Рихард Вагнер
Рихард Вагнер (германски: Richard Wagner, 22 мај 1813 – 13 февруари 1883) — прочуен германски музичар од времето на романтизмот и иноватор во хармонијата, создавaјќи сопствени верзии на Gesamtkuntswerk, драмски композиции во кои сите уметности биле споени во едно. Како човек тој бил подготвен да го жртвува своето семејство и пријателите за каузата на својата музика. Неговиот антисемитизам го привлекол вниманието кон идеите за неговата работа како музичар. Во своите творби ги обработувал германските митолошки ликови, а внесувал и многу патриотски чувства. Во подоцнежниот период од кариерата, Вагнер ја уживал поддршката од кралот Лудвиг II од Баварија и бил во можност да создаде свој театар и фестивал во баварскиот град Бајројт. Тој ја развил употребата на „лајтмотив” (главен мотив) како основа на музичката творба. Неговиот прелудиум за трагичната љубов на Тристан и Изолда на светот му донел еден нов вид на хармонија.
| Рихард Вагнер | |
|---|---|
 Вагнер во 1871 година, од Франц Ханфштаенгл | |
| Роден(а) | 22 мај 1813 Лајпциг, Кралство Саксонија |
| Починал(а) | 13 февруари 1883 (возр. 69) Венеција, Кралство Италија |
Потпис | |
.jpg)
Дела
уредиМузичкиот труд на Вагнер е наведен во Каталогот на Вагнерови дела (германски: Wagner-Werk-Verzeichnis (WWV)) со 113 дела, вклучувајќи фрагменти и проекти.[1] Првото целосно научно издание на неговите музички дела во печатење започнало во 1970 година под покровителство на Баварската академија за ликовни уметности и Академијата на науките и книжевностите во Мајнц, и е во моментов под уредништво на Егон Вос. Ќе се состои од 21 том (57 книги) музика и 10 тома (13 книги) релевантни документи и текстови. Заклучно со октомври 2017 година, остануваат да се објават три тома. Издавач е Schott Music.[2]
Опери и музички драми
уредиВагнер, кој работел како диригент го доживеал првиот успех во 1842 година, во Дрезден со операта „Риенци“, заснована на новелата од Едвард Булвер-Литон. Една година подоцна, во 1843 година, со „Летечкиот Холанѓанец“, напишана според легенда запишана од Хајне за Холанѓанецот-дух кој пловел преку морињата, сѐ додека не ја нашол вистинската љубов. „Танхојзер“, во кој се зборува за средновековниот трубадур Танхојзер, била изведена во Дрезден во 1845 г. Вагнеровата вмешаност во револуцијата од 1848 година и бегството од Дрезден го довеле до следното драмско дело, „Лоенгрин“, во Вајмар. Четирите опери од тетралогијата „Прстенот на Нибелунзите“ - „Рајнско злато“, „Валкира“, „Самрак на боговите“ и „Зигфрид“ се ремек-дела на драмското и музичкото достигнување на Рихард Вагнер. Други негови драмски дела се „Тристан и Изолда“, „Нирнбершките мајстори-пејачи“, и последното дело, „Парсифал“.
Оркестарска музика
уредиНајпознатите Вагнeрови оркестарски композиции се „Жртвуваната ид��ла”, напишана за неговата втора жена, и „Козима”, за вонбрачната ќерка на Лист и поранешна жена на Рихард Вагнер.
Значење и влијание
уредиВо романот „Старите мајстори. Комедија“, австрискиот писател Томас Бернхард пишува Вагнер бил гениј кому „поимот гениј навистина му личи како никому друг“.[3]
Поврзано
уредиНаводи
уреди- Фусноти
- ↑ WWV e семрежно достапен Архивирано на 12 март 2007. in German (пристапено на 15 август 2023)
- ↑ Coleman 2017, стр. 86–88.
- ↑ Tomas Bernhard, Stari majstori. Komedija. Beograd: LOM, 2019, стр. 58-59.
Извори
уредиПрвостепени
уреди- Wagner, Richard (1983). Borchmeyer, Dieter (уред.). Richard Wagner Dichtungen und Schriften [Richard Wagner Seals and Writings] (10 vols.). Франкфурт на Мајна.
- Wagner, Richard (1987). Spencer, Stewart; Millington, Barry (уред.). Selected Letters of Richard Wagner. Преведено од Spencer, Stewart; Millington, Barry. Лондон: Dent. ISBN 978-0-393-02500-2.
- Wagner, Richard (1992). My Life. Преведено од Gray, Andrew. Њујорк: Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80481-6.
- Wagner, Richard (1992). Collected Prose Works. Преведено од Ellis, W. Ashton.
- Wagner, Richard (1994c). The Artwork of the Future and Other Works. 1. Линколн и Лондон: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9752-4.
- Wagner, Richard (1995d). Opera and Drama. 2. Линколн и Лондон: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9765-4.
- Wagner, Richard (1995c). Judaism in Music and Other Essays. 3. Линколн и Лондон: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9766-1.
- Wagner, Richard (1995a). Art and Politics. 4. Линколн и Лондон: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9774-6.
- Wagner, Richard (1995b). Actors and Singers. 5. Линколн и Лондон: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9773-9.
- Wagner, Richard (1994a). Religion and Art. 6. Линколн и Лондон: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9764-7.
- Wagner, Richard (1994b). Pilgrimage to Beethoven and Other Essays. 7. Линколн и Лондон: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9763-0.
- Wagner, Richard (1995e). Jesus of Nazareth and Other Writings. 8. Линколн и Лондон: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9780-7.
Второстепени
уредиКниги и поглавја
уреди- Adorno, Theodor (2009). In Search of Wagner. Преведено од Rodney Livingstone. Лондон: Verso Books. ISBN 978-1-84467-344-5.
- Allen, Roger (2013). „Chamberlain, Houston Stewart“. Во Vazsonyi, Nicholas (уред.). The Cambridge Wagner Encyclopedia. Кембриџ: Cambridge University Press. стр. 78–81. ISBN 978-1-107-00425-2.
- Applegate, Celia; Potter, Pamela (2002). Music & German National Identity. Чикаго: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-02131-7.
- Beckett, Lucy (1981). Richard Wagner: Parsifal. Кембриџ: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-29662-5.
- Burk, John N. (1950). Letters of Richard Wagner: The Burrell Collection. New York: The Macmillan Company. ISBN 978-0-8443-0031-3.
- Calico, Joy Haslam (2002). Für eine neue deutsche Nationaloper. (In Applegate & Potter 2002, стр. 190–204).
- Carr, Jonathan (2007). The Wagner Clan. Лондон: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-20790-9.
- Conway, David (2012). Jewry in Music: Entry to the Profession from the Enlightenment to Richard Wagner. Кембриџ: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-01538-8.
- Dahlhaus, Carl (1979). Richard Wagner's Music Dramas. Преведено од Mary Whittall. Кембриџ: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-22397-3.
- Dahlhaus, Carl (1995). „Wagner: (Wilhelm) Richard Wagner“. The New Grove Dictionary of Music and Musicians. 20. Лондон: Macmillan. стр. 115–136. ISBN 978-0-333-23111-1.
- Daverio, John (2008). Tristan und Isolde: essence and appearance. (In Grey 2008, стр. 115–133).
- Deathridge, John (1984). The New Grove Wagner. Лондон: Macmillan. ISBN 978-0-333-36065-1.
- Deathridge, John (1982). „An Introduction to The Flying Dutchman“. Во John, Nicholas (уред.). English National Opera/The Royal Opera House Opera Guide 12: Der Fliegende Holländer/The Flying Dutchman. Лондон: John Calder. стр. 13–26. ISBN 978-0-7145-3920-1.
- Deathridge, John (2008). Wagner Beyond Good and Evil. Беркели: University of California Press. ISBN 978-0-520-25453-4.
- Donington, Robert (1979). Wagner's Ring and its Symbols. Лондон: Faber Paperbacks. ISBN 978-0-571-04818-2.
- Field, Geoffrey G. (1981). Evangelist of Race: The Germanic Vision of Houston Stewart Chamberlain. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-04860-6.
- François-Sappey, Brigitte, уред. (1991). Charles Valentin Alkan. Париз: Fayard. ISBN 978-2-213-02779-1.
- de La Grange, Henri-Louis (1973). Mahler: Volume One. Лондон: Victor Gollancz. ISBN 978-0-575-01672-9.
- Gregor-Dellin, Martin (1983). Richard Wagner – His Life, His Work, His Century. Лондон: Harcourt Brace Jovanovich. ISBN 978-0-15-177151-6.
- Grey, Thomas S. (2002). Wagner's Die Meistersinger as National Opera (1868–1945). (In Applegate & Potter 2002, стр. 78–104).
- Grey, Thomas S., уред. (2008). The Cambridge Companion to Wagner. Кембриџ: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-64439-6.
- Gutman, Robert W. (1990). Wagner – The Man, His Mind and His Music. Orlando: Harvest Books. ISBN 978-0-15-677615-8.
- Hilmes, Oliver (2011). Cosima Wagner: The Lady of Bayreuth. Њу Хејвен: Yale University Press. ISBN 978-0-300-17090-0.
- Joe, Jeongwon (2010). „Why Wagner and Cinema? Tolkien was wrong“. Во Joe, Jeongwon; Gilman, Sander L. (уред.). Wagner and Cinema. Блумингтон: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-22163-6.
- John, Eckhardt (2004). „La musique dans la système concentrationnaire nazi“ [Music in the Nazi Concentration Camp System]. Во Huynh, Pascal (уред.). Le troisième Reich et la musique [The Third Reich and Music] (француски). Париз: Fayard. стр. 219–228. ISBN 978-2-213-62135-7.
- Kaes, Anton (1989). From Hitler to Heimat: The Return of History as Film. Кембриџ: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-32456-5.
- Katz, Jacob (1986). The Darker Side of Genius: Richard Wagner's Anti-Semitism. Хановер и Лондон: Brandeis. ISBN 978-0-87451-368-4.
- Kennedy, Michael (1980). The Concise Oxford Dictionary of Music. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-311320-6.
- Kienzle, Ulrike (2005). „Parsifal and Religion: A Christian Music Drama?“. Во Kinderman, William; Syer, Katherine Rae (уред.). A Companion To Wagner's Parsifal. Вудбриџ: Boydell & Brewer. стр. 81–132. ISBN 978-1-57113-457-8.
- Lockspeiser, Edward (1978). Debussy, his Life and Mind: Volume 1, 1862–1902 (2nd. изд.). Кембриџ: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-22053-8.
- Long, Michael (2008). Beautiful Monsters: Imagining the Classic in Musical Media. Беркели: University of California Press. ISBN 978-0-520-25720-7.
- Magee, Bryan (1988). Aspects of Wagner. Оксфорд: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-284012-7.
- Magee, Bryan (2000). Wagner and Philosophy. Лондон: Allen Lanes. ISBN 978-0-7139-9480-3.
- Marek, George R. (1981). Cosima Wagner. Лондон: Julia MacRae Books. ISBN 978-0-86203-120-6.
- Martin, T. P. (1992). Joyce and Wagner: A Study in Influence. Кембриџ: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-39487-1.
- McClatchie, Stephen (2008). Performing Germany in Wagner's Die Meistersinger von Nürnberg. (In Grey 2008, стр. 134–150).
- Michotte, Edmond (1968). Weinstock, Herbert (уред.). Richard Wagner's Visit to Rossini (Paris 1860): and an Evening at Rossini's in Beau-Sejour (Passy) 1858. Преведено од Weinstock, Herbert. Чикаго: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-52442-9.
- Millington, Barry (2001a) [1992]. The Wagner Compendium: A Guide to Wagner's Life and Music (Revised. изд.). Лондон: Thames and Hudson Ltd. ISBN 978-0-50-028274-8.
- Millington, Barry (2008). Der Ring des Nibelungen: conception and interpretation. (In Grey 2008, стр. 74–84).
- Nattiez, Jean-Jacques (1993). Wagner Androgyne: A Study in Interpretation. Преведено од Spencer, Stewart. Принстон: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-04832-1.
- Naumann, Emil (1876). Italienische Tondichter, von Palestrina bis auf die Gegenwart [Italian Composers, From Palestrina to the Present Day] (германски). Berlin: R. Oppenheim. OCLC 12378618.
- Newman, Ernest (1976). The Life of Richard Wagner (4 vols.). Кембриџ: Cambridge University Press.
- Nietzsche, Friedrich (2009) [1887]. „On the Genealogy of Morals – A Polemical Tract“. records.viu.ca. Преведено од Johnston, Ian C. Архивирано од изворникот на 8 август 2013. Посетено на 15 август 2023.
- Painter, George D. (1983). Marcel Proust. Harmondsworth: Penguin Books. ISBN 978-0-14-006512-1.
- Picard, T., уред. (2010). Dictionnaire encyclopédique Wagner [Dictionnaire encyclopédique Wagner] (француски). Париз: Actes Sud. ISBN 978-2-7427-7843-0.
- Potter, Pamela R. (2008). Wagner and the Third Reich: myths and realities. (In Grey 2008).
- Puffett, Derrick (1984). „Siegfried in the Context of Wagner's Operatic Writing“. Во John, Nicholas (уред.). Siegfried: Opera Guide 28. Лондон: Calder Publishing. ISBN 978-0-7145-4040-5.
- Rose, John Luke (1981). „A Landmark in Musical History“. Во John, Nicholas (уред.). Tristan and Isolde: English National Opera Guide 6. Лондон: Calder Publishing. ISBN 978-0-7145-3849-5.
- Ross, Alex (2008). The Rest Is Noise: Listening to the Twentieth Century. Лондон: Fourth Estate. ISBN 978-1-84115-475-6.
- Shaw, George Bernard (1898). The Perfect Wagnerite. Лондон: Grant Richards. Online version at Gutenberg, Retrieved 20 July 2010.
- Sontag, Susan (21 февруари 1980). „Eye of the Storm“. The New York Review of Books. XXVII (2): 36–43. Reprinted as „Syberberg's Hitler“. Under the Sign of Saturn. New York: Farrar, Straus and Giroux. 1980. стр. 137–165. ISBN 978-0-86316-052-3.
- Spencer, Stewart (2000). Wagner Remembered. Лондон: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-19653-1.
- Spencer, Stewart (2008). The 'Romantic operas' and the turn to myth. (In Grey 2008, стр. 67–73.
- Spotts, Frederic (1994). Bayreuth: A History of the Wagner Festival. Њу Хејвен: Yale University Press. ISBN 978-0-300-06665-4.
- Stanley, Glenn (2008). Parsifal: redemption and Kunstreligion. (In Grey 2008, стр. 151–175.
- Taruskin, Richard (2009). Music in the Early Twentieth Century. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-691-10290-0.
- Treadwell, James (2008). The Urge to Communicate. (In Grey 2008, стр. 179–191.
- Vaszonyi, Nicholas (2010). Richard Wagner: Self-Promotion and the Making of a Brand. Кембриџ: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-51996-0.
- Wagner, Cosima (1978). Diaries (2 vols). Преведено од Skelton, Geoffrey. Лондон: Dent. ISBN 978-0-15-122635-1.
- Wagner, Cosima (1994). Skelton, Geoffrey (уред.). Cosima Wagner's Diaries: an Abridgement. Преведено од Skelton, Geoffrey. Лондон: Pimlico Books. ISBN 978-0-7126-5952-9.
- Weiner, Marc A. (1997). Richard Wagner and the Anti-Semitic Imagination. Lincoln: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-9792-0.
- Žižek, Slavoj (2009). Foreword: Why is Wagner Worth Saving. Adorno 2009, viii–xxvii.
Новинарски и енциклопедиски статии
уреди- Bruen, Hanan (Spring 1993). „Wagner in Israel: A conflict among Aesthetic, Historical, Psychological and Social Considerations“. Journal of Aesthetic Education. University of Illinois Press. 27 (1): 99–103. doi:10.2307/3333345. JSTOR 3333345.
- Coleman, Jeremy (2017). „The Body in the Library“. The Wagner Journal. 11 (1): 86–92.
- Cormack, David (пролет 2005). „'Wir welken und sterben dahinnen': Carrie Pringle and the Solo Flowermaidens of 1882“. The Musical Times. Musical Times Publications Ltd. 146 (1890): 16–31. doi:10.2307/30044066. JSTOR 30044066.
- Fackler, Guido (Winter 2007). Преведено од Peter Logan. „Music in Concentration Camps 1933–1945“. Music and Politics. 1 (1). Архивирано од изворникот на 21 јуни 2010.
- Horton, Paul C. (July 1999). Feder, Stuart (уред.). „Review of Psychoanalytic Explorations in Music: Second Series“. The American Journal of Psychiatry. 156 (1109–1110).
- Karlsson, Jonas (2012). „'In that hour it began'? Hitler, Rienzi, and the Trustworthiness of August Kubizek's The Young Hitler I Knew“. The Wagner Journal. 6 (2): 33–47. ISSN 1755-0173.
- Grant, John (1999). „Excalibur: US movie“. Во Clute, John; Grant, John (уред.). The Encyclopedia of Fantasy. Лондон: Orbit Books. ISBN 978-1-85723-893-8.
- Körner, Hans (1984). „Der Bayerische Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst und seine Mitglieder“. Zeitschrift für Bayerische Landesgeschichte (германски). 47: 299–398. Архивирано од изворникот на 19 јули 2018. Посетено на 15 август 2023.
- Millington, Barry (2001b). „Wesendonck [Wesendonk; née Luckemeyer], Mathilde“. Grove Music Online. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.30144. Предлошка:Grove Music subscription
- Millington, Barry (2002a) [1992]. „Meistersinger von Nürnberg, Die“. Grove Music Online. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.O003512. Предлошка:Grove Music subscription
- Millington, Barry (2002b) [1992]. „Parsifal“. Grove Music Online. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.O002803. Предлошка:Grove Music subscription
- Millington, Barry (2002c) [1992]. „Walküre, Die“. Grove Music Online. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.O003661. Предлошка:Grove Music subscription
- Reissman, Carla S. (17 февруари 2004). „Rammstein meets Wagner“. Stern. Архивирано од изворникот 19 јануари 2015. Посетено на 15 август 2023.
- Sietz, Reinhold; Wiegandt, Matthias (2001). „Hiller, Ferdinand“. Grove Music Online. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.13041. Посетено на 15 август 2023. Предлошка:Grove Music subscription
- Skelton, Geoffrey (2002) [2001]. „Bayreuth“. Grove Music Online. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.40950. Посетено на 15 август 2023. Предлошка:Grove Music subscription
- Warshaw, Hilary (2012). „No Sound of Music“. The Wagner Journal. 6 (2): 77–79. ISSN 1755-0173.
- von Westernhagen, Kurt (1980). „(Wilhelm) Richard Wagner“. Во Sadie, Stanley (уред.). Grove Dictionary of Music and Musicians. 20. Лондон: Macmillan Publishers.
- Westrup, Jack (1980). „Conducting“. Во Sadie, Stanley (уред.). Grove Dictionary of Music and Musicians. 4. Лондон: Macmillan Publishers.
Семрежни
уреди- Conway, David (2002). „A Vulture is Almost an Eagle' ... The Jewishness of Richard Wagner“. Jewry in Music. Архивирано од изворникот на 3 декември 2012. Посетено на 15 август 2023.
- Everett, Derrick (18 април 2020). „Parsifal and Race – claims and refutations: Wagner, Gobineau and Parsifal – Gobineau as the inspiration for Parsifal“. Архивирано од изворникот на 19 март 2022. Посетено на 15 август 2023.
- „Faber Music News“ (PDF). Faber Music. есен 2007. Архивирано од изворникот (PDF) на 2 април 2016.
- Walsh, Michael (13 јануари 1992). „The Case of Wagner – Again“. Time. Посетено на 15 август 2023.
Надворешни врски
уредиОпери
- Richard Wagner Opera, Вагнерови опери, интервјуа, ЦДа, ДВДа, календар, Бајројтски фестивал
- Wagner Operas, мрежно место со фотографии, видеа, податотеки МИДИ, партитури, либрета, и описи
- Wilhelm Richard Wagner site by Stanford University
- The Wagnerian, Richard Wagner news, operas, reviews, articles.
Пишани дела
- The Wagner Library Архивирано на 21 февруари 2011.. Преводи на англиски за Вагнеровите прозни дела, вклучувајќи некои од Вагнеровите позначајни есеи.
- Дела од Richard Wagner на проектот „Гутенберг“
- Дела од или за Рихард Вагнер на Семрежниот архив
Партитури
- Рихард Вагнер — слободни партитури на CPDL
- Слободни партитури од Richard Wagner од проектот „Меѓународна библиотека на партитури“
Друго
- „Откривајќи го Вагнер“. BBC Radio 3.
- The National Archive of the Richard Wagner Foundation
- Richard Wagner Museum in the country manor Triebschen near Lucerne, Switzerland, where Wagner and Cosima lived and worked from 1866 to 1872. (In German).
- "Wagner", BBC Radio 4 discussion with John Deathridge, Lucy Beckett and Michael Tanner (In Our Time, 20 June 2002)