АҚШ доллары

АҚШ доллары
	US Dollar (ағылш.) ; Dollar des États-Unis (фр.)
	Кодтар және таңбалар
Кодтар ISO 4217	USD (840)
Символы	$ • $ • долл
	Айналым шекарасы
Эмитент	АҚШ
Ресми түрде	Бермудалар; Бонэйр; Британдық Вирджин аралдары; Шығыс Тимор; Зимбабве; Маршалл аралдары; Палау Республикасы; Панама; Пуэрто-Рико; Саба; Сальвадор; Синт-Эстатиус; Туркс пен Кайкос; Микронезия; Эквадор
	Туынды және параллельді бірліктер
Бөлшекті	Дайм (1⁄10)
	Цент (1⁄100)
	Милль (1⁄1000)
	Айналымдағы монеталар және банкноталар
Банкноталар	1, 2, 5, 10, 20, 50 және 100 доллар
	Бонкноталар және монеталар өңдірісі
Эмиссиялық орталық	Федералдық резервтік жүйесі
Банкнота өңдіруші	Гравировка және мөр бюросы
	www.moneyfactory.gov/
Ақша сарайы	АҚШ Монета Сарайы
	www.usmint.gov/
	Бағамдар ХВҚ, ЕОБ және ҚРҰБ мәліметтері бойынша аутоматты түрде жаңартылып отырады.
	АҚШ доллары Ортаққорда

Америка Құрама Штаттарының Доллары (ағылш. United States dollar, ХФӘ: [jʊˌnaɪɾɪd ˈsteɪts ˈdɑlɚ]) — АҚШ ақша бірлігі, әлемдік негізгі резервтік валюталардың бірі. 1 доллар = 100 цент. Белгіленуі: $. Валютаның әріптік коды: USD. Ақша шығару құқығы Америка Құрама Штаттарында Орталық банк функцияларын жүзеге асыратын Федералдық резервтік жүйесіне (ағылш. Federal Reserve System) тиесілі.

АҚШ долларының, басқа да бірқатар елдерде (мысалы, Маршалл аралдары, Сальвадор) ұлттық валюта мәртебесі бар. Сондай-ақ өзінің жеке валюта жүзінде қолма-қол ақша немесе қолма-қол емес айналыстағы пайдаланылмайтын жағдайларда, оның ішінде құқықтық төлем қызметіде бар, оларда АҚШ доллары ұлттық валюта ғана емес елдерінде көбіне параллель валюта болып табылады. Мысалы, Зимбабведе.^[1]

Әлемдік сауданың 80% астам АҚШ долларымен есептеледі деп саналады.^[2]

Bloomberg Агенттігінің деректері бойынша, SWIFT банкаралық айналым жүйесінде 2013 жылдың мамыры мен 2014 жылдың мамыры аралығында АҚШ долларының үлесі 42% -ды құрады. Еуроның (сол кезең үшін) үлесі 32%, юань - 1,47%.^[3]

Номиналдары

Барлық АҚШ федералдық банкноттары, 1861 жылдан бастап шыға бастаған, бүгінге дейін заңды түрде төлем қызметін атқарады. 1971 жылдың 15 тамызынан бастан доллардың алтын қормен қамтамасыз етілуі тоқтатылды.

Еркін қазіргі айналымға деноминация банкноталар шығады және қол жетімді

АҚШ Монеталарының құндылықтары:

1 центі (пенни) ;
5 цент (никель);
10 цент (дайм - басқа атауларды айырмашылығы номиналды құны ресми атауы болып табылады);
¹⁄₄ доллары (квотер);
¹⁄₂ доллары (хаф) ;
1 доллар.

500, 1000, 5000, 10000 доллар номиналымен жарамды банкноттар әлі де бар. Олар 1945 жылға дейін шығарылды, 1969 жылдан бастап ресми айналыстан алып тасталынды (электрондық банк төлемдер пайдалануға байланысты). ^[4] Олардың бонистикалық құны номиналды құнынан әлдеқайда жоғары болып табылады. Мысалы, аукционда 5000 купюрасының құны 10 000 АҚШ долларына дейiн болуы мүмкін. ФРЖ-мен саны қадағаланып отыратын шығарылған барлық ноталардың номиналымен 10 000 АҚШ долларына дейін, және ең соңғы басылымы 1944 жылы басылған (1934 жылғы сериясы) айналыстан тек 130 данасы алынған жоқ. Сондықтан, каталогтарда осы раритеттердің құны, әдетте, көрсетілген емес.

1934 жылы айналымға түспеген және тек ФРЖ және Қазынашылықта ішкі есеп айырысу үшін пайдаланылған 100 000 долларлық банкноталар шығарылған .

Қазіргі уақытта ең ірі банкнотаның номиналы $100 болып табылады.

Сыртқы түрі, дизайн

Атауы	Кескін	Реверс тақырыбы	Алғашқы серия	Кейінгі серия	Айналым
Бір доллар	Джордж Уошингтон	Құрама Штаттарының Ұлы Мөрі	1963 серия	2013 серия	Кең
Екі доллар	Томас Джефферсон	Трамбалл Тәуелсіздік Декларациясы	1976 серия	2013 серия	Шекті
Бес доллар	Авраам Линкольн	Линкольн мемориалы	2006 серия	2013 серия	Кең
Он доллар	Александр Гамильтон	АҚШ қазынасы	2004A серия	2013 серия	Кең
Жиырма доллар	Эндрю Джексон	Ақ үй	2004 серия	2013 серия	Кең
Елу доллар	Улисс С. Грант	Құрама Штаттар Сарайы	2004 серия	2013 серия	Кең
100 доллар	Франклин Бенджамин	Тәуелсіздік Сарайы	2009 серия	2013 серия	Кең

Атауы	Жалпы аты	Кескін	Реверс тақырыбы	Салмағы	Диаметр	Материал	Қыры	Айналымы
Бір цент 1¢	Пенни	Авраам Линкольн	Штат қалқаны	2.50 g	19.05 mm	97.5% Zn 2.5% Cu	Жаттық	Кең
Бес цент 5¢	Никел	Томас Джефферсон	Monticello	5.00 g	21.21 mm	75% Cu 25% Ni	Жазық	Кең
Он цент 10¢	Дайм	Franklin D. Roosevelt	olive branch, torch, oak branch	2.27 g	17.91 mm	91.67% Cu 8.33% Ni	118 reeds	Wide
Жиырма бес цент 25¢	Quarter	George Washington	Various; five designs per year	5.67 g	24.26 mm	91.67% Cu 8.33 % Ni	119 reeds	Wide
Елу цент 50¢	Half	John F. Kennedy	Presidential Seal	11.34 g	30.61 mm	91.67% Cu 8.33 % Ni	150 reeds	Limited
Доллар монетасы (Dollar coin) $1	dollar coin, golden dollar	Profile of Sacagawea with her child, Jean Baptiste Charbonneau	Bald eagle in flight (2000–2008), Various; new design per year	8.10 g	26.50 mm	88.5% Cu 6 % Zn 3.5% Mn 2 % Ni	Lettered	Limited

$

1778 жылы 1 сәуірде Жаңа Орлеандық бизнесмен Оливер Поллок АҚШ-тың ұлттық валютасы долларға арнап белгі ойлап тапқан болатын. Белгі бір-біріне қабаттасқан U және S (United States) әріптерінен тұрды. Уақыт өте келе U -дің төменгі жағы жойылып, одан кейін уақыттарда америкалықтар тек қана бір сызықпен сыза салатын болған. Ақырында қазіргі біз көріп жүрген $ белгісі жасалып шыққан.

Дереккөздер

↑ Мир в фактах Мұрағатталған 16 сәуірдің 2020 жылы.
↑ Интервью с гостем радиостанции "Эхо Москвы" Олегом Вьюгиным (интервью). Эхо Москвы (22 мамыр 2014). Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 мамыр 2014. Тексерілді, 18 мамыр 2014.
↑ Ye Xie, Halia Pavliva Putin’s Land Grab Undermines Global Ambition for Ruble (ағыл.). BloombergBusiness (7 July 2014). Тексерілді, 30 қаңтар 2015.
↑ U.S. Currency Large Denominations Мұрағатталған 25 маусымның 2014 жылы.. U.S. Department of the Treasury.

Сілтемелер

АҚШ доллары (Банкноттар) (нем.) (ағыл.)

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Мир в фактах Мұрағатталған 16 сәуірдің 2020 жылы.

[2] Интервью с гостем радиостанции "Эхо Москвы" Олегом Вьюгиным (интервью). Эхо Москвы (22 мамыр 2014). Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 мамыр 2014. Тексерілді, 18 мамыр 2014.

[3] Ye Xie, Halia Pavliva Putin’s Land Grab Undermines Global Ambition for Ruble (ағыл.). BloombergBusiness (7 July 2014). Тексерілді, 30 қаңтар 2015.

[4] U.S. Currency Large Denominations Мұрағатталған 25 маусымның 2014 жылы.. U.S. Department of the Treasury.

[1]