იხილეთ წყარო გვერდისთვის ტაჯიკეთი

თქვენ არ გაქვთ ამ მოქმედების - „ამ გვერდის რედაქტირება“ განხორციელების ნებართვა შემდეგი მიზეზის გამო:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 ივლისი 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ივლისი 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

გთხოვთ, შეიყვანოთ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დეტალი თქვენს მიერ დასმულ ნებისმიერ შეკითხვაში. თუ თვლით, რომ შეცდომით დაიბლოკეთ, ამის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია და ინსტუქცია შეგიძლიათ იხილოთ ღია პროქსი-სერვერების გამოყენების დაუშვებლობის გლობალური წესების გვერდზე.

წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბლოკირების გასაჩივრებისათვის, გთხოვთ მიმართოთ მეტაზე. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ გვერდის საწყისი ფაილი და მისი ასლი შექმნათ.

{{ინფოდაფა ქვეყანა|
|მშობლიური_სახელი = {{unicode|Ҷумҳурии Тоҷикистон}}
|სრული_სახელი = ტაჯიკეთის რესპუბლიკა
|საერთო_სახელი = ტაჯიკეთი
|დროშა = Flag of Tajikistan.svg
|გერბი = Coat of arms of Tajikistan.svg
|რუკა = Tajikistan (orthographic projection).svg
|ჰიმნი = [[სურუდი მილი]]
|დევიზი = 
|ოფიციალური_ენები = [[ტაჯიკური ენა|ტაჯიკური]]
|დედაქალაქი = [[დუშანბე]]
|latd=38
|latm=33
|latNS=N
|longd=68
|longm=48
|longEW=E
|უდიდესი_ქალაქი = [[დუშანბე]]
|მთავრობის_ტიპი = [[საპრეზიდენტო რესპუბლიკა]]
|ლიდერის_ტიპი_1 = [[ტაჯიკეთის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერის_სახელი_1 = [[ემომალი რაჰმონი]]
|ლიდერის_ტიპი_2 = [[ტაჯიკეთის პრემიერ-მინისტრი|პრ.-მინისტრი]]
|ლიდერის_სახელი_2 = [[აკილ აკილოვი]]
|რანგი_ფართობით = 98-ე
|ფართობი = 143 100
|წყალი_% = 1.8
|სავარაუდო_მოსახლეობა = 8 610 000<ref>{{cite web|last=De Wulf|first=Martin|url=http://populationpyramid.net/tajikistan/2015/|title=Population Pyramids of the World: Tajikistan 2015|work=populationpyramid.net|accessdate=28 February 2016}}</ref>
|სავარაუდო_მოსახლეობა_რანგი = 98-ე
|მოსახლეობა_სავარაუდოდ_წელს = 2015
|მოსახლეობის_ცენზი = 6 127 000
|მოსახლეობის_ცენზი_წელს = 2010
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე = 48,6
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 155-ე
|მშპ_ppp_წელი = 2011
|მშპ_ppp = $17.555<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=38&pr.y=11&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=923&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=|title=Tajikistan profile at|publisher=International Monetary Fund website|accessdate=22 April 2012}}</ref> მილიარდი
|მშპ_ppp_რანგი = 128-ე
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = $2,247
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი = 
|აგი = 0.673
|აგი_ტენდენცია = {{ზრდა}}
|აგი_კატეგორია = <span style="color:#ffcc00;">საშუალო</span>
|აგი_რანგი = 122-ე
|აგი_წელი = 2007
|ვალუტა = [[სომონი]]
|ვალუტის_კოდი = TJS
|ქვეყნის_კოდი = TJK
|დროის_სარტყელი = [[მსოფლიო კოორდინირებული დრო|UTC]][[UTC+05:00|+05:00]]
|ზაფხულის_დრო = 
|cctld = [[.tj]]
|სატელეფონო_კოდი = 992
|სატელეფონო_კოდი_მითითება = 
|სქოლიო = 
}}

'''ტაჯიკეთი''' ({{lang-tg|Тоҷикистон}}) ოფიციალურად '''ტაჯიკეთის რესპუბლიკა''' ({{lang-tg|Ҷумҳурии Тоҷикистон}}) — [[მთა|მთიანი]], [[ზღვაზე გასასვლელის არმქონე სახელმწიფოები|ზღვაზე გასასვლელის არმქონე სახელმწიფო]] [[ცენტრალური აზია|ცენტრალურ აზიაში]]. [[2013|2013 წლის]] მონაცემებით, მოსახლეობა შეადგენს დაახლოებით 8 მილიონ ადამიანს, ხოლო ფართობი 143 100 კმ²-ს. ტაჯიკეთს [[სამხრეთი]]თ ესაზღვრება [[ავღანეთი]], [[დასავლეთი]]თ [[უზბეკეთი]], [[ჩრდილოეთი]]თ [[ყირგიზეთი]] და [[აღმოსავლეთი]]თ [[ჩინეთი]]. [[პაკისტანი|პაკისტანს]] ესაზღვრება სამხრეთში, გამოყოფილი ვიწრო [[ვახანის დერეფანი|ვახანის დერეფანით]]. [[ტაჯიკები]]ს ტრადიციული სამშობლო, ავღანეთთან და უზბეკეთთან ერთად.

== სახელწოდება ==
* ''ოფიციალური'': ტაჯიკეთის რესპუბლიკა.
* ''ეროვნული'': Тоҷикистон / تاجکستان; Jumhurii Tojikiston.
* ''ეტიმოლოგია'' : სახელწოდება სავარაუდოდ თურქული tasi-საგან უნდა მომდინარეობდეს, რაც „მუსლიმს“ ნიშნავს.

== უახლესი ისტორია ==
[[1991]] წელს გამოაცხადა დამოუკიდებლობა. [[1991]]-[[1993]] წლებში რეგიონულ კლანურ დაჯგუფებებს შორის გაჩაღდა მძაფრი პოლიტიკური დაპირისპირება, რაც სამოქალაქო ომში გადაიზარდა. [[1997]] წელს ცეცხლი შეწყვეტილ იქნა, რამაც [[1999]] წელს არჩევნების ჩატარება გახადა შესაძლებელი. ქვეყნის სამხრეთ საზღვრებს რუსეთის ჯარი იცავს, რომელიც ამგვარად ანეიტრალებს ავღანეთიდან შუა აზიის რეგიონში ისლამური ფუნდამენტალიზმის გავრცელების საფრთხეს. [[2001]] წლის 11 სექტემბრის მოვლენების შემდეგ ტაჯიკეთის ტერიტორიაზე აშშ-ს ბაზა განლაგდა.

== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Tajikistan Map TI-map.gif|thumb|left|ტაჯიკეთის რესპუბლიკა]]
ქვეყანა მდებარეობს ცენტრალურ აზიაში. იგი ესაზღვრება [[ჩინეთი|ჩინეთს]], [[ავღანეთი|ავღანეთს]], [[უზბეკეთი|უზბეკეთს]] და [[ყირგიზეთი|ყირგიზეთს]]. ფართობი 143 100 კვ. კმ-ს შეადგენს, რომლის დიდი ნაწილი მთებს უკავია, მათ შორის [[ტიან-შანი|ტიან-შანს]]. ტერიტორიის ნახევარი 3 ათას მეტრზე მაღლა მდებარეობს. ტაჯიკეთის საზღვარი ავღანეთთან გადის ამუ-დარიასა და ფიანჯზე.

== სახელმწიფო ==
* ''სახელმწიფო სისტემა'' - რესპუბლიკა.
* ''სახელმწიფოს მეთაური'' - პრეზიდენტი ე. რახმონი (1994 წლიდან).
* ''საკანონმდებლო ორგანო'' - ორპალატიანი პარლამენტი (63+33 წევრი).

== ტერიტორიული მოწყობა ==
ტაჯიკეთის ადმინისტრაციული ერთეულებია - 3 ოლქი (viloyat - ხატლონის, სოგდის, კაროტეგინის) და 1 ავტონომიური ოლქი (viloyati mukhtor – [[მთიანი ბადახშანის ავტონომიური ოლქი|მთიანი ბადახშანი]]). გარდა ამისა, დედაქალაქ დუშანბეს დაქვემდებარებაშია საკმაოდ ვრცელი ტერიტორია ქვეყნის ჩრდილოეთ ნაწილში.

== დემოგრაფია ==
[[ფაილი:Women of Dushanbe .jpg|მინი|ტაჯიკი ქალები]]
* ''მოსახლეობა'' - 6.863 ათასი (2003), მათ შორის 65 % ტაჯიკი, 25 % უზბეკი, 3,5 % რუსი.
* ''სახელმწიფო ენა'' - ტაჯიკური. სხვა ენები - რუსული.
* ''რელიგია'' - [[ისლამი]].
* ''დედაქალაქი'' - [[დუშანბე]] (590 ათასი), დიდი ქალაქები - ხუჯანდი (ყოფ. ლენინაბადი, 156), კულობი (ყოფ. კულიაბი, 82), კურგონტეპა (ყოფ. კურგან-ტიუბე, 63), უროტეპა (ყოფ. ურა-ტიუბე, 54).

== ეკონომიკა ==
ტაჯიკეთი ერთ-ერთი უღარიბესი ქვეყანაა არა მარტო დსთ-ს სივრცეში, არამედ მსოფლიოში. მისი მთავარი რესურსებია: ჰიდროენერგია, [[ნავთობი]]ს მცირე მარაგი, [[ურანი]], [[ვერცხლისწყალი]], [[მურა ქვანახშირი]], [[ტყვია]], [[თუთია]], [[ვოლფრამი]], [[ვერცხლი]], [[ოქრო]]. შემოსავლების წყაროა საექსპორტო პროდუქტები - ბამბა, კვების პროდუქტები, ხილ-ბოსტნეული, ლითონები. ეროვნული ვალუტა - სომონი;

== კულტურა ==
ტაჯიკეთი კულტურის თვალსაზრისით მჭიდროდაა დაკავშირებული უზბეკეთთან, ირანთან და რეგიონის სხვა ქვეყნებთან. ცნობილია შუა საუკუნეების ბევრი ტაჯიკი მოღვაწე, მწერალი თუ მეცნიერი, რომლებიც ირანულ კულტურულ სამყაროსთან ასოცირდება ([[ომარ ხაიამი]], [[იბნ სინა]] და სხვა). საბჭოთა ეპოქაში რეგიონის ეთნოკულტურული თავისებურებების გაუთვალისწინებლად ეროვნულ რესპუბლიკებს შორის საზღვრების ხელოვნურმა დაწესებამ ეს ერთიანობა დაარღვია. ამ ეპოქიდან ცნობილია ტაჯიკური თეატრი და რამდენიმე ნოველისტი.

== ლიტერატურა ==
* ''Historical Dictionary of Tajikistan'' by Kamoludin Abdullaev and Shahram Akbarzadeh
* ''Land Beyond the River: The Untold Story of Central Asia'' by Monica Whitlock
* ''Tajikistan: Disintegration or Reconciliation'' by Shirin Akiner
* ''Tajikistan: The Trials of Independence'' by Shirin Akiner, Mohammad-Reza Djalili and Frederic Grare
* ''Tajikistan and the High Pamirs'' by Robert Middleton, Huw Thomas and Markus Hauser, Odyssey Books, Hong Kong 2008 ({{ISBN|978-9-622177-73-4}})

==რესურსები ინტერნეტში==
{{commons|Tajikistan|ტაჯიკეთი}}
* {{dmoz|Regional/Asia/Tajikistan}}
* {{wikiatlas|Tajikistan}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/tajikistan.htm Tajikistan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080607085838/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/tajikistan.htm |date=2008-06-07 }} at ''UCB Libraries GovPubs''
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-16201032 Tajikistan profile] from the [[BBC News]]
* [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=TJ Key Development Forecasts for Tajikistan] from [[International Futures]]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{პოსტსაბჭოთა ქვეყნები}}
{{დსთ–ს ქვეყნები}}
{{ცენტრალური აზია}}
{{აზიის ქვეყნები}}

[[კატეგორია:ტაჯიკეთი|*]]
[[კატეგორია:აზიის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:გაეროს წევრი სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:ზღვაზე გასასვლელის არმქონე სახელმწიფოები]]

ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:

თარგი:ARM (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:AZE (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:BLR (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Br separated entries (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Cite web (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Comment (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Comment/styles.css (რედაქტირება)
თარგი:Commons (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Coord (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Country (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Country alias Azerbaijan (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Country alias Belarus (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Country alias Kazakhstan (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Country alias Kyrgyzstan (რედაქტირება)
თარგი:Country alias Russia (რედაქტირება)
თარგი:Country alias Tajikistan (რედაქტირება)
თარგი:Country alias Turkmenistan (რედაქტირება)
თარგი:Country alias Uzbekistan (რედაქტირება)
თარგი:Country alias სომხეთი (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias Azerbaijan (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias Belarus (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias Kazakhstan (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias Kyrgyzstan (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias Russia (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias Tajikistan (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias Turkmenistan (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias Uzbekistan (რედაქტირება)
თარგი:Country flag alias სომხეთი (რედაქტირება)
თარგი:Country flagcountry (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Country shortname alias Azerbaijan (რედაქტირება)
თარგი:Country shortname alias Belarus (რედაქტირება)
თარგი:Country shortname alias Kazakhstan (რედაქტირება)
თარგი:Country shortname alias Kyrgyzstan (რედაქტირება)
თარგი:Country shortname alias Russia (რედაქტირება)
თარგი:Country shortname alias Tajikistan (რედაქტირება)
თარგი:Country shortname alias Turkmenistan (რედაქტირება)
თარგი:Country shortname alias Uzbekistan (რედაქტირება)
თარგი:Country shortname alias სომხეთი (რედაქტირება)
თარგი:Curlie (რედაქტირება)
თარგი:Dmoz (რედაქტირება)
თარგი:Flag (რედაქტირება)
თარგი:ISBN (რედაქტირება)
თარგი:KAZ (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:KGZ (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Lang-tg (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:LangWithName (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:MDA (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Nowrap (რედაქტირება)
თარგი:RUS (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Replace (რედაქტირება)
თარგი:Smallsup (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:TJK (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:TKM (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Tnavbar (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:UZB (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Unicode (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Webarchive (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikiatlas (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:· (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:აზიის ქვეყნები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:დროშა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:დსთ-ის ქვეყნები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:დსთ–ს ქვეყნები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა ქვეყანა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ნავდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:პოსტსაბჭოთა ქვეყნები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყანა ნათ. ბრუნვაში (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის დროშა2 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები აზერბაიჯანი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები აფხაზეთის რესპუბლიკა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ბელარუსი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები დნესტრისპირეთი (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები დონეცკის სახალხო რესპუბლიკა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ესტონეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები თურქმენეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ინგუშეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ლატვია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ლიეტუვა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკა (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ლუჰანსკის სახალხო რესპუბლიკა (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკა (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები მოლდოვა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები რუსეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები სამხრეთი ოსეთი (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები საქართველო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები სომხეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ტაჯიკეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები უზბეკეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები უკრაინა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ყაზახეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ყირგიზეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ჩეჩნეთის რესპუბლიკა იჩქერია (რედაქტირება)
თარგი:ცენტრალური აზია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Arguments (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check isxn (რედაქტირება)
მოდული:Coordinates (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Math (იხილე წყარო) (დაცულია)
მოდული:Separated entries (რედაქტირება)
მოდული:String (რედაქტირება)
მოდული:TableTools (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Webarchive (რედაქტირება)

ტაჯიკეთი-ზე დაბრუნება.

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ტაჯიკეთი“-დან