Vicipaedia

Linguae Sinicae

lingua
(Redirectum de Lingua Sinica)

Linguae Sinicae[1] (confer Sinice 漢語/汉语 Hànyǔ 'lingua Sinica' et 中文 Zhōngwén 'litterae Sinicae') re vera constat in familia linguarum a ramo linguarum Sinotibetanarum orta. Loquentes se eadem lingua uti saepe putant, quia fere omnes eadem characterum formula utuntur cum scribant, sed inter se pronuntiatu et grammatica tam discrepare possunt ut alii alios intellegere non possint.

Linguae Sinicae
漢語/汉语
TaxinomiaSeries linguarum e familia Sinotibetana
Locutoresfortasse 1 300 000 000
Sigla1 zh, 2 chi, 3 zho
Status publicus
OfficialisRes Publica Popularis Sinarum, Res publica Sinarum, Singapura, Consociatio Nationum
Privatacivitates Asiae orientalis et undique
Litterae
ScripturaSinica
Procuratio中国国家语言文字工作委员会, 國語推行委員會, 新加坡推廣華語理事會
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae
Forma linguarum Sinicarum
Forma linguarum Sinicarum
Forma linguarum Sinicarum

Sunt decem fere linguae Sinicae. Lingua Sinensis (forma usitata seu docta Mandarina appellata), quia lingua publica Reipublicae Popularis Sinarum et Reipublicae Sinarum est, circiter 1 300 000 000 loquentium habens, plerumque ut lingua commoda Sinica habetur. Etiam sunt linguae Wu (Sinice 吳語/吴语), Yue seu Cantonensis (Sinice 粵語/粤语), Min (Sinice 閩語/闽语), Jin (Sinice 晉語/晋语), Xiang seu Hunanica (Sinice 湘語/湘语), Kejia seu Hakkafa (Sinice 客家話/客家话), Gan (Sinice 贛語/赣语), Hui (Sinice 徽州話/徽州话) et Ping (Sinice 平話/平话); de quibus omnibus plura legere licet in tabula quae sequitur.

Nomen Breviter Pinyin Nomen locorum Sinice simpliciter Sinice traditionaliter Locutores (c.)
Mandarina
Mandarinam usitatam comprehendit 		Guan; 官 Guānhuà — 官话 官話

1 365 000 000
Běifānghuà — 北方话 北方話
Wu
includit Sciamhaevensem 		Wu; 吴／吳 Wúyǔ Ng nyiu seu Ghu nyiu 吴语 吳語 90 000 000
Lingua Yue
includit Cantonensem 		Yue; 粤／粵 Yuèyǔ Jyut6 jyu5 粤语 粵語 c. 80 000 000
Min
includit Taivanensem & Teochew 		Min; 闽／閩 Mǐnyǔ Bân gú seu Mìng ngṳ̄ 闽语 閩語 50 000 000
Xiang Xiang; 湘 Xiāngyǔ Shiāen'ỳ seu Shiōn nỳ 湘语 湘語 c. 35 000 000
Kejia Kejia; 客家 Kèjiāhuà Hak-kâ-fa seu Hak-kâ-va 客家话 客家話 35 000 000
Gan Gan; 贛 Gànyǔ Gon ua 赣语 贛語 31 000 000
Jin
e lingua Mandarina 		Jin; 晋／晉 Jìnyǔ — 晋语 晉語 45 000 000
Hui
e Wu 		Hui; 徽 Huīzhōuhuà — 徽州话 徽州話 3 200 000
Ping
e Yue 		Ping; 平 Guǎngxī Pínghuà — 广西平话 廣西平話 5 000 000

Nonnulli sermones a populis minoribus adhibentur et hucusque e classificatione omissi, inter quos: sermo Danzhou (儋州话／儋州話) quo in Danzhou insulae Hainan loquuntur; Xianghua (乡话／鄉話) in regione Hunan occidentali; Shaozhou Tuhua (韶州土话／韶州土話) in Quantunia septentrionali. Lingua Dunganica, in usu in Asia Media est Mandarinae cognata, e grege linguarum Sinicarum saepe omittitur, Cyrillice scripta et a populo Dungan (qui minime inter Sinas recipitur) adhibita.

Soni

recensere

Quique character Sinicus simul et singulam syllabam et distinctam cogitationem (dictionem) exprimit. Lingua igitur monosyllaba dici potest.

Quaeque syllaba constat in consonante et exitu qui continet vocalium et consonantes finales. Ut soni Mandarini characterum melius discantur, hodie ratio pinyin late adhibetur, ubi soni litteris Romanis transcribuntur.

Inter aspectos mirabiles huius linguae est systema tonale adhibitum. Quinque toni adsunt qui significationem dictionis mutant. Exempli causa Mandarine:

  • mā 媽 mater (voce altá, longáque duratione, sicut ā Latina in māter)
  • má 麻 funis (voce surgente, sicut ā Latina cum plura emphasi in "Māter! Quid fecisti?!")
  • mǎ 馬 equus (voce demissa, longá duratione sicut duae Latinae ǎǎ)
  • mà 駡 contemptio (voce cadente, brevi duratione, sicut ǎ Latina simplex cum maiore emphasi)
  • ma 嗎 particula interrogativa (voce demissa, brevi duratione, et omnino sine emphasi)

Grammatica

recensere

Nomina

recensere

Nomina nullo modo declinantur: nec ob numerum nec genus nec casum mutantur. Ergo, 樹 (simplificato 树, pinyin shù) significare potest "arbor", "arbores", "omnis arbores." Numeri autem rei cuidam, ut exprimantur, necesse est 'mensurae dictionem' addere inter numerum et rem cuius numerus describitur.

Genetivus exprimitur addendo suffixum 的 (-de, significans fere cui ille, de quo ille, et spectans): e.g. 樹的 ~ arboris.

Pronomina personalia (principalia)

recensere
  • 我 wǒ = ego, me, mei, mihi
  • 你 nǐ = tu, te, tui, tibi
  • 他 tā = is, eum, eius, ei
  • 她 tā = ea, eam, eius, ei
  • 它 tā = id, id, eius, ei

Ut pluralis formetur, additur suffixum 們 (-men): exempli gratia, ​我們 wǒ​men = nos, nobis, etc.. Hoc suffixum autem ut pluralis notio exprimatur ad alia nomina non addi non potest; ut ei numerus exprimatur necesse est numerum aliter indicare.

Ut genetivus formetur, addi potest suffixum 的 (-de, significans fere cui ille ut supra): e.g. 我的 wǒ​de ~ mei, meus.​

Supra ostenditur quod eodem sono tā​ dici potest multi characteres 他 她 它, significatu omnino discrepantes. Etiam, singulus character potest duos vel plures sonos habere; et quae cum ita sit, hic character significat duas res, vel plures.

Verba

recensere

Verba sicut nomina non declinantur: nec ob personam nec numerum nec genus nec tempus mutantur. Tempus autem indicatur per adverbia, et varia particula verbo suffixa. Ergo,

  • 有 yǒu = "habeo", "habes", "habent", "habere", etc.
  • 是 shì = "sum", "est", "esse", etc.
  • 說 shuō = "dico", "dicere", etc.​

Suffixa quae verbi sensum mutant sunt exempli causa:

  • 了 -le significat "quod iam accidit", praeteritum perfectum simplex indicans; e.g. 有了 = yǒule = "habui, habuit, etc..."
  • 啦 -la indicat praeteritum verbi participium; e.g 說啦 = shuō​la = "dictus, dicta, dictum..."

Constructiones quibus aspectus perfectivus redditur:

  • 已經 yǐ​jīng​ = "iam", "Id iam accidit ...". Hoc dictum ante praeteritum verbi participium reddit aspectum perfectum; e.g. 我已經 說啦 X = "mihi id iam accidit X dictum" = "X dixi"
  • 還沒 háiméi = "umquam haud" = "haud id umquam accidit..." Hoc dictum ante verbum post quod 哪 na = "minime" sequitur, reddi potest formam negativam: 我 還沒 說哪 X = "non dixi X"

Constructiones quibus aspectus progressivus redditur:

  • 正在 zhèng​zài​ = "nunc agitur quod.." vel "nunc continue"; ut 我 正在 說 X = "ego X dico" vel "ego X dicens sum"; 我 正在 說了 X = "ego X dicebam"...
  • Etiam 在 (="iterum" vel "continue") solum adhibetur, ut etiam 我 在 說 X = "ego X dico", etc..

Clausulae relativae

recensere

Clausulae relativae particulā genitivā 的 (de) formantur. 見的��� potest significare "homo qui videt" aut "homo quem videt" (vel "quem vidi", vel cetera); significatio e contextu intellegenda est.

Adiectiva

recensere

Adiectiva Sinica sunt simillima verbis, itaque cum adiectivis 是 non usurpatur. 馬白 significat non "equus albus" sed "equus albus est"; adiectiva huius generis adiectiva praedicativa appellantur. Adiectiva quae nomina modificant appellantur adiectiva attributiva. Adiectiva attributiva clausulis relativis formantur; ut "equus albus" dicatur, 白的馬 dicitur. Ergo 白的馬走 significat "equus albus currit" (vel "equi albi currunt" vel "equus albus currebat" vel cetera). Non numquam particula 的 omitti potest, itaque 白馬走 quoque significat "equus albus currit". Particulam omittere saepe licet si connectio inter adiectivum et nomen fortis est.

Nexus interni

Notae

recensere
  1. ↑ "Lingua Sinica": Petrus Ribadenaira, Philippus Alegambe, Nathaniel Sotvellus, Bibliotheca Scriptorum Societatis Iesu, vol. 2 (Romae: 1676), p. 598.

Bibliographia

recensere
  • DeFrancis, John (1984). The Chinese Language: Fact and Fantasy. University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-1068-6 .
  • DeFrancis, John, ed. 2003. ABC Chinese-English Comprehensive Dictionary. Honolulu: University of Hawai’i Press. ISBN 0-8248-2766-X.
  • Hannas, William C. (1997). Asia's Orthographic Dilemma. University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-1892-X .
  • Norman, Jerry (1988). Chinese. Cambridge University Press. ISBN 0-521-29653-6 .
  • Pulleyblank, E. G. 1984. Middle Chinese: A Study in Historical Phonology. Vancuverii: University of British Columbia Press. ISBN 0-7748-0192-1.
  • Qiu, Xigui (2000). Chinese Writing. Society for the Study of Early China and Institute of East Asian Studies, University of California, Berkeleiae. ISBN 1-55729-071-7 .
  • Ramsey, S. Robert (1987). The Languages of China. Princeton University Press. ISBN 0-691-01468-X .
  • Schuessler, Axel. 2007. ABC Etymological Dictionary of Old Chinese. Honolulu: University of Hawai’i Press. ISBN 978-0-8248-2975-9.
  • Minglang, Zhou. 2003. Multilingualism in China: The Politics of Writing Reforms for Minority Languages, 1949-2002. Berolini: Walter de Gruyter. ISBN 3-11-017896-6.

Nexus externi

recensere
  Vicimedia Communia plura habent quae ad linguam Sinicam spectant (Chinese language, Chinese languages).
  Vicicitatio habet citationes quae ad linguam Sinicam spectant.
 
Wikipedia


Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Linguae_Sinicae&oldid=3823920"