тестирање може да идентификува мутации кои ги зголемуваат шансите на лицето да развие нарушувања со генетска основа, како што се одредени видови [[Рак (болест)|рак]]. На пример, еден поединец со мутација во [[Белковина|белковината]] BRCA1 има 65% кумулативен ризик од [[рак на дојка]].<ref>{{Наведено списание|last=Antoniou|first=A.|last2=Pharoah|first2=P. D. P.|last3=Narod|first3=S.|last4=Risch|first4=H. A.|last5=Eyfjord|first5=J. E.|last6=Hopper|first6=J. L.|last7=Loman|first7=N.|last8=Olsson|first8=H.|last9=Johannsson|first9=O.|date=25 мај 2003|title=Average risks of breast and ovarian cancer associated with BRCA1 or BRCA2 mutations detected in case Series unselected for family history: a combined analysis of 22 studies|journal=American Journal of Human Genetics|volume=72|issue=5|pages=1117–1130|doi=10.1086/375033|pmc=1180265|pmid=12677558}}</ref> Наследниот рак на дојка заедно со синдромот на [[Рак на јајници|рак на јајниците]] се предизвикани од генски промени во гените BRCA1 и BRCA2. Главните видови рак поврзани со мутации во овие гени се рак на дојка, јајници кај жените, [[Рак на простата|простата]], [[Рак на панкреасот|панкреас]] кај мажите.<ref name="National Institute of Health">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/genetics/genetic-testing-fact-sheet|title=Genetic Testing for Hereditary Cancer Syndromes|date=2013-04-22|work=National Cancer Institute|publisher=National Institute of Health|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Ли-Фраумениевиот синдром е предизвикан од генска промена на генот TP53. Видовите рак поврзани со мутација на овој ген се рак на дојка, сарком на меките ткива, остеосарком (рак на [[Коска|коските]]), [[леукемија]] и [[Тумор|тумори]] на мозокот. Кај Кауденовиот синдром постои мутација на генот PTEN, што предизвикува потенцијален рак на дојка, штитна жлезда или ендометријален рак.<ref name="National Institute of Health" /> Пресимптоматското тестирање може да утврди дали некое лице ќе развие генетско нарушување, како на пр. [[Хемохроматоза|хемахроматоза]] (нарушување со преоптоварување со [[железо]]), пред да се појават какви било знаци или симптоми. Резултатите од предвидливото и пресимптоматското тестирање може да обезбедат информации за ризикот на лицето да развие специфично нарушување, да помогнат во донесувањето одлуки за [[медицинска нега]] и да обезбедат подобра прогноза.
* [[Фармакогеномика]]{{Цп}} го одредува влијанието на генетските варијации врз одговорот на [[Лек|лекот]]. Кога некое лице има болест или лоша здравствена состојба, фармакогеномиката може да го испита генетскиот состав на поединецот за да одреди кој лек и која доза би била најбезбедна и најкорисна за пациентот. Во човечкото население, има приближно 11 милиони единечни нуклеотидни полиморфизми во [[Геном|геномите]] на луѓето, што ги прави најчестите варијации во човечкиот геном. Единечните нуклеотидни полиморфизми откриваат информации за одговорот на поединецот на одредени лекови. Овој вид генетско тестирање може да биде користено за пациенти со рак кои се подложени на хемотерапија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ama-assn.org/ama/pub/physician-resources/medical-science/genetics-molecular-medicine/related-policy-topics/genetic-testing.page?|title=Genetic Testing|work=American Medical Association|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Примерок од ткивото на ракот може да биде испратен на генетска анализа во специјализирана лабораторија. По анализата, добиените информации можат да идентификуваат мутации во туморот што може да бидат користени за да биде одредена најдобрата можност за третман.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cancercenter.com/cancer-genomics/genomic-tumor-assessment/|title=Genomic Tumor Assessment|work=Cancer Treatment Centers for America|publisher=Rising Tide|accessdate=18 ноември 2016|archive-date=2016-11-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20161119181930/http://www.cancercenter.com/cancer-genomics/genomic-tumor-assessment/|url-status=dead}}</ref>

=== Недијагностичко тестирање ===

* [[ДНК анализа|Форензичко тестирање]]{{Цп}}користи секвенци на [[ДНК]] за да идентификува поединец за правни цели. За разлика од тестовите опишани погоре, форензичкото тестирање не е користено за откривање на [[Ген|генски]] [[мутации]] поврзани со [[Болест|болеста]]. Овој вид тестирање може да ги идентификува жртвите на [[злосторство]] или катастрофа, да исклучи или да наведе осомничен за злосторство или да воспостави биолошки односи меѓу [[Човек|луѓето]] (на пример, [[Татко|татковство]]).
* Тестирање за татковство{{Цп}}користи посебни маркери за ДНК за да идентификува исти или слични шеми на наследување помеѓу сродни поединци. Врз основа на фактот дека сите ние наследуваме половина од нашата ДНК од таткото, а половина од [[Мајка|мајката]], научниците кои се занимаваат со ДНК тестираат поединци за да го пронајдат совпаѓањето на секвенците на ДНК на некои високодиференцијални маркери за да извлечат заклучок за поврзаноста.
* [[Генеалошки ДНК тест]]{{Цп}}користен за одредување на потеклото или [[Етничка група|етничкото]] наследство за [[генетска генеалогија]].
* Истражувачко тестирање{{Цп}}вклучува пронаоѓање непознати гени, учење како функционираат гените и унапредување на разбирањето на генетските состојби. Резултатите од тестирањ��то направено како дел од истражувачката студија обично не се достапни за пациентите или нивните даватели на здравствени услуги.

== Медицинска процедура ==
[[Генетика|Генетското]] тестирање често е правено како дел од генетски советувања и од средината на 2008 година имало повеќе од 1.200 клинички применливи генетски тестови на располагање.<ref name="A-Hawkins2008">{{Наведени вести|url=http://www.genengnews.com/articles/chitem.aspx?aid=2544|title=Successful Genetic Tests Are Predicated on Clinical Utility|last=Allingham-Hawkins|first=Diane|date=2008-08-01|work=Genetic Engineering & Biotechnology News|access-date=19 февруари 2024|publisher=Mary Ann Liebert|issue=14|volume=28|pages=6, 9|issn=1935-472X}}</ref> Штом некое лице ќе одлучи да продолжи со генетско тестирање, медицински генетичар, генетски советник, лекар од примарната здравствена заштита или специјалист може да го нарача тестот откако ќе добие информирана согласност.

Генетските тестови се прават на примерок од [[крв]], коса, [[кожа]], [[плодова вода]] (течност што го опкружува фетусот за време на [[Бременост|бременоста]]) или друго [[ткиво]]. На пример, медицинската процедура наречена букална размаска користи мала четка или памучно брисче за да собере примерок од клетки од внатрешната површина на образот. Алтернативно, мала количина на физиолошки раствор за плакнење [[уста]] може да се замавне во устата за да бидат собрани [[Клетка|клетките]]. Примерокот е испраќан во [[лабораторија]] каде техничарите бараат специфични промени во [[Хромозом|хромозомите]], [[ДНК]] или [[белковините]], во зависност од сомнителните нарушувања, често користејќи [[Секвенцирање на ДНК|секвенционирање на ДНК]]. Лабораторијата ги известува резултатите од тестот писмено до [[Лекар|лекарот]] или генетскиот советник на лицето.{{Се бара извор|date=февруари 2024}}

Рутински прегледни тестови за новороденчиња се правени на мал примерок од крв добиена со боцкање на петата на бебето со ланцета.

== Ризици и ограничувања ==
Физичките ризици поврзани со повеќето [[Генетика|генетски]] тестови се многу мали, особено за оние тестови за кои е потребен само примерок од [[крв]] или букална размаска (постапка со која се земани примероци од [[клетки]] од внатрешната површина на образот). Процедурите што се користени за пренатално тестирање носат мал, но незанемарлив ризик од губење на [[Бременост|бременоста]] (спонтан [[абортус]]), бидејќи бараат примерок од [[плодова вода]] или [[ткиво]] од околу фетусот.<ref name="NIHrisks">{{Наведена мрежна страница|url=https://ghr.nlm.nih.gov/primer/testing/riskslimitations|title=Genetics Home Reference: What are the risks and limitations of genetic testing?|date=15 ноември 2016|publisher=NIH}}</ref>

Многу од ризиците поврзани со генетското тестирање вклучуваат емоционални, [[Општество|општествени]] или финансиски последици од резултатите од тестот. Луѓето може да се чувствуваат лути, [[Депресија (расположение)|депресивни]], вознемирени или виновни за нивните резултати. Потенцијалното негативно влијание на генетското тестирање доведе до зголемено признавање на „правото да не се знае“.<ref>{{Наведено списание|last=R|first=Andorno|year=2004|title=The right not to know: an autonomy based approach|journal=Journal of Medical Ethics|language=en|volume=30|issue=5|pages=435–439|doi=10.1136/jme.2002.001578|issn=0306-6800|pmc=1733927|pmid=15467071}}</ref> Во некои случаи, генетското тестирање создава тензија во [[Семејство|семејството]], бидејќи резултатите може да откријат информации за другите членови на семејството, покрај лицето кое е тестирано.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.geneticliteracyproject.org/2013/10/01/you-have-a-genetic-disorder-should-your-family-be-told-they-too-might-carry-the-harmful-mutation/|title=You have a genetic disorder: Should your family be told they might carry the mutation?|last=Wendelsdorf|first=Katherine|date=1 октомври 2013|work=Genetic Literacy Project}}</ref> Загрижува и можноста за генетска дискриминација при [[вработување]] или [[осигурување]]. Некои поединци избегнуваат генетско тестирање поради страв дека тоа ќе влијае на нивната способност да купат осигурување или да најдат работа.<ref>Amy Harmon, [https://www.nytimes.com/2008/02/24/health/24dna.html?_r=2&scp=5&sq=Genetic&st=nyt&oref=slogin&oref=slogin "Insurance Fears Lead Many to Shun DNA Tests,"] [[The New York Times]], 24 февруари 2008</ref> Здравствените осигуреници во моментов не бараат од барателите за покритие да подлежат на генетско тестирање, а кога осигурениците ќе наидат на генетски информации, тоа е предмет на истата заштита на доверливоста како и секоја друга чувствителна [[Здравје|здравствена]] информација.<ref>[http://www.actuary.org/pdf/health/geneticmono.pdf "Genetic Information and Medical Expense Insurance"], [[American Academy of Actuaries]], јуни 2000</ref> Во [[Соединетите Држави]], употребата на генетски информации е регулирана со Законот за недискриминација на генетски информации (видете дискусија подолу во делот за владината регулатива).

Генетското тестирање може да обезбеди само ограничени информации за наследна состојба. Тестот често не може да утврди дали некое лице ќе покаже симптоми на нарушување, колку ќе бидат сериозни симптомите или дали нарушувањето ќе напредува со текот на времето. Друго големо ограничување е недостатокот на стратегии за третман за многу генетски нарушувања откако ќе бидат дијагностицирани.<ref name="NIHrisks"/>

Друго ограничување на генетското тестирање за наследно поврзан рак се варијантите со непознато клиничко значење. Бидејќи човечкиот геном има над 22.000 [[гени]], има 3,5 милиони варијанти во [[Геном|геномот]] на просечниот [[човек]]. Овие варијанти со непознато клиничко значење значат дека има промена во секвенцата на [[ДНК]], но зголемувањето на [[Рак (болест)|ракот]] е нејасно бидејќи не е познато дали промената влијае на функцијата на генот.<ref>{{Наведено списание|last=King|first=Elisabeth|date=2017|title=Genetic Testing: Challenges and changes in testing for hereditary cancer syndromes|journal=Clinical Journal of Oncology Nursing|volume=21|issue=5|pages=589–598|doi=10.1188/17.cjon.589-598|pmid=28945723}}</ref>

Професионалец по генетика може подробно да ги објасни придобивките, ризиците и ограничувањата на одреден тест. Важно е секое лице кое размислува за генетско тестирање да ги разбере и да ги одмери овие фактори пред да донесе одлука.<ref name="NIHrisks"/>

Други ризици вклучуваат случајни наоди - откривање на некој можен проблем пронајден додека е барано нешто друго.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.geneticliteracyproject.org/2013/09/17/part-i-whole-genome-sequencing-incidental-findings-and-mandatory-testing/|title=Personal gene maps: Is there such a thing as too much information about our DNA?|last=Wendelsdorf|first=Katherine|date=17 септември 2013|work=Genetic Literacy Project}}</ref> Во 2013 година, Американскиот колеџ за медицинска генетика и геномика дека одредени гени секогаш се вклучени во секое време кога ќе биде направено геномско секвенционирање и дека лабораториите треба да ги пријават резултатите.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.geneticliteracyproject.org/2015/03/24/what-should-be-done-with-unsettling-incidental-findings-in-gene-screens/|title=What should be done with unsettling 'incidental findings' in gene screens?|last=Powledge|first=Tabitha M.|date=24 март 2015|work=Genetic Literacy Project}}</ref>

Студиите на ДНК се критикувани за низа методолошки проблеми и обезбедуваат погрешни, толкувања на расните класификации.<ref>{{Наведено списание|last=Lieberman|first=Leonard|last2=Jackson|first2=Fatimah Linda C.|date=1995|title=Race and Three Models of Human Origin|url=https://www.jstor.org/stable/681958|journal=American Anthropologist|volume=97|issue=2|pages=231–242|doi=10.1525/aa.1995.97.2.02a00030|issn=0002-7294|jstor=681958}}</ref><ref>{{Наведена книга|title="The Geographical Origins and Population Relationships of Early Ancient Egyptians" In Egypt in Africa|last=Celenko|first=Theodore|date=1996|publisher=Indianapolis Museum of Art|isbn=0936260645|location=Indianapolis, Ind.|pages=20–33}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Ryan A.Brown and George J. Armelagos|date=2001|title=Apportionment of racial diversity: A review|journal=Evolutionary Anthropology|volume=10, Issue 1|issue=34–40|pages=34–40|doi=10.1002/1520-6505(2001)10:1<34::AID-EVAN1011>3.0.CO;2-P|doi-access=free}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=DskwEAAAQBAJ&dq=gourdine+critique+their+methods&pg=PA150|title=The Cambridge World History of Slavery: Volume 2, AD 500-AD 1420|last=Eltis|first=David|last2=Bradley|first2=Keith R.|last3=Perry|first3=Craig|last4=Engerman|first4=Stanley L.|last5=Cartledge|first5=Paul|last6=Richardson|first6=David|date=12 август 2021|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-84067-5|page=150|language=en}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Ancient Egyptian society : challenging assumptions, exploring approaches|last=Candelora Danielle (2022). Candelora Danielle, Ben-Marzouk Nadia, Cooney Kathyln (eds.).|date=31 август 2022|isbn=9780367434632|location=Abingdon, Oxon|pages=101–122}}</ref>

== Генетско тестирање директно до потрошувачот ==
Генетското тестирање директно до потрошувачот (исто така наречено домашно генетско тестирање) е вид генетски тест што е достапен директно до потрошувачот без да мора да помине преку здравствен работник. Вообичаено, за да биде добиен генетски тест, здравствените работници како што се [[Лекар|лекарите]], [[Медицинска нега|медицинските сестри]] или генетските советници добиваат дозвола од својот пациент и потоа го нарачуваат саканиот тест, кој може или не е покриен со здравствено [[осигурување]]. Меѓутоа, ваквите генетски тестови им овозможуваат на потрошувачите да ја заобиколат оваа постапка и сами да купат ДНК тестови. Директното генетско тестирање може да вклучува првенствено информации поврзани со [[генеалогија]] или предците, информации поврзани со [[Здравје|здравјето]] и  особини или и севкупно.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ghr.nlm.nih.gov/primer/dtcgenetictesting/directtoconsumer|title=What is direct-to-consumer genetic testing?|last=Reference|first=Genetics Home|work=Genetics Home Reference|language=en|accessdate=19 февруари 2024}}</ref>

Постојат различни директно достапни тестови, кои се движат од тестови за [[алели]] на [[рак на дојка]] до [[мутации]] поврзани со [[цистична фиброза]]. Можни придобивки од директно достапното тестирање се достапноста на тестовите до потрошувачите, промоцијата на проактивна здравствена заштита и [[Генетска приватност|приватноста на генетските информации]]. Можни дополнителни ризици од директното тестирање се недостатокот на владина регулатива, потенцијалното погрешно толкување на генетските информации, прашањата поврзани со тестирањето на малолетниците, приватноста н�� податоците и трошоците за јавниот здравствен систем.<ref>{{Наведено списание|last=Borry|first=Pascal|last2=Cornel|first2=Martina C.|last3=Howard|first3=Heidi C.|date=2010|title=Where are you going, where have you been: a recent history of the direct-to-consumer genetic testing market|journal=Journal of Community Genetics|volume=1|issue=3|pages=101–106|doi=10.1007/s12687-010-0023-z|issn=1868-310X|pmc=3063844|pmid=21475669}}</ref> Во [[Соединетите Држави]], повеќето комплети за директни генетски тестови не се прегледувани од Службата за храна и лекови, со исклучок на неколку тестови понудени од [[Претпријатие|претпријатието]] [[23andMe]].<ref name=":1">{{Наведено списание|last=Research|first=Center for Drug Evaluation and|date=2018-11-03|title=Direct-to-Consumer Tests|url=https://www.fda.gov/medical-devices/vitro-diagnostics/direct-consumer-tests|journal=FDA|language=en}}</ref> Почнувајќи од 2019 година, тестовите што добиле овластување за ставање во промет од Службата ги вклучуваат извештаите за генетски ризик по здравјето на 23andMe за одредени варијанти на BRCA1/BRCA2,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2018/03/06/23andme-gets-fda-approval-to-report-breast-cancer-risk-without-a-doctor/|title=23andMe gets FDA approval to report breast cancer risk without a doctor|last=Johnson|first=Carolyn Y.|work=Washington Post|access-date=19 февруари 2024|language=en}}</ref> [[Фармакогеномика|фармакогенетски]] извештаи кои тестираат за избрани варијанти поврзани со [[метаболизмот]] на одредени [[Фармација|фармацевтски]] [[соединенија]], тест за преглед на носител за Блум синдром и извештаи за генетски здравствен ризик за неколку други медицински состојби, како што се [[Целијакија|целијачна болест]] и доцно откривање на [[Алцхајмерова болест|Алцхајмеровата болест]].<ref name=":1" />

=== Контроверзност ===
Директно достапното генетското тестирање било контроверзно поради отвореното противење во [[Медицина|медицинската]] заедница. Критичарите на ваквото тестирање се расправаат против ризиците кои се вклучени, нерегулираните тврдења за рекламирање и маркетинг, потенцијалното препродажба на генетски податоци на трети страни и целокупниот недостаток на владин надзор.<ref name="pmid18494080">{{Наведено списание|year=2008|title=Letting the genome out of the bottle|journal=The New England Journal of Medicine|volume=358|issue=20|pages=2184–5; author reply 2185|doi=10.1056/nejmc086053|pmid=18494080}}</ref><ref name="pmid18184955">{{Наведено списание|year=2008|title=Letting the genome out of the bottle—will we get our wish?|journal=The New England Journal of Medicine|volume=358|issue=2|pages=105–7|doi=10.1056/NEJMp0708162|pmid=18184955}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Thiebes|first=Scott|last2=Toussaint|first2=Philipp A|last3=Ju|first3=Jaehyeon|last4=Ahn|first4=Jae-Hyeon|last5=Lyytinen|first5=Kalle|last6=Sunyaev|first6=Ali|date=2020-01-21|title=Valuable Genomes: Taxonomy and Archetypes of Business Models in Direct-to-Consumer Genetic Testing|journal=Journal of Medical Internet Research|language=en|volume=22|issue=1|pages=e14890|doi=10.2196/14890|issn=1438-8871|pmc=7001042|pmid=31961329|doi-access=free}}</ref>

Директното тестирање вклучува многу од истите ризици поврзани со кој било генетски тест. Една од поочигледните и поопасните од нив е можноста за погрешно читање на резултатите од тестот. Без професионално водство, потрошувачите потенцијално можат погрешно да ги толкуваат генетските информации, предизвикувајќи ги да бидат заблуди за нивното лично [[здравје]].

Некои реклами за директно генетско тестирање биле критикувани како пренесување на претерана и неточна порака за поврзаноста помеѓу генетските информации и ризикот од [[Болест|болеста]], користејќи ги чувствата како продажен фактор. Во рекламата за генетскиот тест за предвивување BRCA за рак на дојка, било наведено: „Нема посилен противотров за стравот од информацијата“.<ref>Gollust et al., [http://jama.ama-assn.org/cgi/content/full/288/14/1762#REF-JSC20258-14 "Limitations of Direct-to-Consumer Advertising for Clinical Genetic Testing,"] JAMA.2002; 288: 1762-1767</ref> Освен ретките болести кои се директно предизвикани од одредена [[мутација]] од еден [[ген]], болестите „имаат сложени, повеќекратни генетски врски кои силно општат со личната средина, начинот на живот и однесувањето“.<ref>{{cite magazine |last=Nisbet |first=Matthew C. |date=2019 |title=DNA Is Not Destiny: Challenging the Hype over Genetic Testing |magazine=[[Skeptical Inquirer]] |volume=43 |issue=4 |pages=28–30}}</ref>

Ancestry.com, претпријатие која обезбедува директно достапни ДНК тестови за [[Генеалогија|генеалошки]] цели, наводно, дозволила без налог пребарување на нивната база на податоци од страна на [[Полиција|полицијата]] која истражува убиство.<ref>Ronald Bailey, [http://reason.com/blog/2015/05/06/ancestrycom-hands-over-client-dna-test-r " Ancestry.com Hands Over Client DNA Test Results to Cops Without a Warrant"] Reason.com</ref> Пребарувањето без налог довело до налог за претрес за да се принуди да биде собиран примерок од [[ДНК]] од [[Филм|филмски]] работник од [[Њу Орлеанс]]; сепак било покажано дека тој не одговара на осомничениот убиец.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theneworleansadvocate.com/news/11707192-123/new-orleans-filmmaker-cleared-in|title=New Orleans filmmaker cleared in cold-case murder; false positive highlights limitations of familial DNA searching|last=Jim Mustian|work=The New Orleans Advocate|archive-url=https://web.archive.org/web/20160711001920/http://www.theneworleansadvocate.com/news/11707192-123/new-orleans-filmmaker-cleared-in|archive-date=2016-07-11|accessdate=19 февруари 2024}}</ref>

== Владино генетско тестирање ==

=== Во Естонија ===
Како дел од својот здравствен систем, [[Естонија]] на сите свои жители им нуди [[Генотип|генотипирање]] на [[Геном|геномот]]. Ова ќе биде преведено во лични извештаи за употреба во секојдневната медицинска пракса преку националниот портал за е-здравство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.err.ee/690889/estonia-offering-100-000-residents-free-genetic-testing|title=Estonia offering 100,000 residents free genetic testing|date=20 март 2018|work=ERR}}</ref>

Целта е да бидат минимизирани здравствените проблеми со предупредување на учесниците кои се изложени на најголем ризик од состојби како што се [[Срцево заболување|срцеви болести]] и [[дијабетес]]. Исто така, е надевано дека учесниците на кои им се давани рани предупредувања ќе усвојат [[Епигенетика|поздрави животни стилови]] или ќе земаат спречувачки [[Лек|лекови]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://geneticliteracyproject.org/2018/04/11/estonia-launches-genetic-testing-program-for-8-of-its-population/|title=Estonia launches genetic-testing program for 8% of its population|last=Nesathurai|first=Anne|date=11 април 2018}}</ref>

== Приватно генетско тестирање ==
[[Генетика|Генетското]] тестирање е преземено и од приватни [[претпријатија]], како што се [[23andMe]], Ancestry.com и DNK Tree DNA. Овие претпријатија на потрошувачот ќе му испратат комплет на домашна адреса, со кој ќе обезбедат примерок од [[плунка]] за анализа на нивната [[лабораторија]]. Претпријатието потоа ќе ги испрати резултатите на потрошувачите за неколку недели, што е расчленување на нивното наследство на предците и можните здравствени ризици што го придружуваат.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.medicalnewstoday.com/articles/at-home-dna-test-kits|title=At-home DNA test kits for 2022 {{!}} Medical News Today|date=2021-12-17|work=www.medicalnewstoday.com|language=en|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Други претпријатија, како National Geographic, спровеле јавни истражувања за [[ДНК]] во обид подобро да го разберат светското потекло и наследство. Во 2005 година, National Geographic го лансирал [[Генографски проект|Географскиот проект]], кој бил петнаесетгодишен проект кој беше прекинат во 2020 година. Над еден милион луѓе учествувале во земање примероци од ДНК од повеќе од 140 земји, што го направил проектот најголем од ваков вид спроведен досега.<ref>{{Наведено списание|last=Jeffery|first=Duane|date=јуни 2008|title=Deep Ancestry: Inside the Genographic Project Wells Spencer . Deep Ancestry: Inside the Genographic Project. 2006. National Geographic Society. Washington, DC. $12.95, paperback. 247 pp. ISBN 13: 978-1426201189.|url=http://dx.doi.org/10.3398/1527-0904(2008)68[260:daitgp]2.0.co;2|journal=Western North American Naturalist|volume=68|issue=2|pages=260–261|doi=10.3398/1527-0904(2008)68[260:daitgp]2.0.co;2|issn=1527-0904}}</ref> Проектот побарал примероци од ДНК од домородците, како и од пошироката јавност, што поттикна политички контроверзии меѓу некои домородни групи, што доведе до создавање на поимот „биоколонијализам“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ipcb.org/issues/human_genetics/htmls/geno_pr.html|title=Indigenous Peoples Council on Biocolonialism|work=ipcb.org|accessdate=19 февруари 2024}}</ref>

== Владина регулатива ==

=== Во Соединетите Држави ===
Што се однесува до [[Генетика|генетското]] тестирање и информациите воопшто, законодавството во [[Соединетите Држави]] наречено Закон за недискриминација на генетски информации им забранува на групните здравствени планови и здравствените [[Осигурување|осигуреници]] да не дозволуваат покривање на здрава личност или да наплаќаат на тоа лице повисоки премии само врз основа на генетска предиспозиција за развој на болест во иднина. Законодавството, исто така, им забранува на работодавците да користат генетски информации на поединци кога донесуваат одлуки за вработување, отпуштање, вработување или унапредување.<ref name="OMB support">[http://www.genome.gov/Pages/PolicyEthics/GeneticDiscrimination/SAPonHR493.pdf Statement of Administration policy], Executive Office of the President, Office of Management and Budget, 27 април 2007</ref> Иако Законот заштитува од генетска [[дискриминација]], член 210 од законот вели дека штом [[Болест|болеста]] ќе се манифестира, работодавачите можат да ги користат медицинските информации и да не го прекршуваат законот, дури и ако состојбата има генетска основа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://academic.oup.com/jlb/article/7/1/lsz016/5651192#237974733|title=}}</ref> Законот, прво од ваков вид во Соединетите Држави,<ref name="tedkennedy">[http://kennedy.senate.gov/newsroom/press_release.cfm?id=4FCF8E86-4706-4E74-B451-36253C5A425D Kennedy in support of genetic information nondiscrimination bill], 24 април 2008. Пристапено на 19 февруари 2024.</ref> било усвоено од [[Сенат на Соединетите Американски Држави|Сенатот на Соединетите Држави]] на 24 април 2008 година, со гласови од 95 спрема 0, и бил потпишан како закон од претседателот [[Џорџ В. Буш]] на 21 мај 2008.<ref name="Law">{{Наведени вести|url=http://blog.wired.com/wiredscience/2008/05/the-genetic-inf.html|title=Genetic Discrimination by Insurers, Employers Becomes a Crime|last=Keim, Brandon|date=21 мај 2008|work=Wired.com|access-date=19 февруари 2024}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20090329011924/http://www.kaisernetwork.org/daily_reports/rep_index.cfm?DR_ID=52305 "Administration News | President Bush Signs Genetic Nondiscrimination Legislation Into Law,"] Kaiser Daily Health Policy Report, [[Kaiser Family Foundation]], 22 мај 2008</ref> Тој стапил на сила на 21 ноември 2009 година.

Во јуни 2013 година, Врховниот суд на САД донел две пресуди за [[Човек|човековата]] генетика. Судот ги укинал патентите за човечките [[гени]], отворајќи ја конкуренцијата во областа на генетското тестирање.<ref>{{Наведување|url=https://www.nytimes.com/2013/06/14/us/supreme-court-rules-human-genes-may-not-be-patented.html|title=Justices, 9-0, Bar Patenting Human Genes|first=Adam|last=Liptak|author-link=Адам Липтак|journal=[[New York Times]]|date=13 јуни 2013|access-date=19 февруари 2024}}</ref> Врховниот суд, исто така, пресудил дека на [[Полиција|полицијата]] и било дозволено да собира [[ДНК]] од лица уапсени за тешки прекршоци.<ref>{{Наведување|title=Justices Allow DNA Collection After an Arrest|first=Adam|last=Liptak|author-link=Адам Липтак|journal=[[New York Times]]|date=3 јуни 2013|url=https://www.nytimes.com/2013/06/04/us/supreme-court-says-police-can-take-dna-samples.html|access-date=19 февруари 2024}}</ref>

=== Во Европската Унија ===
Во сила од 25 мај 2018 година, [[Претпријатие|претпријатијата]] кои обработуваат генетски податоци мора да се придржуваат до Општата регулатива за заштита на податоците.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://gdpr-info.eu/art-9-gdpr/|title=Processing of special categories of personal data|work=gdpr-info.eu|accessdate=19 февруари 2024}}</ref><ref name=":3">{{Наведена мрежна страница|url=https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/data-protection-overview-citizens_en.pdf|title=It's your Data - Take Control: Data Protection in the EU|date=2018|work=European Commission|accessdate=19 февруари 2024}}</ref> Регулативата е збир на правила/прописи кои му помагаат на поединецот да ја преземе контролата врз неговите податочни информации што се собирани, користени и складирани дигитално или во структуриран систем за поднесување на хартија, и ја ограничува употребата на личните податоци на претпријатието.<ref name=":3" /> Регулативата важи и за претпријатијата кои нудат производи/услуги надвор од [[ЕУ]].<ref name=":3" />

=== Во Русија ===
Околу личните податоци е предвидено дека е дозволена обработка на посебни категории на лични податоци кои се однесуваат на раса, [[народност]], [[Политика|политички]] ставови, [[Религија|религиозни]] или [[филозофски]] убедувања, [[Здравје|здравствена]] состојба, интимен живот, доколку тоа е неопходно во врска со спроведувањето на меѓународните договори на [[Русија|Руската Федерација]] за реадмисија и е спроведувано во согласност со законодавството на Руската Федерација за државјанство на Руската Федерација. Информациите што ги одликуваат [[Физиологија|физиолошките]] и [[Биологија|биолошките]] особини на една личност, врз основа на кои е можно да се утврди неговиот идентитет (биометриски лични податоци), може да бидат обработувани без согласност на субјектот на лични податоци во врска со спроведувањето на меѓународните договори на Руската Федерација за реадмисија, спроведување на правдата и извршување на судски акти, задолжителна државна регистрација на отпечатоци од прсти, како и во случаи утврдени со законодавството на Руската Федерација за одбрана, безбедност, антитероризам, сообраќајна безбедност, противкорупција, оперативна истражни активности, јавна служба, како и во случаи предвидени со кривично-извршното законодавство на Русија, законодавството на Русија за постапката за напуштање на Руската Федерација и влез во Руската Федерација, државјанство на Руската Федерација и нотарските канцеларии.<ref>Articles 10 and 11 of the Federal Law of July 27, 2006 No. 152-FZ "</ref>

Во рамките на оваа програма е планирано и вклучување на народите од соседните земји, кои се главен извор на [[Преселба на населението|преселување]], во геногеографската студија врз основа на постоечките збирки.<ref>{{Наведено списание|last=Mirolyubova|first=Svetlana|year=2021|title=PROBLEMS OF USING DNA TEST FOR FAMILY REUNIFICATION AND REPATRIATION|url=https://surguvest.elpub.ru/jour/article/view/571|journal=Surgut State University Journal|volume=2021.№ 1(31)|pages=91–100|doi=10.34822/2312-3419-2021-1-91-100}}</ref>

=== Во ОАЕ ===
До крајот на 2021 година, Геномскиот проект на [[ОАЕ]] бил во полн замав, како дел од Националната стратегија за иновации, воспоставувајќи стратешки партнерства со врвни [[Медицина|медицински]] истражувачки центри и правејќи одржливи вложувања во здравствените услуги. Проектот има за цел да ги спречи [[Генетика|генетските]] [[болести]] преку употреба на генетски [[науки]] и иновативни современи техники поврзани со профилирање и генетско секвенционирање, со цел да се идентификува генетскиот отпечаток и да бидат спречени најзастапените болести во земјата, како што се [[Дебелина|дебелината]], [[Шеќерна болест|дијабетесот]], [[Хипертензија|хипертензијата]], [[Рак (болест)|ракот]], и [[Астма|астмата]]. Таа има за цел да постигне личен третман за секој пациент врз основа на генетски фактори. Дополнително, студијата на Универзитетот Калифа идентификувал, за прв пат, четири генетски маркери поврзани со дијабетес тип 2 кај граѓаните на ОАЕ.[https://web.archive.org/web/20171204005915if_/http://www.albayan.ae/across-the-uae/news-and-reports/2017-12-04-1.3120616]

=== Во Израел ===
[[Израел|Израелскиот]] [[Кнесет]] ([[Парламент|собрание]]) го усвоил Законот за генетски информации во 2000 година, со што станала една од првите земји што воспоставила регулаторна рамка за спроведување на [[Генетика|генетско]] тестирање и генетско советување и ракување и употреба на идентификувани генетски информации. Според законот, генетските тестови мора да бидат правени во [[Лабораторија|лаборатории]] акредитирани од Министерството за здравство; сепак, генетските тестови може да бидат спроведувани надвор од Израел. Законот исто така забранува дискриминација за [[вработување]] или [[осигурување]] врз основа на резултатите од генетските тестови. Конечно, законот зазема строг пристап кон генетското тестирање на малолетници, кое е дозволено само со цел да биде најдено генетско совпаѓање со некој болен заради [[Медицина|медицински]] третман или да биде видено дали малолетникот носи [[ген]] поврзан со [[болест]] која може да биде спречена или одложена.<ref name="Zlotogora">{{Наведено списание|last=Zlotogora|first=Joel|date=март 2014|title=Genetics and genomic medicine in Israel|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3960049/|journal=Molecular Genetics & Genomic Medicine|volume=2|issue=2|pages=85–94|access-date=19 февруари 2024}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.haaretz.com/2009-10-22/ty-article/a-different-kind-of-inheritance/0000017f-e6de-dc7e-adff-f6ff10f30000|title=A Different Kind of Inheritance|last=Even|first=Dan|date=2009-10-22|work=[[Haaretz]]|access-date=19 февруари 2024|archive-url=https://archive.today/20240116050512/https://www.haaretz.com/2009-10-22/ty-article/a-different-kind-of-inheritance/0000017f-e6de-dc7e-adff-f6ff10f30000|archive-date=2024-01-16}}</ref>

Почнувајќи од 2019 година, според Законот за генетски информации, комерцијалните ДНК тестови не биле дозволени да бидат продавани директно на јавноста, но можеле да бидат добиени со [[Суд|судски]] налог, поради загриженоста за приватноста, веродостојноста и погрешното толкување на податоците.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.jpost.com/israel-news/want-to-fully-understand-your-family-genealogy-not-without-a-court-order-585230|title=Want to fully understand your family genealogy? Not without a court order|last=Keyser|first=Zachary|date=2019-03-30|work=[[Jerusalem Post]]|access-date=19 февруари 2024}}</ref>

== Децата и религијата ==
Три до пет проценти од средствата достапни за [[Проект за човечкиот геном|Проектот за човечкиот геном]] биле издвоени за проучување на многуте [[Општество|општествени]], [[Етика|етички]] и [[Право|правни]] последици кои ќе произлезат од подоброто разбирање на [[Човек|човечката]] наследност, брзото проширување на проценката на [[Генетика|генетскиот]] ризик со генетско тестирање што ќе биде олеснета со овој проект.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK236042/|title=Assessing Genetic Risks: Implications for Health and Social Policy|last=Andrews|first=LB|last2=Fullarton|first2=JE|last3=Holtzman|first3=NA|last4=Motulsky|first4=AG|date=1994|publisher=[[Национална академија за медицина (Соединети Држави)|Институт за медицина]]|isbn=0-309-04798-6|access-date=19 февруари 2024}}</ref>

=== Педијатриско генетско тестирање ===
Американската академија за педијатрија и Американскиот колеџ за медицинска генетика дале нови упатства за [[Етика|етичкото]] прашање на [[Педијатрија|педијатриско]] генетско тестирање и [[Скрининг (медицина)|преглед]] на [[Дете|децата]] во [[Соединетите Држави]].<ref name=Time2013>{{cite magazine|last1=Rochman|first1=Bonnie|title=New Guidelines for Genetic Testing in Children|url=http://healthland.time.com/2013/02/21/new-guidelines-for-genetic-testing-in-children/|magazine=Time|date=21 февруари 2013}}</ref><ref name="2013Policy">{{Наведено списание|last=American Academy of Pediatrics (AAP) Committee on Bioethics|last2=AAP Committee on Genetics|last3=American College of Medical Genetics and Genomics Social, Ethical, and Legal Issues Committee|date=март 2013|title=Policy Statement: Ethical and policy issues in genetic testing and screening of children.|url=http://pediatrics.aappublications.org/content/pediatrics/131/3/620.full.pdf|journal=Pediatrics|volume=131|issue=3|pages=620–2|doi=10.1542/peds.2012-3680|pmid=23428972|postscript=All policy statements from the American Academy of Pediatrics automatically expire 5 years after publication unless reaffirmed, revised, or retired at or before that time|doi-access=free}}</ref> Нивните упатства наведуваат дека извршувањето на педијатриско генетско тестирање треба да биде во најдобар интерес на детето. Академијата и Колеџот препорачуваат да биде прекинато генетското тестирање за состојби со доцна појава до зрелоста, освен ако [[Дијагноза|дијагностицирањето]] на генетските нарушувања во детството може да го намали болезливоста или смртноста (на пример, да започне рана интервенција). Може да биде гарантирано и тестирање на асимптоматски деца кои се изложени на ризик од детските состојби. И Академијата и Колеџот ја обесхрабруваат употребата на генетски тестови директно до потрошувачите и домашни комплети поради загриженоста во врска со точноста, толкувањето и надзорот на содржината на тестот. Насоките, исто така, наведуваат дека родителите или старателите треба да бидат охрабрувани да го информираат своето дете за резултатите од генетскиот тест доколку малолетникот е на соодветна возраст. Од етички и правни причини, давателите на здравствени услуги треба да бидат внимателни при обезбедувањето на малолетниците со предвидливо генетско тестирање без вклучување на родители или старатели. Во рамките на упатствата поставени од Академијата и Колеџот, давателите на здравствени услуги имаат обврска да ги информираат родителите или старателите за импликацијата на резултатите од тестот. Академијата и Колеџот наведуваат дека секаков вид на предвидливо генетско тестирање треба да биде понудено со [[генетско советување]] од клиничка генетика, генетски советници или даватели на здравствени услуги.<ref name="2013Policy" />

=== Израел ===
Во [[Израел]] е користено тестирање на [[ДНК]] за да биде утврдено дали луѓето се подобни за [[доселување]]. Политиката каде што од „многу [[Евреи]] од поранешниот [[Советски Сојуз]], е барано да обезбедат ДНК потврда за нивното еврејско наследство во облик на тестови за [[Татко|татковство]] со цел да се доселат како Евреи и да станат граѓани според израелскиот Закон за враќање“ предизвикало контроверзии.<ref>{{Наведено списание|last=McGonigle|first=Ian V.|year=2015|title=Genetic citizenship: DNA testing and the Israeli Law of Return|url=|journal=Journal of Law and the Biosciences|volume=2|issue=2|pages=469–478|doi=10.1093/jlb/lsv027|pmc=5034383|pmid=27774208}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.jpost.com/israel-news/politics-and-diplomacy/new-law-says-genetic-test-valid-for-determining-jewish-status-in-some-cases-506584|title='Who is a Jew?' can now be answered by genetic testing|date=3 октомври 2017|work=The Jerusalem Post &#124; JPost.com}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.jpost.com/magazine/should-jewishness-be-determined-by-a-genetic-test-514968|title=Should Jewishness be determined by a genetic test?|date=25 ноември 2017|work=The Jerusalem Post &#124; JPost.com}}</ref><ref>[https://lawoffice.org.il/en/aliyah-to-israel-by-dna-test/ Is It Possible to Make Aliyah to Israel on the Basis of a DNA Test?]</ref>

== Трошоци и време ==
Од датумот кога се зема примерокот, резултатите може да потраат со недели до месеци, во зависност од сложеноста и обемот на тестовите што се вршени. Резултатите за пренаталното тестирање обично се достапни побрзо бидејќи времето е важно да се земе предвид при донесувањето одлуки за [[бременост]]. Пред тестирањето, [[Лекар|лекарот]] или [[Генетско советување|генетскиот советник]] кој бара одреден тест може да обезбеди конкретни информации за трошоците и временската рамка поврзани со тој тест.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ghr.nlm.nih.gov/primer/testing/costresults|title=Genetics Home Reference: What is the cost of genetic testing, and how long does it take to get the results?|date=15 ноември 2016|publisher=NIH}}</ref>

== Поврзано ==

* [[Биобанка]]
* [[ДНК анализа]]
* [[Бебе по мерка]]
* [[Генографски проект]]
* [[Медицина за едно лице]]
* [[Предимплантациона генетска дијагноза за избегнување вродени дефекти]]
* [[Изборно генетско и геномско тестирање]]
* [[Евгеника]]
* [[Целосно секвенционирање на геномот]]
* [[Секвенционирање на егзом]]
* [[Генетско советување]]
* [[Список на генетски нарушувања]]
* [[Список на теми од генетската генеалогија]]
* [[Мичиеи Ото]]
* [[Настан без татковство]]
* [[Нова евгеника]]

== Наводи ==
{{Наводи|30em}} {{HHS content|url=https://ghr.nlm.nih.gov/primer/testing/riskslimitations|title=What are the risks and limitations of genetic testing?}}
{{Библиотечни извори|onlinebooks=no|by=no}}
[[Категорија:Медицинска генетика]]
[[Категорија:Медицински испитувања]]
[[Категорија:Статии со извадоци]]
[[Категорија:Медицина за едно лице]]
[[Категорија:Алтернативи на животинското тестирање]]
[[Категорија:Етички спорни медицински практики]]
[[Категорија:Генетички техники]]
Предлошки на страницава:
Назад на Генетско тестирање.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Генетско_тестирање“