მაჰმადი

მაჰმადი, მუჰამადი (არაბ. محمّد — მუჰამმად; დ. დაახლ. 570/571, მექა — გ. 8 ივნისი, 632, მედინა) — ისლამის დამაარსებელი, რელიგიური მქადაგებელი და პოლიტიკური მოღვაწე. მუსლიმანური ტრადიციის და ყურანის მიხედვით, ალაჰის უკანასკნელი მოციქული, წინასწარმეტყველი.

ტრადიციული მუსლიმანური ბიოგრაფების მიხედვით მუჰამედი დაიბადა 570 წელს მექაში და გარდაიცვალა 632 წლის 8 ივნისს მედინაში, თანამედროვე საუდის არაბეთის ჰეჯაზის რეგიონში. სახელი მაჰმადი არაბულად ნიშნავს "განდიდებულს". ისლამში მუჰამედი ცნობილია როგორც "წინასწარმეტყველი" და "მაცნე". ყურანი მას ასევე მოიხსენებს როგორც "წინასწარმეტყველთა ბეჭედს".

მაჰმადის შესახებ თანამედროვეთა ცნობები არ შემონახულა. პირველი ბიოგრაფია მხოლოდ VIII საუკუნეში დაწერა იბნისჰაკმა. მაჰმადი წარმოშობით იყო წარჩინებული, მაგრამ გაღარიბებ��ლი ბანუჰაშიმის გვარიდან, კურაიშთა ტომიდან. მაჰმადი არაბეთსა და მის ფარგლებს გარეთ გაეცნო იუდაისტურ, ქრისტიანულ მონოთეიზმს და სხვა რელიგიას, პოლიტიკურ მოძღვრებას. 40 წლის მდიდარი მექელი ვაჭრის ქვრივზე, ხადიჯეზე ხელსაყრელმა დაქორწინებამ 25 წლის მაჰმადს საშუალება მისცა მთელი დრო დაეთმო თავისი რელიგიურ-ეთიკური პრობლემებისათვის. გადმოცემის მიხედვით, დაახლოებით 609 (ან 610) რამადანის თვეში, ჰირის მთაზე (მექის ახლოს) მთავარანგელოზმა ჯიბრაილმა (გაბრიელმა) მაჰმადს უკარნახა წმინდა წიგნი „ყურანი“ და დაავალა ხალხისათვის მისი გაცნობა. მაჰმადი ახალი მოძღვრებით მკაცრად ილაშქრებდა წარმართული სარწმუნოების წინააღმდეგ.

მაჰმადი თავისი მოღვაწეობის პირველ ხანებში დიდ წინააღმდეგობებს წააწყდა და იძულებული გახდა მომხრეებითურთ 622 წელს გადასულიყო იასრიბში (მედინაში). ამ გადასახლებას შემდგომ ,,ჰიჯრა" ეწოდა და ეს თარიღი მუსლიმური წელთაღრიცხვის დასაწყისად იქცა. 630–631 წლებში მუსლიმანებმა მაჰმადის მეთაურობით დაიმორჩილეს მექა. შემდეგ კი არაბეთის სხვა რაიონებზეც გაავრცელეს ძალაუფლება. მაჰმადი გახდა მისივე შექმნილი პირველი ისლამური თეოკრატიული სახელმწიფოს მეთაური.

მაჰმადი დასაფლავებულია მედინაში. მაჰმადის აკლდამა არის მუსლიმანთა მეორე წმინდა ადგილი ქააბას შემდეგ.

• ფანჯიკიძე, თ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 524.

• არა მუსლიმების შეხედულება მუჰამედზე
• მაჰმადი, ონლაინ ბრიტანიკას სტატია
• Muhammad: მოციქულის მემკვიდრეობა — PBS Site
• მაჰმადი: მოციქულის მემკვიდრეობა — UPF (Producer's Site) დაარქივებული 2009-02-05 საიტზე Wayback Machine.

• მაჰმადის ცხოვრება [Muhammad Husayn Haykal]
• მოციქულ მაჰმადი შესახებ (MSA West) დაარქივებული 2012-03-06 საიტზე Wayback Machine.

ხ • გ • რ წინასწარმეტყველები ყურანში ადამი (ადამი) იდრისი (ენოქი ?) ნუჰი (ნოე) ჰუდი (ებერი ?) სალიჰი (სელაჰი ?) იბრაჰიმი (აბრაამი) ლუტი (ლოტი) ისმაილი (იშმაელი) ისჰაყი (ისააკი) იაქუბი (იაკობი) იუსუფი (იოსები) აიუბი (იობი) შუაიბი (იოფორი ?) მუსა (მოსე) ჰარუნი (აარონი) ზულ-ქიფლი (ეზეკიელი ?; ბუდა ?) დაუდი (დავითი) სულაიმანი (სოლომონი) ელია ალ-იასა (ელისე) იუნუსი (იონა) ზაქარია (ზაქარია) იაჰია (იოანე) ისა (იესო) მუჰამადი