იხილეთ წყარო გვერდისთვის დაღესტანი

თქვენ არ გაქვთ ამ მოქმედების - „ამ გვერდის რედაქტირება“ განხორციელების ნებართვა შემდეგი მიზეზის გამო:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 ივლისი 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ივლისი 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

გთხოვთ, შეიყვანოთ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დეტალი თქვენს მიერ დასმულ ნებისმიერ შეკითხვაში. თუ თვლით, რომ შეცდომით დაიბლოკეთ, ამის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია და ინსტუქცია შეგიძლიათ იხილოთ ღია პროქსი-სერვერების გამოყენების დაუშვებლობის გლობალური წესების გვერდზე.

წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბლოკირების გასაჩივრებისათვის, გთხოვთ მიმართოთ მეტაზე. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ გვერდის საწყისი ფაილი და მისი ასლი შექმნათ.

{{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული
|სტატუსი = [[რუსეთის ფედერალური მოწყობა|რუსეთის ფედერაციის სუბიექტი]]
|ქართული სახელი = დაღესტნის რესპუბლიკა
|მშობლიური სახელი = Респу́блика Дагеста́н
|ქვეყანა = რუსეთი
|დაქვემდებარება = 
|სურათი = Sulak Canyon in Dagestan.jpg
|ფოტოს_სიგანე = 320
|წარწერა = 
|დროშა = Flag of Dagestan.svg
|გერბი = Coat of Arms of Dagestan.svg
|გერბის სიგანე = 
|დროშის სიგანე = 
|ქვეყნის რუკის ზომა = 
|ქვეყნის რუკა = 
|რეგიონის რუკის ზომა = 
|რეგიონის რუკა = 
|რაიონის რუკის ზომა = 
|რეგიონის ტიპი = 
|რეგიონი = 
|ადმინისტრაციული ცენტრი = [[მაჰაჩყალა]]
|რეგიონი ცხრილში = 
|შიდა დაყოფა = 
|რაიონის ტიპი = 
|რაიონი = 
|მმართველის ტიპი = მეთაური
|მმართველი = [[სერგეი მელიკოვი]]
|მმართველის ტიპი2 = მთავრობის <br />თავმჯდომარე
|მმართველი2 = [[აბდულფათახ ამირხანოვი]]
|მმართველის ტიპი3 = სახალხო კრების <br />თავმჯდომარე
|მმართველი3 = [[ზაურ ასკენდეროვი]]
|დაარსების თარიღი = 
|პირველი ხსენება = 
|წინა სახელები = 
|სტატუსი-დან = 
|ფართობი = 50 270
|დასახლების ც���ნტრის სიმაღლე = 
|კლიმატი = 
|ოფიციალური ენა = [[რუსული ენა|რუსული]], [[აღულური ენა|აღულური]], [[ხუნძური ენა|ხუნძური]], [[აზერბაიჯანული ენა|აზერბაიჯანული]], [[ჩეჩნური ენა|ჩეჩნური]], [[დარგუული ენა|დარგუული]], [[ყუმუხური ენა|ყუმუხური]], [[ლაკური ენა|ლაკური]], [[ლეზგიური ენა|ლეზგიური]], [[ნოღაიური ენა|ნოღაიური]], [[რუთულური ენა|რუთულური]], [[თაბასარანული ენა|თაბასარანული]], [[თათური ენა|თათური]], [[წახური ენა|წახური]]<ref name="ConstitutionLangs">According to Article&nbsp;11 of the Constitution of Dagestan, the official languages of the republic include "Russian and the languages of the peoples of Dagestan"</ref><ref name="Languages">Solntsev, pp.&nbsp;XXXIX–XL</ref>
|ენები = 
|მოსახლეობა = 3 133 303
|აღწერის წელი = 2021
|სიმჭიდროვე = 62,33
|აგლომერაცია = 
|ეროვნული შემადგენლობა = 
|სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = 
|ეთნოქორონიმი = 
|დროის სარტყელი = +3
|DST = 
|სატელეფონო კოდი = 
|საფოსტო ინდექსი = 
|საავტომობილო კოდი = 
|საიტი = http://www.e-dag.ru
|კატეგორია ვიკისაწყობში = 
|პარამეტრის სახელი1 = რუსეთის ფედერაციის <br />სუბიექტის კოდი
|პარამეტრი1 = 05
}}
[[ფაილი:Dagestan.svg|thumb|right|250px|დაღესტანი]]
[[ფაილი:Dagestan etniciteit.png|thumb|right|250px|დაღესტნის ეთნიკური რუკა.<br />1-შერეული, 2-[[ხუნძები]], [[ანდიურ-დიდოური ხალხები|ანდიურ-დიდოური (ცეზური) ხალხები]] და [[არჩიბელები]], 3-[[დარგუელები]], [[ხაიდაყელები]] და [[ყუბაჩელები]], 4-[[ლეზგები]], 5-[[ლაკები]], 6-[[თაბასარანელები]], 7-[[აღულები]], 8-[[რუთულელები]], 9-[[წახები]], 10-[[ყუმუხები]], 11-[[ნოღაელები]], 12-[[აზერბაიჯანელები]], 13-[[რუსები]]]]
'''დაღესტანი''', ოფიციალურად '''დაღესტნის რესპუბლიკა''' ({{lang-ru|Респу́блика Дагеста́н}}) — [[რუსეთის ფედერაცია|რუსეთის ფედერაციის]] სუბიექტი, შედის [[ჩრდილოეთ კავკასიის ფედერალური ოკრუგი]]ს შემადგენლობაში.<ref>2010 წლის 19 იანვრამდე [[სამხრეთის ფედერალური ოკრუგი|სამხრეთის ფედერალურ ოკრუგში]]</ref>

დედაქალაქი — ქალაქი [[მაჰაჩყალა]].

ძირითადი ტერიტორია ესაზღვრება სამხრეთით  [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანს]], სამხრეთ-დასავლეთით — [[საქართველო]]ს, აგრეთვე დასავლეთით —  [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთს]], ჩრდილო-დასავლეთით — [[სტავროპოლის მხარე]]ს და ჩრდილოეთით — [[ყალმუხეთი|ყალმუხეთის რესპუბლიკას]].

შეიქმნა [[1921]] წლის [[20 იანვარი|20 იანვარს]].

რუსეთის უდიდესი რესპუბლიკა [[ჩრდილოეთი კავკასია|ჩრდილოეთ კავკასიაში]], როგორც მოსახლეობის, ისე ტერიტორიის მხრივ.

== ეტიმოლოგია ==
სიტყვა „დაღესტანი“, ან „დაღსტანი“ ნიშნავს „მთების ქვეყანას“, მომდინარეობს [[თურქული ენა|თურქული]] სიტყვისგან dağ („დაღ“), რაც ნიშნავს მთას და სპარსული სუფიქსის მნიშვნელობიდან — „ქვეყანა“. [[სპარსული ენა|სპარსულად]] და [[არაბული ენა|არაბულად]] მისი სახელია {{lang-ar2|داغستان}} („დაღსთან“).

*[[ხუნძური ენა|ხუნძურად]] — Дагъистаналъул Республика
*[[დარგუული ენა|დარგუულად]] — Дагъистанес Республика
*[[ლეზგიური ენა|ლეზგურად]] — Дагъустандин Республика
*[[ლაკური ენა|ლაკურად]] — Дагъустаннал Республика
*[[თაბასარანული ენა|თაბასარანულად]] — Дагъустан Республика

==გეოგრაფია==
რესპუბლიკა მდებარეობს ჩრდილოეთ კავკასიის მთებში. რესპუბლიკა მდებარეობს [[რუსეთი]]ს უკიდურეს სამხრეთ ნაწილში და აღმოსავლეთით ესაზღვრება [[კასპიის ზღვა]]. რესპუბლიკის ფართობია 50 300 <sub>კმ</sub>2. რესპუბლიკას ჩრდილოეთით ესაზღვრება [[ჩეჩნეთი]], დასავლეთით – [[ჩეჩნეთი]], ჩრდილო-დასავლეთით – [[სტავროპოლის მხარე]]. დაღესტანს სამხრეთით [[აზერბაიჯანი]] ესაზღვრება, სამხრეთ-დასავლეთით კი – [[საქართველო]]. ქვეყნის ყველაზე მაღალი წერტილია მთა [[ბაზარდუზუ]], რომელიც მდებარეობს აზერბაიჯანის საზღვარზე. რესპუბლიკაში სულ 1800 მდინარეა, მათგან გამორჩეულებია: [[სულაკი]], [[სამური (მდინარე)|სამური]] და [[თერგი]].

===ბუნებრივი რესურსები===
დაღესტანი მდიდარია [[ნავთობი]]თ, [[ბუნებრივი აირი]]თ, [[ნახშირი (წიაღისეული)|წიაღისეული ნახშირით]] და სხვა მინერალებით.<ref>{{Cite web|url=http://www.investinginrussia.ru/russia/regions/15137/|title=Dagestan Republic|website=www.investinginrussia.ru|access-date=2019-05-08}}</ref>

==კლიმატი==
დაღესტანში [[იანვარი|იანვრის]] თვეში საშუალო ტემპერატურაა +2 °C. ივლისში საშუალო ტემპერატურაა +26 °C.

==პოლიტიკა==
[[ფაილი:Правительство_Республики_Дагестан.png|მინი|right|დაღესტანის რესპუბლიკის მთავრობის შენობა]]
დაღესტანის სახალხსო ასამბლეაში შედის 72 დეპუტატი, რომლებსაც ირჩევს ხალხი ოთხი წლის ვადით. ასამბლეა არის ქვეყნის მმართველი ორგანო.

დაღესტნის კონსტიტუცია მიღებული იქნა [[2003]] წლის [[10 ივლისი|10 ივლისს]].

== მოსახლეობა ==
{| class="wikitable sortable" style="text-align: right;"
! rowspan="2" |ხალხი
! colspan="2" |მოსახლეობა 2021 წელს<ref name=":0">{{Cite web|url=https://05.rosstat.gov.ru/itogi|title=Всероссийская перепись населения 2021 года}}</ref>
|- style="background:#e0e0e0;"
!რაოდენობა
! %
|-
| style="text-align:left;" |'''[[ხუნძები]]'''
|956 831
|30,5%
|-
| style="text-align:left;" |'''[[დარგუელები]]'''
|521 381
|16,6%
|-
| align="left" |'''[[ყუმუხები]]'''
|496 455
|15,8%
|-
| align="left" |'''[[ლეზგები]]'''
|416 963
|13,3%
|-
| align="left" |'''[[ლაკები]]'''
|162 518
|5,2%
|-
| align="left" |'''[[თაბასარანელები]]'''
|126 319
|4,0%
|-
| align="left" |'''[[აზერბაიჯანელები]]'''
|116 907
|3,7%
|-
| align="left" |'''[[რუსები]]'''
|102 243
|3,3%
|-
| align="left" |'''[[ჩეჩნები]]'''
|99 320
|3,2%
|-
| align="left" |'''[[ნოღაელები]]'''
|36 944
|1,2%
|-
| style="text-align:left" |'''[[აღულები]]'''
|29 253
|0,9%
|-
| align="left" |'''[[რუთულელები]]'''
|27 043
|0,9%
|-
| align="left" |'''[[წახები]]'''
|10 320
|0,3%
|-
| style="text-align:left;" |'''სხვები'''
|31 752
|1,0%
|}
== ლიტერატურა ==
* ხუციშვილი ნ., დაღესტანი, „კავკასიური სახლი“, თბილისი, 2002
* Народы Дагестана, Издательство Академии Наук СССР, Москва, 1995

== სქოლიო ==
{{სქოლიოს სია}}

{{თარგი:რუსეთის ფედერაციის სუბიექტები}}
{{კავკასიის ქვეყნები და რეგიონები}}
{{თურქულენოვანი რეგიონები}}
{{ესკიზი-რუსეთი}}

[[კატეგორია:დაღესტანი| ]]

ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:

თარგი:Both (რედაქტირება)
თარგი:Cite web (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Coord (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Flagicon (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Lang-ar2 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Lang-ru (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:LangWithName (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:MetaPicstub (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:PAGENAMEBASE (რედაქტირება)
თარგი:Str index/getchar (რედაქტირება)
თარგი:Str index any (რედაქტირება)
თარგი:Str left (რედაქტირება)
თარგი:Str len (რედაქტირება)
თარგი:Str len/core (რედაქტირება)
თარგი:Str right (რედაქტირება)
თარგი:Str sub long (რედაქტირება)
თარგი:Str ≥ len (რედაქტირება)
თარგი:Tnavbar (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:URL (რედაქტირება)
თარგი:Wikidata (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikidata-coords (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikidata/p18 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikidata/p41 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikidata/p94 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:· (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ადმინისტრაციული ერთეული/პოზრუკა (რედაქტირება)
თარგი:გამოსახულების ფორმატირება (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:დროშა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ესკიზი-რუსეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ვიკიმონაცემები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:თურქულენოვანი რეგიონები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა/რიგი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:კავკასიის ქვეყნები და რეგიონები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:კატეგორია ვიკისაწყობში (რედაქტირება)
თარგი:ნავდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ნავდაფა ქვეჯგუფი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:პოზრუკა (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:რუსეთის ფედერაციის სუბიექტები (იხილე წყ��რო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ფერი (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:ქვეყნის დროშა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის დროშა2 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ARM (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები AZE (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები GEO (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები RUS (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ადიღე (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ავღანეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები აზერბაიჯანი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ალბანეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები აჭარა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ბულგარეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები გერმანია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები დაღესტანი (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ერაყი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები თურქეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები თურქმენეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ინგუშეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ირანი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები კვიპროსი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები მოლდოვა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები მონღოლეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები რუსეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები საქართველო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები სერბეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები სომხეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ტაჯიკეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები უზბეკეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები უკრაინა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ყაბარდო-ბალყარეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ყაზახეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ყარაჩაი-ჩერქეზეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ყირგიზეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ჩეჩნეთი (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ჩინეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ჩრდილოეთი კვიპროსი (რედაქტირება)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ჩრდილოეთი კვიპროსის თურქული რესპუბლიკა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ჩრდილოეთი მაკედონია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ჩრდილოეთი ოსეთი (რედაქტირება)
მოდული:Arguments (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Coordinates (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Dates (რედაქტირება)
მოდული:Math (იხილე წყარო) (დაცულია)
მოდული:No globals (რედაქტირება)
მოდული:Sources (რედაქტირება)
მოდული:Sources-utils (რედაქტირება)
მოდული:String (რედაქტირება)
მოდული:Wikidata (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Wikidata/date (რედაქტირება)
მოდული:WikidataCache/Q5118 (რედაქტირება)
მოდული:WikidataCoords (რედაქტირება)
მოდული:WikidataSelectors (რედაქტირება)
მოდული:პოზრუკა (რედაქტირება)
მოდული:პოზრუკა/მონაცემი/რუსეთი (რედაქტირება)

დაღესტანი-ზე დაბრუნება.

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/დაღესტანი“-დან