James Webb-ruimtetelescoop
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
 |
 |
 |
 |
De James Webb Ruimtetelescoop (James Webb Space Telescope of JWST) is 'ne infraroedtelescoop dee in december 2021 gelanceerd woort. Heer zal gedeiltelek de Hubble ruimtetelescoop vervaange. Gedeiltelek umtot de JWST neet dezelfde golflengdes wie de Hubble kint woernumme. 't Doel vaan de JWST is um de wiedste objekte in 't universum te observere, die boete 't bereik vaan op de Eerd gebaseerde telescope of de Hubbletelescoop ligke.
Naom
bewirkDe naom vaan d'n telescoop waor oersprunkelek Next Generation Space Telescope (NGST), mer woort in 2002 herneump nao d'n twiede baas vaan de NASA, James E. Webb (1906-1992). Webb waor de baas tijdens alle bemande vlöchte vaanaof 't Mercury tot 't Gemini-program, tot zjus veur de ierste bemande vlöchte in 't Apollo-program.
Missie
bewirkDe missie vaan de JWST besteit oet de volgende doele:
- 't Opvaange vaan leech vaan de stare en starestèlsels die kort nao d'n oerknal gevörmp zien.
- Bepaole wie die ajdste starestèlsels zien geëvolueerd.
- De vörming vaan nui mèlkweegstèlsels observere.
- De fysische en chemische samestèlling vaan starestèlsels wied eweg mete en de meugelekheid vaan 't bestoon vaan leve oonderzeuke.
Dees doele kin 't bès bereik weure door te observere in 't infraroedspectrum (in dit geval 0,6 tot 28 micrometer).
De missie geit oet vaan 'nen door van 5 jaor, meh me hoop tot dit wel 10 jaor kin weure.
Baon
bewirkUm te zörge veur gooj observeringe moot deveur gezörg weure tot de instruminte besjermp weure tege 't leech vaan de Zon, en de straoling vaan de Eerd en de Maon, die deveur kinne zörge tot de instruminte te werm weure. De JWST krijg daoveur e groet zonnesjèld, wat besteit oet 5 laoge vaan 'n polymeer wat mer zoe dik is wie 'n minsehaor. 't Gaans sjèld is zoe groet wie 'n tennisbaon. Daoneve weurt de JWST gezat in 't Lagrangepunt L2. Dit punt ligk op 'nen aofstand vaan 1,51 miljoen kilometer vaan de Eerd, bekaans 4 kier zoe wied es de Maon. Dit beteikent ouch tot oonderhaajd zoewie dat bij de Hubble kós weure oetgevoerd oonmeugelek is. De plaotsing in 't L2-punt zörg deveur tot de baon um de zon ein jaor zal dore, zjus wie de Eerd.
Spiegel
bewirkDe spiegel vaan de JWST heet 'ne diameter vaan 6,5 meter, wat zörg tot 't oppervlak bekaans 6 kier zoe groet is wie dee vaan de Hubble. Dit is väöl groeter es gelanceerd kin weure, daorum besteit de spiegel oet 18 hexagonaal segminte, die ziech oetvawwe nao de lancering.
