28 სექტემბერი

28 სექტემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 271-ე დღე (ნაკიან წლებში – 272-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 94 დღე.

• ძვ. წ. 48 : ეგვიპტის სანაპიროზე გადმომსხდარი პომპეუს დიდი მოკლეს ეგვიპტის მეფე პტოლემეუსის ბრძანებით.
• 351 : მურსა მაიორის ბრძოლა — რომის იმპერატორი კონსტანციუს II უზურპატორ მაგნენტიუსს ამარცხებს.
• 365 : რომაელი უზურპატორი პროკოპიუსი კონსტანტინოპოლში გამავალ ორ ლეგიონს ქრთამავს და საკუთარ თავს რომის იმპერატორად აცხადებს.
• 1066 : უილიამ დამპყრობელი ინგლისში იჭრება - ნორმანთა დაპყრობები იწყება.
• 1322 : საღვთო რომის იმპერატორი ლუი IV ავსტრიის ფრედერიკ I-ს ამარცხებს მულდორფის ბრძოლაში.
• 1448 : კრისტიან I დანიის მეფედ აკურთხეს.
• 1587 : კახეთის მეფე ალექსანდრე II-მ თავის დარბაისლებთან ერთად ხელი მოაწერა „ფიცის წიგნს“, რომლითაც რუსეთის მეფის ქვეშევრდომად აღიარა თავი, ხოლო რუსეთმა იკისრა კახეთის დაცვა ყველა გარეშე მტრისაგან.
• 1708 : პეტრე დიდი შვედებს ამარცხებს ლესნაიას ბრძოლაში.
• 1779 : ამერიკის რევოლუცია - სემუელ ჰანტინგტონი კონტინენტურმა კონგრესმა პრეზიდენტად აირჩია.
• 1820 : პამიდორი საკვებად უვნებლად გამოცხადდა სახალხოდ რობერტ ჯონსონის მიერ ერთი ტომრის (24 კგ) შეჭმის შემდეგ სალემში, მასაჩუსეტსი.
• 1823 : ლეონ XII რომის პაპი გახდა.
• 1867 : ტორონტო ონტარიოს დედაქალაქი ხდება.
• 1939 : გერმანია და საბჭოთა კავშირი პოლონეთის გაყოფაზე თანხმდებიან მეორე მსოფლიო ომის დროს ამ ქვეყანაში შეჭრის შემდეგ.
• 1939 : ვარშავა ნაცისტებს დანებდა.
• 1944 : არნჰემის ბრძოლა - გერმანელები ბრიტანეთის საჰაერო ძალებს ამარცხებენ არნჰემთან, ნიდერლანდები.
• 1944 : საბჭოთა არმია კლუგას საკონცენტრაციო ბანაკს ათავისუფლებს ესტონეთში.
• 1958 : საფრანგეთი ახალ კონსტიტუციას ამტკიცებს, შედეგად 4 ოქტომბერს მეხუთე რესპუბლიკა შეიქმნა. გვინეა ახალ კონსტიტუციას უარყოფს და დამოუკიდებლობას აცხადებს.
• 1961 : სამხედრო გადატრიალება დამასკოში გაერთიანებულ არაბთა რესპუბლიკას (ეგვიპტე-სირიის კავშირი) აუქმებს.
• 1990 : საქართველოს სსრ-ში ჩატარდა უზენაესი საბჭოს პირველი მრავალპარტიული არჩევნები, რომელიც ბლოკ მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველოს გამარჯვებით დასრულდა.
• 1992 : გადატრიალების გზით დამხობილი პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიას მომხრეთა რაზმებმა ხელთ იგდეს რამდენიმე ქალაქი დასავლეთ საქართველოში.
• 2007 : ნასამ კოსმოსური ზონდი დონი გაუშვა მთავარ სარტყელში ასტეროიდ ვესტასა და ჯუჯა-პლანეტა ქარონის გამოსაკვლევად.
• 2008 : ეთიოპიელი ჰაილე გებრსილასე ახალ მსოფლიო რეკორდს ამყარებს ბერლინის მარათონზე 2 საათით, სამი წუთითა და 59 წამით.
• 2021 : ვაცლავ ჰაველის სახელობის პრემიის ლაურეატი ბელარუსი მარია კოლესნიკოვა გახდა.

• 1573 : კარავაჯო, მიქელანჯელო — იტალიელი მხატვარი
• 1797 : ლიტკე, ფეოდორ პეტრეს ძე — გრაფი, მეზღვაური, არქტიკის მკვლევარი, რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდენტი.
• 1803 : მერიმე, პროსპერ — ფრანგი დრამატურგი, ისტორიკოსი, არქეოლოგი, მწერალი
• 1852 : მუასან, ფერდინანდ ფრედერიკ ანრი — ფრანგი ქიმიკოსი, 1906 წ. ნობელის ლაურეატი.
• 1859 : მილკაუ, ფრიც — გერმანელი ფილოლოგი, ბიბლიოთეკამცოდნე.
• 1863 : კარლუშ I — პორტ��გალიის მეფე
• 1867 : ჰირანუმა კიიტირო — იაპონიის პრემიერ-მინისტრი
• 1908 : ანდრონიკოვი, ირაკლი ლუარსაბის ძე (ანდრონიკაშვილი, ირაკლი) — ლიტერატურადმცოდნე, მთხრობელი.
• 1915 : ალექსი-მესხიშვილი, ვლადიმერ — ქართველი არქიტექტორი
• 1920 : ჩედო ვუკოვიჩი — ჩერნოგორიელი მწერალი (გ. 2014)
• 1924 : მასტროიანი, მარჩელო — იტალიელი მსახიობი
• 1934 : ბარდო, ბრიჯიტ — ფრანგი კინომსახიობი, ცხოველთა დაცვის მომხრე.
• 1936 : დემონჟო, მილენ (მარი-ელენ) — ფრანგი კინომსახიობი
• 1941 : შტოიბერი, ედმუნდ — გერმანელი პოლიტიკოსი, ქრისტიან-სოციალური კავშირის თავმჯდომარე.
• 1952 : კრისტელი, სილვია — ჰოლანდიელი კინომსახიობი, ცნობილია როგორც ემანუელი.
• 1968 : ჰაკინენი, მიკა — ფინელი ავტომრბოლელი, ორგზის მსოფლიოს ჩემპიონი „ფორმულა-1“-ში.
• 1982 : ბინდრა, აბჰინავ — ინდოელი სპორტსმენი - მსროლელი. პირველი ინდოელი ოლიმპიური ჩემპიონი ინდივიდუალურ შეჯიბრებებში.

• ძვ. წ. 48 : გნეუს პომპეუს მაგნუსი — რომაელი მხედართმთავარი და პოლიტიკოსი
• 876 : ლუი გერმანელი — დასავლეთ საფრანგეთის მეფე
• 1104 : პედრო I — არაგონის და ნავარის მეფე
• 1197 : ჰაინრიხ VI — გერმანიის მეფე
• 1582 : ბუჩანანი, ჯორჯ — შოტლანდიელი ისტორიკოსი
• 1895 : პასტერი, ლუი — ფრანგი მეცნიერი, მიკრობიოლოგიის პიონერი
• 1953 : ჰაბლი, ედუინ — ამერიკელი ასტრონომი
• 1956 : ვიშნია, ოსტაპ (გუბენკო, პავლე მიხაილის ძე) — უკრაინელი მწერალი-სატირიკოსი
• 1956 : უილიამ ბოინგი — ამერიკელი ავიაკონსტრუქტორი (დ. 1881)
• 1964 : სვეტლოვი, მიხეილ — რუსი პოეტი
• 1966 : ბრეტონ, ანდრე — ფრანგი მწერალი, პოეტი, სურეალიზმის დამაარსებელი.
• 1970 : დოს პასოს, ჯონ — ამერიკელი მწერალი.
• 1970 : გამალ აბდელ ნასერი — ეგვიპტის პრეზიდენტი
• 1978 : იოანე პავლე I — რომის პაპი
• 1989 : მარკოსი, ფერდინანდ — ფილიპინების პრეზიდენტი
• 1991 : დეივისი, მაილს — ამერიკელი ჯაზის მუსიკოსი
• 2016: შიმონ პერესი — ისრაელის ერთ-ერთი უხუცესი სახელმწიფო მოღვაწე (დ. 1923)
• 2018: თამაზ ჭილაძე — ქართველი მწერალი, პოეტი, დრამატურგი (დ. 1931)

• მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
  • იოსებ ალავერდელი
  • წმინდა ნიკიტა
  • მაქსიმე, თეოდოტე და ასკლიადა
  • წმინდა პორფირე
  • ფილოთეოს ხუცესი

• გარდა ამისა:
  • პოვნა ნაწილთა წმიდისა აკაკი აღმსარებელისა, მელიტინელ ეპისკოპოსისა
  • პოვნა ნაწილთა პირველმოწამისა მთავარდიაკონისა სტეფანესი

• ასევე:
  • ჩეხეთის სახელმწიფოს დღე
  • ტაივანი - მასწავლებელთა დღე (კონფუცის დაბადების დღე)
  • ინფორმაციის თავისუფლების საერთაშორისო დღე

სხვა თვეები: