Партско Царство

Партија првично ја означувала територијата југоисточно од Каспиското Море. Била сатрапија на Ахеменидското Царство, која била освоена од Александар Македонски околу 330 пр.н.е. После смртта на Александар, управувањето на Партија му била доверена на Никанор на Вавилонската поделба во 323 година пр.н.е. На Трипарадаската поделба во 320 пр.н е. Партија му била дадена на Филип. Него го наследил Питон. После 311 година пр.н.е. Партија станала дел од Селевкидското Царство и со него владееле разни сатрапи под власта на селевкидскиот крал.

Андрагор (? -238. стр. н д. ) бил последниот селевкидски сатрап на Партија, под селевкидските владетели Антиох I Сотер и Антиох II Теос. Андагор се обидел да се бори за независност во време кога Селевкидското Царство била вовлечено во војна со Птоломејскиот Египет. Како знак на отпор, исковал парички на кои бил неговиот лик со дијадема на главата и неговото име. Андрагон бил сосед, современик и веројатно сојузник на Диодот I во Бактрија, кој отприлика во исто време се борел и против Селевкидите за независност, создавајќи го Грчко-бактриското Кралство .

Племето Парти, номадски народ со иранско потекло, коe првично зборувалo источноирански јазик, а подоцна станалo познато под името Парти, дошло на Иранската Висорамнина од Средна Азија. Тие биле врвни коњаници, познати по „партскиот истрел“: свртувајќи се назад во полн галоп за да испратат стрела директно зад нив. Околу 238 година пр.н.е. нивниот крал Арсак го соборил Андрагор и ја воспоставил независноста на својата династија од Селевкидското Царство во оддалечените делови на северен Иран, каде што денес се наоѓа Туркменистан.

„Тој (Арсак) веќе бил навикнат на животот на отимање и грабеж, кога слушнал за поразот на Селевк во борбата со Галите. Ослободен од стравот од кралот, ги нападнал Партите со група свои крадци, го совладал нивниот префект Андрагора и откако го убил ја презел власта над државата“ Justin, xli. 4

Потомците на Арсак владееле сè додека Антиох III не ја нападнал Партија во 209 година пр.н.е., го освоил главниот град Хекатомил и продолжил напред кон Хирканија. Партскиот крал Арсак II, наводно, успешно молел за мир, а Партија го признала владеењето на селевкидската власт. Антиох III толку добро ја обезбедил Партија што продолжил понатаму источно кон Бактрија, каде три години се борел против грчко-бактрискиот крал Евтидемос I, а потоа продолжил кон Индија.

До 2 век пр.н.е. Партите не успевале да профитираат од континуираното слабеење на Селевкидското Царство, а потоа постепено ги зазеле сите нејзини територии источно од Сирија. Кога Партите го зазеле Херат, движењето на трговијата долж Патот на свилата било прекинато и посталександриското хеленистичко грчко-бактриско кралство било осудено на пропаст.

Селевкидските монарси се обиделе да ја задржат партската експанзија; Антиох IV ги поминал своите последни години борејќи се со иранските држави кои се формирале. По неговата смрт 164 година. пр.н.е., Партити го искористиле династичките превирања и дошле до уште поголеми придобивки.

Партскиот крал Митридат I, во 139 година пр.н.е., го заробил селевкидскиот монарх Демитриј II и го држел во заробеништво десет години, додека неговите трупи ја презеле контролата врз Месопотамија и Медија .

До 129 година пр.н.е. Партија ги контролирала земјите сè до Тигар и го воспоставила своето зимско утврдување на неговиот брег кај Ктесифон, низводно од денешен Багдад . Тогаш Ктесифон било мало предградие од другата страна на реката Селевкија, најхеленистичкиот град во западна Азија. Зависна од богатството и трговијата обезбедени од Селеукија, партската армија ги ограничила своите упади, дозволувајќи му на градот да ја задржи својата независност. За време на најголемата жештина на месопотамиското лето, партската војска се повлекла во античките персиски престолнини Суза и Екбатан (денешен Хамадан).

Почнувајќи од околу 130 година пр.н.е., Партите претрпеле неколку упади на скитски номади, во кои биле убиени кралевите Фрат II и Артабан I. Скитите повторно ја нападнале Партија околу 90 година пр.н.е, и го поставиле кралот Санатрук на партскиот престол.

Партите биле многубожни и верувале во разни богови. Заедно со експанзијата на партската држава, тие добиле религиозни влијанија од Персијците и другите освоени народи. Врз основа на тоа, еден од најважните религиозни системи во Партското Царство билзороастризмот. Почнувајќи од 1 век н.е., во западните области на Партското Царство, пред сè во Месопотамија, започнало да се шири раното христијанство. ^[1]

• Арсак I 247–211 г.пр.н.е.
  • (Според некои историчари, братот на Арсак, Титидат I, владеел од 246-211 г.пр.н.е.)
• Арсак II 211–191 г.пр.н.е.
• Фријапат 191–176 г.пр.н.е.
• Фраат I 176–171 г.пр.н.е.
• Митридат I 171–138 г.пр.н.е.
• Фраат II 138–127 г.пр.н.е.
• Артабан I 127–124 г.пр.н.е.
• Митридат II 123–88 г.пр.н.е.
  • Готарц I 95–90 г.пр.н.е.
• Ород I 90–80 г.пр.н.е.
• Непознат крал, 80–77 г.пр.н.е.
• Санатрук 77–70 г.пр.н.е.
• Фраат III 70–57 г.пр.н.е.
• Митридат III 57–54 г.пр.н.е.
• Ород II 57–38 г.пр.н.е.
  • Пакор I 39–38 г.пр.н.е. (владеел заедно со неговиот татко Ород II)
• Рамка IV 38–2 г.пр.н.е.
  • Тиридат II 30–26 г.пр.н.е.
• Фраат V 2 година н е.– 4 г.н.е.
  • Мика 2 г.н.е.– 4 г.н.е. (владеела заедно со нејзиниот син Фраат V)
• Ород III 6
• Вонон I 8–12
• Артабан II 10–38
  • Тиридат III 35–36
• Вардан I 40–47
• Готарз II 40–51
  • Санабар 50–65
• Вонон II 51
• Вологас I 51–78
  • Вардан Втори 55–58
• Вологас II 77–80
• Пакор II 78–105
  • Артабан III 80–90
• Вологас III 105–147
  • Остро I 109–129
  • Партамапат 116
  • Митридат IV 129–140
  • Непознат крал, 140
• Вологас IV 147–191
  • Остро II 190 (полагал право на престолот)
• Вологас V 191–208
• Вологас VI 208–228
  • Артабан IV 216–224

• Parthia.com - со богата библиографија
• Историја на Партија
• Партија Архивирано на 4 јуни 2011 г.