საქართველოს საპროტესტო აქციები (2024)
 | მოცემულ სტატიაში „საქართველოს საპროტესტო აქციები (2024)“ აღწერილია მიმდინარე მოვლენები. ინფორმაცია შეიძლება სწრაფად შეიცვალოს მოვლენათა განვითარებასთან ერთად.გაითვალისწინეთ, რომ პირველადი ინფორმაცია შეიძლება შეიცავდეს ხარვეზებს. ამჟამად თქვენ უყურებთ ვერსიას, რომლის ბოლო რედაქტირების დროა: 2024 წლის 01 დეკემბერი, 06:02 (UTC) (ქეშის გასუფთავება). |
| საქართველოს საპროტესტო აქციები | |||
|---|---|---|---|
| თარიღი | 28 ოქტომბერი, 2024 — დღემდე | ||
| ადგილი | საქართველო | ||
| გამომწვევი მიზეზი |
| ||
| მიზნები |
| ||
| მონაწილე მხარეები | |||
| |||
| მთავარი ფიგურები | |||
-1.png){kind=logo}
_logo.svg){kind=logo}
2024 წლის საქართველოს საპარლამენტო არჩევნების შედეგების წინასწარი ოფიციალური შეჯამების შემდეგ, 28 ოქტომბერს საქართველოში საპროტესტო აქციები დაიწყო. დემონსტრანტები ამტკიცებდნენ, რომ არჩევნები, სადაც მმართველმა „ქართული ოცნებამ“ გაიმარჯვა და დაიკავა მანდატების უმრავლესობა, გაყალბებული იყო. მოითხოვდნენ ხმების გადათვლას ან ახალ არჩევნებს. შემდეგი საპროტესტო აქციები გაიმართა 5 ნოემბერს და 25 ნოემბერს, როდესაც საქართველოს ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ საბოლოო შედეგები გამოაცხადა. საპროტესტო აქციები მთელი საქართველოს მასშტაბით გაგრძელდა 2024 წლის 28 ნოემბერს, მას შემდეგ, რაც მთავრობამ განაცხადა, რომ ქვეყანა 2028 წლამდე აჩერებს ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესს.[1]
ქრონოლოგია
პირველი ტალღა (28 ოქტომბერი — 25 ნოემბერი)
28 ოქტომბერს, ათასობით დემონსტრანტი შეიკრიბა თბილისსა მთავარ მოედანზე, რათა პროტესტი გამოეხატათ ბოლოდროინდელი საპარლამენტო არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ, რომლებსაც პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი არაკეთილსინდისიერად მიიჩნევდა. მსმენელთან მიმართვაში, ზურაბიშვილმა განაცხადა, რომ მმართველი „ქართული ოცნება" იყენებს რუსეთში გამოყენებულ მეთოდებს. პრეზიდენტის აზრით საარჩევნო შედეგები სრულად არ ასახავს ამომრჩეველთა სურვილებს. ოფიციალურად, „ქართულმა ოცნებამ" შედეგების მიხედვით მოიპოვა ხმების 54 %-ზე მეტი, რაც მას საპარლამენტო უმრავლესობის უზრუნველყოფაში ეხმარება.[2]
საქართველოში საარჩევნო დამკვირვებლებმა აღნიშნეს სავარაუდო დარღვევები, რაც მიანიშნებდა შესაძლებელ სქემაზე „ქართული ოცნების" სასარგებლოდ. ზურაბიშვილმა თავის მიმართვაში დემონსტრაციის მონაწილეებს მიმართა: „თქვენ არჩევნები არ წაგიგიათ. მათ თქვენი ხმა მოიპარეს და თქვენი მომავლის მოპარვა სცადეს“ და ხაზგასმით აღნიშნა თავისი ერთგულება საქართველოს ევროპული ინტეგრაციისადმი. გაიზარდა შეშფოთება საქართველოს ნატოსა და ევროკავშირში გაწევრიანების გზაზე, ზურაბიშვილმა ადრე დაგმო „ქართული ოცნების“ მხარდაჭერა „უცხოური გავლენის“ კანონისადმი, შეადარა იგი ჰიბრიდულ ომს და გაავლო პარალელები რუსეთის „უცხო აგენტის“ კანონმდებლობასთან. ეს კანონი მწვავედ გააკრიტიკეს ვაშინგტონმა და ბრიუსელმა.[3]
28 ოქტომბერს, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა მხარი დაუჭირა სავარაუდო დარღვევების გამოძიების მოთხოვნებს. სახელმწიფო დეპარტამენტის პრეს-მდივანმა მეთიუ მილერმა გააფრთხილა შესაძლო შედეგების შესახებ იმ შემთხვევაში, თუ საქართველოში დემოკრატიული პრინციპები დაირღვევა. ამასობაში, უნგრეთის პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ ორბანი, რომელიც „ქართული ოცნების“ მხარდასაჭერად ეწვია თბილისს, პარლამენტთან მდგომ დემონსტრანტები გაკიცხა. საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ დაიცვა თავისი პარტიის პოზიცია ევროპული ინტეგრაციის საკითხში, თუმცა ოპოზიციური ჯგუფები ქვეყნის დესტაბილიზაციის მცდელობაში დაადანაშაულა.[4]
4 ნოემბერს, ოპოზიციურმა პარტიებმა თბილისში პარლამენტის გარეთ კიდევ ერთი აქცია გამართეს, რომელზეც გააშუქეს საარჩევნო შედეგების გასაჩივრების სტრატეგია. ოპოზიცია, რომელიც არ აღიარებს 26 ოქტომბრის არჩევნების კანონიერებას, ამტკიცებს, რომ არჩევნები ფართომასშტაბიანი გაყალბებით იყო ჩატარებული, რამაც ყოველდღიური საპროტესტო აქციების ტალღა გამოიწვია. ოპოზიციის ლიდერებმა განაცხადეს, რომ საპროტესტო აქციები იქნება ყოველდღიური და გაძლიერდება დროთა განმავლობაში. მოუწოდეს მხარდამჭერებს დიდი რაოდენობით შეკრებილიყვნენ თბილისის მასშტაბით, რათა შეენარჩუნებინათ ზეწოლა ხელისუფლებაზე. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა — საქართველომ“ გაავრცელა ინფორმაცია საარჩევნო გადაცდომის რამდენიმე შემთხვევის შესახებ, მათ შორის ჩამორთმეული პირადობის მოწმობებით ხმის მიცემის შესახებ, რაც ნაწილობრივ ცენტრალური საარჩევნო კომისიის (ცესკოს) დაუდევრობას მიაწერეს. ამ მოხსენებამ გააძლიერა საჯარო მოწოდებები საერთაშორისო გამოძიების შესახებ. ოპოზიციის სამოქმედო გეგმა მოიცავს მოთხოვნებს ხელახალი არჩევნების შესახებ, ახალი პარლამენტის ლეგიტიმურობის არაღიარება და წინააღმდეგობის კოორდინირებული მოძრაობის დაწყება, რომელიც დაიწყება თბილისში და გაფართოვდება ქვეყნის მასშტაბით.[5]
12 ნოემბერს მორიგი საპროტესტო აქცია გაიმართა პარლამენტის წინ, სადაც სიტყვით გამოვიდნენ გერმანიის, ფინეთის, შვედეთის, საფრანგეთის, ლიეტუვის, ლატვიის, ესტონეთისა და პოლონეთის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტების თავმჯდომარეები.[6] პროტესტის დაწყებამდე მათ შეხვედრები გამართეს პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილთანაც.[7]
14 ნოემბერს ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტები გაიფიცნენ, სადაც ადმინისტრაცია „ქართულ ოცნებასთან“ გაერთიანებაში დაადანაშაულეს. უნივერსიტეტის დაკავების შემდეგ, მათ შეექმნათ გათბობისა და ელექტროენერგიის პრობლემა, მაგრამ პროტესტი გარეთ გააგრძელეს. სოლიდარობის პროტესტი თბილისშიც გავრცელდა, ილიას უნივერსიტეტის, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის, კავკასიის უნივერსიტეტის, სამედიცინო უნივერსიტეტისა და GIPA-ს სტუდენტები შეუერთდნენ, მოგვიანებით ქუთაისის უნივერსიტეტებმაც გამოხატეს მხარდაჭერა.[8]
15 ნოემბერს, თბილისის სასამართლომ არ დააკმაყოფილა ოპოზიციური პარტიებისა და სამოქალაქო საზოგადოების ჯგუფების მიერ წარდგენილი 11 სარჩელი, რომლებიც ეჭვქვეშ აყენებდნენ არჩევნების ჩატარებას, რომლის დროსაც მოპასუხედ დასახელდა ცესკო.[9] ცესკომ შედეგი ოფიციალურად დაადასტურა მეორე დღეს, მის თავმჯდომარეს გიორგი კალანდარიშვილს ცესკოში ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენელმა დავით კირთაძემ შავი საღებავი შეასხა და განაცხადა, რომ კენჭისყრის ოფიციალური შედეგები არ ასახავს ამომრჩევლის „ნამდვილ არჩევანს“.[10]
17 ნოემბერს პარლამენტის შენობის წინ დიდი აქცია გაიმართა, ხოლო „კოალიციამ ცვლილებისთვის“ პარალელური საპროტესტო აქცია თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტთან ჭავჭავაძის გამზირზე დაიწყო. ჯგუფმა გადაკეტა გამზირი, გაშალა კარვები და გამოაცხადა 24-საათიანი მჯდომარე აქცია. პროტესტი მშვიდობიანად დარჩა, რადგან აქტივისტებმა კარვები გაშალეს, პოლიციამ კი თავი შეიკავა ჩარევისგან. საღამოსთვის უნივერსიტეტში ჯგუფს რუსთაველის გამზირიდან დემონსტრანტები შეუერთდნენ.[11]
თუმცა, დაძაბულობა გამწვავდა 19 ნოემბერს, როდესაც გამთენიისას პოლიციამ ძალით დაშალა საპროტესტო აქცია. სულ მცირე 16 ადამიანი დააკავეს, მათ შორის ოპოზიციური ტელეარხის მთავარი არხის ოპერატორი. მიუხედავად თავდაპირველი წარუმატებლობისა, აქციის მონაწილეები კვლავ შეიკრიბნენ და საღამოს ჭავჭავაძის გამზირი დაიბრუნეს.[12]
სალომე ზურაბიშვილმა 18 ნოემბერს საკონსტიტუციო სასამართლოში სარჩელი შეიტანა არჩევნების შედეგების ბათილად ცნობის მოთხოვნით. მისი ოფისის განცხადებამ არჩევნების შედეგები „არაკონსტიტუციურად“ გამოაცხადა.[13][14]
მოგვიანებით, მომიტინგეთა აღშფოთება გამოიწვია 19 ნოემბერს სპეცრაზმის მიერ თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ტერიტორიის გამოყენებამ მშვიდობიანი მომიტინგეების დასაშლელად, რამაც გამოიწვია ბრალდებები უნივერსიტეტის მიმართ, რომელიც დარბევის შესაძლებლობას აძლევს ხელისუფლებას. სტუდენტური მოძრაობები და ლექტორები რექტორის გადადგომას ითხოვდნენ და იგი თსუ-ს აკადემიური ღირებულებების ღალატში დაადანაშაულეს. მიუხედავად იმისა, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტრო უარყოფდა თსუ-ს ბაზად გამოყენებას, პროტესტი პროფესორებისა და სტუდენტების მხრიდან მთელი საქართველოს მასშტაბით გაგრძელდა.[15] რამდენიმე აქტივისტი და სტუდენტი სხვადასხვა უნივერსიტეტიდან მიმდინარე საპროტესტო აქციის ფარგლებში თსუ-ის მთავარ კამპუსში შევიდა და რექტორის, ჯაბა სამუშიას გადადგომის მოთხოვნით გაფიცვა დაიწყო.[16]
ახალმა პარლამენტმა პირველი სხდომა 25 ნოემბერს გამართა, რომელსაც „ქართული ოცნების“ მხოლოდ 88 დეპუტატი ესწრებოდა. პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა სხდომას ბოიკოტი გამოუცხადა, ხოლო პარლამენტის შენობის წინ საპროტესტო აქციები გაგრძელდა.[17] საკონსტიტუციო ექსპერტებმა განაცხადეს, რომ პარლამენტის თვითინაუგურაცია პრეზიდენტის მიერ ამ სესიის მოწვევის გარეშე არის კონსტიტუციის დარღვევა და მას „ძალაუფლების ხელში ჩაგდება“ უწოდეს.[18][19] საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად, პარლამენტის პირველი სხდომის მოწვევა პრეზიდენტის პრეროგატივაა. მან უარი თქვა ამაზე, უარყო არჩევნების შედეგები, რადგან იგი გაყალბებულია და ძირს უთხრის პარლამენტის ლეგიტიმაციას.[20]
მეორე ტალღა (28 ნოემბრიდან — დღემდე)
სქოლიო
- ↑ Thomas Mackintosh; Rayhan Demytrie (29 November 2024), Thousands return to streets of Georgia after government suspends EU bid, London & Tbilisi: BBC News, https://www.bbc.com/news/articles/c62jp68p315o
- ↑ პრეზიდენტი მოქალაქეებს 28 ოქტომბერს პარლამენტთან შეკრებას სთავაზობს
- ↑ Gavin, Gabriel; Parulava, Dato (28 May 2024). „Georgia’s EU dream in tatters as ‘foreign agent’ bill becomes law“. POLITICO.
- ↑ „'They Stole Your Vote,' Georgian President Says, As Tens Of Thousands Rally To Protest Elections“. RadioFreeEurope/RadioLiberty (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2024-11-09.
- ↑ Daily protests, repeat elections: what's opposition's plan in Georgia? en-US (2024-11-05). ციტირების თარიღი: 2024-11-09
- ↑ Thousands rally outside Georgian parliament to demand a new election towards European integration en (2024-11-11). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ President Meets The Chairmen Of the Committee on Foreign Relations of the 8 EU countries en (2024-11-11). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ Student protests in Batumi spark solidarity across Georgian universities en-US (2024-11-15). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ Tbilisi court rejects 11 lawsuits challenging Georgian election results en-US (2024-11-15). ციტირების თარიღი: 2024-11-15
- ↑ Georgia election chief doused in paint as protests continue after divisive parliamentary vote en-US (2024-11-16). ციტირების თარიღი: 2024-11-16
- ↑ "Reclaim Your Vote" Rally in Tbilisi, Opposition Sets Up Tents Near Tbilisi State University en-US (2024-11-17). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ Police in Georgia break up protesters' camp in Tbilisi but they quickly return en (2024-11-19). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ Georgia's president files lawsuit with country's Constitutional Court to annul election results. ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ How Georgia's presidential lawsuit could benefit opposition, even if dismissed en-US (2024-11-19). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ Over 600 lecturers in Georgia have signed a statement supporting protesting students en-US (2024-11-20). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ Georgian protesters stage sit-in at Tbilisi State University and demand resignation of rector en-US (2024-11-20). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
- ↑ Georgia's newly elected parliament opens its first session with opposition boycotting en-US (2024-11-19). ციტირების თარიღი: 2024-11-25
- ↑ Opinion: 'What happened in Georgia can only be described as power grab' en-US (2024-11-26). ციტირების თარიღი: 2024-11-28
- ↑ Vakhtang Khmaladze: Parliament had no right to vote for recognition of authority, this is nothing else but the seizure of power - all possible mechanisms should be used to prevent him from being elected en-US (2024-11-26). ციტირების თარიღი: 2024-11-28
- ↑ President Zurabishvili: "Georgian Parliament Doesn't Exist Anymore" en-US (2024-11-25). ციტირების თარიღი: 2024-11-28