Сонгай бетінің кодын көру

Бұл бетті өңдеуге рұқсатыңыз жоқ. Келесі себеппен:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 13:48, 2024 ж. шілденің 2
Expiry of block: 13:48, 2025 ж. шілденің 2

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Бұл беттің кодын көріп, көшіре аласыз.

{{Этникалық топ
|атауы      =  Сонгай
|төл атауы  = сонгой, сонраи, сонгаи
|сурет      = Songhai man near Timbuktu, Mali 2012.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 6 млн.
|аймақ      = {{Байрақ|Нигер}} {{Байрақ|Нигерия}} {{Байрақ|Мали}} {{Байрақ|Буркина-Фасо}} {{Байрақ|Мали}}
|аймақ1     = 
|саны1      = 
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = 
|саны2      = 
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[сонгай тілі]]
|діні       = дәстүрлі діни сенімдер, [[суннизм]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Сонгай''' (''сонгой'', ''сонраи'', ''сонгаи'') – [[Батыс Африка]]дағы халықтар тобы. [[Нигер (өзен)|Нигер өзеннің]] ортаңғы ағысы мен оған жақын жатқан аудандарды мекендейді. ([[Нигерия]]да, [[Мали]]де, [[Буркина-Фасо]]да, [[Нигер]]де, [[Бенин]]де). Жалпы саны шамамен 6 миллион адам (2015, бағалау).<ref>Большая российская энциклопедия 2004–2017
 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/3636919</ref>

== Тілі ==
Тілі - Ніл-Сахара отбасының жеке тобын құрайтын [[сонгай тілі]]. [[Диалект]]лері: денди, зарма (дьерма, джерма) және сонгай.<ref>Значение СОНГАИ (НАРОД) в Большой советской энциклопедии, БСЭ https://slovar.cc/enc/bse/2043200.html</ref>

== Діні ==
Діни сенімдері бойынша мұсылман-сүнниттер, біраз бөлігі жергілікті дәстүрлі діни сенімдерді ұстанады.<ref>Большой Энциклопедический словарь
СОНГАЙ https://rus-big-enc-dict.slovaronline.com/62765-%D0%A1%D0%9E%D0%9D%D0%93%D0%90%D0%99</ref>

== Тарихы ==
Орта ғасырларда Сонгайлар Сонгай мемлекетін құрды, ол 15-16 ғасырларда шарықтау шегіне жетті.
Әр түрлі ұсақ мемлекеттердің құрамында, кейіннен еуропалықтардың отарлық езгісінде болған.<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref><ref>Большая советская энциклопедия https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/134421/%D0%A1%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%B8</ref>

== Кәсібі ==
Негізгі кәсібі қолмен атқарылатын [[егіншілік]] (құмай, тары және күріш), суармалы егіншілік негізінен Нигер аңғарының су басқан жерлерінде кең таралған. Топырақ өңдеу, егін егу ер адамның, егіс алқабының арамшөптерін жою әйелдің міндеті болып саналады. Шамамен 4 ай ауыл шаруашылығы маусымында бүкіл халық дерлік ауыл шаруашылығында жұмыс істейді. Сонгайлықтардың кіші этникалық тобы – соркалар балық аулаумен, жүк тасымалымен айналысады.

Мал шаруашылығы нашар дамыған. Дәстүрлі Сонгай қоғамындағы қолөнер (әйелдер айналысатын керамикалық бұйымдарды қоспағанда) касталық ұйымға ие болды. Қолөнершілер топтары - ұсталар, тоқымашылар, тері илеушілер және т.б. жеке еркін, бірақ толыққанды емес адамдар қабатын құрады. Сонхайлар Батыс Суданның керуен саудасына да ежелден белсене араласты (Солтүстік Африкамен, кейінірек Гвинея шығанағы жағалауымен).<ref>Народы и культуры Сонгай https://travel-journal.ru/ethno/45/1267/{{Deadlink|date=September 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

== Өмір салты ==
Дәстүрлі қоғамдық ұйымның негізін ауылдық және көп отбасылық қауымдастықтар құрайды. Туысқандық есеп [[патрилинейлік]] болып табылады. Неке қонысы [[Некеден кейінгі қоныс|вирилокалды]] болып табылады. Әйел салыстырмалы түрде жоғары жоғары орынға ие.

Үйлері ауылдарға тән тұрғын үйлер - сабанмен жабылған тікбұрышты немесе дөңгелек үйлер. Тікбұрышты үйлердің төбесі шатырлы. Қала ғимараттары шығыс сәулетінің элементтері бар.

Дәстүрлі ерлер киімі - кең көйлек (бубу) және шалбар, әйелдер үшін денені орау үшін қолданылатын бірнеше жолақтардан тігілген мата.

Тамағы негізінен өсімдік тектес тағамдар (кус-кус, шелпек, пирогтар, ботқалар, бұқтырылған тағамдар, шай) және балық, сондай-ақ сүт.

Фольклордың негізгі жанрларының ішінде ертегілер, мақал-мәтелдер мен этникалық аңыздар көбірек кездеседі. Сонгайларға әндерге ырғақты әуендер, полифония, бір негізгі сөз тіркесінің көп қайталануы, көптеген музыкалық аспаптардың қолданылуы тән. Бұқаралық билер әрқашан әнмен сүйемелденеді.<ref>народы мира / Сонгай http://www.etnolog.ru/people.php?id=SONG</ref>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Африка халықтары}} 
[[Санат:Нигерия халықтары]]
[[Санат:Мали халықтары]]
[[Санат:Буркина-Фасо халықтары]]
[[Санат:Нигер халықтары]]
[[Санат:Бенин халықтары]]

Бұл бетте қолданылған үлгілер:

Үлгі:Deadlink (өңдеу)
Үлгі:Str left (өңдеу)
Үлгі:Tl (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Африка халықтары (өңдеу)
Үлгі:Байрақ (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Байрақ/Буркина-Фасо (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/Мали (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/Нигер (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/Нигерия (өңдеу)
Үлгі:Байрақ/байрақ (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Дереккөздер (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Инфобокс (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Навигациялық кесте (кодын көру) (қорғалған)
Үлгі:Этникалық топ (кодын көру) (қорғалған)
Module:Arguments (кодын көру) (қорғалған)
Module:InfoboxImage (өңдеу)
Module:Navbox (кодын көру) (қорғалған)

Сонгай бетіне қайту.

«https://kk.wikipedia.org/wiki/Сонгай» бетінен алынған