Мазмұнға өту

Қазақстандағы ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандар тізімі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

ЮНЕСКО Әлемдік мұра тізімінде Қазақстанның 6 нысаны бар. Үш нысан тізімге мәдени талаптар бойынша енгізілсе, тағы үшеуі табиғи талаптар бойынша іліккен. Бұдан басқа, 2017 жылғы жағдайына сәйкес Қазақстан территироиясындағы 13 нысан Әлемдік мұра тізіміне үміткер ретінде тіркелген.[1] Қазақстан Республикасы әлемдік мәдени және табиғи мұраларды қорғау жөніндегі Конвеницияны 1994 жылдың 29 сәуірінде ратификациялаған.[2]. Қазақстан территориясындағы орналасқан алғашқы нысан тізімге 2003 жылы ЮНЕСКОның Әлемдік мұра Комитетінің 27-ші сессиясында қабылданған.

Тізім

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Берілген кестеде нысандар Юнеско Әлемдік мұра тізіміне қосылуының хронологиялық тәртібінде орналасқан.

# Суреті Атауы Орналасуы Жасалу уақыты Тізімге еңгізілген жылы № Талаптар
1 Қожа Ахмет Ясауи кесенесі
(ағылш. Mausoleum of Khoja Ahmed Yasawi) 		Қала: Түркістан
Облыс: Түркістан облысы 		1389—1405 2003 1103 i, iii, iv
2 Таңбалы тас петроглиф кешені
(ағылш. Petroglyphs within the Archaeological Landscape of Tamgaly) 		Жақын қала: Алматы
Облыс: Алматы облысы 		Б.з.д. II мыңжылдық — XX ғасыр басы 2004 1145 iii
3 Сарыарқа - Солтүстік Қазақстан даласы мен көлдері
(ағылш. Saryarka – Steppe and Lakes of Northern Kazakhstan) 		Облыстар: Ақмола облысы, Қарағанды облысы, Қостанай облысы — 2008 1102 ix, x
4 Жібек жолы бойындағы көне қалалар: Ақтөбе, Ақыртас, Қарамерген, Қойлық, Қостөбе, Құлан, Өрнек, Талғар Алматы облысы, Жамбыл облысы (Қытай және Қырғызстанмен бірге) — 2014 1442 ii, iii, v, vi
5 Батыс Тянь-Шань
* Қаратау қорығы
* Ақсу-Жабағлы қорығы
* Сайрам-Өгем ұлттық паркі 		Түркістан облысы, Жамбыл облысы (Қырғызстан және Өзбекстанмен бірге) — 2016 1490 x
6 Алтынемел ұлттық паркі және Барсакелмес қорығы Алматы облысы, Қызылорда облысы (Түрікменстан және Өзбекстанмен бірге) — 2023 6496 ix, x

Нысандардың географиялық орналасуы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әлемдік мұра тізіміне үміткер нысандар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
# Сурет Аты Орналасуы Құрылған уақыты Тізімге кірген уақыты № Әлемдің мұра критерилері
1 Мерке түрік ордасы Ең жақын елді мекені: Мерке
Область: Жамбыл облысы		 VI ғ—XI ғ 1998 1131 көрсетілмеген
2 Солтүстік Тянь-Шань
Іле Алатауы ұлттық паркі		 Ең жақын елді мекені: Алматы — 2002 1681 x
3 Абылайкит бұтханасы Шығыс Қазақстан облысы XVII ғасыр 2021 6558 iii
4 Ұлытау мәдени ландшафты Ең жақын елді мекені: Жезқазған Қарағанды облысы — 1998 1138 v
5 Арпаөзен петроглифтері Ең жақын елді мекені: Шолаққорған, Түркістан облысы б.з.б. I-ші мыңжылдық 1998 1135 ii, iii
6 Ешкіөлмес петроглифтері Ең жақын елді мекені: Талдықорған б.з.б. XIII ғ. — б.з.б.IX ғ. 1998 1134 iii
7 Құлжабасы петроглифтері Жамбыл облысы б.з.д. III мыңжылдық — б.з. XIV ғ. 2021 6564 iii
8 Сауысқандық петроглифтері Қызылорда облысы б.з.д. XVIII ғ. — б.з. III ғ. 2021 6565 ii, iii
9 Жер асты мешіттері Маңғыстау облысы — 2021 6566 ii, iii, iv
10-12 Жібек жолы Аймақ: Еуропа - Қытай — 2021 [1] көрсетілмеген
13 Үстірт қорығы Маңғыстау облысы — 2021 6571 iii, v, viii

Сілтемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ Tentative  (ағыл.). UNESCO World Heritage Centre. — Қазақстандағы Эннеско Әлемдің мұра нысандарына үміткердер тізімі.. Тексерілді, 10 қазан 2011.
  2. ↑ The States Parties - Kazakhstan. unesco.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 ақпан 2012. Тексерілді, 10 қазан 2011.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Қазақстандағы_ЮНЕСКО_Әлемдік_мұра_нысандар_тізімі&oldid=3305127» бетінен алынған