იხილეთ წყარო გვერდისთვის დამწერლობის სისტემების სია

თქვენ არ გაქვთ ამ მოქმედების - „ამ გვერდის რედაქტირება“ განხორციელების ნებართვა შემდეგი მიზეზის გამო:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 ივლისი 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ივლისი 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
გთხოვთ, შეიყვანოთ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დეტალი თქვენს მიერ დასმულ ნებისმიერ შეკითხვაში. თუ თვლით, რომ შეცდომით დაიბლოკეთ, ამის შესახებ დამატებითი ინფორ��აცია და ინსტუქცია შეგიძლიათ იხილოთ ღია პროქსი-სერვერების გამოყენების დაუშვებლობის გლობალური წესების გვერდზე.
წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბლოკირების გასაჩივრებისათვის, გთხოვთ მიმართოთ მეტაზე. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ გვერდის საწყისი ფაილი და მისი ასლი შექმნათ.
[[File:World alphabets & writing systems.svg|thumb|460px|მსოფლიოს დამწერლობის სისტემები დღეს]]
[[File:Writing systems worldwide.svg|460px|thumb
 | {{Navbox with columns |border=none |style=font-size:90%;
    | abovestyle = background:transparent;font-size:110%;padding:0;font-weight:bold;
    | above = გავრცელებული ეროვნული და ზოგიერთი რეგიონული, ან უმცირესობის დამწერლობის სისტემები
    | colheaderstyle=padding:0.15em 0.15em 0.25em;font-weight:normal; |colstyle=white-space:nowrap;
    | col1header = [[კონსონანტური დამწერლობა]]
    | col1 = {{legend|#008000|[[არაბული]]}} {{legend|#00FF7F|[[ებრაული]]}}
    | col2header = [[აბუგიდა]]
    | col2 = {{legend|#FFFF80|[[კანადური აბორიგინული]]}} {{legend|#803F00|[[ეთიოპიური]]}} {{legend|#FFC000|[[ჩრდილოეთ ინდური]]}} {{legend|#FF8000|[[სამხრეთ ინდური]]}} {{legend|#808000|[[თაანა]]}}
    | col3header = [[ანბანური დამწერლობა]]
    | col3 = {{legend|#1E90FF|[[სომხური დამწერლობა|სომხური]]}} {{legend|#008080|[[კირილიცა]]}} {{legend|#00FFFF|[[ქართული დამწერლობა|ქართული]]}} {{legend|#0000FF|[[ბერძნული დამწერლობა|ბერძნული]]}} {{legend|#FF00FF|[[კორეული დამწერლობა|ჰანგილი]]}} {{legend|#AAA|[[ლათინური დამწერლობა|ლათინური]]}}
    | col4header = {{longitem|[[ლოგოგრამა|ლოგოგრაფიული (L)]]<br/> და [[მარცვლოვანი დამწერლობა|მარცვლოვანი (S)]]}}
    | col4 = {{legend|#9B0000|[[ჩინური დამწერლობა|ჩინური (L)]]}} {{legend|#F40000|[[იაპონური დამწერლობა|კანა (L)<br/> და კანჯი (S)]]}}{{nbsp|2}}
   }}
]]
ქვემოთ მოცემულია '''დამწერლობის სისტემების სია''', რომელიც დალაგებულია სხვადასხვა საერთო ნიშნების მიხედვით. 

დასაწყისში მოცემულია დამწერლობის გავრცელებული სახელი, რომელსაც მოჰყვება (ფრჩხილებში) ენა (ენები) რომლებიც აღნიშნულ დამწერლობას იყენებს, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ამ ენის სახელი დამწერლობის დასახელებისგან განსხვავდება. ზოგჯერ, მოცემულია დამატებითი ინფორმაცია შენიშვნების სახით.

==პიქტოგრაფიული/იდეოგრაფიული დამწერლობის სისტემები==
იდეოგრაფიული დამწერლობები (რომლებშიც გრაფიკული ნიშნები იდეოგრამებია, ანუ გადმოსცემს იდეებს და კონცეფციებს ნაცვლად ენის სიტყვებისა) და პიქტოგრაფიული დამწერლობები (სადაც გრაფიკული ნიშნები სურათ-ხატოვანი ხასიათისაა), ჯონ დეფრანსისის და ჯ. მარშალ ანგერის მიხედვით, ვერ გადმოსცემენ ყველაფერს, რასაც ენა გამოხატავს, შესაბამისად, დამწერლობის სრულყოფილი სისტემა შეუძლებელია იყოს იდეოგრაფიული ან პიქტოგრაფიული, რადგან იგი კავშირში უნდა იყოს ენასთან, რათა ამ ენის გამომხატველობითი შესაძლებლობების რეალიზება შეძლოს. 

მიუხედავად იმისა, რომ პიქტოგრაფიული და იდეოგრაფიული დამწერლობები ახლაც არსებობს, არ არსებობს მათი წაკითხვის ერთი მეთოდი, რადგანაც არ არსებობს შესატყვისობა სიმბოლოებსა და ენას შორის. იეროგლიფები მათ გაშიფრვამდე ხშირად მიიჩნეოდა იდეოგრაფიულად და ჩინური დამწერლობა დღესაც, შეცდომით, ხშირად ითვლება იდეოგრაფიულად.<ref>Halliday, M.A.K., ''Spoken and written language,'' Deakin University Press, 1985, p.19</ref> ზოგიერთ შემთხვევაში იდეოგრაფიული დამწერლობით შესრულებული ტექსტის წაკითხვა მხოლოდ მის ავტორს შეუძლია, რის გამოც, ხშირად ითვლება, რომ იდეოგრაფიული ტექსტები წაკითხვის ნაცვლად ინტერპრეტაციას ექვემდებარება. მსგავსი სისტემები ხშირად ასრულებს მნემონიკური მინიშნებების როლს ზეპირი წაკითხვისთვის და მათზე შესრულებული ტექსტი ზეპირ საუბარში განივრცობა.
*[[ადინკრა]] ([[განა]])
*[[აცტეკური დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[ნაუატლი]] (შეიცავს მარცვლოვან და ლოგოგრაფიულ ელემენტებსაც)
*[[ოჯიბვეს დამწერლობის სისტემები]]{{spaced ndash}}[[ოჯიბვე (ენა)]]
*[[დონგბა]]{{spaced ndash}} [[ნასი]]{{spaced ndash}} ხშირად გამოიყენება გებას მარცვლოვან დამწერლობასთან ერთად.
*[[ემოჯი]] – გამოიყენება ელექტრონულ კომუნიკაციაში.
*[[ერსუს დამწერლობა]] (''შაბა'' 沙巴) – ერსუ
*[[კაიდას გლიფები|კაიდა]]
*[[ლუსონა]]
*[[ნსიბიდი]]{{spaced ndash}} [[ეკოი]], [[ეფიკი]], [[იგბო]]
*[[სიგლაშ პოვეირაში]]
*[[მიკმაქი]]{{spaced ndash}} [[მიკმაქი]]{{spaced ndash}} გააჩნია ფონეტიკური კომპონენტებიც.
*[[ტესტერიანი]] – გამოიყენებოდა მექსიკაში ქრისტიანი მისიონერების მიერ.

აგრეთვე, არსებობს სიმბოლოთა სისტემები, რომლებიც გამოიყენება ხელოვნური ენების, ან ენების გარდა სხვა სისტემების რეპრეზენტაციისთვის:

*[[ბლისსიმბოლიკა]] (Blissymbols) – ხელოვნური იდეოგრაფიული დამწერლობის სისტემა, რომელიც, მეტწილად ალტერნატიული და დამატებითი კომუნიკაციის (Augmentative and Alternative Communication, AAC) გამოიყენება.
*[[iConji]] – ხელოვნური იდეოგრაფიული დამწერლობა, გამოიყენება სოციალურ ქსელებში.
*[[იზოტოპი (ხატოვანი ენა)]]
*სხვადასხვა სახის [[მუსიკალური ნოტაცია|ნოტაციის სისტემები]]

[[ხაზოვანი B]] ასევე მოიცავს იდეოგრამებს.

== ლოგოგრაფიული დამწერლობის სისტემები ==
ლოგოგრაფიულ დამწერლობებში გლიფები წარმოადგენს სიტყვებს ან მორფემებს (სიტყვების ის ნაწილები, რომლებიც მნიშვნელობას ატარებს) და არა ფონეტიკურ ელემენტებს.

არცერთი ლოგოგრაფიული დამწერლობა არ შედგება მხოლოდ ლოგოგრამებისგან. ყველ ამათგანი შეიცავს ფონეტიკურ ელემენტებსაც. ეს ფონეტიკური ელემენტები შეიძლება გამოყენებული იყოს დამოუკიდებლად, მაგალითად, გრამატიკული ფლექსიების ან უცხოური სიტყვების გადმოსაცემად, ან წარმოადგენდეს ლოგოგრამების ფონეტიკურ დამატებებს ისეთი ლოგოგრამის შინარსის დაზუსტების მიზნით, რომელსაც შესაძლოა, ერთზე მეტი მნიშვნელობა ჰქონდეს. ჩინურის შემთხვევაში, ფონეტიკური ელემენტი თავად ლოგოგრამაშია ჩაშენებული; ეგვიპტურ და მაიას დამწერლობაში ბევრი გლიფი (სიმბოლო) წმინდად ფონეტიკურია, ხოლო სხვები კონტექსტის მიხედვით ფონეტიკურ ან ლოგოგრაფიულ მნიშვნელობას ატარებს. ამ მიზეზით სპეციალისტები მათ ზოგჯერ ლოგოსილაბურ (ერთდროულად ლოგოგრაფიულ და მარცვლოვან) დამწერლობებადაც მოიხსენიებენ.

===თანხმოვნებზე დაფუძნებული ლოგოგრაფიული დამწერლობები===
*ძველი ეგვიპტის დამწერლობები
**[[ეგვიპტური იეროგლიფები]]
**[[იერატიკული დამწერლობა]]
**[[დემოტური დამწერლობა]]
===მარცვლოვანი ლოგოგრაფიული დამწერლობები===
*[[ანატოლიური იეროგლიფები]] – [[ლუვიური ენა]]
*[[ლურსმული დამწერლობა|ლურსმული]] – [[შუმერული ენა|შუმერული]], [[აქადური ენა|აქადური]], სხვა [[სემიტური ენები]], [[ელამური ენა|ელამური]], [[ხეთური ენა|ხეთური]], ლუვიური, [[ხურიტული ენა|ხურიტული]] და [[ურარტული ენა|ურარტული]]
*[[ჩინური დამწერლობა]] – [[ჩინური ენა|ჩინური]], [[იაპონური ენა|იაპონური]] ([[კანჯი]]), [[კორეული ენა|კორეული]] ([[ჰანჯა]]), [[ვიეტნამური ენა|ვიეტნამური]] ([[ჩუ ნომ]], აღარ გამოიყენება)
**[[საუნდიპი]] – [[ჯუანური ენები]]
**[[დიდი კიდანური დამწერლობა]] – [[კიდანები|კიდანური ენა]]
**[[პატარა კიდანური დამწერლობა]] – [[კიდანები|კიდანური ენა]]
**[[ჯურჯენული დამწერლობა]] – [[ჯურჯენები|ჯურჯენული ენა]]
**[[ტანგუტური დამწერლობა]] – [[ტანგუტები|ტანგუტური ენა]] 
*[[ბაგამის დამწერლობა]]
*[[მაიას დამწერლობა]] – [[ჩორტი]], [[იუკატეკი]] და კლასიკური მაიას სხვა ვარიაციები
*[[შუის დამწერლობა]] – [[შუი (ენა)]]
*იის (ნოსუს) დამწერლობა (კლასიკური) – იის (ლოლოს) ს���ვადასხვა ენები

== მარცვლოვანი დამწერლობები ==
მარცვლოვან (სილაბურ) დამწერლობაში სიმბოლოები [[მარცვალი|მარცვლებს]] ან [[მორა|მორებს]] აღნიშნავენ. 

*[[აფაკა]]{{spaced ndash}} [[ნდიუკა]]
*[[იუგტუნი]] (ალასკური დამწერლობა){{spaced ndash}} [[იუპიკები|იუპიკური]] ენა
*[[ბეტე (დამწერლობა)]]
*ჩეროკი{{spaced ndash}} [[ჩეროკი (ენა)]]
*კვიპროსული დამწერლობა{{spaced ndash}} ბერძნულის არკადოკვიპროსული დიალექტი
*გება{{spaced ndash}} ნასი
*იბანი, იგივე დუნგინგი{{spaced ndash}} [[დაიაკები|იბანი]]
*[[კანა]]{{spaced ndash}} [[იაპონური ენა|იაპონური]] (უმეტესად გამოხატავს მორებს და არა მარცვლებს)
**[[ჰირაგანა]]
**[[კატაკანა]]
**[[მანიოგანა]]
*კიკაკუი – მენდე
*კპელე{{spaced ndash}} კპელე
*[[ხაზოვანი B]]{{spaced ndash}} ბერძნული ენის [[მიკენის ცივილიზაცია|მიკენური]] დიალექტი
*ლისუ{{spaced ndash}} ლისუ  
*ლომა{{spaced ndash}} ლომა
*მასაბა{{spaced ndash}} ბამბარა
*ნიუშუ{{spaced ndash}} [[ჩინური ენა|ჩინური]]
*ნუაგუ ანეკე{{spaced ndash}} [[იგბო (ენა)]]
*ვაი{{spaced ndash}} ვაი
*ვოლეაი{{spaced ndash}} ვოლეაი (სავარაუდოდ, მარცვლოვანი)
*იი (თანამედროვე){{spaced ndash}} იის (ლოლო) სხვადასხვა ენები

===ნახევრადმარცვლოვანი სისტემები===
ამ სისტემათა უმეტესობა თანხმოვანთა და ხმოვანთა ზოგიერთ კომბინაციას ერთი სიმბოლოთი გამოსახავს, ხოლო სხვებს ხმოვნით და თანხმოვნით. ძველი სპარსულის შემთხვევაში ყველა თანხმოვანი იწერებოდა, რის გამოც იგი უფრო ანბანურ დამწერლობად ითვლება, ვიდრე სილაბურად. იაპონურში იგივენაირი სისტემა უცხოური ენებიდან ნასესხები სიტყვებისთვის გამოიყენება; მაგალითად, [tu] იწერება როგორც [to]+[u], ხოლო [ti] როგორც [te]+[i]. ძველესპანური ნახევრადმარცვლოვანი დამწერლობები მსკდომი თანხმოვნებისთვის სილაბურ სისტემას იყენებდა, ხოლო სხვა შემთხვევაში ანბანურს.

ტარტესიული დამწერლობა ტიპოლოგიურად ანბანურსა და პალეოესპანურ ნახევრადსილაბურ დამწერლობებს შორის დგას. მკსდომი თანხმოვნებისთვის გამოსაყენებელ სიმბოლოს მათი მომდევნო ხმოვანი განსაზღვრავდა, როგორც ეს ნახევრადმარცვლოვნებს ახასიათებს, თუმცა, მომდევნო ხმოვანი მაინც იწერებოდა, ანბანური დამწერლობების მსგავსად, რის გამოც იგი ზოგჯერ ანბანურ, ხოლო ზოგჯერ ნახევრადსილაბურ დამწერლობად განიხილება. ჟუიინი ნახევრადსილაბურია განსხვავებული გაგებით: მასში სიმბოლოები მარცვლების ნახევარს გამოხატავს. მაგალითად, მარცვალი ''kan'' იწერება, როგორც ''k-an'' და არა, როგორც ''k-a-n''.
*[[ბამუმი]]{{spaced ndash}}ბამუმი ([[კამერუნი]], დეფექტური სილაბური დამწერლობა, რომელიც ანბანურ პრინციპებსაც იყენებს)
*[[ბოპომოფო]]{{spaced ndash}} ფონეტიკური შრიფტი ჩინურის სხვადასხვა ვარიანტების ჩასაწერად
*[[ესკაიანი]]{{spaced ndash}} [[ბოჰოლი|ბოჰოლის პროვინცია]], [[ფილიპინები]] (მარცვლოვანი დამწერლობა, რომელიც ანბანურზე უნდა იყოს დაფუძნებული; შეიცავს გარკვეულ ანბანურ ელემენტებს)
*[[ხომის დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[ბაჰნარული ენები]]
*[[ხაზოვანი ელამური]]{{spaced ndash}} [[ელამური ენა]]
*[[პალეოესპანური დამწერლობები|ძველი ესპანური დამწერლობები]]{{spaced ndash}} [[ძველი ესპანური ენები]]
**[[კელტიბერიული დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[კელტიბერიული ენა]]
**[[ჩრდილო-აღმოსავლეთ იბერიული დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[იბერიული ენა]]
**[[სამხრეთ-აღმოსავლეთ იბერიული დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[იბერიული ენა]]
**[[სამხრეთ-დასავლური პალეოესპანური დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[ტარტესიული ენა]]
*[[ძველი სპარსული სოლისებრი დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[ძველი სპარსული ენა]]

== სეგმენტური დამწერლობები ==
'''სეგმენტური დამწერლობები''' შედგება ნიშნებისგან, რომლებიც ენის ბგერებს, ანუ ფონემებს (საბაზისო ხმოვან ელემენტებს) გამოსახავენ.

აღსანიშნავია, რომ ზუსტი შესატყვისობა დამწერლობის ნიშნებსა და ენის ფონემებს შორის იშვიათად არსებობს. კონკრეტული ბგერა, შესაძლებელია, ნიშანთა შეთანხმებით გადმოიცემოდეს, ერთი და იგივე ბგერა შეიძლება რამდენიმე განსხვავებული ნიშნით იყოს გადმოცემული, ან ერთი და იგივე ნიშანი, შეიძლება, რამდენიმე ბგერას გადმოსცემდეს. ბევრ ენაში ყველა ზემოთაღნიშნული მოვლენა გვხვდება.

სეგმენტური დამწერლობები შეიძლება დამატებით დაიყოს იმის მიხედვით, თუ რა ტიპის ბგერებს გადმოსცემენ ისინი:

=== კონსონანტური დამწერლობები ===
კონსონანტური დამწერლობები (აბჯადები) სეგმენტური სისტემებია, რომლებიც მხოლოდ თანხმოვანი ბგერების აღმნიშვნელ სიმბოლოებს შეიცავს, ან ხმოვნების აღნიშვნა სურვილისამებს, დიაკრიტიკული ნიშნებით ხდება, ან ხმოვნები მხოლოდ სიყვების დასაწყისში იწერება. 

*[[ძველი ჩრდილო არაბული დამწერლობები]]{{spaced ndash}} [[დადანიტური]], [[დუმაიტური]], [[ჰასაიტური]], [[ჰიმაიკური]], [[საფაიტური]], [[ტაიმანიტური]] და [[თამუდიური]]
*[[სამხრეთარაბული დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[ძველი სამხრეთ არაბული ენები]], მათ შორის, [[ჰიმიარიტული]], [[ჰარამიტული]], [[მინაიტური]], [[საბაიტური]] და [[ქატაბანიური]]; ასევე, ეთიოპიური ენა [[გეეზი]]. 
*[[არამეული დამწერლობა]], მათ შორის [[ხვარაზმული დამწერლობა]], [[ელიმეური]], [[პალმირული]] და [[Hatran Aramaic#Alphabet|ჰატრიული]]
*[[არაბული დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[არაბული ენა|არაბული]], [[აზერბაიჯანული ენა|აზერბაიჯანული]], [[ჩიტაგონიური ენა|ჩიტაგონიური]] (ისტორიულად), [[პენჯაბური ენა|პენჯაბური]], ბელუჯი, კაშმირული, [[პუშტუ]], [[სპარსული ენა|სპარსული]] , [[ქურთული ენა|ქურთული]] (ხმოვნები სავალდებულოა), [[სინდჰი ენა|სინდჰი]], [[უიღურული ენა|უიღურული]] (ხმოვნები სავალდებულოა), [[ურდუ ენა|ურდუ]], [[მალაიური ენა|მალაიური]] ([[ჯავი]]) და აფრიკაში, ასევე, [[დასავლეთი აზია|დასავლეთ]], [[ცენტრალური აზია|ცენტრალურ]] და [[სამხრეთ-აღმოსავლეთი აზია|სამხრეთ-აღმოსავლეთ]] აზიაში გავრცელებული ბევრი ენა.
*[[ებრაული დამწერლობა|ებრაული]]{{spaced ndash}} [[ებრაული ენა|ებრაული]]
*[[Manichaean script|მანიქეური დამწერლობა]]
*[[ნაბატეური დამწერლობა|ნაბატეური]]{{spaced ndash}} [[პეტრა (იორდანია)|პეტრას]] [[ნაბატეველთა სახელმწიფო|ნაბატეველები]]
*[[ფეჰლავური დამწერლობა]] {{spaced ndash}} [[Middle Persian|საშუალო სპარსული]]
**[[Parthian language|პართიული]]
**[[Psalter alphabet|ფსალმუნების ფეჰლავური]]
*[[ფინიკიური დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[ფინიკიური ენა|ფინიკიური]] და სხვა [[ქანაანი|ქანაანური]] ენები
*[[Proto-Canaanite alphabet|პროტო-ქანაანური დამწერლობა]]
*[[Sogdian alphabet|სოღდური დამწერლობა]]
*[[სამარიტანული დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[არამეული ენები|არამეული]], [[არაბული ენა|არაბული]] და [[ებრაული ენა|ებრაული]]
*[[სირიული დამწერლობა]]{{spaced ndash}} [[ასურული ენა|ასურული]], [[სირიული ენა|სირიული]], [[ტუროიო]] და სხვა ნეო-არამეული ენები
*[[ტიფინაღი]]{{spaced ndash}} [[ტუარეგები|ტუარეგი]]
*[[უგარითული დამწერლობა|უგარითული]]{{spaced ndash}} [[უგარითული ენა|უგარითული]], [[ხურიტული ენა|ხურიტული]]

=== ნამდვილი ანბანები ===
ნამდვილი [[ანბანი]] როგორც თანხმოვნების, ისე ხმოვნებისთვის ცალკე ნიშნებს შეიცავს. 
==== ხაზოვანი არათვისობრივი ანბანები ====
[[File:Alphabets in Europe.svg|thumb|right|300px|ევროპის ქვეყნებში გამოყენებული დამწერლობის სისტემები.<ref group="შენიშვნა">ეს რუკა აჩვენებს შესაბამისი ქვეყნების ოფიციალურ ენებს; თუ ქვეყნისგან გამოყოფილია დამოუკიდებელი რესპუბლიკა, ნაჩვენებია ორივე ენა. მოლდოვას ერთადერთი ოფიციალური ენაა რუმინული (რომაულზე დაფუძნებული შრიფტით), თუმცა, დნესტრისპირეთის დე-ფაქტო რესპუბიკაში სამი კირილიცაზე დაფუძნებული ენა, უკრაინული, რუსული და მოლდოვური გამოიყენება. საქართველოს ოფიციალური ენებია ქართული და აფხაზური (ეს უკანასკნელი აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში), მეტწილად აუღიარებელი დე ფაქტო დამოუკიდებელი აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკები კირილიცაზე დამყარებულ რუსულ ენას იყენებენ; გარდა ამისა, აფხაზეთში გამოიყენება აფხაზური, ხოლო სამხრეთ ოსეთში ოსური. აზერბაიჯანის ერთადერთი ოფიციალური ენაა აზერბაიჯანული, თუმცა, მთიანი ყარაბაღის არაღიარებულ რესპუბლიკაში მხოლოდ სომხური გამოიყენება. გარდა ამისა, სერბეთის ერთადერთი ოფიციალური ენაა სერბული, რომელიც კირილიცათი იწერება, თუმცა, ქვეყნის შეიგნით სერბული ენისთვის ლათინური შრიფტის გამოყენება ფართოდაა გავრცელებული.</ref>
{{legend|#008000|[[ბერძნული დამწერლობა|ბერძნული]]}}
{{legend|#008080|ბერძნული და [[ლათინური დამწერლობა|ლათინური]]}}
{{legend|#000080|ლათინური}}
{{legend|#8000C0|ლათინური და [[კირილიცა]]}}
{{legend|#FF0000|კირილიცა}}
{{legend|#FF9955|[[ქართული დამწერლობა|ქართული]]}}
{{legend|#80B0FF|ლათინური და [[სომხური დამწერლობა|სომხური]]}}
{{legend|#FFCC00|სომხური}}]]

''ხაზოვანი'' ანბანები შედგება ზედაპირზე გამოსახული ხაზებისგან, მაგალითად, მელნით ფურცელზე.

*ადლამი{{spaced ndash}} [[ფულანი]]
*[[სომხური დამწერლობა|სომხური]]{{spaced ndash}} [[სომხური ენა|სომხური]]
*არიიაკა{{spaced ndash}} პალი, ისანი, [[ლაოსური ენა|ლაოსური]]
*[[ავესტური დამწერლობა|ავესტური]]{{spaced ndash}} [[ავესტური ენა|ავესტური]]
*ავოიული{{spaced ndash}} რაგა
*ბორამა{{spaced ndash}} [[სომალი ენა|სომალი]]
*კარიული{{spaced ndash}}კარიული
*[[ალბანური დამწერლობა (კავკასია)|ალბანური (კავკასია)]]{{spaced ndash}} [[კავკასიის ალბანეთის ენა|კავკასიის ალბანური]]
*კოორგი–კოქსის ანბანი{{spaced ndash}} კოდავა
*[[კოპტური დამწერლობა|კოპტური]]{{spaced ndash}} [[კოპტური ენა|კოპტური]]
*[[კირილიცა]]{{spaced ndash}}[[ბულგარული ენა|ბულგარული]] და [[მაკედონური ენა|მაკედონიური]],  [[სერბული ენა|სერბული]], [[ბელარუსული ენა|ბელარუსული]], [[რუსული ენა|რუსული]], [[უკრაინული ენა|უკრაინული]], რუსეთის სხვა ენები, [[ყაზახური ენა|ყაზახური]], [[ყირგიზული ენა|ყირგიზული]], [[ტაჯიკური ენა|ტაჯიკური]], [[მონღოლური ენა|მონღოლური]]. [[აზერბაიჯანული ენა|აზერბაიჯანული]], [[თურქმენული ენა|თურქმენული]] და [[უზბეკური ენა|უზბეკური]], ლათინურზე გადასვლის მიუხედავად, ჯერ კიდევ აქტიურად იწერება კირილიცათი. 
*[[Deseret alphabet|დეზერეტი]] – შემოთავაზებული იყო ინგლისურისთვის, თუმცა არ მიღებულა 
*[[Eclectic shorthand|ეკლექტური სტენოგრაფიული]]{{spaced ndash}} [[ინგლისური ენა|ინგლისური]]
*[[Elbasan script|ელბასანი]]{{spaced ndash}} [[ალბანური ��ნა|ალბანური]]
*[[Fraser alphabet|ფრეიზერი]]{{spaced ndash}} [[ტიბეტურ-ბირმული ენები|ლისუ]]
*[[Gabelsberger shorthand|გაბელსბერგერის სტენოგრაფიული]]{{spaced ndash}} [[გერმანული ენა|გერმანული]]
*[[Garay alphabet|გარაი]]{{spaced ndash}} [[ვოლოფი (ენა)|ვოლოფი]] და [[Mandinka language|მანდინკა]]
*[[ქართული დამწერლობა|ქართული]]{{spaced ndash}} [[ქართული ენა|ქართული]] და სხვა [[ქართველური ენები]]
*[[Gjirokastër alphabet|ჯიროკასტერი]] (ასევე ეწოდება ვესო ბეი){{spaced ndash}} [[ალბანური ენა|ალბანური]]
*[[გლაგოლიცა]]{{spaced ndash}} [[ძველი საეკლესიო სლავური ენა|ძველი საეკლესიო სლავური]]
*[[გოთური დამწერლობა|გოთური]]{{spaced ndash}} [[გოთური ენა|გოთური]]
*[[ბერძნული დამწერლობა|ბერძნული]]{{spaced ndash}} [[ბერძნული ენა|ბერძნული]], ხოლო ისტორიულად სხვა ენებიც
*[[Hanifi Rohingya script|ჰანიფი]]{{spaced ndash}} [[ინდოარიული ენები|როჰინჯა]]
*[[საერთაშორისო ფონეტიკური ანბანი]]
*[[Kaddare script|კადარე]]{{spaced ndash}} [[სომალი ენა|სომალი]]
*[[ლათინური დამწერლობა|ლათინური, იგივე რომაული]]{{spaced ndash}} თავდაპირველად [[ლათინური ენა]]; თანამედროვე დასავლეთ და ცენტრალური ევროპის ენათა უმეტესობა, [[თურქული ენები]], [[აფრიკის ენები|სუბსაჰარული აფრიკის ენები]]; [[ინდიელები|ამერიკელი აბორიგენების]] ენები; [[სამხრეთი აზია|სამხრეთ აზიის]] და [[ოკეანეთი|ოკეანეთის]] ენები. ბევრ ენას, რომელიც ლათინურ დამწერლობას არ იყენებს, გააჩნია რომანიზაციის (ლათინურ ანბანზე [[ტრანსლიტერაცია|ტრანსლიტერაციის]]) საშუალება მეორეადი გამოყენებისთვის.
*[[ლიკიური დამწერლობა|ლიკიური]]{{spaced ndash}} [[ლიკიური ენა|ლიკიური]]
*[[ლიდიური დამწერლობა|ლიდიური]]{{spaced ndash}} [[ლიდიური ენა|ლიდიური]]
*[[მანჯურიული დამწერლობა|მანჯურიული]]{{spaced ndash}} [[მანჯურია|მანჯურიული]]
*[[მანდეური დამწერლობა|მანდეური]]{{spaced ndash}}[[მანდეური ენა|მანდეური]] 
*მედეფაიდრინი{{spaced ndash}} ასევე, ობერი-ოკაიმე (Obɛri Ɔkaimɛ); [[ხელოვნური ენა]] [[ნიგერია|იბიბიოს ხალხის]] ქრისტიანული დენომინაციისთვის
*[[მონღოლური დამწერლობა|მონღოლური]]{{spaced ndash}} [[მონღოლური ენა|მონღოლური]]
*[[მუნდარი ბანი (დამწერლობა)|მუნდარი ბანი]]{{spaced ndash}} [[მუნდარი (ენა)|მუნდარი]]
*[[მრუ (დამწერლობა)|მრუ]]{{spaced ndash}} [[მრუ (ენა)|მრუ]]
*ტიფინაღი{{spaced ndash}} [[ბერბერო-ლიბიური ენები]]
*[[ნკო]]{{spaced ndash}} [[მანინკა (ენა)|მანინკა]], [[ბამბარა (ენა)|ბამბარა]], [[დიულა (ენა)|დიულა]] 
*[[ოდუდუვა]]{{spaced ndash}}[[იორუბა (ენა)|იორუბა]]
*[[ოღამი]]{{spaced ndash}} [[გოიდელური ენები|გოიდელური]], [[ბრეტანი|ბრეტანული]], [[პიქტები|პიქტური]]
*[[ოლ-ჩიკი]]{{spaced ndash}} [[სანტალი (ენა)|სანტალი]]
*[[უნგრული რუნები|ძველი უნგრული]] (''magyar rovásírás'' ან ''székely-magyar rovásírás''){{spaced ndash}} [[უნგრული ენა|უნგრული]]
*[[აპენინის ნახევარკუნძული|ძველი იტალიური დამწერლობები]]{{spaced ndash}} ერთმანეთთან დაკავშირებული დამწერლობების ოჯახი, რომელშიც [[ეტრუსკული დამწერლობა]]. გამოიყენებოდა [[ეტრუსკული ენა|ეტრუსკული]], ოსკური, უმბრიული, მესაპური, სამხრეთ პიცენური, რეტული, ვენეტური, ლეპონტური, კამუნიური ენებისთვის
*[[ძველი პერმული დამწერლობა|ძველი პერმული]] (ასევე ეწოდება „აბური“){{spaced ndash}} [[კომი (ენა)|კომი]]
*[[ძველი თურქული დამწერლობა|ძველი თურქული]]{{spaced ndash}} [[თურქული ენები|ძველი თურქული]]
*[[ძველი უიღურული დამწერლობა|ძველი უიღურული]]{{spaced ndash}} [[უიღურული ენა|ძველი უიღურული]]
*ოლ-ონალი{{spaced ndash}}[[ინდოეთის ენები|ბუმიჯი]]
*[[ოსმანია (დამწერლობა)|ოსმანია]]{{spaced ndash}} [[სომალი ენა|სომალი]]
*[[Pau Cin Hau script|პაუ ცინ ჰაუს დამწერლობა]]{{spaced ndash}} ზომი და სხვა ჩრდილო კუკი-ჩინური ენები
*[[რუნები]]{{spaced ndash}} [[გერმანიკული ენები]]
*[[Hmong writing#Sayaboury script|საიაბური]]{{spaced ndash}}[[ჰმონგი (ენა)|ჰმონგი]]
*[[Sorang Sompeng script|სორანგ-სომპენგი]]{{spaced ndash}}[[სორა (ენა)|სორა]]
*[[Tai Lue language|ტაი ლუე]]{{spaced ndash}} [[დაი|ლუე]]
*[[ტანგსა (დამწერლობა)|ტანგსა]]{{spaced ndash}} [[ტასე-ნაგა]] 
*ტოდრი{{spaced ndash}} [[ალბანური ენა|ალბანური]]
*[[ტოლონგ სიკი]]{{spaced ndash}}[[კურუხი (ენა)|კურუხი]]
*[[ტოტო (დამწერლობა)|ტოტო]]{{spaced ndash}} [[ტოტო (ენა)|ტოტო]]
*[[უნიფონი]] – შემოთავაზებული იყო ინგლისურისთვის, ხმარებაში არ მიღებულა
*[[ბასა (დამწერლობა)|ბასა]]{{spaced ndash}} [[ბასა (ენა)|ბასა]]
*ველარა{{spaced ndash}} ალბანური
*ბეითა კუკიუ{{spaced ndash}} ალბანური
*ვანჩო{{spaced ndash}} [[ინდოეთის ენები|ვანჩო]]
*[[იეზიდი (დამწერლობა)|იეზიდი]]{{spaced ndash}} [[კურმანჯი (ენა)|კურმანჯი]]
*ზაღავა{{spaced ndash}} [[აფრიკის ენები|ზაღავა]]
*ზულაი{{spaced ndash}} [[ტიბეტური ენები|ზუ]]

====თვისობრივი ხაზოვანი ანბანები====
თვისობრივი დამწერლობის სისტემები შეიცავს ელემენტებს, რომლებიც მიუთითებს არტიკულაციის კომპონენტებს, როგორიცაა ბაგისმიერი თანხმოვნები, აფრიკატები ან უკანა რიგის ხმოვნები. სხვადასხვა თვისობრივი დამწერლობა სხვადასხვა რაოდენობის და სახის თვისებებს მიუთითებს.

*ამერიკული ნიშნების ენის ანბანი
*დიტემა{{spaced ndash}} სამხრეთის [[ბანტუს ენები]]
*დიუპლუას სტენოგრაფიული შრიფტი{{spaced ndash}} [[ფრანგული ენა]]
*გრეგის სტენოგრაფიული შრიფტი{{spaced ndash}} [[ინგლისური ენა]]
*[[კორეული დამწერლობა|ჰანგული]]{{spaced ndash}} [[კორეული ენა]]
*ოსეიჯი{{spaced ndash}} [[ოსეიჯი]]
*[[ჯორჯ ბერნარდ შოუ|შოუს]] დამწერლობა{{spaced ndash}} შემოთავაზებული იყო ინგლისურისთვის, ხმარებაში არასოდეს მიღებულა
*[[SignWriting]] (ნიშნების ენა) და მისგან წარმოშობილი [[si5s]] and [[ASLwrite]]{{spaced ndash}} [[ჟესტების ენები]]
*სტოუკის ნიშნების ენა {{spaced ndash}} [[ამერიკული ნიშნების ენა]]
*[[ბეჭდების მბრძანებელი|ტენგუარი]] (ფიქციური დამწერლობა, შექმნილი [[ჯ. რ. რ. ტოლკინი]]ს მიერ)
*ხილული საუბარი (ფონეტიკური შრიფტი)

==შენიშვნები==
{{reflist|group="შენიშვნა"|30em}}
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:
თარგი:Column-width (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Legend (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Longitem (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Loop (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Navbox with columns (რედაქტირება)
თარგი:Nbsp (რედაქტირება)
თარგი:Reflist (რედაქტირება)
თარგი:Spaced en dash (რედაქტირება)
თარგი:Spaced ndash (რედაქტირება)
თარგი:Trim (რედაქტირება)
თარგი:ლეგენდა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ნავდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ნავიგაცია სვეტებით (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:შუალედები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
დამწერლობის სისტემების სია-ზე დაბრუნება.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/დამწერლობის_სისტემების_სია“-დან